شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى
جۇڭحۋا مادەنيەتىن جاسامپازدىقپەن كادەگە جاراتۋدى جانە جاسامپازدىقپەن دامىتۋدى جۇزەگە اسىرۋ باس شۋجي شي جينپيڭ وسكەلەڭ ءمان بەرگەن ءىرى ءىس، جەرگىلىكتى ورىنداردا قىزمەت تەكسەرگەن، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزگەن كەزدەرىندە بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرا نىساندارىن تالاي رەت القادى.
پارتيا 19 - قۇرىلتايىنان كەيىن العاش رەت تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزگەن كەزىندە، ول جياڭسۋ شۇيجوۋدىڭ ماجۋاڭ قىستاعىندا قىستاق تۇرعىندارى جاساعان شۇيجوۋ حوش ءيىستى دورباشاسىن ساتىپ الىپ، قۋانا: ”مەن دە ساۋدالارىڭىزدى قولداپ قويايىن“، - دەدى؛ ىشكى موڭعۇل ۇلانحاد مۇراجايىندا ول «گىسار» جىرلاۋ كورمەسىن كوردى، سونىمەن بىرگە ”از ۇلتتاردىڭ مادەنيەتىن قورعاۋعا جانە جالعاستىرۋعا ءمان بەرۋ كەرەك“ دەدى؛ حاڭجوۋ شيشي سازدىعىندا لۇڭجيڭ شايىن قولمەن قۋىرىپ جاساۋ ونەرىن كورگەننەن كەيىن، ولاردى ءداستۇرلى قولونەر سياقتى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن جاقسى جالعاستىرۋعا شابىتتاندىردى...
باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ قىزمەت تەكسەرگەن، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزگەن كەزدەگى ”بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرا“ ىزدەرى پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن جالعاستىرۋعا، دامىتۋعا وسكەلەڭ ءمان بەرەتىندىگىن جانە بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرا مۇراگەرلەرىنە كوڭىل بولەتىندىگىن، ءۇمىت كۇتەتىندىگىن ايگىلەپ، جاڭا داۋىردە جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىن قورعاۋدىڭ، جالعاستىرۋدىڭ، اسقاقتاتۋدىڭ جاندى كارتيناسىن جازدى.
ادام مەن تابيعات بىرگە ءومىر ءسۇرىپ، مەرەيى بىرگە وسەدى
”باس شۋجي ءداستۇرلى قولونەرگە وسىنشاما كوڭىل ءبولدى جانە تۇراقتاندىردى، مەن ءوزىمنىڭ جاسىل شايدى قولمەن قۋىرىپ جاساۋ ونەرىن جالعاستىرۋعا نەشە ون جىل تاباندى بولۋ جولىمەن دۇرىس جۇرگەنىمدى سەزىندىم“. بيىل 3 - ايدىڭ 31 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ حاڭجوۋ شيشي مەملەكەتتىك سازدىق باقشاسىندا قىزمەت تەكسەرگەن كەزىندەگى جاعدايدى ەسىنە العاندا، 59 جاستاعى شايدى قولمەن قۋىرىپ جاساۋ شەبەرى فان شىڭحۋا الىگە دەيىن قاتتى اسەرلەنەدى.
فان شىڭحۋا 14 جاسىنان شاي قۋىرۋدى ۇيرەنىپ، 20 جاسىندا رەسمي شەبەر بولىپ شىقتى. ”ادام مەن شايدىڭ بايلانىسى دەگەنىمىز ادام مەن تابيعاتتىڭ جاراسىمدى بىرگە تۇرۋىنىڭ ۋاكىلى، تاقىر تاۋعا ەككەن شاي اعاشى سۋ مەن توپىراقتىڭ زايا بولۋىن ازايتادى، ال شاي ءىشۋدىڭ پايداسىن ايتىپ وتىرۋدىڭ قاجەتى جوق“، - دەدى فان شىڭحۋا، ”باس شۋجي ءبىزدى ءداستۇرلى قولونەر سياقتى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن جاقسى جالعاستىرۋعا شابىتتاندىردى، الداعى جەردە مەن كوبىرەك شاكىرت تاربيەلەۋمەن بىرگە، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ شاي قۋىرۋ ونەرىن بىرگە وسىرۋىنە كومەكتەسەمىن“.
