شاپشالدا ەكولوگيالىق ورمان قۇرىلىسى بويىنشا 6 ميلليون ءتۇپ اعاش وتىرعىزىلدى
تاقىر تاۋ جاسىل جەلەك جامىلىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدىڭ تىرەگىنە اينالدى
شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى تىلشىلەرى گى يوۋجۇن، جاۋ چۇنحۋا، ءجازيرا نەسىپبەك
6 - ايدىڭ 16 - كۇنى ورمان قورعاۋشىلار شاپشال ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ورمانىندا اعاشتاردى باپتاۋدا. سۋرەتتى شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى ۋاڭ جىن تۇسىرگەن
6 - ايدىڭ 16 - كۇنى كەشتە شاپشال سىبە اۆتونوميالى اۋدانىنا جاڭبىر قۇيدى. كەلەسى كۇنى تۇستەن بۇرىن ءوزى باسقارىپ باپتاۋعا جاۋاپتى 50 مۋ ورىك ورمانى اراسىندا جۇرگەن 52 جاستاعى راحمەتجان ايۋاحۇن جەمىس اعاشتارىنىڭ وركەن جايا تۇسكەن داۋىسىن ەستىگەندەي بولدى. كوز كورىم جەردەگى ونىڭ اۋماقتى جەمىس ورمانى اۋىلى جاعىستاي قالاشىعى باقتيار قسىتاعىن اينالا كومكەرىپ جاسىل القاپقا اينالدىردى.
سوڭعى جىلدارى شاپشال ەكولوگيالىق قۇرىلىستى كەدەيلەردى دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋمەن ورگانيكالى بىرلەستىرىپ، 300 مىڭ مۋ جەرگە ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ورمان قۇرىلىسى نىسانىن باستاپ، ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدىڭ باياندى مەحانيزمىن قاراستىرعان. بۇگىنگى كۇنى بۇل اۋدان الدىڭعى مەرزىمدە 60 مىڭ مۋ جەرگە ورمان وتىرعىزىپ، ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان 330 كەدەي وتباسىنىڭ وسى ارادا كىرىستەرىن ورنىقتى ارتتىرۋلارىن ىسكە اسىردى.
كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ورمانىنان جاقسى كىرىس كىردى
”جەمىس ورمانىن باپتاپ ەكسە، كىرىس كىرەدى!“، - دەدى ءوزى باسقارىپ - باپتايتىن ورماندا راحمەتجان نىق سەنىممەن.
2 جىلدىڭ الدىندا راحمەتجان قىستاقتاعى كەدەي شارۋا ەدى، بۇگىنگى كۇنى ول ”جۇمىس ورنىن اۋىستىرىپ“ ەكولوگيالىق ورمان قورعاۋشى بولدى. ”اعاش ەگۋدەن، اعاش باپتاۋدان تىس، بوس ۋاقىتىمدا ۋاقىتتىق جۇمىس ىستەپ اقشا تابامىن“، - دەدى راحمەتجان.
ىلە وزەنىنىڭ وڭتۇستىك جاعاسىنا ورنالاسقان شاپشال − ىلە وزەنى اڭعارىنداعى جارقىراعان مەرۋەرت. الايدا، سونىمەن قاتار ءۇيسىن تاۋى باۋرايىنداعى وسى كەڭ القاپ جاعراپيالىق سياقتى فاكتورلاردىڭ ىقپالىمەن جەرى قۇنارسىز بولىپ يەن قايراڭعا اينالعان.
2016 - جىلى شاپشال بۇكىل اۋدان بويىنشا بۇكىلدەي كەدەيلىكتەن ارىلىپ، كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاعانىمەن، ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان 3188 كەدەي وتباسى ۇزدىكسىز بەكەمدەۋدى، دەڭگەيىن جوعارىلاتۋدى قاجەت ەتەتىندىكتەن كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ مىندەتى ءالى دە اۋىر بولدى.
”ءبىر جاعى، ەكولوگيالىق قۇرىلىس، ءبىر جاعى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ، ءبىز ەكەۋىنىڭ اراسىنان ۇشتاسۋ ءتۇيىنىن تاپتىق“، - دەدى شاپشال سىبە اۆتونوميالى اۋدانى ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋگە قارجى قوسۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ (تومەندە قىسقارتىلىپ ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەرىكتەستىگى دەلىنەدى) باس جوراسى چين انچۋان.
2017 - جىلى بۇل اۋدان ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ۇلگىسىن العا قويىپ، 300 مىڭ مۋ جەرگە ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ورمان قۇرىلىسى ينجەنەرياسىن اتقارىپ، كاسىپ سالاسىن، ەكولوگيانى، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدى ورگانيكالى ۇشتاستىرىپ، اعاشتا كەبەتىن ورىك، الما، شينمەي قاتارلىلاردى ەكتى.
