حوتان ايماعى ەرەكشە كاسىپ سالاسىن دامىتىپ، كەدەيلىكتەن دالمە - ءدال ارىلتۋدى ىلگەرىلەتتى
قاز، قويان باعىمشىلىعى نەگىزگى رول اتقاردى، بارعان سايىن باقۋاتتى تۇرمىس كەشىردى
شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى تىلشىلەرى جيڭ بو، ءپاريزات ابدۇل، زوۋ - ي، ان شىيۇي، يىن تۇڭيۋان
قىستاق تۇرعىندارى گۇما اۋدانى كوكتەرەك اۋىلىنىڭ توعىراقتار قىستاعىنداعى قاز جەتىلدىرۋ باعىمشىلىعى بازاسىندا بالاپان قازداردى باپتاۋدا (6 - ايدىڭ 22 - كۇنى تۇسىرىلگەن). سۋرەتتى گازەتىمىزدىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى زوۋ ي تۇسىرگەن
”2019 - جىلى 7 - ايدان باستاپ قويان باققاننان قازىرگە دەيىن 12 مىڭ يۋان اقشا تاپتىم“. 6 - ايدىڭ 23 - كۇنى حوتان اۋدانى بۇزاق اۋىلى توحۋلا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ءورنيسا يمىن نياز كۇلىمسىرەپ تۇرىپ تىلشىگە وسىلاي دەدى. ءارى - ءسارى بولىپ بايقاپ كورۋدەن بەلسەندى تۇردە ىرىقتىلىقپەن كىرىسۋگە دەيىن ءورنيسانىڭ كەدەيلىكتەن ارىلىپ بايۋ سەنىمى بارعان سايىن نىعايا ءتۇستى.
كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ − كەدەيلىكتەن ارىلتۋ تابىستارىن ورنىقتىرۋدىڭ ءتۇبىرلى شاراسى. حوتان ايماعى كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدە باعىتتامالى ءادىس - امال، دالمە - ءدال شارا قولدانىپ، قاز، قويان باعىمشىلىعىنىڭ گۇما، حوتان 2 اۋدانداعى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدا نەگىزگى رول اتقارىپ، كەدەي بۇقارانىڭ كەدەيلىكتەن ارىلىپ، بايۋىنا تىرەك بولۋىنا مۇمكىندىك جاسادى. بۇگىنگى تاڭدا كەدەي بۇقارانىڭ سەنىمى نىعايىپ، كەدەيلىكتەن ارىلىپ بايۋعا تولىق تەبىنمەن كىرىستى، بارعان سايىن باقۋاتتى تۇرمىس كەشىردى.
قالتالارى قامپايا ءتۇستى
حوتان اۋدانى بۇزاق اۋىلىنىڭ ءناسىلدى قويان باعىمشىلىعى نىسانىندا تەرەكارىق قىستاعىنداعى ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي ابدۇحەليل ابدۇللا وتباسى ءبىرىنشى بولىپ ىرىقتىلىقپەن ”باعىمشىلىقپەن شۇعىلدانۋدى“ تالاپ ەتكەن باعىمشىلىق وتباسى.
2019 - جىلى بۇزاق اۋىلى ءناسىلدى قويان باعىمشىلىعىن زور كۇشپەن دامىتىپ، شينجياڭ زاۋتۋ ەگىن، مال شارۋاشىلىعىن دامىتۋ شەكتى سەرىكتەستىگىن ەنگىزىپ، زاۋتۋ باعىمشىلىقتان ۇلگى كورسەتۋ بازاس−ىن سالدى، ابدۇحەليل 1 - توپتا باعىمشىلىق وتباسى قاتارىنا كىرىپ، ەڭ ەرتە يگىلىككە كەنەلگەن كەدەي وتباسىنىڭ بىرىنە اينالدى.
”مەن ەڭ باسىندا 100 قويان باقتىم، بىلتىر جىل سوڭىنا جەتكەندە جيىنى 7 توپتا 1020 كوجەك ساتىپ، 12 مىڭ 100 يۋان تاپتىم“، - دەدى ابدۇحەليل. سول جىلى كەدەيلىكتەن ارىلعان ول ءناسىلدى قويان باعىمشىلىعى شاعىن بولىمشە اترەتىن قۇرىپ، باعىمشىلىق تاجىريبەلەرىن ۇيرەتىپ، 27 كەدەي وتباسىن كىرىستەرىن ارتتىرۋعا جەتەكتەدى.
