شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى ليۋ ي
جۇمىسشىلار گۇما اۋدانى موكويلا اۋىلىنا ورنالاسقان شينجياڭ كۇنلۇن لۇييۋان اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم - تەحنيكاسىن دامىتۋ (توبى) شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ ەتتى قويان شارۋاشىلىعى باعىمشىلىعى ۇلگى بازاسىندا قوياندارعا جەم بەرۋدە (4 - ايدىڭ 25 - كۇنى تۇسىرىلگەن). سۋرەتتى شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى چين مەيحۋا تۇسىرگەن
كوككە بوي سوزعان جاڭا قالا رايونى، شار تاراپقا تارتىلعان جوعارى قارقىندى جول جەلىلەرى، سونداي - اق شاپشاڭ كوركەيگەن ەرەكشە كاسىپ سالالارى... قىسقا عانا 5 − 6 جىلداعى گۇما اۋدانىنىڭ دامۋى ادامدى قۋانتادى.
كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە قول جەتكىزۋ گۇما اۋدانىنىڭ دامۋداعى سوڭعى كومبەسى ەمەس، قايتا، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ مەن اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى ءونىمدى ۇشتاستىرۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتۋدەگى ماڭىزدى ءتۇيىن ەكەنىن ايقىن سەزىنۋگە بولادى.
گۇما اۋدانى ەرەكشە كاسىپ سالاسىن دامىتۋدى نەگىز ەتىپ، اۋدان ءوڭىرىنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدا ”قان جاساۋ“ قۋاتىن جەتىلدىرۋدى جەدەلدەتۋدە، كەدەي بۇقارانى كەدەيلىكتەن ارىلىپ، كىرىستى ارتتىرۋعا ءونىمدى جەتەكتەۋمەن بىرگە، تاعى بۇكىل اۋداندا اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىن ىلگەرىلەتۋگە، جاراسىمدى، باي، جاڭاشا اۋىل - قىستاق قۇرۋعا تىڭ جول اشىپ بەردى.
ەرەكشە كاسىپ سالاسىن دامىتۋ ارقىلى كەدەيلىكتەن ارىلتۋعا جەتەكشىلىك ەتۋدى ورنالاستىردى
جاز كىرگەننەن بەرى گۇما اۋدانىنا ورنالاسقان شينجياڭ كۇنلۇن لۇييۋان ازىق - تۇلىك ءوندىرۋ شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ زاۆود رايونى قاتتى قاربالاس بولدى، وندىرىسكە قوسىلعان ەسەك ءسۇتىن مانەرلەۋ جەلىسى بار قارقىنىمەن ءوندىرىس جۇرگىزۋدە، ورمان - جەمىس ونىمدەرى مەن ۇساق - تۇيەك ازىق - تۇلىك مانەرلەۋ سەحتارى دا قۇرىلىستى مىقتى يگەرىپ، ەرتەرەك وندىرىسكە قوسىلۋعا كۇش سالۋدا.
وسىلاردىڭ اراسىندا بۇل ارادا پراكتيكا جاساپ جاتقان گۇما اۋداندىق كاسىپتىك ورتا مەكتەپتىڭ وقۋشىسى ءشاريپا عوجى مامەتتىڭ قاربالاس بەينەسى كوزگە تۇسەدى.
”مەن 3 اۋىل - قالاشىقتاعى ەسەك ءسۇتىن ساتىپ الۋ قىزمەتىنە جاۋاپتىمىن، سونداي - اق فيزيكالىق - حيميالىق ساراپتاۋعا قاتىستى تەحنيكالاردى ۇيرەنۋدەمىن“. 20 جاستاعى ءشاريپا بىلاي دەدى: ءالى دە پراكتيكا جاساۋ باسقىشىندا تۇرعانىممەن، ءبىراق ماڭىزدى ورىننىڭ تەحنيكالىق تالاپتارىن يگەرىپ، وقۋ بىتىرگەننەن كەيىن كاسىپورىندا ىستەپ دامۋدىڭ بەرىك نەگىزىن قالادىم.
كاسىپ سالاسىن دامىتۋدىڭ جەتەكشىلىك اسەرىنىڭ پايداسى گۇما اۋدانىنداعى بۇقاراعا اناعۇرلىم كوپ جۇمىستانۋ، كىرىستى ارتتىرۋ ورايىن سيلادى. ”كەزەكتە ىسكە قوسىلعان ەسەك ءسۇتىن مانەرلەۋ ءوندىرىس جەلىسى 600 نەشە ادامدى جۇمىسقا ورنالاستىرىپ وتىر، بۇلاردىڭ تەڭ جارتىسى ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەيلەر“. سەرىكتەستىكتىڭ ورىنباسار باس ديرەكتورى ۋاڭ زىشي بىلاي دەدى: جاڭا زاۆود ۇيلەرىنىڭ سالىنىپ وندىرىسكە قوسىلۋىنا ىلەسە، بيىل كاسىپورىن تاعى 1500 جۇمىس ورنىن ازىرلەپ بەرەدى.