ەرتەدە شيشيدەن شاي وندىرىلەتىن، ونىڭ ۇستىنە ساپاسى جاقسى، اتاعى جەر جارعان بولاتىن. قازىر باقشادا شاي جاپىراعىن قۋىرىپ جاساۋدى ناق مايداندا كورسەتۋ ورنى قۇرىلدى، ءتۇرلى مەرەكە - مەيرام قيمىلدارىنا دا شاي ونەرى اۋىس - كۇيىسى، شاي دەمدەۋ ويىنى سياقتىلار كىرىستىرىلدى.
”ءبىز شيشيدىڭ شاي مادەنيەتى مەن شيشي سازدىعىنىڭ ۇزاق تاريحي مادەنيەتىن ءوزارا توعىستىرىپ، ساياحاتشىلارعا كوركەم كورىنىستەن ءلاززات الدىرۋدان سىرت، ءتىپتى دە كوپ مادەنيەت تابىس سەزىمىن سيلايمىز“، - دەدى حاڭجوۋ شيشي سازدىق باقشاسىن باسقارۋ كوميتەتى كەڭسەسى پارتكومىنىڭ شۋجيى، مەڭگەرۋشى حى لەي.
شيشي سازدىعىندا قىزمەت تەكسەرگەن كەزدە، باس شۋجي شي جينپيڭ: ساياحاتتى دامىتقاندا ەكولوگيالىق ورتانى قۇربان ەتۋگە بولمايدى، شەكتەن تىس ساۋدالىق سيپاتتا اشۋعا بولمايدى دەپ العا قويدى. بۇل جونىندە حى لەي تەرەڭ اسەرگە يە: ”ءبىز سازدىقتى قورعاۋ مەن پايدالانۋدان بىردەي يگىلىككە كەنەلەتىن ’شيشي ۇلگىسىندە‘ ىزدەنىس جاساۋدى ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋدىڭ كوركەم كورىنىسىن شيشي سازدىعىندا ماڭگىلىك ساقتاپ قالامىز“.
شاي مادەنيەتىنەن سىرت، شيشي سازدىعى جۋىرداعى جىلداردان بەرى ’ايداعارشا قايىق سالتاناتتى جينالىسى‘، ’شيشي كەمەدەگى جۇدىرىقشىلدىق ونەرى‘ ، ’حۋاچاۋ مەرەكەسى‘ سياقتى ەرەكشەلىككە يە بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرا نىساندارىن ۇزدىكسىز اشىپ، بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرانى جاندى جالعاستىرۋمەن بىرگە، ساياحاتتىڭ مادەني مازمۇنىن دا تولىقتىرىپ، بايىتا ءتۇستى.
جىجياڭ ولكەلىك مادەنيەت جانە ساياحات مەڭگەرمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، مەڭگەرمە باستىعى جۋ زىيۇي بىلاي دەدى: جىجياڭ ولكەسى − ەلىمىزدەگى مەملەكەت دارەجەلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرا نىسانى ەڭ كوپ ولكە. جۋىرداعى جىلداردان بەرى، جىجياڭ بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرا بايلىعىن ىشكەرىلەي اشىپ جانە ۇيلەسىمدى پايدالانىپ، ءتىپتى دە كوپ ساياحاتشىعا اۋىل سالتىن، حالىقتىڭ ادەت - عۇرپىن سەزىندىردى. بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرا + ەكولوگيا + ساياحات سىندى كاسىپ سالاسىن دامىتۋ جاڭا ەكونوميكالىق ارتۋ تۇيىنىنە اينالۋدا.