ەگىلگەن اعاشتى كىم باسقارىپ باپتايدى؟ ”ءبىز ’سەرىكتەستىك + شارۋا وتباسى‘ سىندى باسقارۋ - باپتاۋ ۇلگىسىن ورناتىپ، ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي وتباسىلارىن ورمان قورعاۋشىلار اترەتىنە قابىلدادىق، ءار وتباسى 50 مۋ جەمىس اعاشىن باپتايدى، الدىڭعى 5 جىلدا كىرىس بولماعاندا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قاراجاتىنان ءار وتباسىنا ءار جىلى 12 مىڭ يۋان كومەك قاراجات بەردىك. 5 جىلدا ءتۇيىن سالعاننان كەيىن جەمىس اعاشتارىنىڭ ％30 كىرىسى شارۋا وتباسىنا ءتان بولادى“، - دەدى چين انچۋان.
قازىر شاپشالدىڭ ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ورمانى 60 مىڭ مۋعا جەتىپ، ەگىلگەن ءتۇرلى اعاشتار 6 ميلليون تۇپكە تاياپ، بۇرىنعى قۇبا دالا ۇلكەن جەمىس باعىنا اينالدى. سونىمەن قاتار، بۇكىل اۋداندا تاعى 330دان استام كەدەي شارۋا راحمەتجان سياقتى ەكولوگيالىق ورمان قورعاۋشىعا اينالىپ، كىرىستى ورنىقتى ارتتىرۋدى ىسكە اسىردى.
”جەرگىلىكتى ىسپورلار“ ”ورمان بىلگىرىنە“ اينالدى
”بۇل مەن باسقارىپ - باپتاعان جەمىس اعاشتارى، ەرەكشە جاقسى ءوسىپ كەلەدى“، - دەدى ماقتانىشپەن ابدۇرازاق 6 - ايدىڭ 16 - كۇنى تۇستەن كەيىن الدىندا تۇرعان اۋماقتى ەكولوگيالىق ورماندى نۇسقاپ. كوز جىبەرسەڭىز الما اعاشى، ورىك اعاشى ءبىر مەتردەن اسىپ، قاۋلاپ ءوسىپ تۇرعانىن كورەسىز.
2017 - جىلى 4 - ايدا قاينۇق اۋىلى اراوستەڭ قىستاعىنداعى كەدەي وتباسى ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەرىكتەستىگىنە كىرىپ، ورمان شارۋاشىلىعى تەحنيگى رەتىندە تاربيەلەنىپ، 4 ادامدىق باسقارىپ - باپتاۋ گرۋپپاسىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، 2400 مۋ ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ورمانىن باسقاردى. اي سايىن ”بەس قامسىزداندىرۋ مەن تۇرعىن ءۇي الەۋمەتتىك قورىن“ شىعارىپ تاستاعاندا، 3200 يۋان ەڭبەكاقى الادى.
تۇراقتى كىرىسى بولدى، ەندىگى باسقىشتا نە ىستەۋ كەرەك؟ ابدۇرازاق قاراپ جاتپاعانىن ايتتى.
وسى 2 جىلدا ابدۇرازاق ەڭبەكاقىسىمەن 4 سيىر، 20 نەشە قوي ساتىپ الىپ باقتى. بىلتىر ايەلى ەكەۋى قىستاقتا شاعىن ەرەن بازار اشىپ، كىرىستەرى جىل سايىن ارتتى.
”مەن قازىر ورمان شارۋاشىلىعى تەحنيگىمىن، قىزمەتتى ىستەگەن سايىن ىسىلىپ كەلەمىن، تۇرمىسىم دا بارعان سايىن جاقسارۋدا“، - دەدى ابدۇرازاق قۋانىشپەن.
وسى بىرنەشە جىلدا تۇتاس اۋدانداعى ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ورمانى كولەمىنىڭ ۇزدىكسىز كەڭەيۋىنە ىلەسە، ءبىر توپ ابدۇرازاق سياقتى كەدەي وتباسىلارى ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ورمانى بازاسىنا كىرىپ، ارناۋلى كاسىپتىك ورمان شارۋاشىلىعى تەحنيكتەرىنە نەمەسە ورمان شارۋاشىلىعى جۇمسشىلارىنا اينالىپ، ”ءبىر ادام اعاش ەگىپ، ورمان قورعاسا، تۇتاس وتباسى كەدەيلىكتەن ارىلاتىن“ نىسانانى جۇزەگە اسىردى.
چين انچۋاننىڭ نازارىندا بۇل تۇڭعىش قادام عانا.
”ءبىز ارحيۆ تۇعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەيلەردى كەڭىنەن قابىلداپ، ولاردى جۇمىستاندىرىپ كىرىستەرىن ارتتىرىپ قانا قالماستان، تاعى ءبىر توپ تەحنيكا بىلەتىن ’ورمان بىلگىرلەرىن‘ زور كۇشپەن تاربيەلەپ شىعۋىمىز كەرەك، بۇل تۇتاس اۋداننىڭ جەمىس ورمان شارۋاشىلىعىنىڭ باياندى دامۋىن پارمەندى جەبەۋگە ءتيىمدى“، - دەدى چين انچۋان.
