− باس شۋجي شي جينپيڭ مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس مۇشەلەرىمەن مەملەكەت ىستەرىن بىرگە اقىلداستى ءارى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋداعى تولعاقتى ماسەلەلەرگە جاۋاپ بەردى
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى جاڭ شياۋسۇڭ، زوۋ ۋي
جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى جاعدايىندا ”جاڭا جۇمىستاندىرۋ كۇيىنە“ قالاي قاراۋ كەرەك؟ حالىقارالىق قورعامپازدىق يدەيالىق اۋقىمىنا قالاي توتەپ بەرۋ كەرەك؟ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە دەر كەزىندە قول جەتكىزۋ نەلىكتەن وسىنشاما ماڭىزدى؟ جۇڭگونىڭ استىق حاۋىپسىزدىگى قامتاماسىز ەتىلدى مە، جوق پا؟...
5 - ايدىڭ 23 - كۇنى تۇستەن بۇرىن باس شۋجي شي جينپيڭ مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس 13 - كەزەكتى كوميتەتىنىڭ 3 - ماجىلىسىنە قاتىناسقان ەكونوميكا سالاسىنداعى مۇشەلەردىڭ اراسىنا بارىپ، ولارمەن ىقىلاسپەن اڭگىمەلەسىپ، مەملەكەت ىستەرىن بىرگە اقىلداسىپ، كەزەكتە قوعام جاپپاي كوڭىل ءبولىپ وتىرعان، بۇقارا ەرەكشە نازار اۋدارىپ وتىرعان ءتۇيىندى ماسەلەلەر جونىندە كوپشىلىكتىڭ پىكىرى مەن ۇسىنىستارىن جان - جاقتى تىڭدادى، سونداي - اق ءبىر - بىرلەپ جاۋاپ بەرىپ، ءبىر قىدىرۋ ماڭىزدى سيگنال جەتكىزدى.
ول بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ءبىز جاعدايعا عىلمي تالداۋ جاساپ، دامۋ اۋقىمىن يگەرىپ، كەزەكتەگى قيىنشىلىققا، حاۋىپ - قاتەرگە، سىن - سايىسقا جان - جاقتى، ديالەكتيكالىق، ۇزاق بولاشاقتىق تۇرعىدان قاراۋعا تاباندى بولىپ، تۇتاس قوعامدى، اسىرەسە، ءتۇرلى بازار نەگىزگى تۇلعالارىن سەنىمدى كۇشەيتۋگە بەلسەنە جەتەكتەپ، داعدارىس بارىسىندا جاڭا وراي جەتىلدىرۋگە، وزگەرگەن جاعداي بارىسىندا جاڭا جاعداي اشۋعا قۇلشىنۋىمىز كەرەك.
”جاڭا جۇمىستاندىرۋ كۇيىنە“ توقتالعاندا:
”سايكەستى زاڭداردى وتە كەشىكتىرۋگە بولمايدى“
ەكونوميكا سالاسىنىڭ بىرىككەن گرۋپپا جيىنىندا ىندەت تۋدىرعان ءتيىمسىز ىقپالعا قالاي توتەپ بەرۋدىڭ وراعىتىپ وتۋگە كەلمەيتىن تاقىرىپ بولاتىندىعى تابيعي.
”ىندەتتىڭ سوققىسىندا اس - سۋ، قاتىناس، قونالقى سياقتى قىزمەت وتەۋ كاسىپتەرى ءبىر مەزگىل كەڭ كولەمدە توقىراپ قالدى، ونىڭ ورنىن ينتەرنەت جەلىسىندەگى بولشەك ساتۋ، ينتەرنەت جەلىسىندەگى وقۋ - اعارتۋ، بەينەەكران ءماجىلىسى، الىس ارالىقتى جۇمىس جۇرگىزۋ سياقتىلار باسىپ، ادامداردىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىسى مەن قىزمەتىن قامتاماسىز ەتىپ قالماستان، تاعى قىرۋار يكەمدى جۇمىستانۋ قىزمەت ورنىن ازىرلەدى“، - دەدى الدىمەن ءسوز العان مۇشە ۋاڭ يميڭ.
