مەن وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ اۋىل - قىستاعىندا، مەكەننىڭ ساۋ - سالاماتتىعىن قورعادىم
شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى لي ياڭ
توسىن تۋىلعان جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى ءاربىر جۇڭگولىقتىڭ كوڭىل تۇكپىرىنە وشپەس ءىز قالدىردى. ءماجىلىس زالىندا ”ىندەتپەن“ شايقاسۋ ۋاكىلدەر ەڭ كوپ تىلگە تيەك ەتكەن تاقىرىپتاردىڭ بىرىنە اينالدى.
”سول كۇندەردى اۋىزعا الساق، راسىندا، ەسىمىزدەن كەتپەيدى. ۋحاندا ءار ءسات سايىن كىسىنى اسەرلەندىرەتىن كورىنىستەر كورىلىپ جاتتى − اق حالاتتى جاۋىنگەرلەر جۇرەكتىلىكپەن قارسى اتتاندى، پارتيالى كادرلار تۇس - تۇستا اتويلاپ الدا ءجۇردى. شىنىن قۋساق، مۇنداي كورىنىستەر ۋحاندا عانا ەمەس، ءبىزدىڭ قاسىمىزدا دا قاي - قاشان دا كورىنىس بەرىپ جاتتى“. 5 - ايدىڭ 23 - كۇنى تۇستەن بۇرىن، 13 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 3 - ماجىلىسىندە شينجياڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى گرۋپپالار جيىنىن اشقاندا، ءسوز كەزەگى كەلگەن ۋاكىل سۇي جيۋشيۋ سىندى وڭتۇستىك شينجياڭنان كەلگەن نەگىزگى ساتى كادرىنىڭ سوزدەرى كوپشىلىكتىڭ ويىن ىندەتكە قارسى اتتانۋ كۇرەسىنە قاراي بۇرىپ اكەتتى.
2014 - جىلى 7 - ايدا، 22 جاستاعى سۇي جيۋشيۋ شاندۇڭ چۇيفۋ پەداگوگيكالىق داشۋەسىنەن وقۋ تاۋىسىپ، قاشقار ايماعىنىڭ كونەءشار اۋدانىنا كەلىپ قىزمەت ىستەيدى، قازىر كونەءشار اۋدانى توققۇزاق قالاشىعى پارتكومىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، سورتتى تۇقىم جەتىلدىرۋ الاڭى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، الاڭ باستىعى. بىرنەشە جىلدان بەرى ول كوكىرەك تولى سەزىممەن حالىق ءۇشىن قىزمەت ىستەپ، امال - شارا تاۋىپ كوپشىلىكتى اۋقاتتانۋ جولىنا باستادى، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ءبارى ونى ىقىلاسپەن ”شياۋسۇيگۇل“ دەپ شاقىراتىن بولدى.
ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ كەزىندە، ”شياۋسۇيگۇل“ مەن الاڭداعى باسقا كادرلاردىڭ قاربالاستىقتان تابانى جەرگە تيمەي زىر جۇگىردى. ”ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتىن دە جاقسى ىستەۋىمىز، اۋىل شارۋاشىلىعى ءوندىرىسىن دە مىقتاپ يگەرۋىمىز كەرەك، ءبارى دە مينۋت، سەكۋند كەشەۋىلدەتۋگە بولمايتىن ءىرى ءىس“. سۇي جيۋشيۋ انتەك كىدىرىپ، ”شىنىن ايتساق، وسىنىڭ ءبارى ەڭ قيىنى دا ەمەس، ەڭ قيىنى ءاربىر بۇقارانى رازى ەتۋ“، - دەدى.
”تۇرعىندارعا جاقسى قىزمەت وتەۋ وڭاي - وسپاق ءىس ەمەس!“، - دەدى سۇي جيۋشيۋ، - ”بىرەۋ وتتىقتى قازان تاعامىن جەگىسى كەلىپ، سيىر مايى قوسىلعان سورپا ماتەريالىن الۋدى تاپسىرادى، قاتە ساتىپ الساڭ، قايتا بارىپ اۋىستىرۋىڭ كەرەك. بىرەۋلەر ەكى ءتۇپ سارىمساق، ءبىر بۋدا كوجەكوك بۇيىرادى، ۇمىتىپ كەتسەڭ رەنىشكە قالاسىڭ“. مۇنى ەستىگەن ۋاكىلدەردىڭ ءبىرتالايى كۇلىسىپ كەتتى. سۇي جيۋشيۋ سول كەزدەردە، ءوزىنىڭ تەلەفون ەسكەرتپە تىزىمدىگى تۇگەلدەي ماي، تۇز، جياڭيوۋ، سىركە سۋ دەگەن سوزدەرمەن تولىپ كەتەتىنىن، ءار كۇنى ەلەكتروسيكلمەن اۋدان قالاشىعى مەن الاڭ اراسىندا، از دەگەندە، 7 − 8 رەت قاتىنايتىندىعىن ايتتى.
”كەيدە قاتتى شارشاعانداي سەزىنەمىن، الايدا تۇرعىنداردىڭ جۇزىنەن رازىلىق كۇلكىسىن كورگەندە، ءبارى دە تەككە كەتپەگەنىن سەزەمىن“. سۇي جيۋشيۋ بىلاي دەدى: كادرلاردىڭ جاپالىلىقپەن سارپالداڭعا تۇسكەنىن كورگەن تۇرعىندار دا بىرتىندەپ كوبىرەك ءتۇسىنىپ، ازىراق رەنجيتىن بولدى، ”كەيىن شاعىن اۋماقتىڭ ۋيچات توبىندا قاجەتتەرىن سۇراعانىمدا، كوپشىلىك ءۇن - ءتۇنسىز قالاتىن بولدى. كەيبىر تۇرعىندار ماعان ينفورماتسيا جىبەرىپ، ’كادرلاردى اۋرە - سارساڭعا سالۋدان الاڭدايمىز‘ دەدى“. وسىلاردى ايتقان كەزىندە، سۇي جيۋشيۋ قاتتى اسەرلەندى.
