− باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماماندار، وقىمىستىلار اڭگىمە ماجىلىسىندە سويلەگەن ماڭىزدى ءسوزىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ جونىندە
حالىق گازەتىنىڭ شولۋشىسى
ادامزات − بەينەتتى دە، زەينەتتى دە بىرگە وتكەرەتىن تاعدىرلاس ورتاق تۇلعا، ىنتىماقتاسا سەلبەسۋ − ىندەتتى جەڭۋدىڭ ەڭ پارمەندى قارۋى. بۇل − حالىقارالىق قوعامنىڭ ايدس، ەبولا، قۇس تۇماۋى، A تيپتى H1N1 تارالمالى تۇماۋى سياقتى اۋىر ىندەتتەرگە قارسى تۇرۋدا قول جەتكىزگەن ماڭىزدى تاجىريبەسى، ءار ەل حالىقتارىنىڭ كۇش بىرىكتىرە ىندەتكە قارسى اتتانۋدا قالىپتاستىرعان جالپىلىق ورتاق تانىمى.
باس شۋجي شي جينپيڭ 6 - ايدىڭ 2 - كۇنى باسقارىپ اشقان ماماندار، وقىمىستىلار اڭگىمە ماجىلىسىندە بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: بۇل رەتكى ىندەت تۋىلعاننان بەرى، ءبىز ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسى ۇستانىمىن بەرىك ۇستانىپ، حالىقارالىق بورىشىمىزدى بەلسەنە وتەپ، دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىمەن جانە قاتىستى مەملەكەتتەرمەن دوستىق سەلبەستىكتى نىعايتىپ، ىندەت جاعدايى مەن ۆيرۋس ينفورماتسيالارىن، ىندەتكە قارسى اتتانۋ تاجىريبەلەرى مەن ادىستەرىن حالىقارالىق قوعاممەن ىرىقتى تۇردە ورتاق پايدالانىپ، 100دەن استام مەملەكەت پەن حالىقارالىق ۇيىمعا قولىمىزدان كەلگەنشە زاتتىق جانە تەحنيكالىق كومەك كورسەتىپ، جاۋاپكەرشىلىك ارقالايتىن ءىرى ەلدىك جاۋاپكەرشىلىگىمىزدى ايگىلەدىك. باس شۋجي بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ءبىز حالىقارالىق بورىشىمىزدى ۇزدىكسىز وتەپ، ىندەتكە قارسى اتتانۋ زاتتىق ماتەريالدارمەن قامدايتىن الەمدەگى ەڭ ۇلكەن ەلدىك رولىمىزدى ساۋلەلەندىرىپ، ادامزاتتىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرۋىمىز كەرەك.
قازىرگى تاڭدا، ادامزات دۇنيە جۇزىلىك 2 - سوعىس اياقتاعاننان بەرگى ەڭ اۋىر الەمدىك الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ داعدارىسىن باستان وتكەرۋدە. ماشاقاتتى دا ەرەن قۇلشىنىستار كورسەتىپ، وراسان زور بوداۋ بەرىپ، اۋىر قۇرباندىققا ءتوزۋ ارقىلى جۇڭگو جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىن پارمەندى تۇردە تىزگىندەپ، حالىقتىڭ ءومىرىنىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن دەنساۋلىعىن قورعادى. جۇڭگو باستان - اياق اشىق، جاريا بولۋ، جاۋاپتى بولۋ پوزيتسياسىن ۇستانىپ، دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنا، سونداي - اق قاتىستى مەملەكەتتەرگە ىندەت ينفورماتسياسىن دەر كەزىندە حابارلاپ، ۆيرۋستىڭ گەن قاتارى ءتارتىبى سياقتى ينفورماتسيالاردى تاباندا جاريالاپ، ىندەتتەن ساقتانۋ جانە قۇتقارۋ - ەمدەۋ تاجىريبەلەرىن ءارقايسى جاقتارمەن ەش بۇكپەسىز ورتاق پايدالانىپ، قاجەت ەتكەن مەملەكەتتەرگە قولىنان كەلگەنشە قولداۋ جانە كومەك كورسەتتى. 