شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى ليۋ ي
شارۋالار كەريا اۋدانى ويتوعىراق اۋىلى ەرەكشە روزا گۇلى ەگىنشىلىك ۇلگى باقشاسىندا روزا گۇلىن جيناۋدا (سۋرەت 5 - ايدىڭ 11 - كۇنى تۇسىرىلگەن). سۋرەتتى شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى جوۋ پىڭ تۇسىرگەن
جاز كەلگەننەن بەرى، كەريا اۋدانىنداعى 10 مىڭ مۋلىق روزا گۇلى اتىزى ايرىقشا قۇلپىرىپ، ءشول جيەگىنەن ەرەكشە كوركەم كورىنىس قالىپتاستىردى. بۇل ارادا كوزدىڭ جاۋىن الاتىن جايقالا اشىلعان روزا گۇلى دە، جەرگىلىكتى شارۋالاردىڭ روزا گۇلى اتىزىنداعى قاجىرلى ەڭبەگى دە بار. روزا گۇلى كاسىپ سالاسى جەرگىلىكتى ورىننىڭ كەدەيلىكتەن ارىلىپ، كىرىستى ارتتىرۋىنا ءۇمىت اكەلدى.
كەريا اۋدانىنىڭ ەجەلدەن ءشول روزا گۇلىن ەگۋ تاريحى بار. وسى جىلدارى كەريا اۋدانى روزا گۇلى كاسىپ سالاسىن كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋداعى ماڭىزدى تىرەكتى كاسىپ سالاسى ەتىپ، ونەركاسىپتى دامىتۋ ويىمەن، ساۋدا اينالىمى ۇلگىسىمەن جۇيەلى ورنالاستىرۋ جاساپ، ءداستۇرلى شاعىن، بىتىراڭقى روزا گۇلى كاسىپ سالاسىن بىرتىندەپ ”كاسىپورىن + بازا + سەلبەستىك كووپەراتيۆى + شارۋا“ سىندى وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ تاسىلىنە قاراي ويىستىرىپ، كاسىپ سالاسىن دامىتۋ دەڭگەيى مەن ونىمدىلىگىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، كەدەي بۇقارانى كەدەيلىكتەن ارىلىپ، كىرىستەرىن ارتتىرۋعا باستايتىن باستاماشى كاسىپ سالاسىنا اينالدىردى.
كاسىپورىن باستاماشى بولدى، كاسىپ سالاسىنىڭ دەڭگەيى ءوستى
كەريا اۋدانىنداعى روزا گۇلى كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنا نازار سالعاندا، ءبىر كاسىپورىن ايرىقشا كوز تارتادى. شينجياڭ كەريا گۇيمي بيولوگيالىق عىلىم - تەحنيكا جارنا شەكتى سەرىكتەستىگى (تومەندە قىسقارتىلىپ گۇيمي سەرىكتەستىگى دەلىنەدى) جەرگىلىكتى ورىنداعى روزا گۇلىمەن بىرگە جەتىلگەن، بىرگە وركەن جايعان كاسىپورىن، قازىر جەرگىلىكتى ورىننىڭ روزا گۇلى كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىن جەتەكتەيتىن باستاماشى كاسىپورىنعا، سونداي - اق جەرگىلىكتى ورىنداعى كەدەي بۇقارانى كەدەيلىكتەن ارىلىپ، كىرىستەرىن ارتتىرۋعا باستايتىن ماڭىزدى كۇشكە اينالدى.
6 - ايدان بەرى، جاڭادان جينالعان روزا گۇلى گۇيمي سەرىكتەستىگىنىڭ قامباسىنا لىق تولدى. گۇيمي سەرىكتەستىگى قاۋىرت ءوندىرىس جۇرگىزدى، روزا گۇلى ۆاريناسى، روزا گۇلى ەفير مايى سياقتى جىنتىكتەي مانەرلەنگەن ونىمدەر تولاسسىز سەحتان كەڭ بازارعا سالىنۋدا.