ول بىلاي دەپ قارادى: داعدارىس بارىسىندا وراي بولادى، ”جاڭا جۇمىستاندىرۋ كۇيى“ ىندەتتىڭ ىقپالىنا ۇشىراعان قيىنشىلىعى بار قاۋىمعا اناعۇرلىم كوپ يكەمدى جۇمىستانۋ جانە كىرىستەرىن ارتتىرۋ ورايىن ازىرلەپ بەردى، ونىڭ جۇمىستانۋدى قامتاماسىز ەتۋدەگى بەلسەندى رولىن تولىق ساۋلەلەندىرۋ كەرەك.
مۇشە ۋاڭ يميڭنىڭ ءسوزىن تىڭداعان باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ىندەت توسىن كەلدى، ”جاڭا جۇمىستاندىرۋ كۇيى“ دە توسىن كەلدى. وسى جونىندە ءبىز جاعدايعا قاراي ىستەپ، ونىڭ تابيعي دامۋىنا، العا وزۋىنا مۇمكىندىك جاساۋىمىز كەرەك.
”ارينە، ’جاڭا جۇمىستاندىرۋ كۇيىمەن‘ ءوزارا سايكەسەتىن زاڭداردى، زاڭ ەرەجەلەردى، ساياساتتاردى، شارالاردى دا وتە كەشىكتىرۋگە بولمايدى“. شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: زاڭداعى ”ولقىلىقتاردى“ دەر كەزىندە تولىقتاپ، ”جاڭا جۇمىستاندىرۋ كۇيىندە“ ەڭبەكشىلەردىڭ زاڭمەن قامتاماسىز ەتىلۋ ماسەلەسىن ويداعىداي شەشۋ، سونىمەن بىرگە تۇتىنۋشىلاردىڭ زاڭدى ۇقىق - مۇددەسىن ويداعىداي قورعاۋ كەرەك.
حالىقتىق كاسىپورىندار ءدوپ كەلگەن دامۋداعى قيىن ماسەلەلەرگە توقتالعاندا:
”ۇزدىكسىز ىزدەنىس جاساپ، ۇزدىكسىز كۇرەس جۇرگىزىپ، العا باسۋ بارىسىنداعى قيىنشىلىقتاردى ۇزدىكسىز جەڭۋ كەرەك“
”بىلتىردان بەرى، حالىقتىق كاسىپورىندار دامۋدا ءىشىنارا قيىنشىلىققا ءدوپ كەلدى، مۇندا ەڭ كورنەكتى بولعانى حالىقتىق قارجى قوسۋدىڭ ارتۋ جىلدامدىعى تومەندەدى، جۇمىستانۋ جاعدايى دا تومەندەدى“. جيىندا مۇشە ليۋ يۇڭحاۋ باس شۋجيگە كەزەكتە حالىقتىق كاسىپورىندار، اسىرەسە، ورتا، شاعىن كاسىپورىندار ءدوپ كەلگەن ”ءۇش قيىندى“ − ءوندىرۋ - ساتۋدىڭ قيىن بولۋىن، قارجى قوسۋدىڭ قيىن بولۋىن، ىسكە اسىرۋدىڭ قيىن بولۋىن اڭىس ەتتى.
وسى ءۇش ”قيىندى“ تىڭداعان شي جينپيڭ كوپ اسەر الدى: ”بۇگىنگى تاڭدا حالىقتىق كاسىپورىندار جۇڭگونىڭ ۇمىتكە تولعان بايتاق دالاسىندا ءوسىپ - جەتىلۋدە، الايدا تۋ باستا يەن دالاعا كەز بولدى. ولار ساڭلاۋدان تىرشىلىككە ۇمتىلىپ، قاجىرلىلىقپەن شارۋاشىلىق قۇرىپ جول تاپتى، بۇل بارىس قالايدا ماشاقاتتى بولادى. دامىپ بۇگىنگىدەي كولەمگە جەتۋ، بۇگىنگىدەي ۇلەس قوسۋ شىنىمەن كەرەمەت“.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: حالىقتىق كاسىپورىندار ىلگەرىلەي دامۋدا ءالى دە ”قيىندىق“ بارىسىندا العا ىلگەرىلەيدى. ”قيىندىق“ العا باسۋ جولىنداعى ماڭگىلىك ماسەلە. دۇنيە جۇزىندە 100 جىلدا بولماعان زور وزگەرىس جاعدايىندا، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋدا ءبىز الۋان ءتۇرلى قيىن ماسەلەلەرگە ءدوپ كەلەمىز. تەك ۇزدىكسىز ىزدەنىس جاساپ، ۇزدىكسىز كۇرەس جۇرگىزىپ، العا باسۋ بارىسىنداعى قيىنشىلىقتاردى ۇزدىكسىز جەڭەتىن بولساق، جاڭا كەزەڭدى، جاڭا نىسانانى جۇزەگە اسىرۋدىڭ جاڭا جولىمەن جۇرە الامىز.