حالىقتىق شاعىن تەاترلار جاڭا ءداۋىردىڭ ومىرشەڭدىگىن قاۋلاتتى
جاز باسى، حىنان شينياڭ گۋاڭشان اۋدانى ۋىنشۋ اۋىلى جاسىل جەلەك جامىلعان. مادەنيەت الاڭىندا حۋاگۋ تەاترى دۋماندى باستالدى.
”كەدەيلەردى دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋ گۇل كەستەلەۋگە ۇقسايدى، كەدەي اۋىل - قىستاقتار جاڭا تۇسكە ەندى. جاڭا ءتۇس، جاڭا تاراۋ، بەكەمدەپ، دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، ونان كەيىن قامال الامىز. گۇلدەنۋ جولىندا ارمانعا بىرگە قۇلاش سەرمەپ، جۇڭگونىڭ بايتاق دالاسىنا كۇن شۇلەن شۇعىلاسىن شاشتى...“ مەرەكەلىك كيىم كيگەن گۋاڭشان حۋاگۋ تەاترىنىڭ مۇراگەرى جاڭ شيۋفاڭ مەن كۇيەۋى فاڭ يىڭلياڭ جاڭادان قۇراستىرعان حۋاگۋ تەاترى «ورتالىق كوميتەت كەڭسەسى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ءۇشىن گۋاڭشانعا كەلدىنى» ورىنداپ جاتىر.
2019 - جىلى 9 - ايدىڭ 17 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ ۋىنشۋ اۋىلى دۇڭيۋە قىستاعىنا كەلىپ قىزمەت تەكسەردى، وسى ەرلى - زايىپتىلار وسى ويىندى باس شۋجيگە ورىنداپ بەردى.
”ءبىزدىڭ ويىنىمىزدى كورگەننەن كەيىن، باس شۋجي شاپالاق سوعىپ القادى“. سول كەزدەگى كورىنىستى ەسكە العاندا، جاڭ شيۋفاڭ تەبىرەنىسىن باسا المادى، ”ءبىز ۇزدىكسىز قاجىرلىلىقپەن ۇيرەنىپ، شاكىرت قابىلداپ ونەر ۇيرەتىپ، ورىنداۋ ورەمىزدى جوعارىلاتىپ، حۋاگۋ تەاترىنىڭ ءۇنىن گۋاڭشاندا، حىناندا اسقاقتاتىپ، بۇكىل ەلگە بەت الدىرامىز“.
ەگىس جۇمىسىنىڭ ارەدىگىندە ورىنداۋدان ءبىر جىلدىڭ ءتورت ماۋسىمىندا تۇگەل ورىنداۋعا دەيىن، تەاتر ساندىعىن كوتەرىپ جاياۋ ءجۇرىپ اۋىلعا بارۋدان ساحنا اۆتوكولىگىمەن جىلجىمالى ورىنداۋعا دەيىن − جاڭ شيۋفاڭ 300 جىلعا تاياۋ تاريحقا يە وسى حالىقتىق شاعىن تەاتردىڭ ”جاندانۋدان“ ”قىزۋ قارسى الۋعا بولەنۋگە“ دەيىنگى بارىسىنا كۋا بولدى.
ال قازىر جاڭ شيۋفاڭ قۇرعان گۋاڭشان فۋشيڭ حۋاگۋ تەاترى مادەنيەت - كوركەمونەر ورىنداۋ ۇيىرمەسى جىلىنا 200 نەشە رەت ارالاپ ءجۇرىپ ويىن قويادى.
”ءبىز داۋىرلىك قوعامدىق وزگەرىستەردى بەينەلەيتىن كوپتەگەن ءان ماتىندەرىن وزگەرتىپ قۇراستىرىپ، كيىم - كەشەك، جابدىق، ايتۋ مانەرى، دىبىس سياقتى جاقتاردى دا جاقسارتىپ، اناعۇرلىم كوپ جاستاردىڭ نازارىن باۋراۋدى ءۇمىت ەتتىك“، - دەدى جاڭ شيۋفاڭ.