”قازىر كاسىپورنىمىز 10 مىڭ مۋلىق روزا گۇلى ەگىنشىلىك بازاسىن قۇرىپ، روزا گۇلىن كولەمدەندىرىپ ەگۋ بازاسى مەن ءوندىرۋ، مانەرلەۋ، ساتۋ، اينالىمعا سالۋ سياقتى بۋىنداردى ورگانيكالى ۇشتاستىرىپ، روزا گۇلى حوش ءيىستى زاتتارى، ازىق - تۇلىگى، ەڭلىك بۇيىمدارى، تۇرمىستىق بۇيىمدارى ءبىر تۇلعالانعان جالپى ءونىم كاسىپ سالاسى تىزبەگىن قالىپتاستىردى“. گۇيمي سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى ادىل ابدۇرازاق بىلاي دەدى: كاسىپورنىمىز كاسىپ سالاسى تىزبەگىن ۇزارتۋدى، ۇستەمە قۇندى جوعارىلاتۋدى تەتىك ەتىپ، زەرتتەۋ، اشۋ سەرپىنىن كۇشەيتىپ، روزا گۇلىن جىنتىكتەي مانەرلەۋ جەلىلەس ونىمدەرىن قالىپتاستىردى، قازىر ونىمدەردىڭ ءتۇرى 65تەن استى، ونىمدەرىمىز بۇكىل ەلىمىزدىڭ جەر - جەرىنە ساتىلادى.
كاسىپورىننىڭ قارىشتاپ دامۋى ونىمدەردىڭ تانىمالدىعىن ارتتىرۋمەن بىرگە، جەرگىلىكتى قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جۇمىستانۋىنا دا قىمباتتى وراي ازىرلەدى. كەريا اۋدانى ويتوعىراق اۋىلى يارءمالى قىستاعىنىڭ تۇرعىنى توحتىحان روزى گۇيمي سەرىكتەستىگىنىڭ مايتالمان قىزمەتكەرىنە اينالدى، ول قوراپتاۋ، قۇيۋ سياقتى كوپتەگەن جۇمىس ورنىندا قىزمەت ىستەي الادى.
”كاسىپورىن بىزگە شەبەرلىك ۇيرەنۋ ورايىن جاراتىپ بەردى، مەنىڭ قازىر ءار ايدا تۇراقتى كىرىسىم بار، بيىل وتباسىمىزدىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋى ماسەلە ەمەس“، - دەدى توحتىحان.
جۋىق جىلداردان بەرى، گۇيمي سەرىكتەستىگىنىڭ ۇزدىكسىز دامىپ، زورايۋىنا ساي، توحتىحان سياقتى كاسىپورىندا جۇمىستانعان كەدەي بۇقارا بارعان سايىن كوبەيدى.
”بيىل 3000نان استام كەدەي وتباسى روزا گۇلىن جيناۋ جۇمىسىنا قاتىناستى“. ادىل بىلاي دەدى: 2012 - جىلى گۇيمي سەرىكتەستىگى قۇرىلعاننان بەرى، جەرگىلىكتى ورىننان جانە توڭىرەكتەن ماۋسىمدىق سيپاتتى ۋاقىتتىق جۇمىسشىلاردى جيىنى 200 مىڭ ادام - رەت جالداپ ىستەتىپ، شارۋالارعا 30 نەشە ميلليون يۋان كىرىس كىرگىزىپ، جەرگىلىكتى ورىنداعى شارۋالاردىڭ روزا گۇلى، روزا گۇلى قالامشاسى سياقتى ونىمدەرىن ساتىپ الىپ، شارۋالاردىڭ 20 نەشە ميلليون يۋان كىرىس كىرگىزۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.
”كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ ۇزدىكسىز ۇزارۋىنىڭ جانە ءونىم تۇرلەرىنىڭ ۇزدىكسىز مولايۋىنىڭ ناتيجەسىندە، كاسىپورنىمىزدىڭ ساتىلىم سوماسى ءۇرتىس تالاي جىل ارتتى“. ادىل بىلاي دەدى: بيىل گۇيمي سەرىكتەستىگى بازاردى ىشكەرىلەي اشىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋ دەڭگەيىن ءوسىرىپ، اناعۇرلىم جاقسى ونىمدىلىكتى جۇزەگە اسىرۋمەن بىرگە، جەرگىلىكتى بۇقارانىڭ كەدەيلىكتەن ارىلىپ، كىرىستەرىن ارتتىرۋىنا اناعۇرلىم كوپ ارنا دايىندايدى.
سەلبەسىپ شارۋاشىلىق جۇرگىزدى، ساپانى ءوسىرىپ، ونىمدىلىكتى ارتتىردى
”سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ كومەگىندە، وتباسىمىز ەككەن روزا گۇلىنىڭ مۋ باسىندىق ءونىم مولشەرى بىلتىرعىدان 50 كيلوگرامداي جوعارىلادى، مۋىنان ورتا ەسەپپەن 1000 يۋانداي ارتىق كىرىس كىرگىزدىك“، - دەدى كەريا اۋدانى ارال اۋىلى ادىراڭ قىستاعىنىڭ تۇرعىنى سپيرامحان ءماتتوحتى قۋانا.
سپيرامحانعا كومەكتەسكەن سەلبەستىك كووپەراتيۆى − كەريا اۋدانى ءيناق ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى، بۇل روزا گۇلى ونىمدەرىن ءوندىرۋ، مانەرلەۋ، ساتۋ سياقتىلاردى ءبىر تۇلعالاندىرعان شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى، ول بىرتىندەپ جەرگىلىكتى شارۋالاردىڭ روزا گۇلى كاسىپ سالاسىن دامىتۋداعى ”سۇيەنىشىنە“ اينالدى.
6 - ايدا ءيناق ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ مانەرلەۋ زاۆودى قاربالاستىققا ءتۇستى، كووپەراتيۆ مۇشەلەرى روزا گۇلى شايىن مانەرلەۋدە، بۇل چىڭدۋدان كەلگەن 750 مىڭ يۋاندىق تاپسىرىس بولاتىن.
روزا گۇلى ۆاريناسى، گۇل شايى سياقتى ونىمدەردىڭ بازاردا ءوتىمى بارعان سايىن جاقساردى، ءبىز جابال وندىرىسكە كىرىسكەندە عانا، قاجەتتى قامداي الامىز“. سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ جورا باستىعى عوجابدوللا وسمان بىلاي دەدى: سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ ونىمدەرى قاۋىرت ساتىلىپ، شيكىزاتقا قاجەت بارىنشا ارتتى، شارۋالار وتباسىنىڭ عىلمي ءوندىرىس دەڭگەيىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتقاندا، روزا گۇلىنىڭ ءتۇسىمى مەن ساپاسىن جوعارىلاتقاندا عانا، بولاشاقتاعى كاسىپ سالالاندىرىپ دامىتۋ اناعۇرلىم كەڭ ورىسكە يە بولادى.
”ءبىز ارناۋلى تەحنيكا شاعىن اترەتىن قۇرىپ، بۇكىل اۋىلدىڭ ءاربىر قىستاعىنداعى ەگىنشىلىك وتباسىلارىنا عىلمي باسقارۋ تەحنيكاسىن جالپىلاستىرىپ، شارۋالاردىڭ ەگىنشىلىك دەڭگەيىن جوعارىلاتتىق“. عوجابدوللا بىلاي دەدى: بيىل سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ تەحنيكتەرى 10 مىڭ ادام - رەتكە تاياۋ ەگىنشىلىك وتباسىلارىنا عىلمي ەگىنشىلىك تەحنيكاسىن جالپىلاستىرىپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ روزا گۇلىنىڭ ساپاسىن ءوسىرىپ، ءونىمىن ارتتىرۋعا تەحنيكالىق قولداۋ كورسەتتى.