بازاردىڭ ۇكىمەتپەن قاتىناسىن ءبىر جاقتى ەتۋگە توقتالعاندا:
”بۇل ۇزدىكسىز تالپىنۋ، كەمەلدەنۋ بارىسى“
جيىندا مۇشە ياڭ چىڭچاڭ كەزەكتەگى جاعدايدا ”14 - بەسجىلدىق“ جوبا قىزمەتىن قالاي ويداعىداي ىستەۋ جونىندە 4 ۇسىنىس ورتاعا قويدى، مۇنىڭ ىشىندەگى بىرەۋى بازار مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋدى تياناق ەتۋگە تاباندى بولىپ، ماڭىزدى فاكتورلاردى بازارلاندىرا جايعاستىرۋدى ىلگەرىلەتۋدى رەفورمانىڭ وزەگى ەتۋ بولىپ تابىلادى.
بۇل جونىندە باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: پارتيا 18 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى جالپى ماجىلىسىندە بازاردىڭ بايلىقتى جايعاستىرۋدا شەشۋشى رول اتقارۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، ۇكىمەتتىڭ رولىن اناعۇرلىم ويداعىداي ساۋلەلەندىرۋ كەسەتىپ ايتىلدى. تاياۋ جىلداردان بەرگى رەفورما امالياتى ارقىلى ءبىز ەركىن بازار شارۋاشىلىعى جولىمەن جۇرۋگە استە بولمايتىندىعىن، سونىمەن بىرگە جوسپارلى شارۋاشىلىقتىڭ كونە سۇردەك جولىنا قايتا تۇسۋگە دە استە بولمايتىندىعىن اناعۇرلىم تەرەڭ تانىپ جەتتىك.
بازاردىڭ ۇكىمەتپەن قاتىناسىن قالاي ويداعىداي ءبىر جاقتى ەتۋ كەرەك؟ شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ءبىزدىڭ رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدەگى ماقساتىمىز بازاردىڭ رولى مەن ۇكىمەتتىڭ رولىن اناعۇرلىم جاقسى ۇشتاستىرۋعا قۇلشىنۋ، بۇل ءبىر ۇزدىكسىز ۇمتىلىس جاساۋ، كەمەلدەنۋ بارىسى.
حالىقارالىق قورعامپازدىق يدەيالىق اۋقىمىنىڭ كوتەرىلۋىنە توقتالعاندا:
”ءبىز تاريحتىڭ دۇرىس جاعىندا تۇرۋىمىز كەرەك“
حالىقارالىق قورعامپازدىق وسى رەتكى جيىندا باس شۋجي شي جينپيڭ اۋىزعا العان ماڭىزدى تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى بولدى.
تاياۋ ۋاقىتتاردان بەرى، كوپ ەلدەر زاڭ، زاڭ ەرەجە شىعارىپ، شەتەل كاسىپورىندارىنىڭ قارجى قوسۋىن شەكتەۋدى كۇشەيتتى.
”قازىر حالىقارادا قورعامپازدىق يدەيالىق اۋقىمى كوتەرىلۋدە، الايدا ءبىز تاريحتىڭ دۇرىس جاعىندا تۇرۋىمىز كەرەك“. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ءسوزى كەسكىن بولدى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو كوپ جاقتىلىققا جانە حالىقارالىق قارىم - قاتىناستى دەموكراتيالاندىرۋعا تاباندى بولىپ، ەسىك اشۋ، سەلبەسۋ، بىرگە يگىلىككە كەنەلۋ پەيىلىمەن دامۋدى جوبالاپ، ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىنىڭ ەسىك اشۋ، سيىسىمدى بولۋ، جاپپاي ءتيىمدى بولۋ، تەپە - تەڭ بولۋ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ بەتالىسىنا قاراي دامۋىن بۇلجىماي ىلگەرىلەتىپ، اشىق دۇنيە جۇزىلىك ەكونوميكانى قۇرۋدى ىلگەرىلەتەدى.