5 - ايدىڭ اياق شەنىنە دەيىن، جۇڭگو 150گە تاياۋ مەملەكەت پەن 4 حالىقارالىق ۇيىمعا شۇعىل كومەك بەردى؛ شۇعىل قاجەت ەتكەن 24 مەملەكەتكە 26 ەمدەۋ ماماندار گرۋپپاسىن جىبەرىپ، 170تەن استام مەملەكەت ءۇشىن دەنساۋلىق ساقتاۋ ماماندارىنىڭ ارناۋلى تاقىرىپتاعى بەينە ەكران ءماجىلىسىن وتكىزدى؛ ساپاعا كەپىلدىك ەتۋ العى شارتىندا، تاپشى مەديتسينالىق زاتتىق ماتەريالدار مەن جابدىقتاردى كۇش سالا ءوندىردى، تەك ماسكى مەن قورعانۋ كيىمدەرىنىڭ وزىنەن دۇنيە جۇزىنە 56 ميلليارد 800 ميلليون دانا جانە 250 ميلليون دانا ەكسپورت ەتتى. بۇل − جاڭا جۇڭگو تاريحىنداعى كولەمى ەڭ زور ءبىر رەتكى الەمدىك شۇعىل ادامگەرشىلىك ارەكەت. حالىقاراداعى قايراتكەرلەر بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو وسى رەتكى الەمدىك الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ داعدارىسىندا ادامزات تاعدىرلاس ورتاق تۇلعا ۇستانىمىن ۇستانىپ، وسكەلەڭ حالىقارالىق جاۋاپكەرشىلىك سەزىمدى ايگىلەدى، بۇل حالىقارالىق قوعامنىڭ بارىنشا القاۋىنا تاتيدى.
ادامزاتتىڭ وركەنيەت تاريحىنىڭ ءوزى ىندەتپەن جانە اپاتپەن كۇرەسۋ تاريحى. ءار رەتتە ءبىر نيەتپەن سەلبەسىپ، قول ۇستاسا ىستەستىك جاساپ وتىرعاندىقتان عانا، ادامزات قوعامى ءار رەتكى اۋىر ىندەتتەردى جەڭە الدى. سۇراپىل تەبىنمەن كەلگەن جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى الدىندا، حالىقارالىق قوعام تايساقتاعان جوق، ءار ەل حالقى ەرلىكپەن ىندەتكە قارسى اتتانىپ، ءوزارا قارايلاسىپ، قيىن - قىستاۋ كۇندەردە بىرگە بولىپ، ىندەتپەن كۇرەسۋدىڭ حالىقارالىق بىرىككەن كۇشىن قالىپتاستىردى. اماليات بىزگە مىنانى ءتۇسىندىردى: ىندەت الدىندا، ءار ەل ءوڭىردىڭ، ءناسىلدىڭ، تاريح، مادەنيەتتىڭ، ءتىپتى، قوعامدىق ءتۇزىمنىڭ ۇقساماستىعىنا قاراماستان، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرىپ، ادامزاتتىڭ ورتاق مەكەنىن بىرگە قورعاۋى كەرەك. ۆيرۋستا مەملەكەت شەكاراسى جوق، ىندەت ناسىلگە ءبولىپ جاتپايدى. ساياسي ويىن ويناۋ تەك ۆيرۋسقا وراي بەرەدى، پالەنى وزگەگە يتەرمەلەسەڭ، ۆيرۋستىڭ سوققىسىنا ۇشىرايسىڭ، عىلىممەن ساناسپاساڭ، ۆيرۋس ۇرىمتال جەردەن تاپ بەرەدى. بۇكىل ادامزاتقا ورتاق وسى داعدارىس الدىندا، ەشقانداي ءبىر ەلدىڭ ءوز باسىن عانا كۇيتتەۋىنە بولمايدى، قازىر ىنتىماق پەن سەلبەستىك ءارقانداي مەزگىلدەگىدەن دە ەرەكشە قاجەت بولىپ وتىر. حالىقارالىق قوعام قازىرگى جاعدايدا حالىقارالىق ىنتىماقتى كۇشەيتۋ مەن كوپ جاقتىلىقتىڭ الەمدىك ىندەتكە قارسى تۇرۋدا اسا ماڭىزدى ەكەنىن بارعان سايىن تەرەڭ تانىپ جەتتى. حالىقارالىق سەلبەستىكتى جاپپاي كۇشەيتىپ، ادامزاتتىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرىپ، ىندەتتى جەڭۋدىڭ قۇدىرەتتى بىرىككەن كۇشىن ۇيىستىرعاندا عانا، ادامزاتتىڭ وسى رەتكى اۋىر جۇقپالى اۋرۋمەن كۇرەسىنىڭ ەڭ سوڭعى جەڭىسىنە قول جەتكىزۋگە بولادى.
ادامزاتتىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرۋ − ادامزاتتىڭ كەزەكتەگى جاعدايدى تياناق ەتە وتىرىپ جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىن جەڭۋىنىڭ، ۇزاق بولاشاقتى كوزدە ۇستاي وتىرىپ ءار ءتۇرلى ەلەۋلى الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ توسىن وقيعالارىنا توتەپ بەرۋىنىڭ ءتۇبىرلى ۇلى جوسپارى. قازىر ىندەت ءالى تارالۋدا، ساقتانۋ - تىزگىندەۋ ءالى دە قۇلشىنىستى قاجەت ەتەدى. حالىقارالىق قوعامنىڭ شۇعىل مىندەتى − ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى كۇش سالا جاقسى ىستەپ، ىندەتتىڭ بۇكىل جەر شارىندا ءورشۋ اۋقىمىن تەز اۋىزدىقتاپ، ىندەتتىڭ شەكارا اسىپ تارالۋىن كۇش سالا توسۋ؛ دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ باسشىلىق رولىن ساۋلەلەندىرىپ، دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىن قولداعاندىق − حالىقارالىق ىندەتكە قارسى تۇرۋ سەلبەستىگىن قولداعاندىق، ءومىردى قۇتقارۋدى قولداعاندىق دەيتىن ورتاق تانىم قالىپتاستىرۋ؛ افريكا ەلدەرىن قولداۋدى كۇشەيتىپ، ولاردىڭ قورعانىس شەبىن بەرىك ورناتۋىنا كومەكتەسۋ؛ الەمدىك الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋدى جونگە سالۋدى كۇشەيتىپ، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ حاۋىپسىزدىگىن جونگە سالۋ جۇيەسىن كەمەلدەندىرۋ؛ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى قالپىنا كەلتىرىپ، الەمدىك كاسىپ تىزبەگىنىڭ، قامداۋ تىزبەگىنىڭ ورنىقتىلىعىن، ىركىلىسسىزدىگىن قورعاۋ؛ حالىقارالىق سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، قول ۇستاسا ىندەتكە قارسى اتتانىپ، قيىنشىلىقتى بىرگە جەڭۋ. جۇڭگو جاۋاپكەرشىلىك ارقالايتىن ءىرى ەلدىك رولىن ۇزدىكسىز ساۋلەلەندىرىپ، ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ 73 - كەزەكتى دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ جينالىسى بەينە ەكران ءماجىلىسىنىڭ اشىلۋ سالتىندا جاريالاعان جۇڭگونىڭ الەمدىك ىندەتكە قارسى اتتانۋ سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتۋدەگى 5 ءىرى شاراسىن باتىل تياناقتاندىرىپ، ادامزاتتىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋگە ءتيىستى ۇلەسىن قوسادى.
ادامزاتتىڭ سالاماتتىعى − قوعامدىق وركەنيەتتىڭ العا باسۋىنىڭ نەگىزى. ۆيرۋس لاڭ سالعان بۇگىنگى تاڭدا، ىنتىماقتاسا سەلبەسىپ ىندەتتى جەڭۋ − دۇنيە جۇزىندەگى ءار ەل حالىقتارىنىڭ ورتاق ءۇنى. ادامزاتتىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرىپ، ءار ەل حالقىنىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىن بىرگە قورعاپ، ادامزاتتىڭ ورتاق جەر شارى مەكەنىن بىرگە قورعاعاندا عانا، ادامزاتتىڭ دامۋىنىڭ اناعۇرلىم كوركەم بولاشاعىن قارسى الاتىن بولامىز.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 6 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