”جاۋىن - شاشىن مول بولعان ىرىستى جىلدى تويلادى، قىستاقتاردىڭ بارلىعى اشەكەيلى شام استى“. قازىر گۋاڭشان اۋدانىندا ۇلكەندى - كىشىلى حالىقتىق حۋاگۋ تەاترى ۇجىمىنان 200گە جۋىعى بار، ولار جىل بويى جەر - جەردە ويىن قويىپ، «پارتيا ورتالىق كوميتەتى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋگە قىستاعىمىزعا كەلدى»، «ىندەتتى جەڭىپ، اماندىقتى ساقتايمىز» سياقتى وسى زامانعى ويىن نومىرلەرىن جاڭادان جاساپ، بۇقارانىڭ قارسى الۋىنا بولەندى.
جۋىرداعى جىلداردان بەرى، حىنان بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالاردى قورعاۋدى، جالعاستىرۋدى ىشكەرىلەي ورىستەتتى، گۋاڭشان حۋاگۋ تەاترىن قامتىعان جۇزدەن استام ءداستۇرلى ويىن - تەاتر جاڭا داۋىردەگى ومىرشەڭدىك كۇشتەرىن ايگىلەدى؛ تايجيچۋان، شاۋلين جۇدىرىقشىلىعى، جۋشيان قالاشىعى اعاش تاقتاي مەرەكەلىك سۋرەتى سياقتى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرا نىساندارىنىڭ اتاعى جۇڭگو مەن شەتەلگە تارادى. حىنان ولكەلىك مادەنيەت جانە ساياحات مەڭگەرمەسىنىڭ تەتە اعا شارلاۋشىسى يان جيڭساي بىلاي دەدى: الداعى جەردە حىنان بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالاردى جالعاستىرۋدا جاڭالىق اشۋ، ۇگىتتەۋ - كورسەتۋ سياقتى جاقتاردا تىڭ ناتيجەگە قول جەتكىزۋگە كۇش سالىپ، ”حۋاڭحى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى سيى“ ماركاسىن قالىپتاستىرىپ، حۋاڭحى مادەنيەتىن جالعاستىرادى، اسقاقتاتادى.
از ۇلتتار مادەنيەتى ءتىپتى دە تولىسا ءتۇستى
ىشكى موڭعۇلدىڭ ۇلانحاد قالاسى بارىن وڭ حوشۇنى چاگاننور ءتۇيىندى باستاۋىش مەكتەبىندە بالالار ءار ايدا ءبىر رەت وتكىزىلەتىن بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالاردى مەكتەپكە كىرگىزۋ قيمىلىن ءتورت كوزبەن كۇتەدى.
”كورتىشقاندار جايلىمدى ءبۇلدىردى، باتىر گىسار كورىكتى ساحارانى قورعادى...“ مامىرلاي شىققان ءتورت ىشەكتى قوبىزدىڭ ۇنىنە ىلەسە «گىسار» مۇراگەرى وتحۇنحۋا موڭعۇل تىلىندە جىرلاي باستادى، وقۋشىلار باسەڭ ۇنمەن قوسىلا شىرقادى.
«گىسىر» − موڭعۇل ۇلتىنىڭ ەپوسى، گىساردىڭ حالىق ءۇشىن جاماندىقتى تيىپ، تىنىشتىقتى قورعاپ، ساحاراداعى حالىقتىڭ جاراسىمدى بىرگە تۇراتىن كورىكتى مەكەندى قۇرۋىن جەبەگەن حيكاياسى باياندالادى، ول زاڭزۋ ۇلتىنىڭ «گىسارىمەن» بىرگە جالپىلاي «گىسار» دەپ اتالادى.
