شينجياڭ يندولان ۇيعۇر ءدارى - دارمەكتەرى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ قىزمەتشىلەرى ءدارىنىڭ قورابىن تەكسەرۋدە (6 - ايدىڭ 7 - كۇنى تۇسىرىلگەن). سۋرەتتى شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى حان لياڭ تۇسىرگەن
جاز ورتاسى، ءار الۋان شوپتەر جايقالا وسكەن كەز. فۋكاڭ قالاسى جيۋيۇڭگاي قالاشىعىنداعى شينجياڭ يندولان ۇيعۇر ءدارى - دارمەكتەرى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ 1000 مۋلىق جۇڭي ءشوپ ءدارى ەگىس بازاسىندا اعاش - شوپتەر جايقالا ءوسىپ تۇر، بازاداعى سىناق اتىزىندا، رۋتا، شانناي، قىزىلقۇلاق، قۇرت قۋعىش بانجيۋ كۇرەڭكەي سياقتى تۇڭعىش رەت سىناق رەتىندە ەگىلگەن 9 ءتۇرلى جۇڭي ءدارى ماتەريالى جاقسى ءوسىپ كەلەدى.
”جۇڭي ءدارى ماتەريالدارىن ەگۋ − كاسىپ تىزبەگىنىڭ باستاۋ كوزى، باستاۋ كوزى وتكەلىن جاقسى يگەرگەندە عانا، كوز الداعى ’داعدارىستى‘ جەڭىپ، بولاشاقتاعى ’ورايعا‘ قول جەتكىزۋگە بولادى“، - دەيدى بازانىڭ جاۋاپتىسى ساۋ يىنلۋ.
ءدارى جاساۋشى كاسىپورىن رەتىندە، يندولان دا جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنىڭ ىقپالىنا ۇشىراپ، باستابىندا جۇمىسشى جەتىسپەۋ، شيكىزات تاپشىلىعى، زات جەتكىزۋدىڭ توقتاپ قالۋى سياقتى كوپتەگەن قيىنشىلىقتارعا ءدوپ كەلگەن. بۇل جولعى ىندەتتىڭ ۇلكەن سىناعى يندولان ءۇشىن ءارى قىسىم كۇش، ءارى سىن - سايىس بولدى.
”قىسىم استىندا، ءبىز قايتكەندە حالىقتىڭ دەنساۋلىعى ءۇشىن ۇلەس قوسا الامىز؟ بۇعان ناقتى كۇش جانە سەنىم كەرەك“، - دەيدى يىندولاننىڭ القا باستىعى لي جۇن.
بۇنداي ناقتى كۇش پەن سەنىم، ۇلكەن جاقتان الىپ ايتقاندا، كاسىپ تىزبەگىنىڭ قاينار كوزى − جۇڭي ءدارى - دارمەك، از ۇلت ءدارى - دارمەك ماتەريالدارى ەگىس بازاسىنان كەلىپ وتىر. 2010 - جىلى يىندولان مەملەكەتتىڭ GAP ولشەمى بويىنشا ەگىس بازاسىن قۇرعان، قازىر ەگىس كولەمى 3500 مۋعا جەتىپ وتىر، وندا شىتىرشىق، جالبىز سياقتى ءدارى ماتەريالدارى جەرگىلىكتەنىپ، كولەمدەنىپ قالماستان، كيەلى ەرمەن، كادىمگى شاشىراقتى سياقتى ءوز جەرىمىزدەن شىعاتىن از ۇلت ءدارى ماتەريالدارى دا دالادا وسۋدەن جاساندى جەتىلدىرىلەتىن كولەمدى ەگۋگە ءوتۋدى جۇزەگە اسىرعان، ال قازتابان، سايساعىز سياقتى يمپورت ەتىلەتىن ءدارى ماتەريالدارى دا بىرتىندەپ ءوز جەرىمىزدە جەتىلدىرۋدى جانە كولەمدەندىرىپ ەگۋدى ىسكە اسىرعان. قازىر يىندولان شينجياڭ بويىنشا وزىندە ءدارى ماتەريالدارىنىڭ ەگىس بازاسى بار، تولىق كاسىپ تىزبەگىن قالىپتاستىرعان از ۇلت دارىلەرىن جاساۋشى تۇڭعىش كاسىپورىن سانالادى، سونداي - اق ول بۇكىل ەلگە بەت العان ءدارى ماتەريالدارىن ەگۋدەن ۇلگى كورسەتۋ تەرەزەسىنە اينالعان.
ناقتى كۇش پەن سەنىم تاعى دا عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋعا دەگەن تالماس تاباندىلىقتان كەلەدى. 6 - ايدىڭ 18 - كۇنى ءتىلشى يىندولاننىڭ ءوندىرىس سەحىنا كىرىپ، قاتتى زاتتىق جاساۋى دارىلەر جانە ەرىتكىش، جۇڭي دارىلەردى اۆتوماتتى الۋ، تولىق اۆتوماتتانعان ءبىر تۇلعادا قوراپتاۋ سياقتى 9 ءوندىرىس جەلىسىنىڭ قاربالاس جۇمىس ىستەپ جاتقان ءساتىن كوردى. سيفرلى باقىلاۋ - مەڭگەرۋ جۇيەسىندە 26 جابدىقتىڭ 408 باسقارۋ تۇيىنىندەگى شەشۋشى تەحنيكالىق پارامەترلەر مەن ساپا كورسەتكىشتەرى ناقتى ۋاقىتتا كورسەتىلىپ، تۇيىرشىكتەردىڭ قۇتىعا سالىنۋىنان جاشىكتەلىپ بايلانۋىنا دەيىن زەردەلى جۇمىس اتقارۋ بارىسى بۇكىلدەي قول ەڭبەگىنىڭ ورنىن باسقان.