سپيرامحان يگىلىككە كەنەلۋشىلەردىڭ ءبىرى. ”بۇرىندارى روزا گۇلىن جيناپ بولعاننان كەيىنگى اتىزدى باپتاۋ قىزم−ەتى كەلەسى جىلعى روزا گۇلىنىڭ ءتۇسىمىن بەلگىلەيتىنىن ويلامايدى ەكەنبىز“. ول بىلاي دەدى: بيىل روزا گۇلىن جيناپ بولعاننان كەيىن، قاتاڭ تەحنيكالىق تالاپقا ساي، روزا گۇلدەرىن شىرپىپ، كەلەر جىلعى مول ونىمگە دايىندالامىن“.
كەزەكتە ءيناق ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ روزا گۇلى ۆاريناسى، روزا گۇلى نانى ءوندىرىس سەحى جەرگىلىكتى ورىنداعى 30 نەشە قىستاق تۇرعىنىن قابىلداپ، ۇزاق ۋاقىتقا ورنىقتى جۇمىستاندىردى. سەلبەستىك كووپەراتيۆىمەن سەلبەستىك تيجارات قاتىناسىن ورناتقاندار 700 وتباسىنان 2000نان استام ادامعا جەتتى، سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ جەرگىلىكتى شارۋالاردى باستاپ، ءوندىرىس دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ جانە كىرىستى ارتتىرۋ جاعىنداعى رولى بارعان سايىن كورنەكتىلەنۋدە.
مۇددەلەر تۇتاستى، كاسىپورىن مەن شارۋالار بىردەي يگىلىككە كەنەلدى
كاسىپورىن كاسىپ سالاسىن دامىتاتىن كلەتكا بولسا، ال قىزمەتكەرلەر كاسىپورىندى دامىتاتىن، زورايتاتىن بايلىق، قويۋ كاسىپورىن - شارۋا مۇددە تۇتاستىعى مەحانيزمى كەريا اۋدانىنىڭ روزا گۇلى كاسىپ سالاسىن دامىتۋىنا مىعىم نەگىز جانە ناقتى كۇش توپتادى.
بۇگىنگى كۇندە كەريا اۋدانىندا ءتىپتى دە كوپ شارۋا تۇرلىشە تاسىلدەرمەن روزا گۇلى كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋ اياق الىسىنا ات سالىسىپ، كەدەيلىكتەن ارىلىپ، كىرىستى ارتتىرۋدى جۇزەگە اسىردى. مۇندا كەيبىرەۋلەر ءماتتۇردى ءمامتىمىن سياقتى بىرتىندەپ تولىسىپ، كاسىپ سالاسىن دامىتۋدىڭ تىرەكتى كۇشىنە دە اينالدى.
ءماتتۇردى كەريا اۋدانى جاي اۋىلى جوعارعى جاي قىستاعىنىڭ تۇرعىنى، بۇرىن تەك جەر سالۋدى عانا بىلەتىن ونىڭ گۇيمي سەرىكتەستىگىنە جۇمىسقا ورنالاسقاننان كەيىن، تاعدىرى بۇكىلدەي وزگەردى.
”جۇمىستان مەن تۇراقتى كىرىس تاۋىپ قانا قالماستان، ونان دا ماڭىزدىسى، مۇلدە جاڭاشا تۇرمىسقا كەنەلدىم“. ءماتتۇردى بىلاي دەدى: كاسىپورىنعا كىرىپ جۇمىس ىستەگەننەن كەيىن، ىلگەرىندى - كەيىندى قۇمىرا جۋۋ، قۇمىرا تولتىرۋ، قوراپتاۋ سياقتى جۇمىس ورىندارىندا ىستەدىم، وت جاعۋشى كۋالىگى، ەلەكترمەن دانەكەرلەۋ كۋالىگى سياقتى كاسىپتىك تولىمدىلىق كۋالىكتەرىن ىركەس - تىركەس الىپ، تەحنيكالىق شەبەرلىككە كۇن سايىن ىسىلا ءتۇستىم.
