ادام كۇنىنە قانشا ۋاقىت ۇيىقتاسا اۋرۋعا وڭاي شالدىقپايدى؟

　　بارلىق ادام جونىنەن العاندا، قانىپ ۇيىقتاۋ سالاماتتىقتى ساقتاۋدىڭ ماڭىزدى فاكتورى بولىپ تابىلادى. الايدا، ادامدار قىزمەت، وتباسى كۇيبىڭى، اۋەلى تارتىمدى تەلەۆيزور باعدارلاماسىن دەپ ۇيقىسىن قيادى. دەسە دە، جايشىلىقتا ۇنەمى ۇيقى كەمشىل بولسا، سەمىرۋ، 2 تيپتى قانتتى نەسەپ اۋرۋى، جوعارى قان قىسىم، جۇرەك اۋرۋى، ميعا قان قۇيىلۋ، اۋەلى جاستاي دۇنيە سالۋ قاتەرىن ارتتىرادى.

　　ٴبىر تۇنگى ۇيقىنىڭ جەتكىلىكتى بولماۋى — ەرتەسىندەگى قىزمەت پەن تۇرمىسقا ىقپال جاسايدى. ادام وڭاي قالجىراپ قانا قالماستان، ونىڭ ۇستىنە، كوڭىل كۇي دە ناشارلاپ، قىزمەت ٴونىمى تومەندەيدى.

　　ادام قانشالىقتى ۇيىقتاعان ٴجون؟ جاستىڭ ۇلعايۋىنا ىلەسە، ٴاربىر ادامعا قاجەتتى ۇيقى ۋاقىتىندا دا وزگەرىس تۋىلادى. امەريكانىڭ ۇيقى مەديتسينالىق عىلىمي قوعامى مەن جۇڭگو ۇيقىنى زەرتتەۋ قوعامى مىناداي ۇسىنىستار قويدى:

　　ۇيىقتاۋ ادەتىن قايتكەندە جاقسارتۋعا بولادى؟ ەگەر ٴسىزدىڭ ۇيىقتاۋ ۋاقىتىڭىزعا باستان-اياق قامتاماسىزدىق ەتىلمەسە، وندا كەيبىر شارالاردى قولدانىپ، ۇيىقتاۋ ادەتىن جاقسارتۋعا تۋرا كەلەدى: ① باستان-اياق ٴبىر قالىپتان جازباۋ. ٴار كۇنى تۇندە ٴبىر ۋاقىتتا ۇيىقتاپ، ٴار كۇنى تاڭەرتەڭ ٴبىر ۋاقىتتا ويانۋ، اپتا سوڭىن دا قامتيدى.

　　② جاتىن بولمەنىڭ تىنىش، قاراڭعى، كەڭ ٴارى جايلى بولۋىنا كەپىلدىك ەتۋ.

　　③ تەلەۆيزور، كومپيۋتەر جانە زەردەلى قول تەلەفون قاتارلى ەلەكتروندى جابدىقتاردى جاتىن بولمەسىنە قويماۋ.

　　④ ۇيىقتار الدىندا كوپ تاماق جەمەۋ، كوفە جانە اراق ىشپەۋ.

　　⑤ تەمەكى تارتپاۋ .

　　⑥ ۇيلەسىمدى ارەكەت جاساۋ. كۇندىز دەنە شىنىقتىرساڭىز، تۇندە ۇيقىڭىز جاقسى بولادى.

　　ەسكەرۋگە تاتيتىنى، ادامعا ۇيقى جەتكىلىكتى بولۋ اسا ماڭىزدى بولعانىمەن، ٴبىراق تاماشا ۇيقى ساپاسى دا توتەنشە قاجەتتى. ۇيقى ساپاسىنىڭ جاقسى بولماۋ بەلگىسى مىنالاردى قامتيدى: ۇيقى قانعان جاعدايدا دا ۇيقى باسادى نەمەسە قالجىرايدى، تۇندە قايتا-قايتا ويانادى جانە ۇيقىسىزدىق بەلگىلەرى كورىلەدى (مىسالى، قورىلداۋ نەمەسە دەمىگۋ).

　　اناعۇرلىم جاقسى ۇيىقتاۋ ادەتى ۇيقى ساپاڭىزدى جاقسارتادى. ەگەر ۇيقى قاشۋ بەلگىلەرى بايقالسا، مىسالى، قورىلداۋ نەمەسە ٴبىر ٴتۇن ۇيىقتاعاننان كەيىن دە ۇيقى باسسا، شيپاحاناعا بارىپ كورىنىپ، شيپاگەردىڭ ۇسىنىسىن قابىلداساق بولادى.

　　(بۇل ماقالانى جۇڭگو ۇيقى زەرتتەۋ قوعامى عىلىم-تەحنيكا جالپىلاستىرۋ ٴبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى پىڭ جىپيڭ عىلمي جاقتان باقىلادى)

　　اۋدارعان: قادىر ماقان