مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ قىزمەتىنەن بايانداما
− 13 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 3 - ماجىلىسىندە 2020 - جىلى 5 - ايدىڭ 25 - كۇنى جاسالدى
مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ باستىعى لي جانشۋ
ۋاكىلدەر:
مەن مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ تاپسىرۋى بويىنشا ماجىلىسكە قىزمەتتەن بايانداما جاسايمىن، قاراپ شىعۋلارىڭىزدى وتىنەمىن.
13 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 2 - ماجىلىسىنەن بەرگى باستى قىزمەتتەر
13 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 2 - ماجىلىسىنەن بەرگى ءبىر جىلدان استام ۋاقىت ەلىمىز تاريحىنداعى اسا جاپالى، تىم وزگەشە جىل بولدى. شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى ۇلى كۇرەستى، ۇلى ينجەنەريانى، ۇلى ىستەردى، ۇلى ارماندى ءبىر تۇتاس مەڭگەرىپ، اتويلاپ الدا ءجۇرىپ، جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ، ىسكەرلىك كورسەتىپ، ۇتىمدى تۇردە كەلەلى سىن - سايىستارعا توتەپ بەرىپ، اۋىر حاۋىپ - قاتەرلەرگە قارسى تۇرىپ، ءىرى ماسەلەلەردى شەشىپ، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ ءتۇرلى ىستەرىنىڭ تىڭ دا كەلەلى ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزۋىنە قوزعاۋشىلىق ەتتى. جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى تۋىلعاننان كەيىن، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى توتەنشە ماڭىزدى ءىس رەتىندە مەڭگەرىپ، باس شۋجي شي جينپيڭ تىكەلەي قولباسشىلىق ەتىپ، تىكەلەي ورنالاستىرۋ جاساپ، حالىقتىڭ ءومىرىن، اماندىعىن جانە دەنساۋلىعىن ماڭداي الدى ورىنعا قويىپ، بۇكىل پارتياعا، بۇكىل ارمياعا، بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدىڭ حالىقتىق شايقاسىن، جالپى تۇلعالىق شايقاسىن، توسقاۋىل شايقاسىن ءساتتى جۇرگىزدى. قاجىرلى دا ەرەن قۇلشىنىستىڭ ارقاسىندا، ۋحاندى قورعاۋ شايقاسىندا، حۋبەيدى قورعاۋ شايقاسىندا شەشۋشى تابىستارعا قول جەتكىزىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ توسقاۋىل شايقاسىندا كەلەلى ستراتەگيالىق جەتىستىكتەرگە جەتىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدە جانە ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ قىزمەتىن ءبىر تۇتاس ىلگەرىلەتۋدە بەلسەندى تابىستارعا قول جەتتى. بۇل شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىنىڭ پارمەندى جەتەكشىلىگىن تاعى ءبىر رەت ايگىلەپ، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ جوبا - جوسپار جاساپ، جۇرەكتى دە باتىل بولىپ، جول نۇسقاپ، باعدار بەلگىلەپ، تىزگىن ۇستاپ العا باساتىن ەگەي باسشىلىق قابىلەتىن كورسەتتى، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلىعى مەن جۇڭگوشا سوتسياليستىك ءتۇزىمنىڭ كورنەكتى ابزالدىلىعىن اڭعارتتى، جۇڭحۋا پەرزەنتتەرىنىڭ تالىقپاي تالپىنىپ، بارلىق قيىنشىلىقتى باتىلدىقپەن جەڭىپ، ءارقانداي قيىندىققا باس يمەي، جاپا - ماشاقاتتا جەتىلىپ، قيىن - قىستاۋدان ەڭسە كوتەرگەن ەرلىك جىگەرىن ايگىلەدى.
ىندەت تۋىلعاننان بەرى، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ تۇراقتى كوميتەتى پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شەشىمدەرى مەن ورنالاستىرۋلارىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، شاپشاڭ قيمىلداپ، زاڭ بويىنشا مىندەت وتەپ، جابايى حايۋاناتتاردى زاڭسىز ساۋدالاۋعا جانە ازىق ەتۋگە جاپپاي تيىم سالۋ جونىندە قاۋلى شىعارىپ، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ حاۋىپسىزدىگى جونىندەگى حاۋىپ - قاتەردەن ساقتانىپ، قوعامدىق وركەنيەتتىڭ العا باسۋىن جەبەدى. مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋ تالابىنا ۇيلەسىپ، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى جاڭا جاعدايعا، جاڭا ماسەلەلەرگە ساي، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋدى زاڭمەن باسقارۋ ارقىلى قامتاماسىز ەتۋ جۇيەسىن كۇشەيتۋ جاعىندا زاڭ شىعارۋ، زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋ قىزمەتىن ورنالاستىرىپ جانە باستاپ، حالىقتىڭ ءومىرىن، دەنساۋلىعىن، حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋ ءۇشىن زاڭمەن باسقارۋدىڭ بەرىك قورعانىس شەبىن قۇردى. قوعام كوڭىل ءبولىپ وتىرعان ماسەلەلەرگە جاۋاپ قايتارىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ زاڭىن ىرىقتىلىقپەن ۇگىتتەپ جانە ءتۇسىندىرىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ مەن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋعا زاڭدىق قولداۋ كورسەتتى.
ءبىر جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى، تۇراقتى كوميتەت زاڭ شىعارۋ ۇقىعىن، باقىلاۋ ۇقىعىن، شەشىم جاساۋ ۇقىعىن، مىندەتكە تاعايىنداۋ جانە مىندەتىنەن قالدىرۋ ۇقىعىن مۇقيات جۇرگىزىپ، 48 زاڭ جوباسى مەن قاۋلى جوباسىن قاراپ، 34 جوبانى قابىلدادى، مۇنىڭ ىشىندە 5 نۇسقا زاڭ جاساپ، 17 نۇسقا زاڭعا وزگەرىس ەنگىزىپ، زاڭ ماسەلەلەرى مەن كەلەلى ماسەلەلەرگە قاتىستى قاۋلىدان 12سىن شىعاردى؛ 39 باياندامانى تىڭدادى جانە قارادى، 6 زاڭنىڭ اتقارىلۋ جاعدايىن تەكسەرىپ، ارناۋلى تاقىرىپتا 3 رەت پىكىر الىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋدەن جەتەۋىن جۇرگىزىپ، ءبىر قارار شىعاردى؛ ەكى جاقتى شارتتان بەسەۋىن بەكىتۋدى ۇيعاردى؛ مىندەتكە تاعايىنداۋ جانە مىندەتىنەن قالدىرۋ جوباسىنان 38ىن قاراپ جانە قابىلداپ، مەملەكەت ورگاندارىنداعى قىزمەتكەرلەردى زاڭ بويىنشا مىندەتكە تاعايىنداعان جانە مىندەتىنەن قالدىرعان سانى 282 ادام - رەتكە جەتىپ، ءتۇرلى قىزمەتتەردە تىڭ ىلگەرىلەۋشىلىككە، سونى تابىستارعا قول جەتكىزدى.
ءبىرىنشى، ەل باسقارۋدىڭ ءتۇرلى جاقتارىندا نەگىزگى زاڭنىڭ جاپپاي اتقارىلۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتىك
نەگىزگى زاڭ − مەملەكەتتىڭ ءتۇبىرلى زاڭى، پارتيا مەن حالىق ەركىنىڭ شوعىرلى بەينەسى. مەملەكەتتى زاڭمەن جونگە سالۋدا الدىمەن مەملەكەتتى نەگىزگى زاڭ بويىنشا جونگە سالۋعا تاباندى بولۋ، بيلىكتى زاڭ بويىنشا جۇرگىزۋدە الدىمەن بيلىكتى نەگىزگى زاڭ بويىنشا جۇرگىزۋگە تاباندى بولۋ كەرەك.
جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعى قارساڭىندا، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ باسشىلىعىندا، تۇراقتى كوميتەت نەگىزگى زاڭنىڭ بەلگىلەمەلەرىنە ساي مەملەكەت وردەنى جانە مەملەكەت قۇرمەت اتاعىن بەرۋ جونىندە قاۋلى شىعارىپ، ءتوراعا شي جينپيڭ ءتوراعا بۇيرىعىنا قول قويىپ، مەملەكەتتىڭ ەڭ جوعارى قۇرمەت اتاعىن جاڭا جۇڭگونىڭ قۇرىلىسى مەن دامۋى ءۇشىن ەرەن ەڭبەك سىڭىرگەن 36 ەگەي قايراتكەرگە جانە جۇڭگو مەن شەتەلدىڭ اۋىس - ءتۇيىسىن، سەلبەستىگىن جەبەۋگە زور ۇلەس قوسقان 6 حالىقارالىق دوسقا بەردى. بۇل قازىرگى نەگىزگى زاڭنىڭ اتقارىلعاننان بەرگى تۇڭعىش رەت مەملەكەت وردەنىن شوعىرلى تاراتۋ بولىپ تابىلادى. جازا وتەپ جاتقان ءىشىنارا قىلمىستىلارعا ەرەكشە كەشىرىم ەتۋ جونىندە قاۋلى شىعارىپ، ءتوراعا شي جينپيڭ ەرەكشە كەشىرىم ەتۋ بۇيرىعىنا قول قويىپ جاريالادى. 9 ءتۇرلى جازا وتەپ جاتقان جيىنى 23 مىڭ 593 قىلمىستىعا قاتاڭ زاڭدىق ءتارتىپ ارقىلى ەرەكشە كەشىرىم ەتىلدى، بۇل نەگىزگى زاڭدا بەلگىلەنگەن ەرەكشە كەشىرىم ءتۇزىمىنىڭ تاعى ءبىر رەتكى كەلەلى امالياتى سانالادى.
پارتيا 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ءتورتىنشى جالپى ءماجىلىسىنىڭ رۋحىن دايەكتىلەندىرىپ، تۇراقتى كوميتەت مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ شياڭگاڭ ەرەكشە اكىمشىلىك رايونىنىڭ مەملەكەت حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋ تۋرالى مالىمەتىن تىڭداپ جانە قاراپ، نەگىزگى زاڭ مەن شياڭگاڭنىڭ ءتۇبىرلى زاڭىنىڭ قاتىستى بەلگىلەمەلەرىنە ساي، «مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ شياڭگاڭ ەرەكشە اكىمشىلىك رايونىنىڭ مەملەكەت حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋ زاڭ - تۇزىمدەرى مەن اتقارۋ مەحانيزمىن ورناتۋ جانە كەمەلدەندىرۋ تۋرالى قاۋلىسىن (جوباسىن)» اقىلداسىپ دايىنداپ جانە قاراپ شىعىپ، وسى رەتكى ءماجىلىستىڭ قاراۋىنا ۇسىنۋدى ۇيعاردىق. بۇل جاڭا جاعداي تۇسىندا، ”ءبىر ەل، ەكى ءتۇزىم“ سىندى ءتۇزىم جۇيەسىنە تاباندى بولۋ جانە ونى كەمەلدەندىرۋدىڭ، شياڭگاڭدى زاڭمەن جونگە سالۋدىڭ، نەگىزگى زاڭ مەن ءتۇبىرلى زاڭدا بەلگىلەنگەن ەرەكشە اكىمشىلىك رايونىنىڭ نەگىزگى زاڭدىق تارتىپتەرىن قورعاۋدىڭ كەلەلى شاراسى، شياڭگاڭدىق باۋىرلاستاردى قامتىعان بۇكىل جۇڭگو حالقىنىڭ ءتۇبىرلى مۇددەسىنە ۇيلەسەدى. ۋاكىلدەردىڭ بىرگە قۇلشىنۋى ارقىلى وسى كەلەلى زاڭ شىعارۋ مىندەتىن، ءسوز جوق، ءساتتى تامامدايتىندىعىمىزعا، مەملەكەتتىڭ يەلىك ۇقىعىن، حاۋىپسىزدىگىن، دامۋ مۇددەسىن قورعاۋ، شياڭگاڭنىڭ ۇزاق ۋاقىت گۇلدەنىپ - كوركەيۋى مەن ورنىقتىلىعىن شىنايى كەپىلدەندىرۋ ءۇشىن اناعۇرلىم پارمەندى زاڭمەن باسقارۋ قامتاماسىزدىعى ازىرلەنەتىندىگىنە سەنىمىمىز كامىل.
