تيانشان تورى   ›   ۇيرەنۋ   ›   شولۋ

قۋاتتى الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن ورناتايىق

− باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماماندار، وقىمىستىلار اڭگىمە ماجىلىسىندە سويلەگەن ماڭىزدى ءسوزىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ جونىندە

حالىق گازەتىنىڭ شولۋشىسى

  حالىقتىڭ حاۋىپسىزدىگى مەملەكەت حاۋىپسىزدىگىنىڭ ىرگە تاسى، ادامزاتتىڭ سالاماتتىعى قوعامدىق وركەنيەتتىڭ العا باسۋىنىڭ نەگىزى.

  6 - ايدىڭ 2 - كۇنى تۇستەن كەيىن باس شۋجي شي جينپيڭ ماماندار، وقىمىستىلار اڭگىمە ءماجىلىسىن باسقارىپ اشىپ، كوپشىلىكتىڭ ءسوزىن مۇقيات تىڭداعاننان كەيىن، ايرىقشا ماڭىزدى ءسوز سويلەدى. باس شۋجي مەملەكەتتىڭ تۇلعالىق ستراتەگيالىق دەڭگەيىندە تۇرىپ، قۋاتتى الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن ورناتۋدى كوزدەپ، جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنە قارسى اتتانۋ كۇرەسىنىڭ تاجىريبە - ساباقتارىن تەرەڭ قورىتىندىلاپ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق ىستەرىنىڭ ستراتەگيالىق ورنى مەن رولىن ەگجەي - تەگجەيلى ءتۇسىندىرىپ، اۋرۋدىڭ الدىن الۋ - تىزگىندەۋ جۇيەسىنە رەفورما جاساۋ - كەمەلدەندىرۋ، الدىن الا ساقتاندىرۋ، اتتانىسقا كەلتىرۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرۋ، الدىن الۋ - تىزگىندەۋ جانە قۇتقارۋ - ەمدەۋ قابىلەتىن جان - جاقتى جوعارىلاتۋ، قورعانىس تورىن بەكەمدەپ، اۋاشالاۋ قورعانىن بەرىك تۇرعىزۋ، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ حاۋىپسىزدىگى جانە ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ زاڭ - ءتۇزىم قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋ سياقتى ءبىر قىدىرۋ كەلەلى ماسەلەلەردى جۇيەلى بايىمدادى. ءسوز بيىك تۇرعىدان الىسقا كوز جىبەرگەن، يدەياسى تەرەڭ، ءمانى باي، بۇكىل پارتيانىڭ، بۇكىل قوعامنىڭ تومەنگى شەكتە ويلاۋدى نىعايتىپ، تاۋقىمەت تانىمىن كۇشەيتىپ، جاڭا داۋىردەگى دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق ىستەرىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق سالاسىندا ەلەۋلى حاۋىپ - قاتەردەن ءاردايىم ساقتانىپ، حالىقتىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن سالاماتتىعىن شىنايى قورعاۋدا كەلەلى دە تەرەڭ ماڭىز الادى.

  حالىقتىڭ ءومىرىنىڭ حاۋىپسىزدىگىنە جانە دەنساۋلىعىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ − پارتيامىزدىڭ ەل باسقارۋداعى كەلەلى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى. پارتيا مەن مەملەكەت دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە سالاماتتىق ىستەرىن دامىتۋعا، حالىقتىڭ دەنساۋلىق باقىتىن مولايتۋعا باستان - اياق ايرىقشا ءمان بەردى. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق قىزمەت باعىتىن ايقىنداپ، حالىقتىڭ سالاماتتىق دەڭگەيىن جوعارىلاتاتىن تۇزىمدىك قامتاماسىزدىقتى كۇشەيتىپ، الدىن الۋدى نەگىز ەتۋگە تاباندى بولىپ، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن ورنىقتى قاداممەن دامىتىپ، ءساتتى تۇردە A تيپتى H1N1 جۇقپالى تۇماۋى، H7N9، ەبولا قاناعىش قىزبا اۋرۋى سياقتى توسىن تۋىلعان ىندەتتەردىڭ الدىن الدى جانە وعان توتەپ بەردى، باستى جۇقپالى اۋرۋلار مەن اۋرۋ مولشەرى ايتارلىقتاي تومەندەدى. بەينە باس شۋجي شي جينپيڭ باسا دارىپتەگەندەي: ”سالاماتتىق − ادامنىڭ جان - جاقتى دامۋىنداعى قاجەتتى تالاپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ نەگىزگى شارتى، ۇلتتىڭ گۇلدەنىپ - كوركەيۋىنىڭ جانە مەملەكەتتىڭ بايىپ - قۇدىرەتتەنۋىنىڭ ماڭىزدى بەلگىسى، سونداي - اق قالىڭ حالىق بۇقاراسىنىڭ ورتاق تالپىنىسى“. ”قوس 100 جىلدىق“ كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ تاريحي ۇدەرىسىندە دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق ىستەرىن دامىتۋ باستان - اياق نەگىزدىك سيپاتتى ورىندا تۇرىپ، مەملەكەتتىڭ جالپى تۇلعالىق ستراتەگياسىمەن تىعىز ۇشتاسىپ، ماڭىزدى تىرەكتىك رول اتقارۋدا.