شينجياڭ زاۋتۋ ەگىمشىلىكتى، باعىمشىلىقتى دامىتۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ جاۋاپتىسى ۋاڭ يۋە تانىستىرىپ، بۇزاق اۋىلىنداعى شارۋالاردىڭ سويىس قويانى باعىمشىلىعى نىسانىنا تىزىمدەلىپ قاتىناسۋ بەلسەندىلىگى ەرەكشە جوعارى ەكەنىن، كاسىپورىننىڭ 2 - مەرزىمدىك قويان قوراسى سالىنىپ بولىپ قولدانىسقا بەرىلگەننەن كەيىن، بيىل تاعى 200دەن استام جۇمىس ورنىن ارتتىرۋدى جوسپارلاپ وتىرعانىن ايتتى. ”قازىر كاسىپورىننىڭ قولدا بار ءناسىلدى قويان 160 مىڭنان استامعا جەتىپ، تۇتاس جىلداعى ءناسىلدى قويان باعىمشىلىعى كولەمى 200 مىڭنان استامعا جەتەدى، ساتىلعان تاۋار قويان 8 ميلليوننان استامعا جەتىپ، 2000نان استام وتباسىنداعى 10 مىڭنان استام ادامدى كىرىستەرىن ارتتىرىپ بايۋعا جەتەكتەيدى“.
قويان باعۋدان تىس، قاز باعۋ دا گۇما اۋدانىنداعى كەدەي بۇقارانىڭ قالتاسىن قامپايتا ءتۇستى.
6 - ايدىڭ 22 - كۇنى گۇما اۋدانى كوكتەرەك اۋىلى بەلقۇم قىستاعىنىڭ تۇرعىنى شاتۇر سادىق تاڭەرتەڭگى شايىن ىشكەننەن كەيىن، قىستاقتاعى قازدى شوعىرلى باعۋ تۇيىنىنە كەلىپ، قازعا سۋ بەرىپ، جەم شاشىپ، قازداردىڭ ءوسۋ جاعدايىن باقىلادى.
”جەر سەرىكتەستىككە جالعا بەرىلەدى، ۇيدەگى قاز شوعىرلى تۇردە باعىلادى، سەرىكتەستىك تاعى پايدا بولىسەدى، وعان ءار ايداعى 2000 يۋان ەڭبەكاقىمدى قوسسام، بيىل كەدەيلىكتەن ارىلۋىمدا ماسەلە جوق“، - شاتۇر ءوزىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋ ەسەبىن انىق ەسەپتەپ بەردى.
كوكتەرەك اۋىلىنداعى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قىزمەتىن باسقاراتىن ياڭ يۋان تىلشىگە بىلاي دەدى: قاز باعۋ ارقىلى بۇكىل اۋىلداعى ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان 614 وتباسى تۇگەلدەي كەدەيلىكتەن ارىلىپ، جان باسىندىق كىرىسى 4000 يۋانعا جەتتى.
كاسىپ سالاسى جۇمىستاندىرۋدى جەبەدى
ەرەكشە كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋى ”قان جاساۋ“ قابىلەتىن كۇشەيتىپ قالماستان، ونىڭ ۇستىنە باستاماشى كاسىپورىنداردى ەنگىزۋ ارقىلى كاسىپ سالاسى تىزبەگىن ۇزارتىپ، شارۋالاردىڭ ”شارۋا كيىمىن شەشىپ، جۇمىس كيىمىن كيىپ“، كاسىپ سالاسى جۇمىسشىسىنا اينالىپ، ورنىقتى جۇمىستانىپ، كىرىستەرىن ارتتىرىپ بايۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
بۇزاق اۋىلى كەنتارىق قىستاعىنداعى كەدەي شارۋا امانيسا ناسىر كۇيەۋى قايتىس بولعاننان كەيىن، ءبىر ءوزى 3 بالاسىن سۇيرەپ، جاپالى تۇرمىس كەشىردى. بيىل ءۇيىنىڭ جانىنداعى زاۋتۋ سويۋ، مانەرلەۋ زاۆودىندا جۇمىس ىستەگەننەن كەيىن، تۇرمىسىندا زور وزگەرىس بولدى. ”10 مينۋتتا زاۆودقا بارامىن، ايلىق ەڭبەكاقىم 4000 يۋان“. امانيسا قازىرگى قىزمەتىنە ءدان ريزاشىلىقپەن: ”بيىل مەن تاعى سەلبەستىك كووپەراتيۆىنە تاپسىرىسپەن 100 قويان باقتىردىم، جىل سوڭىندا تاعى پايدا ءبولىسى بار“، - دەدى.