نەگىزگى زاڭعا ۇيلەسىمدىلىگىن تەكسەرۋ مەن ەستەلىككە الىپ تەكسەرۋدى زاڭ بويىنشا جۇرگىزدىك. نەگىزگى زاڭعا ۇيلەسىمدىلىگىن تەكسەرۋ قىزمەتىن ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى اتقارۋ پىكىرىن بەلگىلەپ، نەگىزگى زاڭعا ساياتىن كوڭىل ءبولىپ وتىرعان قاتىستى ماسەلەلەرگە لايىقتى جاۋاپ قايتارىپ، نەگىزگى زاڭعا، زاڭدارعا قايشى ولشەمدى حۇجاتتاردى زاڭ بويىنشا تۇزەتىپ، نەگىزگى زاڭعا شىنايى بويسۇنۋدى جانە ونى اتقارۋدى قامتاماسىز ەتتىك. زاڭدىق ەرەجەلەردى، ءادىليالىق تۇسىندىرمەلەردى ەستەلىككە الىپ تەكسەرۋ ءتۇزىلىس - مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، بۇكىل ەلدى قامتىعان ءبىر تۇتاس ەستەلىككە الىپ تەكسەرۋ ينفورماتسيا تەكشەسىن قۇرىپ، مەملەكەتتىڭ زاڭدار مەن زاڭدىق ەرەجەلەر دەرەك قورىن العاشقى ادىمدا قۇردىق. ەستەلىككە الىپ تەكسەرۋ قىزمەت جاعدايىنان باياندامانى ۇدايى 3 جىل تىڭداپ جانە قاراپ، قوعامعا جاريالادىق. 2019 - جىلى اكىمشىلىك زاڭدىق ەرەجەلەردەن، جەرگىلىكتى زاڭدىق ەرەجەلەردەن، ءادىليالىق تۇسىندىرمەلەردەن 1995 نۇسقاسىن ەستەلىككە الۋعا جولداپ، ەرەكشە اكىمشىلىك رايوننىڭ جەرگىلىكتى زاڭدارىنان 33 ىن ەستەلىككە الۋعا جولداپ، ازاماتتار، ۇيىمدار العا قويعان تەكسەرۋ ۇسىنىسىنان 138ىن اقىلداسىپ ءبىر جاقتى ەتتىك. تەكسەرۋ ارقىلى جاساۋشى ورگاندارعا نەگىزگى زاڭعا، زاڭدارداعى بەلگىلەمەلەر مەن ونىڭ رۋحىنا قايشى كەلەتىن، سايكەسپەيتىن، ۇيلەسپەيتىن ولشەمدى حۇجاتتارىنان 506 سىن تۇزەتۋگە قۋزاۋ سالىپ، مەملەكەتتىڭ زاڭ - ءتۇزىمىنىڭ ءبىر تۇتاستىعىن، ابىرويىن جانە بەدەلىن قورعادىق.
نەگىزگى زاڭ جونىندەگى ۇگىت - تاربيە قيمىلىن جۇرگىزدىك. نەگىزگى زاڭعا سەرت بەرۋ سالتىن 6 رەت ۇيىمداستىرىپ، مىندەتكە تاعايىندالعان 18 ادام سەرت بەردى، ونى كوميتەت باستىقتارى ءماجىلىسىنىڭ قۇرامىنداعىلار باسقارىپ جانە باقىلاپ، مەملەكەت قىزمەتكەرلەرىنىڭ نەگىزگى زاڭ جونىندەگى كوزقاراسىن كۇشەيتتىك. ”نەگىزگى زاڭ رۋحىن ساۋلەلەندىرىپ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدى“ نەگىزگى تاقىرىپ ەتىپ، مەملەكەتتىك 6 - رەتكى نەگىزگى زاڭ كۇنى اڭگىمە ءماجىلىسىن وتكىزىپ، ءارقايسى جەردەگى ءار دارەجەلى ورىنداردىڭ نەگىزگى زاڭ جونىندەگى ۇگىت قيمىلدارىن باي مازمۇندا ورىستەتۋىنە جەتەكشىلىك ەتتىك. اۋمىن ەرەكشە اكىمشىلىك رايونىنىڭ ءتۇبىرلى زاڭى اتقارىلعاندىعىنىڭ 20 جىلدىعىن اتاپ ءوتۋ اڭگىمە ءماجىلىسىن اشىپ، ”ءبىر ەل، ەكى ءتۇزىم“ باعىتى مەن نەگىزگى زاڭدى، ءتۇبىرلى زاڭدى ۇگىتتەۋدى جانە دايەكتى تياناقتاندىرۋدى ىلگەرىلەتتىك.
ەكىنشى، جۇڭگوشا سوتسياليستىك زاڭ جۇيەسىن ۇزدىكسىز كەمەلدەندىردىك
مەملەكەتتى جاپپاي زاڭمەن جونگە سالۋدى نەگىز ەتىپ، زاڭ جاساۋدى، وزگەرتۋدى، كۇشىنەن قالدىرۋدى جانە ونى ءتۇسىندىرۋدى قاتار جۇرگىزۋدەن جازباي، ساپا مەن ونىمدىلىككە قاتار ءمان بەرۋگە تاباندى بولىپ، ماڭىزدى سالالاردا زاڭ جاساۋدى كۇشەيتىپ، زاڭدى عىلمي جاساۋ، دەموكراتيالىق جولمەن جاساۋ، زاڭ بويىنشا جاساۋ دەڭگەيىن تىنباي جوعارىلاتتىق.
رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋگە سەلبەسىپ جانە ونى جەبەپ، كەلەلى رەفورمالاردىڭ زاڭدى نەگىز ەتۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتىك. شەتەل ساۋداگەرلەرى قارجىلاندىرۋ زاڭى قابىلدانعاننان كەيىن، قۇرىلىس زاڭىنا، ورتتەن ساقتانۋ زاڭىنا، ەلەكتروندىق قولتاڭبا زاڭىنا، قالا - اۋىل پلانى زاڭىنا، اۆتوكولىك - كەمە باجىسى زاڭىنا، تاۋار تاڭبا زاڭىنا، جوسىقسىز باسەكەگە قارسى تۇرۋ زاڭىنا، اكىمشىلىك رۇقسات زاڭىنا توپ - توبىمەن وزگەرىس ەنگىزىپ، قاتىستى زاڭدارمەن ۇشتاسۋىن ورىندادىق؛ تايۋاندىق باۋىرلاستاردىڭ قارجى قوسۋىن قورعاۋ زاڭىنا وزگەرىس ەنگىزىپ، رەفورما جەتىستىكتەرىنەن تايۋاندىق باۋىرلاستاردى تەڭ يگىلىكتەندىرۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتتىك. قالانى كۇتۋ - گۇلدەندىرۋ باجىسى زاڭىن، جىلجىمايتىن مۇلىك باجىسى زاڭىن، ەكسپورتتى باسقارۋ زاڭ جوباسىن قاراپ، مەملەكەتتىك كەڭەسكە ەركىن ساۋدا سىناق رايونىندا قاتىستى زاڭدارداعى بەلگىلەمەلەردى ۋاقىتشا رەتتەپ پايدالانۋ ۇقىعىن بەرۋ، اۋمىن ەرەكشە اكىمشىلىك رايونىنا حىڭچين پورتىنىڭ اۋمىن جاق پورت رايونى جانە قاتىستى كەڭەيتىلگەن وڭىرلەردى قاراستىلىعىنا الۋ ۇقىعىن بەرۋ جونىندە ۇيعارىم جاساپ، ءداۋىر مەن رەفورمانىڭ زاڭمەن باسقارۋ قاجەتىنە جاۋاپ قايتاردىق. مەملەكەتتىك كەڭەسكە حاينان ەركىن ساۋدا سىناق رايونىندا جەر باسقارۋ زاڭى، تۇقىم زاڭى جانە تەڭىز ساۋدا زاڭىنىڭ قاتىستى بەلگىلەمەلەرىن ۋاقىتشا رەتتەپ پايدالانۋ ۇقىعىن بەرىپ، حايناننىڭ ەركىن ساۋدا سىناق رايونىن جانە جۇڭگوشا ەركىن ساۋدا پورتىن قۇرۋىنا قولداۋ كورسەتتىك. باعالى قاعاز زاڭىنا وزگەرىس ەنگىزۋ 4 رەت قاراۋدان ءوتىپ، رەفورمانى ىلگەرىلەتۋ، قارجىگەرلەردىڭ ۇقىق - مۇددەسىن قورعاۋ، باقىلاپ - باسقارۋدى كۇشەيتۋ سىندى زاڭ جاساۋ بەتالىسىنان جازباي، تىركەۋ ءتۇزىمى سياقتى رەفورما جەتىستىكتەرىن تۇراقتاندىرىپ، كاپيتال بازارىنىڭ رەفورماسى مەن اقاۋسىز دامۋىن زاڭمەن باسقارۋ جاعىنان قامتاماسىز ەتتىك.
جاڭا دامۋ ۇستانىمىن دايەكتىلەندىرىپ، جوعارى ساپالى دامۋدى جوعارى ساپالى زاڭ شىعارۋ جولىمەن ىلگەرىلەتتىك. بايلىق باجىسى زاڭىن جاساپ، جاراقسىز قاتتى زاتتاردىڭ ورتانى لاستاۋىنان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋ زاڭىنا، ورمان زاڭىنا وزگەرىس ەنگىزىپ، ەكولوگيانى الدىڭعى ورىنعا قويۋدى، جاسىل دامۋدى، ادامنىڭ تابيعاتپەن جاراسىمدى بىرگە تۇرۋدى كوپ ەندىكتە، كوپ ساتىلى زاڭ شىعارۋ بارىسىنا سىڭىردىك. چاڭجياڭ وزەنىن قورعاۋ زاڭ جوباسىن دايىنداپ جانە قاراپ، ”جاپپاي قورعاۋدى جابىلا يگەرۋ، جاپپاي اشۋمەن اينالىسپاۋ“ ۇستانىمىن دايەكتىلەندىرىپ، انا وزەن چاڭجياڭدى زاڭ قارۋلارىمەن، زاڭمەن باسقارۋدىڭ كۇشىمەن قورعادىق. اۆتورلىق ۇقىق زاڭىن تۇزەتۋ جوباسىن قاراپ، ۇقىققا قول سۇعاتىن زاڭعا قايشى ارەكەتتەرگە سوققى بەرۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، ءبىلىم مەنشىگى ۇقىعىن قورعاۋدى كۇشەيتتىك. جەر باسقارۋ زاڭىنا، قالالارداعى ءۇي - جاي كاسىبىن باسقارۋ زاڭىنا وزگەرىس ەنگىزىپ، ديقاندار كورەر يگىلىكتى كوبەيتپەسە ازايتپاۋداي تومەنگى شەك تۇرعىسىنان جانە زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋ باعىتىنان جازباي، جەر بايلىعىن ىسكە قوسۋ، ديقانداردىڭ مال - مۇلىكتىك كىرىسىن ارتتىرۋ، ەگىستىك جەردى قورعاۋدى كۇشەيتۋ، قالا مەن اۋىلدىڭ توعىسپالى دامۋىن جەبەۋ جاعىندا تۇزىمدىك جاقتان قامتاماسىز ەتتىك.
حالىقتىڭ تاماشا تۇرمىسقا دەگەن تالپىنىسىن كۇرەس نىسانامىز ەتىپ، حالىق تۇرمىسى سالاسىندا زاڭ شىعارۋدى جەدەلدەتتىك. نەگىزگى ەمدەۋ - دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە سالاماتتىقتى جەبەۋ زاڭىن جاساپ، حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن جان - جاقتى، تۇتاس مەرزىمدە قورعاۋدى زاڭ ارقىلى قامتاماسىز ەتتىك. ءدارى - دارمەكتى باسقارۋ زاڭىنا وزگەرىس ەنگىزىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ اڭىسى كۇشتى بولعان جالعان ءدارى - دارمەك، جارامسىز ءدارى - دارمەك، ءدارى باعاسى قىمبات، ءدارى - دارمەك تاپشىلىعى سياقتى ماسەلەلەردى شەشۋدى ىلگەرىلەتتىك. ۆاكسينانى باسقارۋ زاڭىن جاساپ، ۆاكسينانى زەرتتەپ اشۋعا، وندىرۋگە، اينالىمعا سالۋعا، ەكتىرۋگە ”ساقتىق قۇلىبىن“ سالدىق. جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتىنىڭ تاجىريبەلەرىن قورىتىندىلاپ، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋدى زاڭمەن باسقارۋ ارقىلى قامتاماسىز ەتۋ جۇيەسىن كۇشەيتۋ تالابى بويىنشا ارناۋلى زاڭ شىعارۋ، زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋ جوسپارىن جاساپ جانە اتقارىپ، وعان ارناۋلى قىزمەت گرۋپپاسىن قۇرىپ، 30 نۇسقا زاڭ شىعارۋ، وزگەرىس ەنگىزۋ نىساندارىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ورنالاستىردىق، كوپ ءبولىم زاڭ شىعارۋ مىندەتىن بىردە - ەكى جىل ىشىندە ورىنداۋعا كۇش سالامىز. حايۋاناتتار جۇقپالى اۋرۋىنان ساقتانۋ زاڭىنا تۇزەتۋ ەنگىزۋ جوباسىن قاراپ، حايۋاناتتاردا بولاتىن ىندەت كوزىن، ىندەتتى باقىلاۋدى جانە ودان ساقتاندىرۋدى كۇشەيتتىك. بيوحاۋىپسىزدىك زاڭ جوباسىن دايىنداپ جانە قاراپ، بيولوگيالىق حاۋىپ - قاتەردەن ساقتاناتىن، بيوتەحنيكانىڭ دامۋىن جەبەيتىن، مەملەكەتتىڭ بيوحاۋىپسىزدىك جۇيەسىنە تىرەك بولاتىن زاڭ جاساۋعا قۇلشىنامىز.