بىرنەشە جىلدىڭ الدىندا ەگىلگەن جەمىس اعاشى بىرتىندەپ بيىكتەدى، جۋاندادى، سول جىلدارداعى ”جەرگىلىكتى ىسپورلار“ قازىر ”ورمان بىلگىرىنە“ اينالدى. ”ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قۇرىلىسى ارقىلى ابدۇرازاق سياقتى كەدەي وتباسىلارى تەك كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ يگىلىگىن كورۋشىلەر عانا ەمەس، ولار تاعى جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە قول جەتكىزۋدەگى جالىندى جاڭا كۇشكە اينالادى“، - دەدى چين انچۋان.
تاماشا ەكولوگيا كوپ ءتۇرلى كاسىپتى گۇلدەنۋگە باستادى
ورمان اراسىنداعى توپىراق جولدىڭ ەكى شەتىنە ءجۇزىم اعاشى ەگىلىپ، ءجۇزىم سورەسى ورناتىلدى. ”كەلەر جىلى جازدا سەندەر كەلگەندە جۇزىمنەن ءدام تاتا الاسىڭدار“، - دەدى قاينۇق اۋىلى چيەجي قىستاقتاعىنداعى ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي شارۋا مانا ينۋس كۇلىپ تۇرىپ.
مانا قازىر ورماندى جەردى باسقارۋدان، قورعاۋدان اي سايىن تۇراقتى كىرىسكە يە بولدى، اۋىل وسى ارادا ساياحات كاسىبىن دامىتۋدى جوسپارلاپ وتىر، وزىندە دە جاڭا وي تۋدى.
”وسى ەكولوگيالىق ورمان ءبىزدىڭ قۇتتى الابىمىز، ساياحات كاسىبى جاندانعاندا، مەن كاۋاپ باسىپ ساتامىن، مول اقشا تاباتىنىم مۇندا تۇر“، - دەيدى مانا.
ءىس جۇزىندە، مانانىڭ ويى الدەقاشان ەكولوگيالىق كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەرىكتەستىگىنىڭ ورنالاستىرعان كاسىپ سالاسى جوباسىنا ەنگىزىلگەن.
3 جىلدىڭ الدىندا چيەجى قىستاعى قاعىر دالا بولاتىن؛ 3 جىلدان كەيىن ۇلاستىرىپ ەگىلگەن ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ورمانى بۇل جەردى جاسىل جەلەكپەن كومكەردى. ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ينجەنەرياسى اتقارىلعاننان بەرى، قاينۇق اۋىلىنىڭ پايدالانۋعا بولاتىن جەر كولەمى 32 مىڭ مۋ جەرگە جەتىپ، بۇرىنعى ءشول دالا 10 مىڭ مۋلىق جاسىل ىقتاسىنعا ”اينالدى“.
6 - ايدىڭ 16 - كۇنى ءتىلشى بيىكتەن كوز جىبەرگەندە كولشىكتىڭ اينالاسىندا شاعالالار ۇشىپ - قونىپ، تاقتا قىرلارىنىڭ قايشالىسا سوزىلىپ، جاسىل اعاشتارمەن قورشالىپ تۇرعانىن كوردى.
بيىل بۇل جەرگە تاعى دا جۇپار ءيىستى تاس الما، ۋكراينا ۇلكەن شيە اعاشى سياقتى ورتا، جوعارى ساپالى جەمىس اعاشتارى ەگىلدى. قازىر كولەمى 1600 مۋدان استام، ساياحاتتاۋ، سەرۋەندەۋ، دەمالۋ، جەمىس ءۇزۋ - تەرۋ، اس - سۋ، بالىق اۋلاۋ ءبىر تۇلعالانعان سەيىل - سەرۋەن اۋىل شارۋاشىلىعى ەكولوگيالىق باقشاسىنىڭ سۇلباسى قالىپتاسىپ بولدى.
”ادام جاسىل تاۋدى قورعاسا، جاسىل تاۋ ادامداردىڭ ءۇمىتىن جەردە قالدىرمايدى. 300 مىڭ مۋلىق ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ورمانى ينجەنەرياسى ورىندالعاننان كەيىن، تۇتاس اۋداندا 11 مىڭنان استام كەدەي حالىقتى جۇمىستانۋعا باۋرايدى ءارى كوپ ءتۇرلى كاسىپ كۇيىنىڭ دامۋىنا باستاماشى بولىپ، كەدەي وتباسىلارىنىڭ كىرىسىن باياندى، ورنىقتى ارتتىرادى“، - دەدى شاپشال سىبە اۆتونوميالى اۋداندىق كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كەڭسەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى لي ۋي.
