تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   ۇيرەنۋ   ›   شولۋ

شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋىنىڭ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋىنىڭ ونىمدىلىگىنە جۇرتتىڭ ءبارى كۋا

شينجياڭ گازەتىنىڭ شولۋشىسى

  كەيبىرەۋلەر شينجياڭنىڭ گۇلدەنۋىن، ورنىقتىلىعىن كورىسىمەن بايىزداپ وتىرا المادى. جەرگىلىكتى ۋاقىت 6 - ايدىڭ 17 - كۇنى امەريكا جاق جۇڭگو جاقتىڭ قاتاڭ سويلەسۋىمەن ساناسپاي، ايتىلمىس ”2020 - جىل ۇيعۇر ادامدىق ۇقىقتارى ساياسات زاڭ جوباسىنا“ قول قويىپ زاڭ ساناتىندا قابىلدادى. بۇل ايتىلمىس ”زاڭ جوباسى“ ”قولدى بارلىق جەرگە سوزىپ باسقارۋداي“ زورەكەرلىك ويىمەن شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ شارالارىنا جانە ادامدىق ۇقىق جاعدايىنا قۇتىرىنا جالا جاۋىپ، قيسىنسىز جازعىردى، وندا جۇڭگونىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ ساياساتىنا دەگەن سىڭار جاقتى كوزقاراس تولىپ جاتىر، امەريكا جاقتىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ادامدىق ۇقىق سياقتى ماسەلەلەردە قوس ولشەم قولداناتىندىعىن تاعى ءبىر رەت ايگىلەپ، ونىڭ جاساندىلىعى، كولگىرلىگى مەن زورەكەرلىك لوگيكاسىن تولىق پاش ەتتى.

  لاڭكەستىك، ۇشقارىلىق ادامزات قوعامىنىڭ ورتاق جاۋى، حالىقارالىق قوعامنىڭ تىزە قوسا سوققى بەرۋ وبيەكتىسى. شينجياڭ جۇڭگونىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ كۇرەسىنىڭ نەگىزگى شايقاس مايدانى، ۇزاق ۋاقىتتان بەرى لاڭكەستىك پەن ۇشقارىلىقتىڭ قاتەرى مەن زالالىنا بارىنشا ۇشىراپ، ۇزدىكسىز تۋىلعان لاڭكەستىك شابۋىلداۋ وقيعالارى بۇقارانىڭ ءولىم - ءجىتىمى مەن مال - مۇلىك زيانىن تۋدىرىپ، شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ دامۋى مەن قوعامىنىڭ العا باسۋىنا اسا زور كەدەرگىلىك جاسادى. زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك ارەكەتتەرىنە باتىل سوققى بەرۋ، ۇشقارى يدەيانىڭ سىنالاپ كىرۋىن، ءورشۋىن تيۋ شينجياڭنىڭ قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىعىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ كوكەي تەستى قاجەتى.

  زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك ارەكەتتەرىنىڭ كوپ تۋىلۋ، ءجيى تۋىلۋىنداي كۇردەلى دە قاتاڭ جاعداي الدىندا، شينجياڭ پارتيانىڭ جاڭا داۋىردەگى شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن، اسىرەسە، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، حالىقارالىق قوعامنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ تاجىريبەلەرىنەن ۇلگى الۋ - قابىلداۋ نەگىزىندە، ”ءبىر جاعىنان، سوققى بەرۋدى يگەرۋگە، ەندى ءبىر جاعىنان، الدىن الۋدى يگەرۋگە“ تاباندى بولىپ، زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك قىلمىستارىنا زاڭ بويىنشا قاتاڭ سوققى بەرۋمەن بىرگە، ءتۇپ قاينارىنان جونگە سالۋدى ورىستەتۋگە دە باسا ءمان بەرىپ، تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىن زاڭ بويىنشا قۇرۋ ارقىلى ۇشقارىلىقتى الاستاۋ قىزمەتىن ورىستەتتى. قاتىستى شارالار ەلىمىزدىڭ زاڭىنا ۇيلەسىمدى بولىپ قانا قالماستان، جۇڭگونىڭ حالىقارالىق قوعامنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ دارىپتەمەسىن تياناقتاندىرۋىنىڭ ناقتى قادامى مەن بەينەسى، ول كورنەكتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزىپ، ءدىني ۇشقارىلىقتىڭ جۇعىمداۋىنا ۇشىراعان، زاڭعا قايشى جەڭىل قىلمىستى ارەكەت وتكىزگەن ادامداردى ەڭ جوعارى شەكتە قۇتقارىپ، لاڭكەستىك، ۇشقارىلىق ءوسىپ - ءوربيتىن توپىراقتى ەڭ جوعارى شەكتە جويىپ، ازاماتتاردىڭ نەگىزگى ۇقىقتارىنىڭ زيانكەستىككە ۇشىراماۋىن ەڭ جوعارى شەكتە قامتاماسىز ەتتى.