مەملەكەت ءتۇزىمى مەن مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى قۇرىلىسىن ارقاۋ ەتىپ، باقىلاۋ - تەكسەرۋ، ءادىليا، قوعامدى جونگە سالۋ، مەملەكەت حاۋىپسىزدىگى سياقتى سالالاردا زاڭ شىعارۋدى كۇشەيتتىك. مەملەكەتتىڭ باقىلاۋ - تەكسەرۋ ءتۇزىلىسى رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، مەملەكەتتىك باقىلاۋ - تەكسەرۋ كوميتەتىنىڭ باقىلاۋ - تەكسەرۋ زاڭدىق ەرەجەلەرىن جاساۋ جونىندە قاۋلى شىعارىپ، ۇكىمەت قىزمەتكەرلەرىنە قىزمەتتىك شارا كورۋ زاڭ جوباسىن قارادىق. الەۋمەتتىك اۋماقتا تۇزەۋ زاڭىن جاساپ، كامەلەتكە تولماعانداردى قورعاۋ زاڭىن، كامەلەتكە تولماعانداردىڭ قىلمىس وتكىزۋىنەن ساقتانۋ زاڭىنا تۇزەتۋ ەنگىزۋ جوباسىن قاراپ، جيناپ الىپ تاربيەلەۋگە قاتىستى زاڭدىق بەلگىلەمەلەر مەن تۇزىمدەردى كۇشىنەن قالدىرۋ جونىندە قاۋلى شىعارىپ، جاڭا داۋىردەگى قوعامدى جونگە سالۋ تالابىنا اناعۇرلىم ويداعىداي ۇيلەستىك. سۋديالار زاڭىنا، پروكۋرورلار زاڭىنا وزگەرىس ەنگىزىپ، ازاماتتىق ىستەر ارىز - شاعىم ءتارتىبىن كۇردەلى جانە جاي تارتىپكە ايىرىپ رەفورمالاۋدى تۇيىندە سىناق ەتۋ قىزمەتىن ورىستەتۋگە ۇقىق بەرۋ جونىندە قارار شىعارىپ، ءادىليا ءتۇزىلىسى رەفورماسىنىڭ تابىستارىن بەكەمدەدىك جانە تەرەڭدەتتىك. شيفر زاڭىن جاساپ، ارحيۆ زاڭىنا تۇزەتۋ ەنگىزۋ جوباسىن قاراپ، قاتىستى سالالاردى جونگە سالۋدىڭ زاڭ - تۇزىمدەرىن كەمەلدەندىردىك.
وسى رەتكى قۇرىلتايدىڭ قاراۋىنا ۇسىنىلعان ازاماتتىق زاڭناماسىنىڭ جوباسى ەلىمىزدىڭ زاڭمەن باسقارۋ قۇرىلىسىنداعى نىشاندىق سيپات الاتىن كەلەلى جەتىستىك سانالادى. وسى كەزەكتى تۇراقتى كوميتەت الدىڭعى كەزەكتەگى قىزمەت نەگىزىندە ازاماتتىق زاڭناماسىن قۇراستىرۋ قىزمەتىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، ءار ءبولىم جوبالاردى 2018 - جىلى 8 - ايدا جالپى تۇلعالىق جاقتان قاراپ، ونان سوڭ جەكە - جەكە بولىمشە بويىنشا سان مارتە قاراپ شىقتى، سونىمەن بىرگە ازاماتتىق زاڭناماسىنىڭ تولىق نۇسقاسىن قاراپ، ىلگەرىندى - كەيىندى 7 رەت اشىق پىكىر الىپ، ءار جاقتان 900 مىڭنان استام پىكىر جينادى. قايتا - قايتا وزگەرىس ەنگىزۋ، ەگجەي - تەگجەيلى وڭدەۋ ارقىلى قازىر جيىنى 7 ءبولىم 1260 تارماقتان تۇراتىن ازاماتتىق زاڭناماسى جوباسى قالىپتاستى. بارلىق ۋاكىلدەردىڭ مۇقيات قاراۋىندا، جۇڭگوشا ەرەكشەلىككە يە، ءداۋىر رۋحىن ايگىلەيتىن، حالىقتىڭ تىلەگىن بەينەلەيتىن، ازاماتتىق ىستەر ۇقىعىن قامتاماسىز ەتەتىن، قوعامدىق ادىلدىك پەن ادىلەتتىلىكتى قورعايتىن ازاماتتىق زاڭناماسىن، ءسوز جوق، جاساۋعا بولاتىندىعىنا سەنەمىن.
وتكەن ءبىر جىلدان استام ۋاقىتتان بەرگى زاڭ شىعارۋ قىزمەتى بىزگە مىناداي ماڭىزدى وي سالدى: جۇڭگوشا سوتسياليزم جاڭا داۋىرگە ءوتتى، زاڭ شىعارۋ قىزمەتى، ءسوز جوق، پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرى دامۋىنىڭ تىڭ تالابىنا ۇيلەسىپ، باستان - اياق حالىقتى وزەك ەتۋگە تاباندى بولىپ، پارتيا قۋاتتاماسىنىڭ زاڭدىق تارتىپتەر ارقىلى مەملەكەتتىڭ ەركىنە اينالۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋىمىز كەرەك. رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ جاڭا تاجىريبەلەرىن، سونى جەتىستىكتەرىن ءدال ۋاعىندا اڭىس ەتىپ، زاڭ شىعارۋ شەشىمدەرى مەن رەفورما شەشىمدەرىنىڭ ءوزارا ۇشتاسۋىنان، بىردەيلىكتى ءوزارا ساقتاۋىنان جازباي، زاڭنىڭ دەر كەزىندە بولۋىن، جۇيەلىلىگىن، باعىتتامالىلىعىن، ونىمدىلىگىن كۇشەيتىپ، جۇڭگوشا سوتسياليستىك زاڭ جۇيەسىن تىنباي كەمەلدەندىرۋىمىز كەرەك.
ءۇشىنشى، باقىلاۋ قىزمەتىن رەفورمالاۋ، دامىتۋدىڭ كەلەلى مىندەتتەرىن توڭىرەكتەپ، زاڭدا بەلگىلەنگەن مىندەتتەرگە ساي ىلگەرىلەتتىك
دۇرىس باقىلاۋعا، ۇتىمدى باقىلاۋعا تاباندى بولىپ، نازاردى اكىمشىلىك ۇقىعىن، باقىلاۋ - تەكسەرۋ ۇقىعىن، سوت جۇرگىزۋ ۇقىعىن، پروكۋراتۋرا ۇقىعىن زاڭ بويىنشا دۇرىس جۇرگىزۋگە شوعىرلاندىرىپ، بۇقارا ۋايىمدايتىن شۇعىل، قيىن ىستەرگە كوڭىل ءبولىپ، جالپى حالىقتى رەفورما، دامۋ جەتىستىكتەرىنەن اناعۇرلىم كوپ، اناعۇرلىم ءادىل يگىلىكتەندىرىپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ جانە رەفورمادان قامال الۋ مىندەتىنە ءتىپتى دە ويداعىداي دەم بەردىك.
جوسپار جانە مەجە ەسەپتى باقىلاۋ قىزمەتىن زاڭ بويىنشا ورىستەتتىك. حالىق شارۋاشىلىعى جانە قوعامدىق دامۋ جوسپارىنىڭ اتقارىلۋ احۋالى، مەجە ەسەپتىڭ اتقارىلۋ احۋالى جونىندەگى باياندامانى تىڭداپ جانە قاراپ، نەگىزگى كورسەتكىشتەردى، ءتۇيىندى مىندەتتەردى تياناقتاندىرۋ جانە قارجىدان پايدالانۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ سياقتىلار توڭىرەگىندە 300دەن استام پىكىر - ۇسىنىس بەرىپ، ءۇش ءىرى قامال الۋ شايقاسىن ويداعىداي جۇرگىزۋگە جانە ”التىنى ورنىقتىرۋ“ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋگە دەم بەردىك. 2018 - جىلعى ورتالىق مەجە ەسەبىنىڭ اتقارىلۋى جانە باسقا دا قازىنالىق كىرىس - شىعىس جونىندەگى قازىنالىق باقىلاۋ قىزمەتىنەن باياندامانى، قازىنالىق باقىلاۋدا بايقالعان ماسەلەلەردى رەتتەۋ - تۇزەتۋ جاعدايى جونىندەگى باياندامانى تىڭداپ جانە قاراپ، قاتىستى تاراۋلاردىڭ قازىنا - ەكونوميكا زاڭدارى مەن زاڭدىق ەرەجەلەرىن قاتاڭ اتقارۋىنا، ماسەلەلەردى ىشكەرىلەي رەتتەۋ - تۇزەتۋىنە قۋزاۋ سالدىق.
حالىق قۇرىلتايىنىڭ مەجە ەسەپتى تەكسەرۋ - باقىلاۋ ءتۇيىنىن شىعىس مەجە ەسەبى مەن ساياساتىنا قاراي كەڭەيتۋدى ىلگەرىلەتۋ، مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال - مۇلىكتى باسقارۋ - باقىلاۋدى كۇشەيتۋ − پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ حالىق قۇرىلتايىنا جۇكتەگەن ەكى ماڭىزدى مىندەتى. تۇراقتى كوميتەت ”جالپىلىق تەكسەرۋ، تۇتاس بارىستى باقىلاۋ - باسقارۋ“ تالابىنا ساي، ءار دارەجەلى حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتتەرىنىڭ قازىنالىق باقىلاۋدا بايقالعان كورنەكتى ماسەلەلەردى رەتتەۋ - تۇزەتۋ جاعدايىن باقىلاۋدى اناعۇرلىم كۇشەيتۋ جونىندە پىكىر جاساپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شەشىمدەرى مەن ورنالاستىرۋلارىنىڭ مەجە ەسەپ جاساۋ جانە مەجە ەسەپتى اتقارۋ بارىسىندا دايەكتى تياناقتاندىرىلۋىن ىلگەرىلەتتىك. نازاردى قازىنالىق ساياساتتى اتقارۋ، تاراۋلار مەجە ەسەبىن اتقارۋ، اۋدارىپ تولەۋدى جەتكىزۋ، جەرگىلىكتى ۇكىمەتتەردىڭ زايوم تاراتۋ جانە ونى پايدالانۋ، لاستانۋدان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋ ساياساتتىق شارالارى جانە قازىنالىق قارجىنى ورنالاستىرۋ جاعدايى سياقتى تۇيىندەرگە شوعىرلاندىرىپ، وكشەلەي باقىلاۋدى جالعاستىرىپ، جيىنى 25 رەت ارناۋلى تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، 35 رەت قىزمەت مالىمەتىن تىڭداپ، 4 رەت ارناۋلى تاقىرىپتا قاراۋدى ورىستەتىپ، 9 ءتۇرلى ارناۋلى قارجىنى تەكسەرىپ، قازىنالىق قارجىدان پايدالانۋدىڭ ونىمدىلىگى مەن ساياساتتىڭ اتقارىلۋ ونىمدىلىگى جونىندەگى تەكسەرۋ - باقىلاۋدى اناعۇرلىم كۇشەيتتىك. جەرگىلىكتى حالىق قۇرىلتايلارىنىڭ مەجە ەسەپتى تەكسەرۋ - باقىلاۋ تۇيىندەرىن شىعىس مەجە ەسەبى مەن ساياساتىنا قاراي كەڭەيتۋدەي رەفورما شارالارىن تياناقتاندىرۋىنا قوزعاۋشىلىق ەتىپ، ولكەلەردىڭ (اۆتونوميالى رايون، قالا) بارلىعىندا اتقارۋ پىكىرىن بەلگىلەدىك. جاپپاي ارناعا ءتۇسىرۋ، اشىق - جاريا ۇستاۋ، باقىلاۋ پارمەندى بولۋ نىساناسى بويىنشا، مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال - مۇلىكتى باسقارۋ - باقىلاۋدىڭ 5 جىلدىق قىزمەت پلانىن جاساپ، 2018 - جىلعى مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال - مۇلىكتى باسقارۋ احۋالى جونىندەگى جالپىلىق باياندامانى جانە مەملەكەت بويىنشا اكىمشىلىك، ءىسورىن سيپاتتى مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال - مۇلىكتى باسقارۋ احۋالى جونىندەگى ارناۋلى باياندامانى قاراپ، مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال - مۇلىكتى باسقارۋ - باقىلاۋدى ىشكەرىلەي كەڭەيتىپ، ساپاسىن جوعارىلاتىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋدى ىلگەرىلەتتىك. جەرگىلىكتى ورىنداردىڭ مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال - مۇلىكتى باسقارۋ احۋالىنان مالىمەت بەرۋ ءتۇزىمىن رايوندارعا بولىنگەن قالالار مەن اۆتونوميالى وبلىستارعا دەيىن كەڭەيتۋىنە قوزعاۋشىلىق ەتتىك.