  13 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 3 - ماجىلىسىندە ىشكى موڭعۇل ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ باياندامانى قاراۋىنا قاتىناسقاندا، باس شۋجي شي جينپيڭ وسى رەتكى جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنە قارسى اتتانۋ ۇلى كۇرەسىن قايتالاي ەسكە الىپ، ”حالىقتى بارىنەن جوعارى قويىپ، ءومىردى بارىنەن جوعارى قويىپ، حالىقتىڭ ءومىرىنىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن دەنساۋلىعىن قورعاۋدا ءارقانداي بوداۋ بەرۋدەن تايىنباۋعا بولادى“ دەپ تەرەڭدەي اتاپ كورسەتتى. جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان بەرگى ەلىمىز ۇشىراعان تارالۋ قارقىنى ەڭ تەز، جۇعىمدالۋ كولەمى ەڭ كەڭ، ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قيىندىعى ەڭ زور توسىن تۋىلعان ەلەۋلى الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۋاقيعاسى الدىندا، پارتيا ورتالىق كوميتەتى جالپى جاعدايدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، باتىل شەشىم جاساپ، حالىقتىڭ ءومىرىنىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن دەنساۋلىعىن ءبىرىنشى ورىنعا قويدى، بۇكىل پارتيا، بۇكىل ارميا، بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقى جوعارىدان تومەنگە دەيىن ءبىر نيەتپەن بار كۇشىن سالا ۇمتىلىپ، ەڭ قاتاڭ، ەڭ جان - جاقتى، ەڭ تۇبەگەيلى ساقتانۋ - تىزگىندەۋ شارالارىن قولدانىپ، بۇكىل ەلدىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ توسقاۋىل شايقاسىندا ماڭىزدى ستراتەگيالىق جەتىستىككە قول جەتكىزدى. بۇل جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزۋ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلىعى مەن ەلىمىز سوتسياليزم ءتۇزىمىنىڭ كورنەكتى ساياسي ابزالدىلىعىن ايگىلەدى، رەفورما جاساپ، ەسىك اشقاننان بەرگى ەلىمىزدىڭ كۇن سايىن كۇشەيگەن جالپىلىق مەملەكەت قۋاتىن كورسەتتى. بۇكىل پارتيانىڭ، بۇكىل ارميانىڭ، بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىنىڭ قيىندىقتى بىلەك بىرىكتىرە جەڭەتىن، ەل بىرلىگىنەن بەرىك قامال تۇرعىزاتىن قۋاتتى كۇشىن ايگىلەدى.