”«گىساردىڭ» تاريحىن ءتۇسىندىرىپ، بالالارعا جىرلاۋدى ۇيرەتۋدەگى ماقسات − ولاردىڭ موڭعۇل ۇلتىنىڭ تاريحى مەن مادەنيەتىن اناعۇرلىم جاقسى تۇسىنۋىنە مۇمكىندىك جاساپ، دۇرىس تاريح كوزقاراسىن، مەملەكەت كوزقاراسىن، ۇلت كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن“، - دەدى وتحۇنحۋا.
وتحۇنحۋا «گىساردىڭ» مەملەكەت دارەجەلى ۋاكىلدىك مۇراگەرى جينباجامسۇدىڭ شاكىرتى. 2019 - جىلى 7 - ايدىڭ 15 - كۇنى ۇلانحاد مۇراجايىندا جينباجامسۇ، وتحۇنحۋا جانە باسقا بارىن وڭ حوشۇنىنىڭ گىسىر جىرلاۋ ۇيىرمەسىنىڭ 7 مۇشەسى باس شۋجي شي جينپيڭگە «گىسار» ەپوسىن جىرلاپ بەردى.
”باس شۋجي «گىساردى» جالعاستىرۋ جاعدايىن سۇرادى، ءبىر مۇراگەر رەتىندە، مەن ەڭ زور قۇلشىنىسىممەن ءىزباسارلاردى جاقسى جەتىلدىرىپ، «گىساردى» ۇرپاقتار بويى جالعاستىرامىن“، - دەدى 87 جاستاعى جينباجامسۇ.
باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ از ۇلتتار مادەنيەتىن قورعاۋعا جانە ونى جالعاستىرۋعا ءمان بەرۋى وتحۇنحۋانىڭ جۇرەگىنە ەرەكشە جىلۋ ۇيالاتتى جانە شابىت بەردى: ”ءبىز ءداستۇرلى مادەنيەت پەن وسى زامانعى تۇرمىستىڭ ءتۇيىلىسۋ ءتۇيىنىن تاۋىپ، جالعاستىرۋ بارىسىندا جاسامپازدىقپەن دامىتۋدى جۇزەگە اسىرۋىمىز كەرەك“.
بارىن وڭ حوشۇنى − ”گىسىر مادەنيەت مەكەنى“. ۇلانحاد قالالىق مادەنيەت جانە ساياحات مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى ليۋ بيڭ بىلاي دەدى: ”قازىرگى تاڭدا بارىن وڭ حوشۇنىندا ەپوستاردى قويۋ - جىرلاۋ، تاساتتىق بەرۋ سالتى، نادام، بۇقارالىق مادەنيەت قاتارلىلار ءبىر تۇلعالانعان «گىسىر» جاندى مادەنيەتتى جالعاستىرۋ جۇيەسى قالىپتاسقان. باس شۋجيدىڭ نۇسقاۋىن تياناقتاندىرىپ، «گىسار» قاتارلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن جالعاستىرۋدى، اسقاقتاتۋدى كۇش سالا سۇيەمەلدەگەندە، از ۇلتتاردىڭ مادەنيەتى ءتىپتى دە تولىسا تۇسەدى“.
ىشكى موڭعۇل پەداگوگيكا داشۋەسى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن زەرتتەۋ ورنىنىڭ ۇنەمىلىك ىستەرگە جاۋاپتى ورىنباسار باستىعى وچىردىڭ ويىنشا، جۇڭحۋا ۇلتى − 56 ۇلتتان قۇرام تاپقان ۇلكەن شاڭىراق، ءاربىر ۇلتتىڭ مادەنيەتىن ويداعىداي جالعاستىرعاندا، تۇتاس جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ مادەنيەتى ايتارلىقتاي جالعاسادى، بۇل جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ كوپ تۇرلىلىگىن، كوپ نەگىزدىلىگىن، باياندى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدە توتەنشە كەلەلى ماڭىز الادى.
بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ونەرپازداردىڭ دوڭگەلەك داۋلەتكە ۇمتىلۋىنا دەم بەردى
تاڭعى كۇن ساۋلەسى قاز - قاتار تىزىلگەن ءداستۇرلى چۋانشي ۇلگىسىندەگى ۇيلەردىڭ سۇرعىلت قاڭىلتاق كەرپىشتى اق قابىرعاسىن نۇرعا بولەپ تۇر، ءتۇرلى ۇلگىدەگى شەبەرحانالارداعى ونەرپازدار قاربالاس جۇمىسقا كىرىسىپ، ساياحاتشىلاردى قابىلداۋعا دايىندالدى.
بۇل − چىڭدۋ قالاسىنىڭ ورتالىعىنان 50 كيلومەتردەي كەلەتىن جەردەگى جانچي قىستاعى، ”ينتەرنەت جۇلدىزى“ كورىنىس ءتۇيىنى اتالعان ”اۋىل - قىستاقتاعى 18 شەبەرحانادا“ پيشياننىڭ بۇرشاق جارماسى، سىچۋان كەستەسى، بامبۇك توقىمالارى سياقتى 10 نەشە ءتۇرلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇراسىن جاساۋ تەحنولوگياسى شوعىرلى تۇردە كورسەتىلەدى.
لاي شۋفاڭنىڭ ”تاڭچاڭ شۇپەرەك شاقايى“ دۇكەنى كوپتەگەن ساياحاتشى بارماي كەتپەيتىن جەر. 2018 - جىلدىڭ كوكتەم مەرەكەسىنىڭ الدىندا، باس شۋجي شي جينپيڭ جانچي قىستاعىندا قىزمەت تەكسەرگەندە لاي شۋفاڭ تىككەن ءبىر جۇپ شۇپەرەك شاقايدى ساتىپ العان ەدى.
2 جىلدىڭ الدىنداعى سول كورىنىس ءالى كوز الدىنان كەتپەيدى، سول كەزدى ەسكە الىپ لاي شۋفاڭ بىلاي دەدى: ”بۇقارا سىزگە ەرەكشە العىس ايتادى، سىزگە ءبىر جۇپ شۇپەرەك شاقاي سيلايىن دەدىم. باس شۋجي سيلاماڭىز، اقشاعا ساتىپ الامىن دەدى“.
لاي شۋفاڭ كىشكەنتايىنان اكەسىنەن شۇپەرەك شاقاي تىگۋدى ۇيرەنگەن، وسى كاسىپپەن اينالىسقانىنا 40 جىل بولىپتى. ونىڭ ۇجىمى جاساعان قولدا تىگىلەتىن ءداستۇرلى شۇپەرەك شاقايى 32 ۇلكەن جۇمىس ءتارتىبى، 100دەن استام ۇساق جۇمىس ءتارتىبى ارقىلى تىگىلەدى.
بىرنەشە جىلدىڭ الدىندا لاي شۋفاڭنىڭ ۇلى اي پىڭ مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىنداعى جۇمىسىنان شەگىنىپ، شەشەسىمەن بىرگە شۇپەرەك شاقاي تىكتى. جاڭا بۋىن ونەرپاز ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسقان بايىرعى ونەرگە تىڭ ومىرشەڭ كۇش قوستى.
اي پىڭ تاڭچاڭ شۇپەرەك شاقاي تاۋباۋ دۇكەنىن اشتى، ونى وسى زامانعى ويمەن جوبالادى ءارى بامبۇك توقىمالارى، سىچۋان كەستەسى سياقتى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى نىساندارىمەن ۇشتاستىردى. 2019 - جىلى 10 مىڭ جۇپتاي شۇپەرەك شاقاي ءوندىرىپ، 300 نەشە مىڭ يۋان پايدا تاپتى.