بۇل گۇما اۋدانىنىڭ ەرەكشە كاسىپ سالاسىن دامىتۋ ارقىلى كەدەي بۇقارانى كەدەيلىكتەن ارىلتىپ، كىرىستى ارتتىرۋعا جەتەكشىلىك ەتۋ ورنالاستىرۋىنىڭ ءبىر ىقشام كورىنىسى.
سوڭعى جىلدارى گۇما اۋدانى قاز، ەسەك، قويان سياقتى كاسىپ سالاسىن تىرەكتى كاسىپ سالاسى رەتىندە قاراپ، باستاماشى كاسىپورىنداردىڭ جەتەكتەۋىنە سۇيەنىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋ تىعىزدىق دارەجەسى ۇزدىكسىز جوعارىلاپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ بارىسىندا ساۋلەلەندىرگەن رولى كۇن سايىن كورنەكتىلەندى. بۇكىل اۋداندا 6 ميلليون قاز، 9 ميلليون قويان، 39 مىڭ ەسەك، 180 مىڭ كوپ ءتولدى قوي باعاتىن، ت. ب باستاماشى كاسىپورىنداردى ورنالاستىرىپ، بۇدان يگىلىكتەنگەن بۇقارا 49 مىڭ ادامنان استى.
سونىمەن بىرگە، گۇما اۋدانى تاعى تىرەكتى كاسىپ سالالارىنىڭ دامۋىنىڭ، ورنالاستىرۋىنىڭ اناعۇرلىم عىلمي، جوعارى ءونىمدى بولۋىنا قۇلشىندى. بيىل گۇما اۋدانى كەزەكتەگى باعىمشىلىق كاسىبىن دامىتۋدىڭ قاجەتىمەن بىرلەستىرىپ، جەم - ءشوپ شارۋاشىلىعىن ماڭىزدى كاسىپ سالاسى رەتىندە قاراپ، بۇكىل اۋدان كولەمىندە 160 مىڭ مۋدان استام جەرگە سۇرلەمدىك جۇگەرى، جوڭىشقا سياقتى شوپتەر ەكتى ءارى سايكەستى تۇردە جەم - ءشوپ مانەرلەۋ زاۆودىن قۇرىپ، باعىمشىلىق كاسىبىندەگى جەم - شوپپەن قامداۋ ماسەلەسىن جەڭىلدەتىپ، سوڭعى كاسىپ سالاسىنىڭ دامىپ، جەتىلۋى ءۇشىن نەگىز قالادى.
كولەمدەندىرىپ، شوعىرلىلاندىرىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ ساپاسىن، ونىمدىلىگىن جوعارىلاتتى
160 جىلىجاي، 100 نەشە ءىرى تۇرپاتتى جەتىلدىرۋ جابدىعى ايىنا ءبىر ميلليوننان استام قاز بالاپانىن جەتىلدىرەدى، گۇما اۋدانى كوكتەرەك اۋىلى توعراقتار قىستاعىنداعى وسىزاماندانعان قاز باعىمشىلىق بازاسى گۇما اۋدانىنىڭ قاز شارۋاشىلىعىن دامىتۋدى جوعارى ورەگە كوتەردى.
”بۇكىل اۋداننىڭ قاز ءوسىرۋ مىندەتىنىڭ ％80ى بازانىڭ ىشىندە ورىندالادى“. شينجياڭ كۇنلۇن لۇييۋان اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم - تەحنيكاسىن دامىتۋ (توبى) شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى قاز باعىمشىلىعى بازاسى جەتىلدىرۋ الاڭىنىڭ جاۋاپتىسى ليۋ يىڭگو تانىستىرىپ بىلاي دەدى: باعىمشىلىق بازاسىنىڭ نەگىزگى مىندەتى جەتىلدىرۋ جانە الدىڭعى 30 كۇندىك باعىمشىلىق جۇمىسىن ورىنداۋ، ونان كەيىن قاز بالاپاندارىن گۇما اۋدانىنىڭ ءارقايسى اۋىل - قالاشىقتارىنا اپارىپ قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ءبىر تۇتاس باعۋىنا وتكىزىپ بەرىپ، سالماعى ولشەمگە جەتكەننەن كەيىن كاسىپورىن شوعىرلى تۇردە ساتىپ الىپ، سويىپ مانەرلەيدى.