ارناۋلى قىزمەتتەر جونىندە باقىلاۋدى تىڭعىلىقتى جۇرگىزدىك. مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ دارىگەرلەر قوسىنىن باسقارۋ جانە كاسىپتىك دارىگەرلەر زاڭىن اتقارۋ، مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە ءىسىن رەفورمالاۋ جانە دامىتۋ، قوعامدىق قۇتقارۋ قىزمەتىن ىلگەرىلەتۋ، اۋىل - قىستاق كاسىپ سالاسىن دامىتۋ، اۋىل - قىستاق كوللەكتيۆ مال - مۇلىك ۇقىعى ءتۇزىمىن رەفورمالاۋ، مادەنيەت كاسىبىن دامىتۋ، سىرتقى ساۋدانىڭ تيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى جەدەلدەتۋ، باجىنى كەمەيتىپ، اقىنى تومەندەتۋ، قازىنانىڭ ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ قارجىسىن ءبولۋ جانە جۇمساۋ، 2018 - جىلعى جانە 2019 - جىلعى ورتا جاعدايى مەن ورتانى قورعاۋ نىساناسىنىڭ ورىندالۋ احۋالى سياقتى 11 ارناۋلى قىزمەت بايانداماسىن تىڭداپ جانە قاراپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ ءتول مۇددەسىنە ساياتىن كورنەكتى ماسەلەلەردى جەدەلدەتە شەشىپ، قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورما مەن ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپامەن دامۋىنا دەم بەردىك. كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ، ۇلتتىق وڭىرلەردىڭ شەكارانى گۇلدەندىرىپ، حالىقتى بايىتۋ قيمىلى، جۇيەلىك فينانس حاۋىپ - قاتەرىنەن ساقتانۋ جانە ونى جويۋ، قارتتانۋ سالىستىرماسىنىڭ ارتۋىنا توتەپ بەرۋ، زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ قورىن باسقارۋ جانە رەفورمالاۋ، مەملەكەت حاۋىپسىزدىگى زاڭىن اتقارۋ، باقىلاۋ - تەكسەرۋ ءتۇزىلىسى رەفورماسى جانە باقىلاۋ - تەكسەرۋ زاڭىن اتقارۋ سياقتى 7 ءتۇرلى ارناۋلى تاقىرىپتا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، قىزمەتتى كۇشەيتۋ جانە جاقسارتۋ جونىندە ۇسىنىس قويدىق.
ءادىليا قىزمەتىن باقىلاۋدى كۇشەيتتىك. 2018 - جىلى حالىق سوتى مەكەمەسىنىڭ ”اتقارۋ قيىن بولۋدى“ ءبىر جاقتى ەتۋ قىزمەتى احۋالى جونىندەگى باياندامانى تىڭداپ جانە قاراعاننان كەيىن، 2019 - جىلى جالعاستى وكشەلەي باقىلاۋ جۇرگىزۋدى كۇشەيتىپ، تۇراقتى كوميتەت قۇرامىنداعىلاردىڭ پىكىرلەردى ءبىر جاقتى ەتۋ جاعدايىن تەكسەرۋ جونىندەگى باياندامانى ارناۋلى تىڭداپ جانە قاراپ، ”اتقارۋ قيىن بولعان“ ماسەلەلەردى نەگىزىنەن شەشۋ جاعىنداعى تابىستاردى بەكەمدەدىك. قىلمىستىق ىستەرگە سوت جۇرگىزۋ قىزمەتىن كۇشەيتۋ احۋالى جونىندەگى باياندامانى تىڭداپ جانە قاراپ، سوت جۇرگىزۋدى وزەك ەتكەن قىلمىستىق ىستەر ارىز - شاعىم ءتۇزىمى رەفورماسىن جەبەدىك. الەۋمەتتىك يگىلىك ارىز - شاعىمىنا پروكۋراتۋرالىق تەكسەرۋ قىزمەتىن ورىستەتۋ احۋالى جونىندەگى باياندامانى تىڭداپ جانە قاراپ، ارناۋلى تاقىرىپتا پىكىر تىڭداپ، پروكۋراتۋرا ورگاندارىنىڭ مەملەكەت پەن قوعامدىق الەۋمەتتىك مۇددەسىن قورعاۋ سىندى زاڭدا بەلگىلەنگەن مىندەتىن ويداعىداي وتەۋىنە قوزعاۋشىلىق ەتتىك.
زاڭ بەلگىلەمەلەرىنە ساي زاڭنىڭ اتقارىلۋىن تەكسەردىك. زاڭنىڭ اتقارىلۋىن تەكسەرۋ قىزمەت مەحانيزمى مەن ءتاسىلىن، ءادىس - امالدارىن كەمەلدەندىرىپ، زاڭدىق بەلگىلەمەلەرگە تارماقتار بويىنشا تەكسەرۋ جۇرگىزىپ، قاتىستى جاقتاردىڭ زاڭ - تۇزىمدەرى مەن زاڭدا بەلگىلەنگەن مىندەتتەرىن قاتاڭ تياناقتاندىرۋىنا قوزعاۋشىلىق ەتتىك. ورتا، شاعىن كاسىپورىنداردى جەبەۋ زاڭى، سۋدىڭ لاستانۋىنان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋ زاڭى، جوعارى دارەجەلى وقۋ - اعارتۋ زاڭى، جۇمىستانۋدى جەبەۋ زاڭى، تۋىندامالى ەنەرگيا زاڭى، بالىق شارۋاشىلىعى زاڭى سياقتى 6 زاڭنىڭ اتقارىلۋ احۋالىن تەكسەرىپ، ورتا، شاعىن كاسىپورىنداردى جەبەۋ زاڭىنىڭ، سۋدىڭ لاستانۋىنان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋ زاڭىنىڭ اتقارىلۋىن تەكسەرۋ بايانداماسىن قاراۋمەن ۇشتاستىرىپ، 2 رەت ارناۋلى تاقىرىپتا پىكىر الدىق. سۋدىڭ لاستانۋىنان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋ زاڭى سياقتى 4 ءتۇرلى زاڭنىڭ اتقارىلۋىن تەكسەرۋ بارىسىندا ءۇشىنشى جاقتىڭ باعالاۋىن ەنگىزىپ، تەكسەرۋدىڭ عىلميلىعىن، وبيەكتيۆتىگىن، بەدەلىن جوعارىلاتتىق. زاڭنىڭ اتقارىلۋ جاعدايىن باعالاۋدىڭ جاڭا فورماسى، جاڭا ءادىسى جونىندە بەلسەنە ىزدەنىس جاساپ، ورتا، شاعىن كاسىپورىنداردى جەبەۋ زاڭى، كاسىپورىن كۇيرەۋ زاڭى، ءونىم ساپاسى زاڭى جونىندە زاڭ شىعارعاننان كەيىنگى باعالاۋدى ورىستەتىپ، زاڭ شىعارۋ شەشىمى، ءتۇزىم جوباسى، زاڭنىڭ اتقارىلۋى جانە ونىمدىلىگى جونىندەگى اڭىستىڭ تۇيىق اينالىمىن قالىپتاستىرىپ، زاڭ شىعارۋ جانە باقىلاۋ قىزمەتىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتتىق.
ءتورتىنشى، ۋاكىلدەردىڭ مىندەتىن زاڭ بويىنشا وتەۋىنە قولداۋ كورسەتۋ جانە وعان قىزمەت وتەۋ جونىندەگى قىزمەت ءتۇزىم - مەحانيزم قۇرىلىسىن جاپپاي كۇشەيتتىك
مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلدەرى مەملەكەتتىڭ ەڭ جوعارى بيلىك ورگانىن قۇراۋشىلار. ۋاكىلدەردىڭ ۇقىعىنا قۇرمەت ەتكەندىك حالىقتىڭ ۇقىعىنا قۇرمەت ەتكەندىك سانالادى، ۋاكىلدەردىڭ مىندەتىن زاڭ بويىنشا وتەۋىن قامتاماسىز ەتكەندىك حالىقتىڭ وزىنە - ءوزى قوجايىن بولۋىن قامتاماسىز ەتكەندىك بولىپ تابىلادى. سوندىقتان تۇراقتى كوميتەت مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلدەرىنىڭ قىزمەتىن كۇشەيتۋ جانە جاقسارتۋ جونىندە 35 ناقتى شارالاردى بەلگىلەپ، ۋاكىلدەردىڭ مىندەتىن زاڭ بويىنشا وتەۋىن اناعۇرلىم ويداعىداي قولدادىق جانە قامتاماسىز ەتتىك.
ۋاكىلدەردىڭ كەڭەس جوبالارى مەن ۇسىنىستارىن مۇقيات ءبىر جاقتى ەتتىك. 13 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 2 - ءماجىلىسى كەزىندە ۋاكىلدەر العا قويعان كەڭەس جوبالار مەن ۇسىنىستاردى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ارناۋلى كوميتەتتەرى زاڭ بويىنشا قاراپ، قاتىستى جاۋاپتى ورىندار ناتيجە مەن بارىسقا تەڭ ءمان بەرۋگە تاباندى بولىپ، تۇيىندەر بويىنشا حابارلاسىپ، بەتپە - بەت پىكىرلەسىپ، ۋاكىلدەرگە جانە ولاردى سايلاعان اۋەلگى ورىندارعا ءبىر جاقتى ەتۋ احۋالى مەن ناتيجەسىن دەر كەزىندە حابارلاندىردىق. ءتوراعالار القاسى قاراۋعا تاپسىرعان، ۋاكىلدەردىڭ 491 كەڭەس جوباسىن تۇگەلدەي ءبىر جاقتى ەتتىك، مۇنىڭ ىشىندە 27 كەڭەس جوباعا ساياتىن 12 زاڭ شىعارۋ نىسانىن قاراپ جانە ولاردى قابىلداپ، 56 كەڭەس جوباعا ساياتىن 9 زاڭ شىعارۋ نىسانىن قاراۋعا ۇسىندىق، 191 كەڭەس جوباعا ساياتىن 65 زاڭ شىعارۋ نىسانىن زاڭ شىعارۋ پلانىنا نەمەسە جوسپارىنا ەنگىزدىك. 8160 ۇسىنىس 193 جاۋاپتى ورىننىڭ ءبىر جاقتى ەتۋىنە تاپسىرىلىپ، ۋاكىلدەرگە جاۋاپ قايتارىلدى، ورتاعا قويىلعان ماسەلەلەردىڭ شەشىلگەنى نەمەسە جوسپارعا الىنىپ بىرتىندەپ شەشىلەتىنى ۇسىنىس جالپى سانىنىڭ ％71.3ىن ۇستادى. ءبىر جاقتى ەتىلۋى ءتۇيىندى باقىلاۋعا بەلگىلەنگەن 22 ءتۇرلى جۇمىسقا ساياتىن ۋاكىلدەردىڭ 276 ۇسىنىسى جونىندە 7 ارناۋلى كوميتەت ءبىر جاقتى ەتىلۋىن باقىلاۋعا جاۋاپتى بولىپ، ءبىر توپ ءىس جۇزىندىك ماسەلەلەردىڭ شەشىلۋىن جەدەلدەتتىك. ۋاكىلدەردىڭ قۇرىلتاي جابىق كەزدە تىكەلەي ورتاعا قويعان 210 ۇسىنىس - پىكىردى، كوميتەت باستىقتارى ءماجىلىسىنىڭ قۇرامىنداعىلار تابىستاعان 63 ۇسىنىس - پىكىردى، تۇراقتى كوميتەت مۇشەلەرى تابىستاعان 10 ۇسىنىس - پىكىردى، تۇراقتى كوميتەت ءماجىلىسى كەزىندە سىرتتاي قاتىناسقان ۋاكىلدەر ورتاعا قويعان 277 ۇسىنىس - پىكىردى قامتىعان 560 ۇسىنىس - پىكىردى دەن قويا ءبىر جاقتى ەتتىك.
ۋاكىلدەردىڭ زاڭ شىعارۋ قىزمەتىندەگى رولىن ساۋلەلەندىردىك. ۋاكىلدەردىڭ كەڭەس جوباسى مەن ۇسىنىسىنا ساي زاڭ شىعارۋ نىساندارىن اقىلداسىپ بەلگىلەپ، ۋاكىلدەردى زاڭ جوبانى تەكسەرۋ - زەرتتەۋ، دايىنداۋ، دالەلدەۋ، قاراۋ، باعالاۋ سياقتى قىزمەتتەرگە تىكەلەي قاتىناسۋعا ۇسىنىس ەتتىك. جالپىلىق، نەگىزدىك ماڭىزدى زاڭ جوبالاردان پىكىر الۋ ءۇشىن بارلىق ۋاكىلدەرگە باسىپ تاراتتىق، كاسىپتىك سيپاتى كۇشتى زاڭ جوبالاردان پىكىر الۋ ءۇشىن قاتىستى كاسىپتەر مەن سالالارداعى ۋاكىلدەرگە باسىپ تاراتتىق.