”2018 - جىلمەن سالىستىرعاندا، بارلىق ءوندىرىس جەلىسىندەگى قىزمەتشىلەردىڭ جارتىسى ازايعانىمەن، ءوندىرىس ونىمدىلىگى 6. 2 ەسە ءوستى، بىلتىر ’اۆتونوميالى رايوننىڭ جاسىل زاۆودى‘ باعالاۋىنان ءساتتى وتتىك، قازىر ءبىز مەملەكەتتىك ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مينيسترلىگى مويىنداعان العاشقى توپتاعى ماماندانعان، سارالانعان، ەرەكشە، جاڭا ’كىشكەنە الپاۋىت‘ كاسىپورىندارىنىڭ ءبىرى بولدىق“، - دەيدى سەح ءوندىرىسىنىڭ ورىنباسار ديرەكتورى موۋ شيۋمەي تانىستىرىپ.
بۇل رەتكى جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ بارىسىندا جۇڭي - باتىسشا مەديتسينا سايكەسە شايقاس جۇرگىزىپ، ەلەۋلى ستراتەگيالىق جەتىستىككە قول جەتكىزدى. يىندولاننىڭ وزىنە عانا تيەسەلى ءونىم − قوسپالى كيەلى ەرمەن تۇيىرشىگى «شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونىنىڭ جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋسپەن جۇعىمدالۋدان بولاتىن وكپە قابىنۋىنداعى جۇڭي ءدارى - دارمەكتەرى ارقىلى الدىن الۋ جانە ەمدەۋ جوباسىندا» كورسەتىلگەن ونىمدەر قاتارىنا ەنگىزىلدى.
لي جۇن بىلاي دەدى: «اۆتونوميالى رايوننىڭ جۇڭي شيپاگەرلىگىن، ءدارى - دارمەكتى جالعاستىرۋدى، جاڭارتۋدى، دامىتۋدى جەبەۋ جونىندەگى اتقارۋ پىكىرى» جۋىقتا شىعارىلىپ، كاسىپورىننىڭ دامۋ سەنىمى مەن بەكىمىن ونان ارى نىعايتا ءتۇستى، بۇدان كەيىن زەرتتەۋ - اشۋعا ۇسىنىلىم سەرپىنىن ارتتىرىپ، عىلىم - تەحنيكالىق جاڭالىق اشۋدى دامۋدىڭ باسىمدىعىن نىعايتۋدىڭ ءتۇبىرلى قوزعاۋشى كۇشى ەتىپ، جۇڭي شيپاگەرلىگىنىڭ، از ۇلت شيپاگەرلىگىنىڭ وسىزاماندانۋى مەن كاسىپ سالالانۋىن ىلگەرىلەتىپ، حالىقتىڭ دەنساۋلىعى ءۇشىن اناعۇرلىم ويداعىداي قىزمەت وتەيمىز.
ونىڭ تانىستىرۋىنشا، سوڭعى 3 جىلدا يىندولاننىڭ زەرتتەۋ - اشۋعا ارنالعان جالپى ۇسىنىلىمى جىلدىق ساتىلىم كىرىسىندە ۇستاعان ارا سالماعى ％8تەن جوعارى بولعان. قازىر يىندولان از ۇلت ءدارى - دارمەك ونىمدەرىنەن بەسەۋىن زەرتتەۋ - اشۋ ۇستىندە، از ۇلت ءدارى - دارمەكتەرىندەگى جاڭا ءدارى ”بينافۋشي تۇيىرشىگىⅢ“ مەرزىمدىك كلينيكالىق سىناقتى باستاسا، قوسپالى كيەلى ەرمەن تۇتىناتىندارعا بالالاردى قوسۋ نىسانى اۆتونوميالى رايوننىڭ بالالار ءدارى - دارمەكتەرىنىڭ كلينيكالىق زەرتتەۋ ەلەۋلى نىسانىنا ەنگىزىلگەن.
قازىر يىندولان قوسپالى كيەلى ەرمەن تۇيىرشىگى جاڭاشىل ءدارى - دارمەك زەرتتەۋ - اشۋ جانە شەتەلدە تىركەۋ نىسانىن جۇڭگو عىلىم اكادەمياسى شينجياڭ فيزيكا - حيميا ورنىمەن، وزبەكستان عىلىم اكادەمياسى وسىمدىك حيمياسى زەرتتەۋ ورنىمەن بىرلەسىپ ”ستراتەگيالىق حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكالىق جاڭالىق اشۋ سەلبەستىگى“ ءتۇيىندى ارنايى نىسانىنا جولداپ، وزبەكستاننىڭ ءدارى - دارمەك باقىلاۋ تاراۋلارىمەن قوسپالى كيەلى ەرمەن تۇيىرشىگى ءدارىسىن تەكسەرۋ كەلىسىم - شارتىن جاساستى. ءسويتىپ، شينجياڭنىڭ جۇڭي دارىگەرلىگى، از ۇلت دارىگەرلىگى حالىقارالىق بازارعا قادام تاستاۋدا.