”روزا گۇلىن بۋلاندىرىپ تازالاۋ جۇمىس ورنى مانەرلەۋ بۋىنىنداعى تەحنيكالىق تالابى ەڭ جوعارى قىزمەت، قازىر بۇل جۇمىستى سەح مەڭگەرۋشىسى مەن بانجاڭ عانا ىستەي الادى، مەندە قۇلشىنا ۇيرەنىپ جاتىرمىن“. ءماتتۇردى ءوزىنىڭ روزا گۇلى كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋ بارىسىنا اناعۇرلىم ىشكەرىلەي كىرىسۋدى ءۇمىت ەتەتىنىن ايتتى.
كەزەكتە گۇيمي سەرىكتەستىگىندە ءماتتۇردى سياقتى جەرگىلىكتى ورىننان شىققان 60 نەشە تەحنيكا تىرەكتىسى بار، ولار كاسىپورىنمەن بىرگە ەسەيىپ، كاسىپ سالاسىمەن بىرگە العا باسىپ، روزا گۇلى كاسىپ سالاسىن دامىتۋدى، دارەجەسىن ءوسىرۋدى جەبەۋدەگى تىرەكتى كۇشكە بىرتىندەپ اينالدى.
”ولار كاسىپورىننىڭ بايلىعى ءارى بولاشاقتاعى دامۋدىڭ تەتىگى“. ادىل بىلاي دەدى: جەرگىلىكتى شارۋالاردى تولىمدى كاسىپ سالاسى جۇمىسشىسى ەتىپ جەتىلدىرۋ ولاردىڭ كەدەيلىكتەن ارىلىپ، كىرىسىن ارتتىرۋىنا كومەكتەسۋ عانا ەمەس، ءتىپتى دە ماڭىزدىسى، كاسىپورىن مەن كاسىپ سالاسىنىڭ باياندى دامۋىنا دارىندىلار نەگىزىن قالاۋ، ولار كاسىپورىننىڭ دامۋىنىڭ، زورايۋىنىڭ، كاسىپ سالاسىنىڭ تيبىن جاڭالاپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدىڭ ءۇمىتى.
بەرىك دامۋ نەگىزى بولعاندا عانا، كەريا اۋدانىنىڭ روزا گۇلى كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋى تەبىندەي تۇسەدى. كەزەكتە تۇتاس اۋداننىڭ روزا گۇلىن ەككەن جەر اۋماعى شامامەن 46 مىڭ مۋ، جىلدىق ءونىم مولشەرى 7000 توننادان اسادى. باستاماشى كاسىپورىنداردىڭ جەتەكشىلىگىنەن تىس، تۇتاس اۋدان بويىنشا 14 روزا گۇلى شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى قۇرىلىپ، روزا گۇلى كاسىپ سالاسى 5523 شارۋا وتباسىنىڭ كىرىسىن ورنىقتى ارتتىردى، ولار مۋ باسىنان 3500 يۋاننان استام كىرىس كىرگىزەدى.
”كەريا اۋدانىنىڭ ءشول روزاسى“ بۇكىل ەلدەگى ايگىلى، ەرەكشە، تاڭداۋلى، جاڭا اۋىل شارۋاشىلىق ءونىمى تىزىمدىگىنە ەنگىزىلىپ، روزا گۇلى جەرگىلىكتى شارۋالاردىڭ كەدەيلىكتەن ارىلىپ، كىرىسىن ارتتىراتىن ”بايۋ گۇلىنە“، ”باقىت گۇلىنە“ اينالدى.