تۇراقتى كوميتەتتىڭ ۋاكىلدەرمەن بايلانىس جاساۋىن كۇشەيتتىك. تۇراقتى كوميتەت قۇرامىنداعىلاردىڭ ۋاكىلدەرمەن بايلانىس جاساۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، ارناۋلى كوميتەتتەردىڭ، قىزمەت كوميتەتتەرىنىڭ ۋاكىلدەرمەن بايلانىسىن كۇشەيتۋدى ىلگەرىلەتتىك. تۇراقتى كوميتەت قۇرامىنداعىلار ءتۇرلى فورمالار ارقىلى ۋاكىلدەرمەن بايلانىس جاساپ، جاعدايدى اڭىس ەتىپ، پىكىر ايتۋ ارنالارىن ىركىلىسسىزدەندىرىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ جاعدايىن اناعۇرلىم جاقسى ۇعىسىپ، حالىقتىڭ ءۇنىن اڭىس ەتتى. ۋاكىلدەردىڭ تۇراقتى كوميتەتتىڭ، ارناۋلى كوميتەتتەردىڭ قىزمەتىنە قاتىناسۋ مەحانيزمىن ورناتىپ جانە كەمەلدەندىرىپ، ۋاكىلدەردى 74 ادام - رەت زاڭنىڭ اتقارىلۋىن تەكسەرۋگە قاتىناسۋعا ۇيىمداستىرىپ، ۋاكىلدەردى 73 ادام - رەت مەجە ەسەپكە تەكسەرۋ جۇرگىزۋگە جانە ونى باقىلاۋعا قاتىناسۋعا ۇسىنىس ەتىپ، 298 ادام - رەت تۇراقتى كوميتەتتىڭ ماجىلىسىنە سىرتتاي قاتىناسۋعا ۇسىنىس ەتىپ، 5 رەت سىرتتاي قاتىناسقان ۋاكىلدەردىڭ اڭگىمە ءماجىلىسىن اشتىق.
ۋاكىلدەردىڭ حالىق بۇقاراسىمەن بايلانىسىن قويۋلاتتىق. جەرگىلىكتى حالىق قۇرىلتايلارىنىڭ مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلدەرىن جاقىن ماڭدا ۋاكىلدەردىڭ بايلانىس جاساۋ پۋنكتىنە، ۋاكىلدەر ۇيىنە جانە نەگىزگى ساتى زاڭ شىعارۋ بايلانىس جاساۋ تۇيىندەرىنىڭ قيمىلدارىنا قاتىناسۋعا ۇيىمداستىرۋدى ىلگەرىلەتتىك. جەرگىلىكتى ءار دارەجەلى حالىق قۇرىلتايلارى ۋاكىلدەرمەن بايلانىس جاساۋ پۋنكتى مەن ۋاكىلدەر ۇيىنەن 228 مىڭىن قۇرىپ، ۋاكىلدەردىڭ مىندەت وتەۋىنە نەگىزگى ساتى تياناق بولعان، حالىقپەن ەتەنە بولعان، قالا مەن اۋىلدى شارپىعان قىزمەت تەكشەسىن قۇردىق. قالىڭ ۋاكىلدەر الۋان ءتۇرلى فورمالار ارقىلى بۇقارانىڭ پىكىر - ۇسىنىستارىن تىڭداپ جانە اڭىس ەتىپ، جوعارىنىڭ جاعدايىن تومەنگە، تومەننىڭ جاعدايىن جوعارىعا جەتكىزۋ سىندى ماڭىزدى رولىن ساۋلەلەندىردى.
ۋاكىلدەرگە قىزمەت وتەۋدى قامتاماسىز ەتۋ قىزمەتىنىڭ ورەسىن جوعارىلاتتىق. 1830 ۋاكىلدى ارناۋلى تاقىرىپتا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ، تەكسەرۋ جانە كوزدەن كەشىرۋ قيمىلىن ورىستەتۋگە ۇيىمداستىردىق، وندا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ بايانداماسىنان 91ى دايىندالدى. تاربيەلەۋ بايلىعىن نەگىزگى ساتى ۋاكىلدەرىنە بەيىمدەۋگە تاباندى بولىپ، تۇتاس جىلدا ۋاكىلدەر 1900دان استام ادام - رەت شوعىرلى كۋرسقا قاتىناستى، 13 - كەزەكتەن بەرى ۋاكىلدەر جيىنى 3200دەن استام ادام - رەت شوعىرلى تاربيەلەنىپ، نەگىزگى ساتى ۋاكىلدەرىنىڭ مىندەت اتقارۋ جونىنەن ۇيرەنۋدى نەگىزىنەن تولىق جالپىلاستىردىق. 1254 ادام - رەت ۋاكىلدەردى ۇكىمەتتىڭ، باقىلاۋ - تەكسەرۋ كوميتەتىنىڭ، ەڭ جوعارى حالىق سوتى مەكەمەسىنىڭ، ەڭ جوعارى حالىق پروكۋراتۋراسىنىڭ ۋاكىلدەرمەن بايلانىس جاساۋ قيمىلىنا قاتىناسۋعا ءبىر تۇتاس ورنالاستىردىق. ۋاكىلدەر تۇرعان ورنىمەن قارىم - قاتىناستى كۇشەيتىپ، ۋاكىلدەردىڭ مىندەت وتەۋىنە تاماشا شارت - جاعداي جاراتتىق.
وسى رەتكى ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ شايقاسىندا مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلدەرى مەن جەرگىلىكتى حالىق قۇرىلتايلارىنىڭ ۋاكىلدەرى پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بۇيرىعىنا بەلسەنە ءۇن قوسىپ، ءار دارەجەلى پارتكومنىڭ، ۇكىمەتتىڭ باسشىلىعى مەن ۇيىمداستىرۋىندا ىندەتكە قارسى تۇرۋدىڭ ءبىرىنشى شەبىنە ات سالىسىپ، عىلمي زەرتتەۋدە قامال الۋعا قاتىناسىپ، زاتپەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتىپ، بەلسەنە قارجىلاي، زاتتاي كومەك بەرىپ، ىرىقتىلىقپەن اقىل - كەڭەس بەرىپ، ءتۇرلى شەپتەردە، ءوز قىزمەت ورىندارىندا بەلسەندى رول اتقارىپ، ءىس جۇزىندىك ارەكەتتەرى ارقىلى حالىققا ۋاكىلدىك ەتۋ، حالىق ءۇشىن ىستەۋ، حالىققا قىزمەت ەتۋ سىندى داڭقتى بورىشتى امالياتتا ايگىلەدى.
بەسىنشى، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ ديپلوماتيالىق كەلەلى جاعدايىنا قىزمەت وتەۋدى ارقاۋ ەتىپ، سىرتقى قىزمەتتى ورىستەتتىك
شي جينپيڭنىڭ ديپلوماتيالىق يدەياسىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، حالىق قۇرىلتايىنىڭ مەملەكەت ديپلوماتياسىنداعى فۋنكتسيالىق رولىن ساۋلەلەندىرىپ، حالىق قۇرىلتايىنىڭ سىرتقى ىستەر قىزمەتىندەگى ىرىقتىلىعىن، باعىتتامالىلىعىن، ءبىر تۇتاستىعىن اناعۇرلىم كۇشەيتتىك. 36 مەملەكەت پەن ءار ەل پارلامەنت وداعىنان جۇڭگوعا ساپارلاي كەلگەن 53 ۇيىرمەنى قابىلداپ، 65 ۇيىرمەنى 60 مەملەكەت پەن ءبىر رايوننىڭ پارلامەنت ۇيىمىندا ساپاردا بولۋعا جىبەردىك.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ ديپلوماتيالىق تابىستارى مەن ورتاق تانىمىن تياناقتاندىرۋدى ماڭداي الدى مىندەت ەتىپ، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ءار ەل پارلامەنتتەرىمەن دوستىق بارىس - كەلىسىن كۇشەيتتىك. ءىرى ەلدەر قارىم - قاتىناسىن دامىتۋ، توڭىرەكتەگى ەلدەرمەن بولعان تاتۋ كورشىلىك قارىم - قاتىناستى كۇشەيتۋ، دامۋ ۇستىندەگى ەلدەرمەن بولعان ىنتىماقتى، سەلبەستىكتى تەرەڭدەتۋ قاتارلى ديپلوماتيالىق قىزمەتتىڭ ءىرى باعىت - ساياساتتارىن ارقاۋ ەتىپ، ءارقايسى سالاداعى ناقتى سەلبەستىكتى تەرەڭدەتۋگە زاڭدىق جانە ساياساتتىق جاقتان قامتاماسىز ەتتىك. شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن بەلسەنە ۇگىتتەپ جانە ءتۇسىندىرىپ، جۇڭگو جولىن، جۇڭگو نازارياسىن، جۇڭگو ءتۇزىمىن، جۇڭگو مادەنيەتى مەن ەل باسقارۋدىڭ امالياتىن تانىستىرىپ جانە ءتۇسىندىرىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ جۇڭگونى، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىن، جۇڭگوشا سوتسياليزمدى ءتىپتى دە كوبىرەك تۇسىنۋىنە مۇمكىندىك جاسادىق. 2 - كەزەكتى”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ حالىقارالىق سەلبەستىگى ەل باسشىلارىنىڭ تالقى مىنبەرى، 2 - كەزەكتى جۇڭگو حالىقارالىق يمپورت كورمەسى سياقتى كەلەلى اسابالىق ديپلوماتيالىق قيمىلدارعا سايكەسىپ، قاتىستى ەلدەردىڭ پارلامەنتتەرىمەن اۋىس - ءتۇيىستى، سەلبەستىكتى تەرەڭدەتتىك. زاڭ شىعارۋ قۇرىلىمى تۇرعىسىنان قاتىستى ەلدەردى ەلىمىزدىڭ شەتەلدەگى مۇددەسى مەن قىزمەتكەرلەرىنىڭ حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋعا قۋزاپ، مەملەكەتتىڭ سىرتقا ەسىك اشۋ ستراتەگياسىنا دەم بەردىك.
شەتەل پارلامەنتتەرىمەن ەكى جاقتى مەحانيزمدىك اۋىس - ءتۇيىستى كۇشەيتىپ، كوپ جاقتى پارلامەنت بارىس - كەلىسىنە بەلسەنە قاتىناستىق. جۇڭگو مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى مەن رەسەي پارلامەنتى سەلبەستىك كوميتەتىنىڭ 5 - رەتكى ءماجىلىسىن بىرگە اشىپ، فرانسيا، جاپونيا، برازيليا سياقتى ەلدەردىڭ پارلامەنتتەرىمەن مەحانيزمدىك اۋىس - ءتۇيىس قيمىلىن ورىستەتتىك. ەكى جاقتى دوستىق گرۋپپاسىنان جاڭادان تورتەۋى قۇرىلىپ، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى مەن شەتەل پارلامەنتتەرى اراسىنداعى دوستىق ۇيىمى جالپى 129عا جەتىپ، ەلىمىزدىڭ قاتىستى ەلدەرمەن بولعان تەرەڭ ءتۇسىنىسۋىن، دوستىعىن نىعايتۋعا كۇش قوستى. ءار ەل پارلامەنتتەرى وداعىنىڭ 140 - جانە 141 - كەزەكتى جينالىسى، 20 ەل توبى پارلامەنت باستىقتارى ءماجىلىسى، ازيا - تىنىق مۇحيت ەلدەرى پارلامەنتتەرى تالقى مىنبەرىنىڭ 28 - كەزەكتى جىلدىق ءماجىلىسى، 4 - كەزەكتى ەۆروپا - ازيا ەلدەرى پارلامەنت باستىقتارى ءماجىلىسى، 3 - رەتكى 6 ەل پارلامەنت باستىقتارى ءماجىلىسى، بريكس ەلدەرى پارلامەنتتەرى تالقى مىنبەرى، 3 - كەزەكتى باياندى دامۋ دۇنيە جۇزىلىك پارلامەنتتەر تالقى مىنبەرى، پارلامەنت دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا جينالىسىنا جەتەكشىلىك ەتۋ كوميتەتى، ازيا - تىنىق مۇحيت ەلدەرى پارلامەنت مۇشەلەرى ورتا جانە دامۋ جينالىسى، انتاركتيدا تۋرالى پارلامەنت مۇشەلەرى جينالىسى سياقتى ماجىلىستەرگە ۇيىرمە جىبەرىپ قاتىناسىپ، كوپ جاقتى ورىندار قاتىناسقان جينالىستاردا پىكىرلەسۋدى، سايكەسۋدى كۇشەيتتىك. دامۋ ۇستىندەگى ەلدەردىڭ پارلامەنت مۇشەلەرى زەرتتەۋ - تالقى كلاسىن، افريكاداعى فرانسۋز ءتىلى ەلدەرى پارلامەنت مۇشەلەرى تالقى كلاسىن، بيرما پارلامەنت مۇشەلەرى زەرتتەۋ - تالقى كلاسىن اشىپ، 14 مەملەكەتتىڭ 74 پارلامەنت مۇشەسى جۇڭگوعا كەلىپ اۋىس - ءتۇيىس جاساپ، ءوزارا ۇيرەنىپ، ەل باسقارۋ تاجىريبەلەرىن اۋىستىرىپ، ءوزارا ۇلگى الۋدى كۇشەيتتىك.