ول ەرەكشە كەزەڭدە، تۇرعىنداردىڭ ءتۇسىنۋى كادرلارعا اناعۇرلىم زور سەنىم سيلاعانىن ايتتى. ول تۇرعان سورتتى تۇقىم جەتىلدىرۋ الاڭىندا، 1000 مۋلىق قۇرىلعى اۋىل شارۋاشىلىعى بازاسى بار، 2 - ايدىڭ سوڭى، ءدال كوكونىس جىلىجايدان الىنىپ بازارعا تۇسەتىن ماۋسىم، ىندەت ىقپالى سەبەپتى، ساۋداگەرلەر كەلە المادى، كوكونىستىڭ اتىزدا ءشىري باستاعانىن كورگەن كادرلار پارتيا مۇشەلەرى مەن سەلبەستىك كووپەراتيۆىندەگى تىرەكتىلەردى باستاپ بىرگە كوكونىس جيناپ، اۆتوموبيلگە تيەپ تاسىدى، سونداي - اق اۋدان قالاشىعىنداعى كوكونىس بازارىنا جانە قاجەت ەتكەن ورىندارعا جەتكىزىپ بەردى. بىردەمدە، سورتتى تۇقىم الاڭى كوكونىسىنىڭ ”التىن جازۋلى ماركاسى“ بازاردا جاريالانىپ، كوكونىس ەگۋشى ديقانداردىڭ كوكونىسى ساتىلىپ كەتتى، كوپشىلىك تە تازا، جاسىل كوكونىستەردى تۇتىندى. سۇي جيۋشيۋدىڭ نازارىندا، باس شۋجي شي جينپيڭ باسا دارىپتەگەن ”حاۋىپ - قاتەردى ورايعا اينالدىرۋ“ دەگەندى نەگىزگى ساتىدا تياناقتاندىرۋ ءۇشىن، وسىلاي ىستەۋ كەرەك.
”مەن دوستىق شەڭبەرىمدە ءوزىمىز ساتىپ جاتقان ءتۇرلى جاس كوكونىستەردى شىعارىپ قويدىم، كوپ دوسىم القاۋ ايتتى. مەن كوكونىس ساتۋ سىندى ءىس ارقىلى كوپشىلىككە سەنىم سيلاپ، كوپشىلىككە الۋعا بولمايتىن قامالدىڭ جوقتىعىن ايتقىم كەلدى. ءبىز كوكونىس عانا وندىرمەيمىز، سەنىم دە وندىرەمىز!“. وسىنى ەستىگەندە، ءماجىلىس زالىنداعى ۋاكىلدەر تۇس - تۇستان شاپالاق سوقتى.
سۇي جيۋشيۋ كوپشىلىككە مىنانى ايتتى: سورتتى تۇقىم الاڭى ۇلكەن ەمەس، نەبارى 80 نەشە وتباسى، 260 ادام بار، دەسەدە كوپشىلىكتىڭ قول ۇستاسىپ ”ىندەتپەن“ شايقاسۋداي ەرلىگى ەرەكشە بولدى. ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ كەزىندە، بۇكىل الاڭداعى بۇقارا وزدىكتەرىنەن ۋحانعا، شينجياڭنان حۋبەيعا كومەككە اتتانعان ەمدەۋ اترەتىنە 10 مىڭ يۋاننان استام اقشا جىلۋ اتادى. ”اقشا جىبەرۋ تالونىنا باسقا ەشقانداي ينفورماتسيا قالدىرماي، تەك عانا ’شەكارا پەرزەنتتەرى پارتياعا العىس ايتادى‘ دەپ جازدىق، بۇل كوپشىلىكتىڭ جۇرەك ءۇنى ەدى“، - دەدى ول تەرەڭ سەزىممەن.
ىندەت ەشكىمدى قايمىقتىرىپ، ەشكىمنىڭ ەڭسەسىن تۇسىرە العان جوق، ەسەسىنە كوپشىلىكتىڭ كۇرەس جىگەرىن قايراپ جاني ءتۇستى. سۇي جيۋشيۋ بىلاي دەدى: بيىل 3 - ايدا الاڭداعى چين ياجۇن ەسىمدى اۋقاتتانۋعا باستاماشىنىڭ مەنى ىزدەپ كەلىپ، شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قۇرىپ، ونىڭ اتىن ”جايقالا اشىلعان گۇل“ دەپ قويعىسى كەلەتىندىگىن ايتقان ەدى. جىرعا تولى وسى ات كوپشىلىكتىڭ ەڭ ادەمى تىلەگىن بەينەلەيدى.
”مەن وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ اۋىل - قىستاعىندا، ءار ۇلت بۇقاراسىمەن بىرگە ’ىندەتپەن‘ شايقاسىپ، مەكەننىڭ ساۋ - سالاماتتىعىن بىرگە قورعادىم. بۇل كەشىرمە ەرەكشە باعالى، ءومىر بويى ۇمىتا المايمىن“، - دەدى سۇي جيۋشيۋ شىن جۇرەكتەن تەبىرەنىپ.