باس شۋجي شي جينپيڭ ونان ارى بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: حاۋىپسىز دامۋ ۇستانىمىن بەرىك ورناتىپ، حاۋىپسىز دامۋ ءتۇزىلىسىن، مەحانيزمىن جەدەل كەمەلدەندىرىپ، قاتىستى ولقىلىقتاردى تولىقتاپ، كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ، قامداۋ تىزبەگىنىڭ حاۋىپسىزدىگىن قورعاپ، ەلەۋلى حاۋىپ - قاتەرلەردەن ساقتانۋ جانە ونى جويۋ قىزمەتىن بەلسەنە ويداعىداي ىستەۋ كەرەك.
كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋعا توقتالعاندا:
”شارۋالارعا ’التىن اپكىش‘ كوتەرتەيىك“
كەزەكتە بۇكىل ەلدە تاعى 52 كەدەي اۋدان كەدەيلىك قالپاعىن المادى، 2707 كەدەي قىستاق كەدەيلىك تىزىمىنەن شىعارىلمادى، ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي حالىق كەدەيلىكتەن تۇگەلدەي ارىلمادى.
وسى ساندى مالىمەتتەرگە ايالداعاندا، باس شۋجي شي جينپيڭ ۋايىمدادى: ”وتكەن كەزدەردەگىمەن سالىستىرعاندا جالپى مولشەرى كوپ بولماسادا، بارلىعى كەدەيلەردىڭ ىشىندەگى كەدەيلەر، قيىندىقتىڭ ىشىندەگى قيىندىق، ەڭ قيىن شەشىلەتىن تۇيىندەر“. ”ءبىز جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى تۋدىرعان ءتيىمسىز ىقپالدى قۇلشىنا جويىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جالپى بەتتىك جەڭىسىنە باتىل قول جەتكىزۋىمىز كەرەك“.
”مۇندا مەنىڭ دە سەزىنگەندەرىم بار“. شي جينپيڭ انتەك كىدىرىپ، كوز جانارى نۇرلانىپ، كەزىندەگى زيالى جاس ءومىرىن ەسكە الدى:
”مەن 6 دا 7 جىل ەگىنشى بولدىم، سول كەزدە مەن اش قارىن ءجۇرىپ اينالامداعى بۇقارادان سىزدەر قانداي تۇرمىستى ەڭ جاقسى دەپ قارايسىزدار، ناقتى نىسانالارىڭىز نە دەپ سۇرادىم“.
بۇقارا سول كەزدە شي جينپيڭگە ءۇش ءتۇرلى جاۋاپ بەرگەن: ءبىرىنشى نىسانا، ەندىگارى قايىر تىلەمەي، قارىندى تويدىرۋ، مەيلى قانت، كوكونىس جەسەكتە؛ ەكىنشى نىسانا، اقتالعان كاۋلەن، جۇگەرى ۇنى سياقتى تازا استىق جەۋ؛ ءۇشىنشى نىسانا، سول كەزدە قول جەتپەيتىن − ”اق استىق جەگىمىز كەلسە اق استىق جەۋ، تاعى ۇنەمى ەت جەۋ“. بۇگىنگى تاڭدا وسى نىسانالار تۇگەل ورىندالدى.
”مەن سەندەر تاعى قۇلشىنىس جاساپ، تاعى قانداي ونان دا جوعارى دەڭگەي بارلىعىن باتىلدىقپەن ويلاپ كورىڭدەر دەدىم“. باس شۋجي شي جينپيڭ: ولار بولاشاقتا تاۋدا جۇمىس ىستەسەك التىن اپكىش كوتەرسەك دەپ جاۋاپ قاتقان بولاتىن!“ دەپ ەسكە الدى.
بۇكىل الاڭدا ءبىر اۋىق اڭعارىمدى كۇلكى ءۇنى كوتەرىلدى.
”مەن ءىس جۇزىندە وسى نىسانالار دا جۇزەگە اسىرىلۋدا دەپ ويلايمىن. بۇل ’التىن اپكىشتى‘ مەن اۋىل شارۋاشىلىعىن وسىزامانداندىرۋ دەپ تۇسىنەمىن“. باس شۋجي شي جينپيڭ اسەرلەنە بىلاي دەدى: ”ءبىز وسى ۇرپاق ادامداردا مىنانداي تانىم بولۋ كەرەك: ءسوز جوق، بۇقارامىزدى، اسىرەسە، شارۋالارىمىزدى دەمەپ جىبەرۋىمىز كەرەك، سوتسياليزم جولىندا بىرەۋدىڭ دە قاتاردان قالۋىنا بولمايدى، بىرگە اۋقاتتانۋىمىز، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتىلىككە جەتۋىمىز، كوپشىلىك وسى جولمەن بىرگە ءجۇرۋى كەرەك“.