زاڭ شىعارۋ جاعىنداعى اۋىس - ءتۇيىستى تەرەڭدەتتىك. قاتىستى ەلدەرمەن زاڭ جاعىندا اۋىس - ءتۇيىس جاساۋ، سەلبەسۋ مەحانيزمىنەن تولىق، ويداعىداي پايدالانىپ، زاڭ شىعارۋ نازارياسى، ءتۇزىمى جانە امالياتى جاقتارىنداعى اۋىس - ءتۇيىستى كۇشەيتتىك. زاڭ شىعارۋ تەحنيكاسىن ارناعا ءتۇسىرۋ، وڭىرلەر بويىنشا سەلبەسىپ زاڭ شىعارۋ جانە ازاماتتىق زاڭناما، پاتەنت، كامەلەتكە تولماعانداردى قورعاۋ، اكىمشىلىك جازا، ورتانى قورعاۋ سياقتى زاڭ شىعارۋ قىزمەتىن ارقاۋ ەتىپ، قاتىستى ەلدەرمەن ارناۋلى تاقىرىپتا تەكسەرۋ، زەرتتەۋ - تالقى جۇرگىزۋدى ورىستەتتىك. ەلىمىزدىڭ حالىق قۇرىلتايى ءتۇزىمىن ىرىقتىلىقپەن ۇگىتتەپ، نەگىزگى زاڭدى، شەتەل ساۋداگەرلەرى قارجىلاندىرۋ زاڭىن سىرتقا ۇگىتتەۋدى، ءتۇسىندىرۋدى ويداعىداي ىستەپ، ەلىمىزدىڭ اقشا جۋۋ قىلمىسىنا سوققى بەرۋ، ءبىلىم مەنشىك ۇقىعى مەن ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ، ەسىك اشۋ تەبىنىن اناعۇرلىم كۇشەيتۋ سياقتى جاقتارداعى زاڭ شىعارۋ جەتىستىكتەرىن تانىستىردىق.
مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ شيزاڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنەن ءۇش گرۋپپانى قاتىستى مەملەكەتتەر مەن رايونداردا ساپاردا بولۋعا ۇيىمداستىرىپ، ەلىمىزدىڭ ۇلت، ءدىن ساياساتى مەن ۇلتتىق تەرريتوريالىق اۆتونوميا ءتۇزىمىن ۇگىتتەپ جانە ءتۇسىندىرىپ، ۇلتتىق اۆتونوميالى جەرلەردىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ جەتىستىكتەرىن تانىستىردىق. نەگىزگى ساتىداعى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 27 ۋاكىلىن جانە جەرگىلىكتى حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلدەرىن مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ شەتەلدەرمەن بارىس - كەلىس جاساۋ قيمىلىنا قاتىناسۋعا ۇيىمداستىرىپ، وزدەرىنىڭ مىندەت وتەۋ بارىسىنداعى باسىنان وتكىزگەن اڭگىمەلەرىن بايانداپ، حالىقارالىق قوعامعا جۇڭگو حالقىنىڭ وزىنە - ءوزى قوجايىن بولۋىنىڭ جاندى امالياتىن ايگىلەدىك.
التىنشى، پارتيا باسشىلىعىنىڭ، حالىقتىڭ وزىنە - ءوزى قوجايىن بولۋىنىڭ، مەملەكەتتى زاڭمەن جونگە سالۋدىڭ ورگانيكالى بىرلىگىنە تاباندى بولۋدى ارقاۋ ەتىپ، وزىندىك قۇرىلىستى كۇشەيتتىك
پارتيا باسشىلىعىنىڭ، حالىقتىڭ وزىنە - ءوزى قوجايىن بولۋىنىڭ، مەملەكەتتى زاڭمەن جونگە سالۋدىڭ ورگانيكالى بىرلىگىنە تاباندى بولۋ − سوتسياليستىك ساياسيدى دامىتۋدىڭ قاجەتتى تالابى، حالىق قۇرىلتايى تۇزىمىنە تاباندى بولۋدىڭ جانە ونى كەمەلدەندىرۋدىڭ قاجەتتى تالابى، سونداي - اق حالىق قۇرىلتايىنىڭ پارتيا قۇرىلىسى مەن وزىندىك قۇرىلىسىن كۇشەيتۋدىڭ ماڭىزدى مىندەتى.
پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەدەلى مەن ورتالىقتانعان ءبىر تۇتاس باسشىلىعىن قورعاپ، پارتيا باسشىلىعىنىڭ حالىق قۇرىلتايى قىزمەتىنىڭ ءارقايسى سالاسىندا، ءارقايسى جاقتارىندا تياناقتانۋىنا كەپىلدىك ەتۋ كەرەك. ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسىن مۇقيات ورىستەتىپ، نازاريامەن قارۋلانۋدى كۇشەيتىپ، حالىق ءۇشىن قىزمەت وتەۋدى نىعايتىپ، پارتيانىڭ تاريحي بورىشىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قاجىماي - تالماي كۇرەس جۇرگىزۋدەگى جاۋاپكەرشىلىك سەزىمىن، بورىشتىلىق سەزىمىن كۇشەيتتىك. مىندەت وتەۋ قابىلەتى مەن قىزمەت ورەسىن جوعارىلاتۋدى وزەك ەتىپ، 6 رەت ارناۋلى تاقىرىپتا لەكسيا ورنالاستىردىق. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ حالىق قۇرىلتايى تۇزىمىنە تاباندى بولۋ جانە ونى كەمەلدەندىرۋ جونىندەگى ماڭىزدى يدەياسىن ۇيرەنۋ، اۋىس - ءتۇيىس جاساۋدىڭ 2 - رەتكى ءماجىلىسىن اشىپ، حالىق قۇرىلتايى ءتۇزىمىنىڭ عىلمي ءمانىن جانە جاڭا داۋىردەگى حالىق قۇرىلتايى قىزمەتىنىڭ امالياتتىق تالابىن تەرەڭ ءتۇسىنىپ مەڭگەردىك. حالىق قۇرىلتايى ءتۇزىمى نازارياسىن زەرتتەۋ قوعامىنىڭ كەزەك اۋىستىرۋ قىزمەتىن ورىنداپ، حالىق قۇرىلتايىنىڭ نازارياسى مەن امالياتىن زەرتتەۋدى جاپپاي كۇشەيتتىك.
حالىق ءۇشىن ۇقىق ىستەتۋدى، حالىق ءۇشىن مىندەت وتەۋدى شىن مانىندە جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن، بۇقارانىڭ حالىق قۇرىلتايى قىزمەتىنە ءتارتىپتى ات سالىسۋ ءورىسىن كەڭەيتىپ، ءتۇرلى فورمالار ارقىلى بۇقارانىڭ پىكىرىن تىڭدادىق. ورتالىقتىڭ 8 ءتۇرلى بەلگىلەمەسى مەن ونى اتقارۋدىڭ ەگجەي - تەگجەيلى ەرەجەسىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، فورماشىلدىقتان، تورەشىلدىكتەن بارىنشا ساقتانىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ قيمىلدارىن ءبىر تۇتاس ورنالاستىرىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ ويىنا العانىن، ارمان - تىلەگىن، كوكەيگە بۇككەنىن دەر كەزىندە ۇعىستىق جانە اڭىس ەتتىك. تۇراقتى كوميتەت، ارناۋلى كوميتەتتەر 300 رەتكە جۋىق تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى. نەگىزگى ساتى زاڭ شىعارۋ بايلانىس تۇيىندەرىنىڭ بۇقارامەن ەتەنە بايلانىس جاساۋ، حالىقتىڭ اقىل - پاراساتىن شوعىرلاندىرۋ سىندى تىكەلەي جەتكىزۋ رولىن ساۋلەلەندىرىپ، نەگىزگى ساتى بۇقاراسىنىڭ زاڭ شىعارۋدىڭ تۇتاس بارىسىنا ات سالىسۋىنا قولداۋ كورسەتىپ، پىكىر - ۇسىنىستاردى قاز - قالپىندا جينادىق، اڭىس ەتتىك. ارىز - ارمان قىزمەتىن كۇشەيتىپ جانە جاقسارتىپ، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى ورگانىنىڭ توراپتىق ارىز - ارمان تەكشەسىن اشىپ، 80 مىڭعا جۋىق ارىز حاتتى جانە ارىزدانا كەلگەندەردىڭ جۇمىسىن ءبىر جاقتى ەتتىك، مۇنىڭ ىشىندە ۋاكىلدەردىڭ تابىس ەتكەنى 178 پارشا بولىپ، بۇقارانىڭ ورىندى ارىز - ارمانىن زاڭ بويىنشا دەر كەزىندە شەشۋدى ىلگەرىلەتتىك.
مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى مەن ونىڭ تۇراقتى كوميتەتى مەملەكەتتىڭ زاڭ شىعارۋ ورگانى رەتىندە، نەگىزگى زاڭعا جانە زاڭدارعا باستاماشىلدىقپەن بويسۇنۋ، مىندەتىن زاڭ بويىنشا اتقارۋ، ءىستى زاڭ بويىنشا ىستەۋى كەرەك. زاڭ شىعارۋ زاڭىن، باقىلاۋ زاڭىن جانە تۇراقتى كوميتەتتىڭ ءىس قاراۋ ەرەجەسىن قاتاڭ اتقارىپ، ءاربىر ءماجىلىستىڭ، ءاربىر كۇن تارتىپتەرىنىڭ، ءاربىر كەڭەس جوبالارىنىڭ نەگىزگى زاڭعا، زاڭدىق بەلگىلەمەلەرگە جانە زاڭدا بەلگىلەنگەن تارتىپتەرگە ۇيلەسۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتىك. قىزمەت ۇقىعىن كوللەكتيۆ جۇرگىزۋگە، ماسەلەلەردى كوللەكتيۆ شەشۋگە تاباندى بولىپ، جالپى ءماجىلىستى، گرۋپپالارعا ءبولىنىپ قاراۋدى جانە بىرىككەن گرۋپپادا قاراۋدى لايىقتى ورنالاستىرىپ، دەموكراتيانى ساۋلەلەندىرىپ، كوپتىڭ كەڭەسىن تىڭداپ، ورتاق تانىم قالىپتاستىرىپ، دەموكراتيالىق ورتالىقتاندىرۋ ءتۇزىمىن مىندەت وتەۋدىڭ تۇتاس بارىسىنا سىڭىردىك. زاڭدا بەلگىلەنگەن قىزمەت مىندەتىن وتەۋ تۇرعىسىنان ءماجىلىس ستيلىن، ءماجىلىس ءتارتىبىن قاتاڭداستىرىپ، تۇراقتى كوميتەت ءماجىلىسىنىڭ قاتىناسۋ مولشەرى ％97تەن جوعارى بولىپ، داۋىسقا سالىناتىن بارلىق ىستەر جونىندە تۇتاس ادام تۇتاس رەت داۋىس بەرگىش ارقىلى داۋىس بەرىپ، حالىق بەرگەن ۇقىقتى دۇرىس، ءونىمدى جۇرگىزۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتتىك.
مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ءارقايسى ارناۋلى كوميتەتتەرى زاڭدا بەلگىلەنگەن مىندەتتەرىن مۇقيات اتقارىپ، قاتىستى كەڭەس جوبالارىن زەرتتەۋ، بەكىتۋ، قاراۋدا، تۇراقتى كوميتەتكە سايكەسىپ زاڭ شىعارۋ، باقىلاۋ، ۋاكىلدەر، سىرتقى قىزمەتتەر سياقتى جاقتاردا ماڭىزدى رولىن اتقاردى. پارتيا ورتالىق كوميتەتى الاڭسىز بولاتىن، حالىق بۇقاراسى رازى بولاتىن ۇلگىلى ورگان قۇرۋ ءۇشىن، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى ورگاندارىنىڭ ساياسي، يدەيالىق، ۇيىمدىق، ستيل، ءتارتىپ قۇرىلىسىن جاپپاي كۇشەيتىپ، 2 كەزەك ىشكى شارلاۋ جۇرگىزىپ، ساقتىق تاربيەسى مەن پاكتىك حاۋىپ - قاتەرىنەن ساقتانۋ، تىزگىندەۋدى كۇشەيتىپ، اقىل - كەڭەس بەرۋ، كومەكشىلىك جانە قىزمەت وتەۋمەن قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتتىق.
حالىق قۇرىلتايىنىڭ اقپارات، جۇرتشىلىق پىكىر قىزمەتىن جاقسارتىپ جانە كۇشەيتىپ، زاڭ شىعارۋ، باقىلاۋ قىزمەتىنىڭ تۇتاس بارىسىن ىشكەرىلەي حابارلاپ، ۋاكىلدەردىڭ مىندەت وتەۋ بەينەسىن ايگىلەپ، جەرگىلىكتى حالىق قۇرىلتايى قىزمەتىندە جاڭالىق اشۋ امالياتىن ۇگىتتەپ، مەملەكەتتىڭ ءتۇبىرلى ساياسي ءتۇزىمىنىڭ جۇرت جۇرەگىنە تەرەڭ ۇيالاۋىن ىلگەرىلەتتىك. حالىق قۇرىلتايىنىڭ اقپاراتتىق، جۇرتشىلىق پىكىر ۇگىت تاسىلىندە جاڭالىق اشىپ، جۇڭگو حالىق قۇرىلتايى جۋرنالى مەن جۇڭگو حالىق قۇرىلتايى تورابى رەفورماسىن جەدەلدەتىپ، ”باسىلىمدار، توراپ، ءۇنحات - ميكرو بلوگ، كلەنتتەردىڭ“ توعىسپالى دامۋىن ىلگەرىلەتتىك. مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى سىرتقى ىستەر كوميتەتىنىڭ مالىمدەمەشىسى مەحانيزمىن ورناتىپ، دەر كەزىندە ەلىمىزدىڭ وزەكتى مۇددەسىنە ساياتىن كەلەلى ماسەلەلەردە مايدانىمىز بەن قۋاتتامالارىمىزدى ايقىن تۇسىندىردىك. تۇراقتى كوميتەتتىڭ زاڭ - ءتۇزىم قىزمەتى كوميتەتىنىڭ مالىمدەمەشىسى مەحانيزمىن ورناتىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ كوڭىل ءبولىپ وتىرعان قاتىستى زاڭدىق ماسەلەلەرى جونىندە جاۋاپ قايتاردىق.