  ”جالپى حالىقتىڭ سالاماتتىعى بولمايىنشا، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام دا بولماق ەمەس“. ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ دامۋ ورەسىنىڭ جانە حالىقتىڭ تۇرمىس ورەسىنىڭ ۇزدىكسىز جوعارىلاۋىنا ىلەسە، حالىق بۇقاراسىنىڭ تىرشىلىك ساپاسى مەن سالاماتتىق حاۋىپسىزدىككە اناعۇرلىم ءمان بەرەتىن بولعانىن، سالاماتتىق قاجەتتىلىكتە كوپ تۇرلىلەنگەن، پارىقتى ەرەكشەلىك جارىققا شىققانىن كورە ءبىلۋ كەرەك. حالىقتىڭ سالاماتتىعىنىڭ ءارى حالىق تۇرمىسى ماسەلەسى، ءارى قوعامدىق ساياسي ماسەلە ەكەندىگىن دە كورە بىلگەن ءجون. ەلەۋلى ىندەتتەن جانە توسىن تۋىلاتىن الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ حاۋىپ - قاتەرىنەن ساقتانۋ، ونى شەشۋ مەملەكەتتىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن دامۋىنا سايادى، قوعامدىق ساياسي كەلەلى جاعدايدىڭ ورنىقتىلىعىنا سايادى. وسى رەت ىندەتكە توتەپ بەرۋدە ەلىمىزدىڭ الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى، ەمدەۋ قىزمەت وتەۋ جۇيەسى ماڭىزدى رول اتقاردى، الايدا كەيبىر ولقىلىقتار مەن جەتەرسىزدىكتەر دە جارىققا شىقتى. ءبىز ورىن تەۋىپ وتىرعان ماسەلەلەرگە دۇرىس قاراپ، رەفورما جاساۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، ولقىلىقتاردى تولىقتاپ، ساڭلاۋلاردى بىتەپ، ءالسىز تۇستاردى كۇشەيتۋىمىز كەرەك. ءار دارەجەلى پارتكوم مەن ۇكىمەت يدەيا مەن ارەكەتتى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىمەن جانە پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شەشىمدەرىمەن، ورنالاستىرۋلارىمەن بىرلىككە كەلتىرىپ، جالپى تۇلعالىق جاقتان جوسپارلاۋعا، جۇيەلى تۇردە قايتا تۇلعالاۋعا، جالپى بەتتىك جوعارىلاتۋعا تاباندى بولىپ، اۋرۋدىڭ الدىن الۋ - تىزگىندەۋ جۇيەسىنە رەفورما جاساپ، ىندەت جاعدايىن قاداعالاۋ، الدىن الا ساقتاندىرۋ جانە شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋ بويىنشا اتتانىسقا كەلتىرۋ قابىلەتىن جوعارىلاتىپ، ەلەۋلى ىندەتتەن قۇتقارۋ - ەمدەۋ جۇيەسىن اقاۋسىزداندىرىپ، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ بويىنشا شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋ زاڭدارىن، زاڭ ەرەجەلەرىن كەمەلدەندىرىپ، وتانشىلدىق تازالىق قىزمەتىن شىنايى كۇشەيتىپ، ءتۇزىلىس - مەحانيزمدىك دەڭگەيدەن قارىم - قاتىناستاردى جونگە سالۋعا، جاۋاپكەرشىلىكتى كۇشەيتۋگە كۇش سالىپ، حالىقتىڭ سالاماتتىعىن قورعاۋدى پارمەندى قامتاماسىزداندىرۋ كەرەك.

  حالىقتىڭ سالاماتتىعى ەڭ باعالى بايلىق، حالىقتىڭ سالامات بولعاندىعى اناعۇرلىم قۋاتتى جالپىلىق مەملەكەت قۋاتىنىڭ جانە باياندى دامۋ قابىلەتىنىڭ بولعاندىعىن كورسەتەدى. جاڭا ۇزاق جورىقتا، باستان - اياق حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسىنا تاباندى بولىپ، حالىقتىڭ سالاماتتىعىن الدىمەن دامىتاتىن ستراتەگيالىق ورىنعا قويىپ، قۋاتتى الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن كۇش سالا ورناتىپ، جان - جاقتى، تۇتاس بارىس بويىنشا حالىقتىڭ سالاماتتىعىن قامتاماسىزداندىراتىن بولساق، ءبىز، ءسوز جوق، ءبىر نيەت، ءبىر تىلەكپەن، قيىندىقتاردان قامال الاتىن تاسقىنداعان كۇش - قۋات ۇيىستىرىپ، حاۋىپ - قاتەر، سىن - سايىس اتاۋلىنى جەڭىپ، اناعۇرلىم كوركەم تۇرمىسقا كەنەلەتىن بولامىز.

(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 3 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.

  • وسى كەزەكتى جۇڭگو − ازيا - ەۆروپا كورمەسى تۇڭعىش رەت نەگىزگى قوناق ولكەلەردى بەلگىلەدى
  • تاپسىرىس ونىمدەردى جەدەل ءوندىرىپ، قامداۋدى قامتاماسىز ەتتى
  • جىلدىق مىندەتتى ءساتتى ورىنداۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتتى
  • شينجياڭ جۇڭتاي توبى دۇنيە جۇزىندەگى 500 قۋاتتى كاسىپورىن قاتارىنا ءوتتى
  • جەل - جارىق ەنەرگياسى ءوزارا تولىقتىردى