”مۇندا كەلىپ قىزمەت ىستەگەننەن كەيىن، شەبەرلىك ۇيرەنىپ عانا قالماستان، اقشا جيناپ، قارىزىمدى قايتاردىم“. گۇما اۋدانى كوكتەرەك اۋىلى توعىراقتار قىستاعى قاز جەتىلدىرۋ باعىمشىلىق بازاسىندا قىزمەت ىستەيتىن پاتىگۇل ابدۇللا قۋانا: ”بيىل 2 - ايدىڭ 22 - كۇنى سەحقا كەلىپ قىزمەت ىستەدىم، نەشە ايدان بەرى، قاز باعۋ شەبەرلىگىن ۇيرەنىپ عانا قالماستان، ءار ايدا تاعى 2000 يۋاننىڭ ۇستىندە ەڭبەكاقى الامىن“، - دەدى.
كاسىپ سالاسىن دامىتۋدىڭ جەتەكشىلىك ەتۋ اسەرىندە، بۇقارا اناعۇرلىم كوپ جۇمىستانۋ، كىرىستى ارتتىرۋ ورايىنا يە بولدى. شينجياڭ كۇنلۇن لۇييۋان اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم - تەحنيكاسىن دامىتۋ (توبى) شەكتى جاۋاپكەرلىك سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى فىڭ جيانشين تانىستىرىپ بىلاي دەدى: سەرىكتەستىگىمىز كوكتەرەك اۋىلىندا ورمان اراسىنا قاز باعۋ ءتۇيىنىن، قاز جەتىلدىرۋ باعىمشىلىق بازاسىن، ءناسىلدى قاز ءوسىرۋ بازاسىن قۇرۋدى ورنالاستىرىپ، جەرگىلىكتەگى 2000نان استام كەدەي بۇقارانى كىرىستەرىن ارتتىرۋعا جەتەكتەدى.
قاز كاسىبىن مىسالعا الساق، گۇما اۋدانى ”كاسىپورىن + بازا + ەگىنشى وتباسى“ ۇلگىسىن قولدانىپ، جەتىلدىرۋ، باعىمشىلىق، ساتۋ جانە قاز مامىعى ونىمدەرىن مانەرلەۋ ءبىر تۇلعالانعان كاسىپ سالاسىن دامىتۋ جۇيەسىن ورناتىپ، قاز كاسىپ سالاسى تىزبەگى باستاپقى ساتىدا كولەم قالىپتاستىرا باستادى.
سوڭعى 2 جىلدان بەرى، حوتان ايماعى ”كاسىپ سالاسى ارقىلى جۇمىستانۋعا جەتەكشىلىك ەتۋ، جۇمىستاندىرۋ ارقىلى كاسىپ سالاسىن ىلگەرىلەتۋدى“ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدىڭ ماڭىزدى قوزعاۋشى كۇشى ەتىپ، كاسىپ سالاسىنا سۇيەنىپ جۇمىستاندىرۋدى ىلگەرىلەتتى، ىشكى وڭىرلەردەگى كاسىپورىنداردى كەلىپ ىرگە تەبۋگە جاعداي جاساپ باۋراعاندىقتان، ەڭبەككۇش شوعىرلانعان ءبىر توپ كاسىپورىن كەلىپ ارت - ارتىنان ىرگە تەۋىپ، ”اۋداندا باستاماشى كاسىپورىن بولۋ، اۋىل - قالاشىقتا كولەمدەنگەن كاسىپورىن بولۋ، قىستاقتا قىستاق قۇرعان كاسىپورىن بولۋ، وتباسىلاردا شاعىن شەبەرحانا بولۋ“ سىندى كاسىپ سالاسى قۇرىلىمى قالىپتاسىپ، اناعۇرلىم كوپ ەگىنشى كاسىپ سالاسى جۇمىسىشىسىنا اينالدى.
تۇرمىستارى ءتىپتى دە تاماشا بولدى
كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋى كەدەي بۇقارانىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋ نەگىزىن بەكەمدەپ، بايۋ سەنىمىن كۇشەيتتى.
اديلا ابىلەت پەن كۇيەۋى ەكەۋى دە بۇزاق اۋىلى زاۋتۋ سويۋ، مانەرلەۋ زاۆودىندا ىستەيدى، ەكەۋىنىڭ كىرىسى 8000 يۋانعا جەتەدى، ولار بالا باعۋشىعا 2 بالاسىن قاراتادى ەكەن.
”ەلەكتروسيكلمەن ون نەشە مينۋتتا زاۆودقا جەتىپ بارامىز، بالا باعۋشىعا بالالارىمىزدى قاراتقانىمىزدا، قىزمەت ىستەپ اقشا تابۋىمىزعا قولايلى بولۋمەن بىرگە، قىزمەتتەن تۇسكەننەن كەيىن بالالارىمىزعا قارايلاسۋىمىزعا دا ىڭعايلى بولادى ەكەن“. جاس جۇبايلار اديلا مەن كۇيەۋى ەكەۋى تاماشا بولاشاققا تالپىنۋدا.
كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدا كاسىپ سالاسىنا سۇيەنۋ، كاسىپ سالاسىن دامىتۋدا ەرەكشەلىك بولۋ كەرەك. سوڭعى جىلدارى، حوتان ايماعى كاسىپ سالاسىن دامىتۋعا ”قۇنتتاپ“ كىرىسىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدەگى ءبىر توپ باستاماشى، تىرەكتى كاسىپورىنعا سۇيەنىپ، ءتۇيىندى تۇردە ”100 مىڭ، ءبىر ميلليون، 10 ميلليون، 100 ميلليون“ دارەجەلى اۋىل شارۋاشىلىق باستاماشى كاسىپ سالاسى شوعىرىن قالىپتاستىرىپ، ”ەگىمشىلىككە ۇيلەسسە ەگىمشىلىكپەن شۇعىلدانۋ، باعىمشىلىققا ۇيلەسسە باعىمشىلىقپەن شۇعىلدانۋ“ پرينسيبى بويىنشا، ”باستاماشى كاسىپورىن + سەلبەستىك كووپەراتيۆى + نەگىزدىك وتباسى + ەگىنشى وتباسى“ تيجارات ۇلگىسىنەن پايدالانىپ، ەگىنشىلەردىڭ قازىر بار اۋلاسىنداعى قورادان پايدالانىپ قويان، قاز، كەپتەر، قوي، ەسەك باعۋ سياقتى ەرەكشە باعىمشىلىقتى دامىتۋىنا جول كورسەتتى جانە جەتەكشىلىك ەتتى.
حوتان ايماقتىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مەكەمەسىنىڭ تەكسەرىپ - زەرتتەۋشىسى لي فۋحوۋ تىلشىگە بىلاي دەدى: ەرەكشە، تىرەكتى كاسىپ سالاسى شاعىن بولۋدان، بىتىراندى بولۋدان باستاماشى بولۋعا، تۇلعالى بولۋعا قاراي وزگەرىپ، باسىم ەمەس ءوندىرىس وڭىرىنەن باسىم ءوندىرىس وڭىرىنە قاراي توپتالدى، حوتان ايماعى بۇكىل مەملەكەتىمىزدەگى قويان، قاز باعىمشىلىعىنىڭ ماڭىزدى شوعىرلانعان وڭىرىنە اينالىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتىپ، كىرىستى ارتتىرۋعا جەتەكشىلىك ەتۋ جاعىندا ماڭىزدى رول اتقاردى.
6 - ايدىڭ 23 - كۇنى تۇستەن بۇرىن، بۇزاق اۋىلى كەنىتارىق قىستاعىنداعى كەدەي تۇرعىن تۇرسۇنتوحتى يۇسۇپ ۇيلەرىندەگى قويان ۇيشىگىندە قاربالاس بولىپ جاتىر ەكەن، ءتىلشى ونىڭ قوياندارىن كوڭىل قويا باعىپ، سۋ بەرىپ، ازىقتاندىرىپ، قۇمالاقتارىن تازالاپ جاتقاندىعىن كوردى.
”باستابىندا ءجونىن بىلمەدىم، قوياننىڭ ۇيشىگى دە ولشەمسىز بولىپ، جاقسى باعا المادىم. تەحنيكتەردىڭ كومەكتەسۋىمەن قوياندار جاقسى جەتىلە ءتۇستى“. بىلتىر 5 - ايدا تۇرسۇنتوحتى قويان باعىمشىلىعىن باستادى، سول جىلى 9 - ايدا ءبىرىنشى توپتاعى قوياندارىن ساتقاننان كەيىن، اي سايىن كىرىس تاپتى، قازىرگە دەيىن 13 توپتا قويان ساتىپ، 20 مىڭ يۋاننان استام اقشا تاۋىپتى.
”بيىل ۇلىما 1200 ءناسىلدى قويان العىزىپ، سەلبەستىك كووپەراتيۆىنە اماناتتاپ باقتىردىم، ۇلىم ۇيرەنۋ ارقىلى تەحنيككە اينالدى. قويان باعۋدان پايدا ۇلەسى بار، تەحنيك بولعاندىعى ءۇشىن تاعى ەڭبەكاقى الادى“. تۇرسۇنتوحتىنىڭ وتباسى قويان باعىمشىلىعى ارقىلى بايۋ سەنىمىن ورناتىپ، دوڭگەلەك داۋلەتتىلىككە ءجىتى قادام تاستاي باستادى.