جەرگىلىكتى حالىق قۇرىلتايلارى تۇراقتى كوميتەت قۇرىلعاندىعىنىڭ 40 جىلدىعىن اتاپ ءوتۋ اڭگىمە ءماجىلىسىن، ولكە دارەجەلى حالىق قۇرىلتايلارىنىڭ زاڭ شىعارۋ قىزمەتى اۋىس - ءتۇيىس ءماجىلىسىن، 25 - رەتكى مەملەكەتتىك جەرگىلىكتى ورىنداردىڭ زاڭ شىعارۋ قىزمەتى اڭگىمە ءماجىلىسىن اشىپ، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى نۇسقاۋىنىڭ رۋحىن مۇقيات ۇيرەندىك، دايەكتىلەندىردىك. جاڭا داۋىردەگى حالىق قۇرىلتايى قىزمەتىن بىرگە ويداعىداي ىستەۋ ءۇشىن، قىزمەت بايلانىسىن كۇشەيتىپ، قىزمەت تاجىريبەلەرىن اۋىستىرىپ، قىزمەتتىڭ بىرىككەن كۇشىن قالىپتاستىردىق.
ۋاكىلدەر!
مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ قىزمەتىندە قول جەتكەن تابىستار − شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلدەرىنىڭ، تۇراقتى كوميتەت قۇرامىنداعىلاردىڭ، ارناۋلى كوميتەتتەر قۇرامىنداعىلاردىڭ جانە مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى ورگانىنداعى قىزمەتكەرلەردىڭ قىزمەت جاۋاپكەرشىلىگىن وتەۋىنىڭ، قاجىرلىلىقپەن قىزمەت ىستەۋىنىڭ ناتيجەسى، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ، مەملەكەتتىك باقىلاۋ - تەكسەرۋ كوميتەتىنىڭ، ەڭ جوعارى حالىق سوتى مەكەمەسىنىڭ، ەڭ جوعارى حالىق پروكۋراتۋراسىنىڭ جانە جەرگىلىكتى ءار دارەجەلى حالىق قۇرىلتايلارى مەن ونىڭ تۇراقتى كوميتەتتەرىنىڭ تىعىز سايكەسۋىنىڭ، تىزە قوسا سەلبەسۋىنىڭ ناتيجەسى، بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىنىڭ تولىق سەنىم ارتقاندىعىنىڭ، كۇش سالا قولداعاندىعىنىڭ ناتيجەسى. وسى ورايدا مەن مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ تۇراقتى كوميتەتى اتىنان شىن جۇرەكتەن العىس ايتامىن!
تۇراقتى كوميتەتتىڭ قىزمەتىندە ءالى دە كەيبىر پارىقتار مەن جەتەرسىزدىكتەر ورىن تەۋىپ وتىر، باستىسى: زاڭ شىعارۋ قىزمەتىندە جەتەكشىلىك ەتۋ رولىنىڭ ساۋلەلەنۋى جەتكىلىكسىز، زاڭ شىعارۋ ساپاسىن ونان ارى جوعارىلاتۋعا تۋرا كەلەدى؛ باقىلاۋ قىزمەتى مەحانيزمى ءتاسىلىن كەمەلدەندىرۋگە تۋرا كەلەدى، باقىلاۋدىڭ ناقتى ونىمدىلىگىن اناعۇرلىم كۇشەيتۋ قاجەت؛ ۋاكىلدەردىڭ زاڭ بويىنشا مىندەت وتەۋىنە قىزمەت وتەۋ ورەسىن ءالى دە جوعارىلاتۋ ءتيىس، قاتىستى مەحانيزم، شارالاردى ءتىپتى دە ەگجەي - تەگجەيلى تياناقتاندىرۋعا تۋرا كەلەدى؛ حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۇيىمدىق ءتۇزىمى مەن ءىس قاراۋ ەرەجەسىن ونان ارى اقاۋسىزداندىرۋعا، كەمەلدەندىرۋگە، ورگاننىڭ قىزمەت ونىمدىلىگىن ونان ارى جوعارىلاتۋعا تۋرا كەلەدى. تۇراقتى كوميتەت ۋاكىلدەردىڭ جانە ءارقايسى جاقتىڭ ۇسىنىس - پىكىرلەرىن كىشى پەيىلدىكپەن تىڭداپ، ءتۇرلى قىزمەتتەردى ۇزدىكسىز كۇشەيتەدى جانە جاقسارتادى.
ۋاكىلدەر!
پارتيا 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءتورتىنشى جالپى ءماجىلىسى ەلىمىزدىڭ مەملەكەت ءتۇزىمى مەن مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسىنىڭ وراسان زور تابىستارىن جانە كورنەكتى ابزالدىلىعىن جۇيەلى قورىتىندىلاپ، جاڭا داۋىردە جۇڭگوشا سوتسياليستىك تۇزىمگە تاباندى بولۋ جانە ونى كەمەلدەندىرۋ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ جونىندە جوعارى دەڭگەيلى جوبا جانە جان - جاقتى ورنالاستىرۋ جاسادى. حالىق قۇرىلتايى ءتۇزىمى جۇڭگوشا سوتسياليستىك ءتۇزىمنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىنە تىرەك بولاتىن ءتۇبىرلى ساياسي ءتۇزىم. جاڭا جۇڭگو قۇرىلعان 70 جىلدان بەرى، جۇڭگو حالقى مەملەكەتتىڭ جەدەل دامۋ وزگەرىسىنەن حالىق قۇرىلتايى ءتۇزىمىنىڭ وراسان زور ابزالدىلىققا جانە قۋاتتى ومىرشەڭدىك كۇشكە يە ەكەندىگىن بارعان سايىن ايقىن تانىپ جەتتى. ءبىز حالىق قۇرىلتايى تۇزىمىنە باستان - اياق تاباندى بولىپ جانە ونى كەمەلدەندىرىپ، حالىق قۇرىلتايى ءتۇزىمىنىڭ امالياتتىق ەرەكشەلىگىن، داۋىرلىك ەرەكشەلىگىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، ءتۇزىم ابزالدىلىعىن مەملەكەتتى جونگە سالۋ ونىمدىلىگىنە اينالدىرىپ، حالىق قۇرىلتايى ءتۇزىمى ارقىلى مەملەكەتتىڭ جانە ۇلتتىڭ بولاشاق تاعدىرىنىڭ حالىقتىڭ قولىندا مىقتى يگەرىلۋىنە مۇمكىندىك جاساۋىمىز كەرەك.
بۇدان بىلايعى ءبىر كەزەڭدەگى باستى مىندەتتەر
2020 - جىلى پارتيامىز حالىقتى باستاپ ءبىرىنشى 100 جىلدىق كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىرادى. قازىر سىرتقى ورتا قاتاڭ دا كۇردەلى، ەل ىشىندەگى رەفورما، دامۋ، ورنىقتىلىق مىندەتى جاپالى دا اۋىر، حالىق قۇرىلتايى قىزمەتى كوپتەگەن جاڭا جاعدايعا، جاڭا تالاپقا ءدوپ كەلىپ وتىر. تۇراقتى كوميتەت جۇڭگوشا سوتسياليزم ۇلى تۋىن بيىك ۇستاپ، شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتىپ، پارتيا 19 - قۇرىلتايىنىڭ جانە پارتيا 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ەكىنشى، ءۇشىنشى، ءتورتىنشى جالپى ماجىلىستەرىنىڭ رۋحىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، ”ءتورت تانىمدى“ كۇشەيتىپ، ”ءتورت سەنىمدى“ بەكەمدەپ، ”ەكىنى قورعاۋدى“ ورىنداپ، پارتيا باسشىلىعىنىڭ، حالىقتىڭ وزىنە - ءوزى قوجايىن بولۋىنىڭ، مەملەكەتتى زاڭمەن جونگە سالۋدىڭ ورگانيكالى بىرلىگىنە تاباندى بولىپ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدى، ”بەستى ءبىر تۇلعالاندىرۋ “ جالپى تۇلعالىق ورنالاستىرۋىن ءبىر تۇتاس ىلگەرىلەتۋدى، ”ءتورتتى جاپپاي ورىنداۋ“ ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىن سايكەستى ىلگەرىلەتۋدى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋداعى نىسانالاردى، مىندەتتەردى ورىنداۋدىڭ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدىڭ شەشۋشى شايقاسىنىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە جەتۋدى مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ جانە ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ قىزمەتىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتىپ، ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەۋ سىندى قىزمەت نەگىزگى ارناسىندا تاباندى بولىپ، زاڭ بويىنشا مىندەت اتقارىپ، جاۋاپكەرشىلىكتى ادا ەتىپ، حالىق قۇرىلتايى قىزمەتىندە ۇزدىكسىز تىڭ تابىستارعا، تىڭ ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك.
بيىل جىل باسىنان بەرى، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ جالپى تۇلعالىق ورنالاستىرۋى بويىنشا، تۇراقتى كوميتەتتىڭ ءتۇرلى قىزمەتتەرى تارتىپپەن ىلگەرىلەتىلدى. كەلەسى قادامداعى باستى قىزمەت ورنالاستىرۋلارى مىناداي:
(1) نەگىزگى زاڭنىڭ جاپپاي اتقارىلۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ. نەگىزگى زاڭدى ءتۇسىندىرۋ ءتارتىبى مەحانيزمىن تياناقتاندىرۋ. نەگىزگى زاڭعا ۇيلەسىمدىلىگىن تەكسەرۋ قىزمەتىن ىلگەرىلەتۋ. ەستەلىككە الىپ تەكسەرۋ ءتۇزىمى مەن قابىلەت قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، «زاڭ - ەرەجەلەردى، ءادىليالىق تۇسىندىرمەلەردى ەستەلىككە الىپ تەكسەرۋ قىزمەتى جونىندەگى ادىستەردى» قاتاڭ اتقارىپ، ەستەلىككە الىپ تەكسەرۋ ينفورماتسيا تەكشەسىنىڭ فۋنكتسياسىن كەمەلدەندىرىپ، ىرىقتىلىقپەن تەكسەرۋ مەن ارناۋلى تەكسەرۋدى كۇشەيتۋ. نەگىزگى زاڭ جونىندەگى ۇگىت - تاربيەنى ويداعىداي ىستەپ، نەگىزگى زاڭعا سەرت بەرۋ جانە مەملەكەتتىك نەگىزگى زاڭ كۇنى قيمىلىن ويداعىداي ۇيىمداستىرۋ. شياڭگاڭ مەن اۋمىندى زاڭ بويىنشا جونگە سالۋعا تاباندى بولىپ، نەگىزگى زاڭ مەن ءتۇبىرلى زاڭدا بەلگىلەنگەن نەگىزگى زاڭدىق ەرەجە - ءتارتىبىن قورعاپ، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ ءتۇبىرلى زاڭدى ءتۇسىندىرۋ ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرىپ، مەملەكەت دەڭگەيىندە شياڭگاڭ ەرەكشە اكىمشىلىك رايونىنىڭ مەملەكەت حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋ زاڭ - تۇزىمدەرى مەن اتقارۋ مەحانيزمىن ورناتىپ جانە اقاۋسىزداندىرىپ، قاتىستى زاڭ شىعارۋدى جەدەلدەتۋ. تايۋانعا قاراتىلعان قىزمەت جونىندەگى كەلەلى باعىت - ساياساتتارعا تاباندى بولىپ، ءبىر جۇڭگو پرينسيبىنە تاباندى بولىپ، ”تايۋاندى دەربەستەندىرۋدى“ كوزدەيتىن بولشەكتەۋشى كۇشتەرگە باتىل قارسى تۇرىپ جانە ولاردى باتىل تيىپ، ”1992 - جىلعى ورتاق تانىم“ نەگىزىندە ەكى جاعالاۋ قاتىناسىنىڭ بەيبىت دامۋىن ىلگەرىلەتۋ.