مۇنداي كاسىپورىندار ەكى جاقتى دا باسقارادى، ەگىنشىلەردىڭ اراداعى دامۋ ۇلگىسىن يگەرۋى گۇما اۋدانىنىڭ قاز، قويان سياقتى كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىندا كەڭ كولەمدە قولداندى.
”بۇرىن باعىمشىلىق تەحنيكاسى كەمشىل بولعاندىقتان، ەگىنشىلەردىڭ قاز باعىمشىلىعىنان تاباتىن پايداسى ماردىمسىز بولاتىن، بۇگىندەرى الدىڭعى، كەيىنگى جۇمىستارىنا كاسىپورىن جاۋاپتى بولسا، ەگىنشىلەر ولشەمدەندىرىپ باعۋعا جاۋاپتى بولدى، ءبىر قاز باعۋدان 16 يۋان تازا كىرىس تاۋىپ، وزىندىك قۇندى ۇنەمدەپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋدى جۇزەگە اسىردى“. كوكتەرەك اۋىلىنىڭ ورىنباسار باستىعى ازەز ءالي بىلاي دەدى: بيىل كوكتەرەك اۋىلى قازدى شوعىرلى باعۋ تۇيىنىنەن 13ىن قۇرىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋگە بەرىلەتىن قازدان ءبىر ميلليون 400 مىڭىن باعۋدى جوسپارعا الدى، بۇكىل اۋىلدان 9700 نەشە ادام بۇدان يگىلىكتەنەدى.
جەكەلەردىڭ ءداستۇرلى ورماندا باعۋىمەن سالىستىرعاندا، باستاماشى كاسىپورىنداردىڭ دەمەۋى مەن قولداۋىندا باعىمشىلىق كاسىبىنە سۇيەنىپ ەگىنشىلەردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋ جولى اناعۇرلىم ورنىقتى بولىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ نىسانىنىڭ جەتەكتەۋ رولى اناعۇرلىم كۇشەيدى.
”بۇكىل اۋداندا 14 اۋىل - قالاشىقتا قاز، قويان سياقتى ەرەكشە باعىمشىلىق ورنالاستىرىلىپ، كەدەي بۇقارانىڭ قىستاقتىڭ ىشىندە تۇرىپ كەدەيلىكتەن ارىلىپ، كىرىستى ارتتىرۋىنا بولادى“. گۇما اۋداندىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى يۋان جين بىلاي دەدى: كاسىپورىن مەن شارۋا وتباسىلارىنىڭ سايكەسۋىندە، گۇما اۋدانى شوعىرلاندىرىپ باعۋ، سويۋ، مانەرلەۋ، ساتۋ ءبىر تۇلعالانعان جابىق ءوندىرىس تىزبەگىن بىرتىندەپ قالىپتاستىرىپ، ەرەكشە باعىمشىلىقتىڭ كولەمدەنۋ، شوعىرلانۋ دەڭگەيى ۇزدىكسىز جوعارىلاپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋعا كۇش ۇستەۋمەن بىرگە، تاعى كاسىپ سالاسىنىڭ ۇزاق ۋاقىت دامۋداعى ساپاسى مەن ونىمدىلىگىن جوعارىلاتتى.
بيىل گۇما اۋدانى كاسىپ سالاسى تىزبەگىن كەمەلدەندىرۋمەن بىرگە، تاعى ءۇي قۇستارى باعىمشىلىعى نەگىزدىك قۇرىلعىلارىنا ۇسىنىلىمدى ارتتىرىپ، باعىمشىلىق جىلى قوراسى، مانەرلەۋ زاۆودى سياقتىلاردان ءبىر توبىن جاڭادان سالىپ، ءۇي قۇستارى باعىمشىلىعىمەن شۇعىلداناتىن بارلىق اۋىل - قالاشىقتارعا ىندەتتەن ساقتانۋ تەحنيكالىق قىزمەتكەرلەرىن ورنالاستىرىپ، ۇساق باعىمشىلىقتان كولەمدەنگەن ونىمدىلىك جاراتۋعا قۇلشىندى.
كاسىپورىندا، اۋىل شارۋاشىلىعىندا قوس جەڭىسكە قول جەتكىزىپ، كاسىپ سالاسىن دامىتۋدىڭ نەگىزىن بەكەمدەدى
كاسىپ سالاسى تىزبەگى كۇن سايىن كەمەلدەنۋ بارىسىندا، كەدەي بۇقارا ەرەكشە باعىمشىلىق ارقىلى كىرىسىن ارتتىرۋدىڭ قۋانىشىنا بولەنۋمەن بىرگە، بولاشاقتاعى كاسىپ سالاسىن اناعۇرلىم جوعارى ورەدە دامىتۋدى جۇزەگە اسىرۋ ارمانىنا يە بولدى.