بيىل ”مادەنيەت جانە جاراتىلىستىق مۇرالار كۇنى“ قارساڭىندا، اي پىڭ اليبابا، جيڭدۇڭ سياقتى تۇعىرلار بىرلەسىپ وتكىزگەن ”بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن ساتىپ الۋ مەرەكەسىنە“ تىزىمدەلىپ قاتىناستى، ءبىراق قامباداعى قوردىڭ مۇلدە جەتپەيتىندىگىن بىردەن بايقادى...
2019 - جىلى جانچي قىستاعى ءبىر ميلليون 100 مىڭنان استام (رەت) ساياحاتشى قابىلداپ، كىرىسى نەشە 10 ميلليون يۋانعا جەتتى. جانچي قىستاعى پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى گاۋ دىمين بىلاي دەدى: ”شۇپەرەك شاقايدى قامتىعان ءار ءتۇرلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرا نىساندارى − ساياحاتشىلاردى باۋراۋدىڭ ماڭىزدى سەبەبى. كوپتەگەن بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى نىساندارىنىڭ تامىرى اۋىل - قىستاقتا، بۇل ءبىزدىڭ وزگەشە باسىمدىعىمىز. بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرا بايلىعىنان ويداعىداي پايدالانعاندا، كەدەيلىكتەن ارىلىپ دوڭگەلەك داۋلەتكە ۇمتىلۋعا، اۋىل - قىستاقتىڭ گۇلدەنۋىنە وتە تاماشا نەگىز قالاي الامىز“.
ءداستۇرلى مادەنيەت وسى زامانعى وندىرىسپەن، تۇرمىسپەن توعىستى
5 - ايدىڭ 5 - كۇنى دۋانۋ مەرەكەسى، حوش ءيىستى دورباشا ءىلىپ، جۋسان قىستىرامىز.
دۋانۋ تاياپ قالدى، جياڭسۋ شۇيجوۋ قالاسىنىڭ پان - ان كولىنىڭ بويىنداعى ماجۋاڭ قىستاعىندا 83 جاستاعى ۋاڭ شيۋيىڭ ءار كۇنى تاڭعى ساعات 6دا تۇرىپ، تاڭەرتەڭگى استان كەيىن جۇڭگوشا ءدارى جاساپ، ينەگە ءجىپ ساباقتاپ، حوش ءيىستى دورباشا تىگە باستايدى.
ۋاڭ شيۋيىڭ: ”كوپ جەرلەردە دۋانۋ مەرەكەسىندە حوش ءيىستى دورباشا ىلەتىن سالت بار، حوش ءيىستى دورباشانى بەلگە، كەۋدەگە ءىلىپ العاندا جىندى قۋالاپ، ىستىق وتۋدەن ساقتايدى“، - دەدى.
ۋاڭ شيۋيىڭ − شۇيجوۋداعى حوش ءيىستى دورباشا جاساۋدىڭ مۇراگەرى. 2017 - جىلى 12 - ايدىڭ 12 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ ماجۋاڭ قىستاعىنا كەلىپ، قىستاقتاعى حوش ءيىستى دورباشا جاساۋ شەبەرحاناسىندا ۋاڭ شيۋيىڭ جاساعان جۇڭگوشا ءشوپ ءدارىلى حوش ءيىستى دورباشاسىنان بىرەۋىن ساتىپ الىپ: ”مەن دە “قولداپ قويايىن، - دەدى كۇلىپ.
ۋاڭ شيۋيىڭ: ”باس شۋجيدىڭ ’قولداۋى‘ ماعان زور شابىت بەرىپ، وزىمە دەگەن سەنىمدى ارتتىردى، جاقسى جالعاستىرىپ، اناعۇرلىم كوپ قىستاق تۇرعىندارىن بايۋعا باستاۋعا بەل بۋدىم“، - دەدى.