(2) ماڭىزدى سالالاردا زاڭ شىعارۋدى كۇشەيتۋ. بيىلعى زاڭ شىعارۋ قىزمەتىنىڭ مىندەتى توتەنشە اۋىر، ساپا مەن ونىمدىلىكتىڭ قاتىناسىن ويداعىداي يگەرىپ، حالىق قۇرىلتايىنىڭ زاڭ شىعارۋ قىزمەتىندەگى جەتەكشىلىك رولىن ءتىپتى دە ويداعىداي ساۋلەلەندىرىپ، ەگجەي - تەگجەيلى، دالمە - ءدال، باعىتتامالى بولۋىن جوعارىلاتۋعا كۇش سالىپ، بىرەۋى شىعارىلسا، بىرەۋىنىڭ ءونىم بەرۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ قاجەت. جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدى ارقاۋ ەتىپ، چاڭجياڭ وزەنىن قورعاۋ زاڭى، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جەبەۋ زاڭى، كەسىكتى بۇيىم زاڭى، حاينان ەركىن ساۋدا پورتى زاڭىن جاساۋ جانە پاتەنت زاڭىنا وزگەرىس ەنگىزۋ سياقتىلار. حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋ ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋدى ارقاۋ ەتىپ، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا زاڭ شىعارۋدى كورنەكتىلەندىرىپ، حايۋاناتتار ىندەتىنىڭ الدىن الۋ زاڭىنا، جابايى حايۋاناتتاردى قورعاۋ زاڭىنا، جۇقپالى اۋرۋلاردان ساقتانۋ جانە ونى ەمدەۋ زاڭىنا، شەكارالىق دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە كارانتين زاڭىنا، تۇتقيىل وقيعاعا توتەپ بەرۋ زاڭىنا، كاسىپتىك وقۋ - اعارتۋ زاڭىنا وزگەرىس ەنگىزۋ، قوعامدىق قۇتقارۋ، كومەكتەسۋ زاڭى، اسكەردەن بوساعان اسكەريلەردى قامتاماسىزداندىرۋ زاڭى قاتارلىلاردى جاساۋ. مەملەكەت حاۋىپسىزدىگى مەن قوعامدىق جونگە سالۋدى ارقاۋ ەتىپ، بيو حاۋىپسىزدىك زاڭىن، جەكەلەردىڭ ينفورماتسياسىن قورعاۋ زاڭىن، ساندى مالىمەت حاۋىپسىزدىگى زاڭىن جاساۋ، قىلمىستىق ىستەر زاڭىنا وزگەرىس ەنگىزۋ جوباسى (11) بويىنشا، اكىمشىلىك جازا زاڭىنا، اكىمشىلىك قايتا قاراۋ زاڭىنا، قوعام اماندىعىن باسقارۋ جازا زاڭىنا، حالىق قارۋلى ساقشى زاڭى سياقتىلارعا وزگەرىس ەنگىزۋ. ەلىمىزدىڭ زاڭ اۋماعى سىرتىندا قولدانىلاتىن زاڭ جۇيەسى قۇرىلىسىن جەدەلدەتۋدى وزەك ەتە وتىرىپ، ەكسپورتتى باسقارۋ زاڭىن جاساۋ، اقشا جۋۋعا قارسى تۇرۋ زاڭى، جۇڭگو حالىق بانكەسى زاڭى، ساۋدا بانكەسى زاڭى، قامسىزداندىرۋ زاڭى قاتارلىلارعا وزگەرىس ەنگىزۋ. حالىقتىڭ قوجايىن بولۋ ءتۇزىمى جۇيەسىن كەمەلدەندىرۋدى وزەك ەتىپ، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۇيىمدىق زاڭى مەن ءىس قاراۋ ەرەجەسى، سايلاۋ زاڭى، مەملەكەت تۋى زاڭى سياقتىلارعا وزگەرىس ەنگىزۋ. ازاماتتىق زاڭنامانى ۇگىتتەۋ جانە ونى اتقارۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋ. رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ قاجەتىنە ساي، ۇقىق بەرۋ ۇيعارىمى مەن رەفورما ۇيعارىمى سياقتى قاتىستى زاڭ شىعارۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتى بەلگىلەگەن كەلەلى زاڭ شىعارۋ مىندەتىن، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ جالپى جاعدايىنا ساياتىن زاڭ شىعارۋ مىندەتىن تابىسپەن ورىنداۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ.
(3) باقىلاۋ قىزمەتىن زاڭ بويىنشا جاقسى ىستەۋ. باقىلاۋ ءتۇزىمى مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شەشىمدەرى مەن ورنالاستىرۋلارىنىڭ ناقتاپ تياناقتانۋىنا، نەگىزگى زاڭ مەن زاڭداردىڭ ءونىمدى اتقارىلۋىنا كەپىلدىك ەتۋ. نازاردى پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ كەلەلى قىزمەت ورنالاستىرۋلارىنا شوعىرلاندىرىپ، 29 باقىلاۋ نىسانىن الدىن الا ورنالاستىرۋ. جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدى ارقاۋ ەتىپ، ءۇش ءىرى قامال الۋ شايقاسىن ويداعىداي جۇرگىزىپ، ”التىنى ورنىقتىرۋ“ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، ”التىنى قامتاماسىز ەتۋ“ مىندەتىن تياناقتاندىرىپ، جاڭالىق اشۋ ارقىلى دامۋعا دەم بەرۋ ستراتەگياسىن تياناقتاندىرۋ جاعدايى تۋرالى قىزمەت بايانداماسىنان 16سىن تىڭداۋ جانە قاراۋ. مەجە ەسەپ، سوڭعى ەسەپتى تەكسەرۋ، باقىلاۋ جانە مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال - مۇلىكتى باسقارۋ - باقىلاۋدى اناعۇرلىم كۇشەيتۋ. تۇراقتى كوميتەتتىڭ قاتىستى قاۋلىلارى مەن جابايى حايۋاناتتاردى قورعاۋ زاڭى، توپىراقتىڭ لاستانۋىنان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋ زاڭى، قايىر - ساحابات زاڭى، ورىنسىز باسەكەگە قارسى تۇرۋ زاڭى، الەۋمەتتىك مادەنيەتتىك قىزمەت وتەۋدى قامتاماسىزداندىرۋ زاڭى، اۋىل شارۋاشىلىعىن ماشينالاندىرۋدى جەبەۋ زاڭى سياقتى 6 زاڭنىڭ اتقارىلۋ احۋالىن تەكسەرۋ. توپىراقتىڭ لاستانۋىنان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋ، قازىنالىق باقىلاۋدا بايقالعان كورنەكتى ماسەلەلەردى رەتتەۋ - تۇزەتۋ احۋالى توڭىرەگىندە ارناۋلى تاقىرىپتا پىكىر الۋدى ورىستەتۋ. ”14 - بەسجىلدىق“ پلان باعدارلاماسىن جاساۋ، ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىنداعى وركەنيەتتى ورىن قۇرۋ قىزمەتى، قوعامدىق قامسىزداندىرۋ ءتۇزىمى رەفورماسى سياقتىلاردى ارقاۋ ەتىپ، 5 ءتۇرلى ارناۋلى تاقىرىپتا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋ. بيىل ەلىمىزدىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شەشۋشى شايقاسىنىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە جەتۋىنىڭ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋ ۇلى ءىسىنىڭ، ءسوز جوق، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ، ادامزات تاريحىنىڭ شۇعىلالى تاريحي كىتابىنا جازىلارى حاق. تۇراقتى كوميتەت وسى كەلەلى ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋدى مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، باقىلاۋ قىزمەتىن ورىستەتىپ، ءبىرىنشى 100 جىلدىق كۇرەس نىساناسىن ۋاعىندا جۇزەگە اسىرۋعا تيەسىلى ۇلەس قوسۋى كەرەك.
(4) ۋاكىلدەردىڭ مىندەتىن زاڭ بويىنشا وتەۋىنە قولداۋ كورسەتۋ. ۋاكىلدەردىڭ بايلانىس جاساۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرىپ، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلدەرىنىڭ قىزمەتىن كۇشەيتۋ جانە جاقسارتۋ جونىندەگى ناقتى شارالارىن تياناقتاندىرىپ، تۇراقتى كوميتەتتىڭ ۋاكىلدەرمەن، ۋاكىلدەردىڭ حالىق بۇقاراسىمەن بايلانىسىن نىعايتۋ. ۋاكىلدەردىڭ وزىندىك قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، يدەيالىق - ساياسي ورەسى مەن مىندەت وتەۋ، جاۋاپكەرشىلىكتى ادا ەتۋ قابىلەتىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتۋ. ۋاكىلدەردىڭ ۇسىنىس جوبانى العا قويۋ، ءبىر جاقتى ەتۋ، اڭىس ەتۋ ءارقايسى بۋىندارىنداعى قىزمەتتەردى جاقسارتىپ، ۋاكىلدەردىڭ ۇسىنىسىنا جاۋاپ بەرىپ، ۋادە بەرىپ شەشۋ مەحانيزمىن تياناقتاندىرۋ. اتقارىلۋىن تەكسەرۋدى ءىز قۋالاي ويداعىداي مىقتى يگەرۋ، ۋاكىلدەردىڭ تۇراقتى كوميتەتتىڭ، ارناۋلى كوميتەتتەردىڭ، قىزمەت كوميتەتتەرىنىڭ قىزمەتتەرىنە ات سالىسۋ ءورىسىن كەڭەيتىپ جانە جاقسارتىپ، ۋاكىلدەردىڭ العا قويعان پىكىر - ۇسىنىستارىن مۇقيات تىڭداۋ جانە قابىلداۋ. ۋاكىلدەردىڭ كوزدەن كەشىرۋ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ سياقتى قىزمەتتەرىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، ويداعىداي ىستەپ، ۋاكىلدەردى ۇيرەنۋ، باۋلۋدان وتكىزۋدىڭ باعىتتامالىلىعىن، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ. ۋاكىلدەردىڭ مىندەت وتەۋىن ينفورماتسيالاندىرۋ تەكشە قۇرىلىسىن جەدەلدەتۋ.
(5) سىرتقى قىزمەتتى بەلسەنە ورىستەتۋ. حالىق قۇرىلتايىنىڭ شەتەلدەرمەن قارىم - قاتىناس جاساۋ جاعىنداعى وزگەشە باسىمدىلىعىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ ديپلوماتيالىق كەلەلى جاعدايىنا قىزمەت وتەۋ. جوعارى جىكتەگىلەردىڭ بارىس - كەلىسىن كۇشەيتىپ، ارناۋلى كوميتەتتەردىڭ، دوستىق گرۋپپالاردىڭ، قىزمەت قۇرىلىمدارىنىڭ شەتەلدەرمەن بارىس - كەلىس جاساۋ رولىن ساۋلەلەندىرۋ. مەحانيزمدىك اۋىس - ءتۇيىستى ورنىقتى ىلگەرىلەتىپ، پارلامەنتتىڭ كوپ جاقتى سەلبەستىگىنە بەلسەنە ات سالىسىپ، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا زاڭ شىعارۋ جونىندەگى اۋىس - ءتۇيىستى كۇشەيتىپ، مەملەكەت قارىم - قاتىناسىنىڭ دامۋىن جانە ءارقايسى سالاداعى ناقتى سەلبەستىكتى جەبەۋ.
(6) تۇراقتى كوميتەتتىڭ وزىندىك قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ. ” اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسىنىڭ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەپ جانە تەرەڭدەتىپ، شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ىشكەرىلەي ۇيرەنۋ جانە دايەكتىلەندىرۋ. ورتالىقتىڭ 8 ءتۇرلى بەلگىلەمەسى مەن ونى اتقارۋدىڭ ەگجەي - تەگجەيلى ەرەجەسىنىڭ رۋحىن مۇقيات تياناقتاندىرىپ، قىزمەت ستيلىن جاقسارتىپ، بۇقارامەن تىعىز بايلانىس جاساپ، تەكسەرىپ - زەرتتەۋدى ىشكەرىلەي ورىستەتۋ. ءىس قاراۋ ءتارتىبى مەن قىزمەت مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋ. حالىق قۇرىلتايى ءتۇزىمى جونىندەگى نازاريالىق زەرتتەۋدى كۇشەيتىپ، حالىق قۇرىلتايىنىڭ اقپاراتتىق، جۇرتشىلىق پىكىرى قىزمەتىن جاقسارتۋ. ارناۋلى كوميتەتتەردىڭ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرۋ. مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ورگان قۇرىلىسىن شىنايى كۇشەيتۋ. پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ كەلەلى باعىت - ساياساتتارىن جانە شەشىمدەرى مەن ورنالاستىرۋلارىن دايەكتىلەندىرۋدى، تياناقتاندىرۋدى ارقاۋ ەتىپ، جەرگىلىكتى حالىق قۇرىلتايلارىمەن بايلانىستى كۇشەيتىپ، حالىق قۇرىلتايى قىزمەتىنىڭ جالپى تۇلعالىق ناقتى ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ.
ۋاكىلدەر!
جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدىڭ جەڭىسىنە تاياپ قالدىق، ۇلتتىڭ گۇلدەنۋىنىڭ جارقىن بولاشاعى ادامدى العا باسۋعا شابىتتاندىرۋدا. شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ توڭىرەگىنە تىعىز ىنتىماقتاسىپ، ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ، قايراتتانا العا ۇمتىلىپ، ۋاقىتپەن جارىسىپ، ەل ءۇمىتىن اقتاپ، جۇڭگوشا سوتسياليستىك تۇزىمگە تاباندى بولىپ جانە ونى كەمەلدەندىرىپ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، ”قوس 100 جىلدىق“ كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋ جولىندا قۇلشىنا كۇرەس جاسايىق !
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 31 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
(باياندامانى 13 - كەزەكتى حالىق قۇرىلتايى 3 - ءماجىلىسىنىڭ حاتشىلار باسقارماسى اۋدارتىپ بەرگەن)
