تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   انار گۇلى قىپ - قىزىل بولىپ اشىلدى

حۇڭگۋاڭ قىستاعىنىڭ ادامدارى رايلى، كورىنىسى شىرايلى

شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى حان چينيان، ەرىكتى ءتىلشى جاڭ جيانجۇن

  7 - ايدىڭ 4 - كۇنى تىلشىلەر ماكىت اۋدانى قۇرما اۋىلى حۇڭگۋاڭ قىستاعىنا باردى، شىت جاڭا بەيقۇت ۇيلەرى، دۋماندى كيىم - كەشەك فابريكاسى، گۇلدەنگەن باعىمشىلىق الاڭى بار، جاراسىمدى، كوركەم قىستاق كوز الدىمىزدا مەن مۇندالادى. وسى 9 ۇلت شوعىرلى قونىستانعان قىستاقتا ءار ۇلت اعا - ءىنى، اپەكە - سىڭلىلەر ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ كوركەم تاراۋىن جازدى.

قىستاق تۇرعىندارى اعا - ءىنى، اپەكە - سىڭلىلەردەي تاتۋ

  قاس قارايدى، حۇڭگۋاڭ قىستاعىنىڭ مادەنيەت قيمىلى الاڭى قىزۋ دۋمانعا شومىپ، قىستاق تۇرعىندارى ويناقى مۋزيكا ىشىندە بىردە بۇرالا ياڭگى بيلەسە، بىردە ۇلتتىق بيگە باسادى.

  تاكلاماكان ءشولىنىڭ باتىس جيەگىنە ورنالاسقان حۇڭگۋاڭ قىستاعى بۇرىندارى ەلسىز قۋ مەديان ءشول دالا ەدى. وتكەن عاسىردىڭ 60 - جىلدارىندا حانزۋ، ۇيعۇر، حۇيزۋ، قازاق سياقتى ۇلتتاردان شىققان اعا - باۋىر، اپەكە - سىڭلىلەر ءار جاقتان وسىندا كەلىپ، مەكەندى بىرگە قۇردى.

  حۇڭگۋاڭ قىستاعىنىڭ دامۋىن تىلگە العاندا، ابىلەز مامەت كاريا تەبىرەنە بىلاي دەدى: ”بۇرىن ءار ۇلت اعا - باۋىر، اپەكە - سىڭلىلەر ءبىر قازاننان اس ءىشىپ، ءبىر تۇندىكتىڭ استىندا ۇيىقتاۋشى ەدىك. قازىر تۇرمىسىمىز جاقساردى، كوپشىلىك باياعىداي ءوزارا كومەكتەسىپ تۇرادى، بۇل ءداستۇر سودان بەرى وزگەرمەي كەلەدى“.

  تۇرنيسا ابەي قىستاق تۇرعىنى جاۋ ۋىنميڭنىڭ ۇيىندە ءبيداي سابانى، جۇگەرى ساباعى مول ەكەندىگىن كورىپ، ءبىرازىن ساتىپ اكەلىپ قويىنا بەرمەكشى بولادى. جاۋ ۋىنميڭ: ”قاجەت بولسا ساعان بەرە سالايىن“، - دەيدى. تۇرنيسا مۇنى الۋدان تارتىنادى، ويلاماعان جەردەن جاۋ ۋىنميڭ تەز ارادا ءبيداي سابانى مەن جۇگەرى ساباعىن ونىڭ ۇيىنە تاسىپ اكەلىپ تاستايدى.

  ”ونىڭ ۇيىندە ناۋقاس ادام بار، اقشا جۇمسايتىن جەرى كوپ، قولىمنان كەلگەنىنشە كومەكتەسەمىن“، - دەيدى جاۋ ۋىنميڭ.

  ”حۇڭگۋاڭ قىستاعىندا مەيلى قايسى ۇلت بولسا دا، تەك ادال بولسا بولعانى، شىنايى پەيىلگە بولەنە الادى؛ تەك تاتۋ - ءتاتتى بولسا بولعانى، جاراسىمدىلىققا قول جەتكىزە الادى“، - دەدى حۇڭگۋاڭ قىستاعى پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى نان گۋاڭلۋ.

  بۇگىنگى كۇندە، شالقىعان شارۋاشىلىق، بايىعان وتباسىلارى، ادامدارى شىعىسىمدى، قىستاعى كورىكتى بولۋ حۇڭگۋاڭ قىستاعىنىڭ جاندى كارتيناسىنا اينالدى. 2019 - جىلى قىستاقتىڭ كوللەكتيۆ كىرىسى 450 مىڭ يۋاننان اسىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جان باسىندىق تازا كىرىسى 12 مىڭ يۋاننان اسىپ، تۇگەلدەي بۇكىل اۋداندا الدىڭعى قاتاردان ورىن الدى؛ بۇكىل قىستاقتاعى 144 وتباسى عيماراتقا، 236 وتباسى بەيقۇت ۇيگە كوشىپ كىردى...