”مەن 2500 قوياندى جەمدەۋ، ىندەتتەن ساقتاۋ سياقتى قىزمەتتەرگە جاۋاپتىمىن، قويان باعۋ مەنىڭ بۇدان كەيىنگى ەڭ ماڭىزدى قىزمەتىم“. گۇما اۋدانى مۋجى قالاشىعى عازچاقا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى عوجى ءومار مامەت بۇگىنگى كۇندە ءوزىنىڭ قويان ۇرىقتاندىرۋ تەحنيكاسىن قۇلشىنا ۇيرەنۋ ارقىلى باعىمشىلىقتى باسقارۋ قابىلەتىن اناعۇرلىم جوعارىلاتۋعا قۇلشىنىپ جاتقاندىعىن ايتتى.
بىلتىر عوجى ءومار شينجياڭ كۇنلۇن لۇييۋان باعىمشىلىق عىلىم - تەحنيكا شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ قويان باعىمشىلىعى بازاسىنا جۇمىسقا كىرىپ، شارباق ۇيشىكتى تازالاۋ سياقتى نەگىزدىك جۇمىستاردان باستاپ ىستەپ، بىرتە - بىرتە ۇيرەنۋ ارقىلى باسقارۋشىعا اينالدى. كاسىپورىنعا كەلىپ قىزمەت ىستەگەننەن كەيىن، عوجى ءومار تۇراقتى كىرىسكە يە بولىپ عانا قويماي، كەدەيلىكتەن ارىلدى، اسىرەسە، بۇدان كەيىنگى دامۋ بەتالىسىن بەلگىلەدى. ”ايەلىم ەكەۋىمىز دە قازىر كاسىپورىندا قويان باعىمشىلىعى تەحنيكاسىن ۇيرەنۋدەمىز، قويان شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋ بولاشاعى زور، ءبىز كاسىپورىندا قىزمەت ىستەگەن ورايدان پايدالانىپ ءتىپتى دە كوپ باعىمشىلىق تەحنيكاسىن يگەرىپ، كەيىن قىستاققا قايتقاننان كەيىن باعىمشىلىق سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قۇرىپ، اناعۇرلىم كوپ قىستاق تۇرعىندارىن باعىمشىلىقتان كىرىستەرىن جوعارىلاتۋعا باستاساق دەپ وتىرمىز“، - دەيدى عوجى ءومار.
عوجى ءوماردىڭ ويى كاسىپورىن دامۋىنىڭ وي جەلىسىمەن ساي كەلدى. سەرىكتەستىكتىڭ باس ديرەكتورى جاڭ سىۋىن بىلاي دەدى: قويان شارۋاشىلىعىن دامىتۋ كاسىپورىن مەن ەگىنشىلەردىڭ ورتاق قۇلشىنۋىنان ايرىلا المايدى، كاسىپورىن مەن ەگىنشىلەردىڭ مۇددەسىندە ەكى جاقتى جەڭىسكە جەتكەندە عانا، كاسىپ سالاسىن دامىتۋدىڭ ەڭ مىعىم نەگىزىن قالاۋعا بولادى.
”كاسىپورىن مەن ەگىنشى تىزە قوسا تيجارات جۇرگىزگەندە، قويان باعىمشىلىعىنىڭ ونىمدىلىگىن ％40 جوعارىلاتۋعا بولادى“. جاڭ سىۋىن بىلاي دەدى: قويان شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋى عوجى ءومار سياقتى كوپتەگەن بايۋ شەبەرلەرىن قاجەت ەتەدى، قىستاق تۇرعىندارىن باستاپ ولاردىڭ باعىمشىلىق ورەسىن جوعارىلاتىپ، سول ارقىلى شىن مانىندە ”كاسىپورىن + سەلبەستىك كووپەراتيۆى + ەگىنشى“ سىندى وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىق ءوندىرىس ۇيىمى ءتاسىلىن قالىپتاستىرىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ تۇتاس تۇلعالىق دامۋ ورەسى مەن ونىمدىلىگىن جوعارىلاتادى.
بۇقارانىڭ تاماشا تۇرمىسقا دەگەن ارمان - تىلەگى گۇما اۋدانىنىڭ كاسىپ سالاسىن دامىتۋداعى نىساناسى. بيىل گۇما اۋدانى «2020 - جىلعى كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلىكتەن ارىلتۋ جوسپار جۇيەسى جوباسىن» اقىلداسىپ شىعارىپ، ەرەكشە كاسىپ سالاسىنا سۇيەنىپ 2020 - جىلى كەدەيلىكتەن ارىلاتىن وتباسىلارىن الدىمەن سۇيەمەلدەۋدى ورتاعا قويدى، مەجەمەن بيىل 8500دەن استام كەدەي بۇقارا ەرەكشە كاسىپ سالاسىن دامىتۋ ارقىلى كەدەيلىكتەن ارىلادى.