استىق حاۋىپسىزدىگىنە توقتالعاندا:
” قولىڭدا استىق بولسا كوڭىلىڭ الاڭ بولمايدى، بۇل قاشاندا اقيقات“
اۋىل شارۋاشىلىعىنا ءمان بەرىپ، نەگىزدى كۇشەيتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ نەگىزدىك ورنىن بەكەمدەۋ − باس شۋجي شي جينپيڭ ايرىقشا باسا دارىپتەگەن ماسەلە.
”ءبىز سياقتى ءبىر ميلليارد 400 ميلليون جان سانى بار ءىرى ەل جونىنەن العاندا، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ نەگىزدىك ورنىنا ءارقانداي كەزدەگىدەن دە نەمقۇرايدى قاراۋعا جانە السىرەتۋگە بولمايدى، قولىڭدا استىق بولسا كوڭىلىڭ الاڭ بولمايدى، بۇل قاشاندا اقيقات“. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ءسوزى ىقشام دا ءماندى بولدى.
ول بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: وسى رەت جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى توتەنشە اۋىر بولدى، دەسەدە، ەلىمىز قوعامى باستان - اياق ورنىقتىلىقتى ساقتادى، استىقپەن جانە ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىعى قوسىمشا ونىمدەرىمەن ورنىقتى قامداۋ ەڭبەگىن جوققا شىعارۋعا بولمايدى. قورىتىپ ايتقاندا، ەلىمىز اۋىل شارۋاشىلىعىندا جىل بويى مول ءونىم الىپ كەلەدى، استىق قورى جەتكىلىكتى، استىق جانە ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىعى قوسىمشا ونىمدەرىمەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋگە بۇكىلدەي قۋاتىمىز جەتەدى. الايدا استىق حاۋىپسىزدىگىنە كەپىلدىك ەتۋدى استە بوساڭسىتۋعا، استە نەمقۇرايدى قاراۋعا بولمايدى.
”جۇڭگولىقتار اس كەسەسىن ءارقانداي ۋاقىتتا ءوز قولىندا مىقتاپ ۇستاۋى، اس كەسەسىنە جۇڭگو استىعى تولتىرىلۋى ءتيىس“، - دەدى باس شۋجي شي جينپيڭ قايتالاپ باسا دارىپتەپ.
جاڭا جاعدايدا، اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋدا ساقتالعان تەرەڭ قاتپارلى قايشىلىقتار مەن ماسەلەلەردى كۇش سالا شەشىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ قۇرىلىمى، حاۋىپ - قاتەرگە توتەپ بەرۋ قابىلەتى، اۋىل شارۋاشىلىعىن وسىزامانداندىرۋ دەڭگەيى جاقتارىنا ءتۇيىندى تۇردە كۇش سالىپ، استىق سياقتى نەگىزگى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وندىرۋگە، ونىمەن قامداۋعا كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.
باس شۋجي شي جينپيڭ استىققا ولكە باستىعى جاۋاپتى بولۋ ءتۇزىمىن كۇشەيتۋدەن كوجە - قاتىققا قالا باستىعى جاۋاپتى بولۋ ءتۇزىمىن نىعايتۋعا دەيىن ايتتى: ”مەن فۋجوۋدا قالا باسشىسى بولىپ تۇرعان كەزىمدە، كوجە - قاتىقتى جاقسارتۋ ماڭداي الدى مىندەت بولاتىن. فۋجوۋلىقتار ’3 كۇن كوكونىس جەمەسەم كوزىم شىبارتادى‘ دەيتىن، جاڭا كوكونىس، جاس كوكونىس جەۋ كەرەك. كوكونىس بولماسا بولمايدى، كوكونىس باعاسىن اسپانداتىپ جىبەرۋگە ءتىپتى بولمايدى. قازىرگى قالا باستىقتارىندا ءالى دە وسىنداي تانىم بولۋى قاجەت“.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 23 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