ىنتىماق كەلىسىمى جۇرەكتەرگە ۇيالادى

  حۇڭگۋاڭ قىستاعىنداعى قىستاق تاريحى كورمەسى بولمەسىندە، ”حۇڭگۋاڭ قىستاعى تۇرعىندارىنىڭ ۇلتتار ىنتىماعى كەلىسىمى“ ءبىر قابىرعانى ءبىراق الىپ جاتىر.

  ۇلتتار ىنتىماعى كەلىسىمى 2013 - جىلى قىستاق تۇرعىندار كوميتەتى ۇيىمداستىرعان ءبىر رەتكى اڭگىمە ماجىلىسىنەن باستاۋ العان، ۇلتتار ىنتىماعىن تىلگە العاندا، كوپشىلىك وڭاي - وسپاق قولعا كەلمەدى دەپ قاراپ، ۇلتتار ىنتىماعى كەلىسىمىن جاساۋدى ءبىر اۋىزدان ماقۇلداپ، ادامداردىڭ كوڭىل تۇكپىرىندە تالاي جىلدان بەرى ساقتالعان ”قاعيدالاردى“ جازىپ شىعىپ، قابىرعاعا جاپسىرىپ قويادى: ۇلكەن مەرەكە - مەيرامداردا ءبىر - بىرىنە امانداسا بارىپ تۇرۋ، توي - تومالاق، ءولىم - ءجىتىم ىستەرىنە ءوزارا قاتىناسۋ، ءبىر - ءبىرىنىڭ تۇرمىس سالتىنا قۇرمەت ەتۋ، قىسىلتاياڭ، قيىن - قىستاۋ كەزدەردە ءبىر - بىرىنە كومەكتەسۋ، العاباسار مادەنيەتتى، تەحنيكالاردى ءوزارا ۇيرەنۋ...

  ۇلتتار ىنتىماعى كەلىسىمىن جازىپ شىققاننان كەيىن، قىستاق تۇرعىندارى ماجىلىسىندە ءبىر اۋىزدان ماقۇلداپ، بارلىق قىستاق تۇرعىندارى جاپا - تارماعاي كەلىسىمگە قول قويىستى.

  بىلتىر 3 - ايدىڭ باسىندا كامىل بەيقۇت ءۇي سالىپ، قالتاسىندا ماندىعان اقشا قالمايدى. كوكتەمگى ەگىس، تۇقىم ءسىڭىرۋ جۇمىستارى دا باستالۋ الدىندا تۇرعان، ول اۋىل شارۋاشىلىق ءوندىرىس - قۇرال جابدىقتارىن ساتىپ الاتىن اقشاسى جوقتىعىنان مۇڭايادى. حۇڭگۋاڭ قىستاعىنىڭ بازارىندا اۋىل شارۋاشىلىق ءوندىرىس قۇرال - جابدىقتارىن ساتاتىن دۇكەن اشقان فان چيۇڭپىڭ مۇنى ەستىگەننەن كەيىن، كامىلدىڭ ۇيىنە بارىپ: ”حيميالىق تىڭايتقىش، تۇقىم، سۋلياۋ جارعاق سياقتىلاردى قاجەتىڭە قاراي الا بەر، جىل اياعىندا اقشاسىن بەرسەڭ بولدى“، - دەيدى. كامىل بۇدان قاتتى اسەرلەنىپ، قۋانعانىنان فان چيۇڭپىڭدى قۇشاقتاي الادى.

  مۇنداي كورىنىستەر حۇڭگۋاڭ قىستاعىندا ۇنەمى كەزدەسەدى. قىستاق تۇرعىندارى اۋەلدە - اق ءبىرىن - ءبىرى ءوز وتباسىنداعى اعا - باۋىر، اپەكە - سىڭلىسىندەي كورىپ كەتكەن.

  ”ۇلتتار ىنتىماعى جاعىندا، ءىرى ىستەر ىستەپ بەرە الماسام دا، ۇساق ىستەردەن باستاپ ىستەيمىن“. قىستاق تۇرعىنى ۋاڭ جىنگو كوپشىلىكتىڭ جۇرەك ءسوزىن ايتتى. شىن نيەتپەن سيلاسىپ، تاتۋ - ءتاتتى بولىپ، ىنتىماق جاعىندا ءوز قولدارىنان كەلەتىن ۇساق ىستەردى ويداعىداي ىستەۋ حۇڭگۋاڭ قىستاعىندا داعدىعا اينالعان.