  ۇزاق ۋاقىتتان بەرى، امەريكا جاق جۇڭگونىڭ شينجياڭىندا تۋىلعان ادامزاتقا، قوعامعا، وركەنيەتكە قارسى زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك ارەكەتتەرى جونىندە كەرەڭ، مىلقاۋ بولىپ، كورە تۇرسا دا كورمەسكە سالىندى. قازىر شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى ىنتىماقتاسا كۇرەس جاساپ، رەفورمانىڭ، دامۋدىڭ جەتىستىكتەرىنەن بىرگە يگىلىكتەنىپ، ءارقايسى ۇقىقتارى زاڭ بويىنشا قامتاماسىز ەتىلىپ وتىر، ادامدىق ۇقىق جاعدايى تاريحتاعى ءارقانداي كەزدەگىمەن سالىستىرۋعا كەلمەيتىندەي جاقسى. امەريكا جاق ايتىلمىس ”زاڭ جوباسىن“ شىعارىپ، شينجياڭنىڭ قوعامدىق كەلەلى جاعدايىنىڭ ورنىقتىلىعى، ادامدىق ۇقىق ىستەرىنىڭ العا باسۋى سياقتى وبيەكتيۆ شىندىقتاردى ەلەمەي، شينجياڭنىڭ زاڭ بويىنشا قولدانعان لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ شارالارىن سۇرقيالىقپەن جازعىرىپ، كۇيە جاقتى، جالا جاپتى. امەريكا جاقتىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ ماسەلەسىندە ”قوس ولشەم“ قولدانۋى، تۇپتەپ كەلگەندە، لاڭكەستىكتى، ۇشقارىلىقتى قورعاشتاعاندىق، ىرقىنا جىبەرگەندىك، بۇل حالىقارالىق ءمورال مەن ادامزاتتىڭ ۇجدانىنا اۋىر قايشى، ءسوز جوق، دۇنيە جۇزىندەگى ادامداردىڭ جيرەنىشىن قوزدىرادى.

  قازىر شينجياڭدا ءۇرتىس 3 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى، زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك دەلوسى (وقيعاسى) تۋىلمادى، ۇشقارىلىقتىڭ سىنالاپ كىرۋى ءونىمدى شاۋجايلانىپ، قوعامدىق اماندىق جاعدايى كورنەكتى جاقسارىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تابىس سەزىمى، باقىت سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى كورنەكتى كۇشەيدى. اماليات شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ شارالارىنىڭ شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ ءتۇبىرلى مۇددەسىنە ۇيلەسكەندىگىن، شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ حالىق تۇرمىسى قۇت - ىرىسىن ارتتىرعاندىعىن، حالىق تىلەگىنە سايكەسكەندىگىن، جۇرت جۇرەگىنەن ورىن الىپ، ەرەكشە ونىمدىلىككە قول جەتكىزگەندىگىن دالەلدەدى. 2018 - جىلى 12 - ايدىڭ سوڭىنان بەرى، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ ءمانساپتىلارى، شەتەلدەردىڭ جۇڭگودا تۇراتىن ەلشىلەرى، قاتىستى مەملەكەتتەردىڭ جەنەۆاداعى تۇراقتى ۋاكىلدەرى، اقپارات قۇرالدارىنىڭ تىلشىلەرى جانە ءدىني ۇيىمدار سياقتى 70 نەشە كەزەك توپ - گرۋپپا، 90نان استام مەملەكەتتىڭ 1000نان استام ادامى شينجياڭعا كەلىپ ارالادى، ساپارلادى. ولار جاپپاي مىنالاردى ءبىلدىردى: امەريكانىڭ ايتقانىنان مۇلدە باسقاشا ەكەندىگىن ءوز كوزىمىزبەن كوردىك، شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋداعى ءادىس - امالدارى بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ لاڭكەستىككە سوققى بەرۋ، نەگىزگى ادامدىق ۇقىقتى قورعاۋ باس ماقساتى مەن پرينسيبىنە ۇيلەسەدى، تولىق تۇراقتاندىرۋعا جانە ۇيرەنۋگە، ۇلگى الۋعا تاتيدى. مۇنان امەريكا جاقتىڭ ايتىلمىس شينجياڭ ”ادامدىق ۇقىققا اۋىر سۇعاناقتىق جاسادى“ دەۋىنىڭ بۇكىلدەي ساندىراق ەكەندىگىن كورۋگە بولادى، شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋداعى ونىمدىلىكتەرىنە بۇكىل دۇنيە ءجۇزى كۋا، شينجياڭنىڭ ادامدىق ۇقىق ىستەرىنىڭ تىنباي دامىپ، العا باسقاندىعىنا بۇكىل دۇنيە ءجۇزى كۋا.

  بۇگىنگى شينجياڭنىڭ گۇلدەنۋدى، ورنىقتىلىقتى، ۇلتتار ىنتىماعىن، ءدىن جاراسىمدىلىعىن ۇزدىكسىز ساقتاۋى ەڭ كەڭ حالىق تىلەگى مەن ەڭ زور ادامدىق ۇقىق، امەريكا جاقتىڭ دورەكىلىكپەن كيلىگۋىنە بەرىلگەن ەڭ پارمەندى قايتارما سوققى. ءبىز تەك مەملەكەتتىڭ يەلىك ۇقىعىن، حاۋىپسىزدىگىن، دامۋ مۇددەسىن قورعاۋ بەكىمىنەن مىزعىماساق، لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ كۇرەسىن ورىستەتۋ بەكىمىنەن مىزعىماساق بولعانى، ەشقانداي ءبىر كۇش شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ اناعۇرلىم تاماشا جاڭا تۇرمىس جاراتۋىنا بوگەت بولا المايدى.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.