سوڭعى جىلدارى ماجۋاڭ حوش ءيىستى دورباشا كاسىپ سالاسىندا ەلەۋلى جۇمىس ىستەدى. ماجۋاڭ قىستاعى پارتكومىنىڭ ءبىرىنشى شۋجيى ماۋ في بىلاي دەپ تانسىتىردى: قىستاق ۇلتتىق سالت - سانا مادەنيەت قولونەر سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قۇرىپ، جۇڭگوشا ءشوپ ءدارىلى حوش ءيىستى دورباشا جاسايتىن شەبەرلەردەن 200دەن استام ادامدى جەتىلدىردى؛ 2 ميلليون يۋاننىڭ ۇستىندە قارجى قوسىپ، حوش ءيىستى دورباشا جوبالاۋ، جاساۋ، كورسەتۋ، سەزىنۋ، ساتۋ ءبىر تۇلعالاندىرىلعان حوش ءيىستى دورباشا مادەنيەت اۋلاسىن تۇلعالادى.
ماۋ في بىلاي دەدى: ”ءونىم مولشەرىن ارتتىرۋمەن بىرگە، ءبىز حوش ءيىستى دورباشانىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتۋعا دا باسا ءمان بەرىپ، ونى شۇيجوۋدىڭ تارتۋعا بەرەتىن سالەمدەمەسى ەتىپ جاساۋعا قۇلشىندىق. 2019 - جىلى ماجۋاڭ حوش ءيىستى دورباشاسىنىڭ ساتىلۋ سوماسى 8 ميلليون يۋانعا جەتتى“.
ال بۇگىن كەستە تىگۋ، جۇڭگوشا ءشوپ ءدارى، جۇڭگو تۇيىنشەگى سياقتى ءداستۇرلى مادەنيەت ەلەمەنتتەرىن شوعىرلاندىرعان ەجەلگى حوش ءيىستى دورباشا وسى زامانعى تۇرمىسپەن توعىسىپ كەتتى − ول ساياحاتشىلار تالاسا - تارماسا ساتىپ الاتىن ”ينتەرنەت جۇلدىزى“ ەستەلىك بۇيىمىنا، جاستاردىڭ كۇندەلىكتى تاعىپ جۇرەتىن ”ساندىك بۇيىمىنا“، ۇيدە ۇزىلمەيتىن كۇتىمدىك سالاماتتىق بۇيىمعا اينالدى.
جۇڭگو حالىقتىق ادەبيەت - كوركەمونەرشىلەر قوعامىنىڭ ءتوراعاسى پان لۋشىڭ بىلاي دەدى: ”كىشكەنە حوش ءيىستى دورباشادا ۇلكەن دۇنيە جاتىر، قاراپايىم قولونەردىڭ قاتپارىندا جاندى مادەنيەت بار، ويداعىداي جالعاستىرىپ، دامىتقاندا بۇگىنگى تۇرمىسقا قىزمەت ەتە الادى. جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ەكولوگيالىق كوزقاراسىن، تۇرمىس كوزقاراسىن جانە مادەنيەت كوزقاراسىن جالعاستىرىپ، بۇگىنگى مادەنيەت جاسامپازدىعى كاسىبىن جىگەر - قايرات، سۇيىسپەنشىلىك، جاسامپازدىق قۋات ارقىلى نارلەندىرىپ، اناعۇرلىم كوپ اۋىل - قىستاق قولونەرىنىڭ جاڭا داۋىردەگى كوركەم تۇرمىسقا ءسان قوسۋىن ءۇمىت ەتەمىن“.
(تىلشىلەر جوۋ ۋي، يۇي جۇنجيە، جاي شياڭ، جياڭ شياۋ، فىڭ يۋان، دۋان جيڭجيڭ، جاڭ حاۋران، ۋي جيڭيۇي، حى شۋچىن، ۋاڭ دي، جۋ شياۋ)
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 12 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