يگى ءىس ىنتىماقتىڭ كۇشىن ۇيىستىردى

  ءار جىلى ”حۇڭگۋاڭداعى جاقسى ادام“ − 81 جاستاعى قىستاق تۇرعىنى مامەت يلاق بۇكىل قىستاقتاعى ۇلتتار ىنتىماعى ۋاكىلدەرىن قوناققا شاقىرادى، بۇل ءىستى ول 30 نەشە جىل بويى جالعاستىرىپ كەلەدى.

  كەزىندەگى بەكىمىن تىلگە العاندا مامەت كاريا: ”اۆتونوميالى رايون ءار جىلدىڭ 5 - ايىن ۇلتتار ىنتىماعى تاربيە ايى دەپ بەكىتكەننەن باستاپ، ءار جىلى 5 - ايدا قىستاقتاعى ۇلتتار ىنتىماعى قىزمەتىن جاقسى ىستەگەن ادامداردى قوناققا شاقىرۋدى ويلادىم“، - دەيدى.

  جاقسى ادام ءمورالدىق سالتتىڭ جەتەكشىسى بولىپ، يگى ءىس ىنتىماقتىڭ كۇشىن ۇيىستىرادى. تالاي جىلدان بەرى حۇڭگۋاڭ قىستاعى سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىن ۇلتتار ىنتىماعى تاربيەسىنىڭ تۇتاس بارىسىنا سىڭىرۋگە باستان - اياق تاباندى بولىپ، ”حالىق اراسىنداعى ۇلگىلەردىڭ“ كوپتەپ جارىققا شىعىپ تامىر تارتىپ، رۋح سومداۋىنا تاماشا ورتا جاراتىپ بەردى.

  شاندۇڭدىق كاسىپورىنشى قىستاققا كەلىپ شىلان مانەرلەۋ زاۆودىن اشىپ، سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قۇرىپ، قىستاق تۇرعىندارىن شىلان ەگۋگە باستاپ، 6000 مۋلىق كولەم قالىپتاستىرىپ، مۋ باسىندىق ورتاشا كىرىستى 1000 يۋان ارتتىردى؛ سىچۋاندىق بايۋ شەبەرى قىستاققا كەلىپ باعىمشىلىق كاسىبىن دامىتىپ، 20 نەشە كەدەي وتباسىن باستاپ كەدەيلىكتەن ارىلتتى؛ حۋناندىق ەرلى - زايىپتى جازۋشىلار چىن فيپاي مەن زىڭ ليجۋان قىستاققا كەلىپ 2 ايدان استام ۋاقىت تىلشىلىك ىستەپ، كولەمدى ادەبي حابار «كەشىرمەمىز، مەنىڭ شينجياڭداعى ءۇيىمدى» جازدى، تاعى وزدەرى قارجى شىعارىپ، ”حۇڭگۋاڭداعى جاقسى ادامداردى“ بەيجيڭ، شاۋشان سياقتى جەرلەرگە ساياحاتتاتتى.

  ءمورال ساباقحاناسىن، ۇلتتار ىنتىماعى اڭگىمە ءماجىلىسىن وتكىزىپ، جاقسى ادامداردى، يگى ىستەردى ۇگىتتەدى... حۇڭگۋاڭ قىستاعىندا ”جاقسى ادامداردىڭ مادەنيەتىن ساۋلەلەندىرۋ، جاقسى ادامداردىڭ رۋحىنا مۇراگەرلىك ەتۋ“ ۇستانىمى الدەقاشان كوڭىلدەرگە ورناعان. ”جاقسى ادام بولۋ جاعدايى“ باستابىنداعى ”گۇل تۇبەك“ كورىنىسىندەي كىشكەنە ىستەردەن دامىپ كوز جاۋىن الاتىن اسەم ”كورىنىس“ قالىپتاستىرىپ، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ پارمەندى كۇشىن ۇزدىكسىز جارىققا شىعاردى.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.

  • وسى كەزەكتى جۇڭگو − ازيا - ەۆروپا كورمەسى تۇڭعىش رەت نەگىزگى قوناق ولكەلەردى بەلگىلەدى
  • تاپسىرىس ونىمدەردى جەدەل ءوندىرىپ، قامداۋدى قامتاماسىز ەتتى
  • جىلدىق مىندەتتى ءساتتى ورىنداۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتتى
  • شينجياڭ جۇڭتاي توبى دۇنيە جۇزىندەگى 500 قۋاتتى كاسىپورىن قاتارىنا ءوتتى
  • جەل - جارىق ەنەرگياسى ءوزارا تولىقتىردى