تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ۇلتتىڭ گۇلدەنۋى جولىندا ەرجۇرەك قۇرباندار شەجىرەسى

چاي شىڭفاڭ: بۇقارانىڭ مۇڭ - مۇقتاجىن جادىندا ساقتاعان جاقسى اكىم

چاي شىڭفاڭنىڭ سۋرەتى. شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ لانجوۋدان بەرگەن حابارى (تىلشىلەر جاڭ ۋىنجيڭ، سۇي حانچاۋ). بۇقارانىڭ مۇڭ - مۇقتاجىن جادىندا ساقتاعان كادردى بۇقارا دا ەستە ساقتايدى. چاي شىڭفاڭ مىنە وسىنداي بۇقارا ەسىندە ماڭگى ساقتاعان جاقسى كادر.

  چاي شىڭفاڭ گانسۋ ولكەسىنىڭ نيڭشيان اۋدانىنان، 1969 - جىلى 7 - ايدا دۇنيەگە كەلگەن. 1986 - جىلى 7 - ايدا گانسۋ ولكەسى چيڭياڭ قالاسىنىڭ قوعامدىق پاندەر بويىنشا بىرىنشىلىك ناتيجەمەن بەيجيڭ داشۋەسىنە قابىلدانعان. 1990 - جىلى 7 - ايدا ءبولىس بويىنشا گانسۋ ولكەلىك مادەني ەسكەرتكىشتەر ارحەولوگيالىق زەرتتەۋ ورنىنا قىزمەتكە ورنالاسقان. 2004 - جىلى 6 - ايدا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولعان.

  1997 - جىلى چاي شىڭفاڭ ەڭبەكاقىسىن توقتاتىپ، شتاتىن ساقتاپ، ءوز قاراجاتىمەن جاپونيانىڭ كوبە داشۋەسىندە وقىعان، 2002 - جىلى 9 - ايدا ادەبيەت دوكتورى عىلمي دارەجەسىن جارتى جىل بۇرىن العان.

  2002 - جىلى 10 - ايدا چاي شىڭفاڭ گانسۋ ولكەلىك پارتكوم كەڭسەسىنە قىزمەتكە ورنالاسقان. 2006 - جىلى ول كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋداعى نەگىزگى شايقاس مايدانى − ديڭشي قالاسىنا بارىپ قىزمەت ىستەۋدى ىرىقتىلىقپەن تالاپ ەتىپ، لۇڭشي اۋدانىنىڭ ورىنباسار اكىمى، ديڭشي قالاسى انديڭ رايوندىق پارتكومنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، ورىنباسار رايون باستىعى، لينتاۋ اۋداندىق پارتكومنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، ورىنباسار اكىمى، لينتاۋ اۋداندىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، اكىمى سياقتى مىندەتتەردى وتەگەن.

  2014 - جىلى 8 - ايدىڭ 15 - كۇنى تاڭ سارىدە چاي شىڭفاڭ زورىعىپ كەتكەندىكتەن نەبارى 45 جاسىندا جۇرەك اۋرۋىنان كەڭسەسىندە، باقىتقا قارسى تۇتقيىل قايتىس بولعان.

  ءبىر ميلليون 700 نەشە مىڭ ارىپتىك حالىق جاعدايى ەستەلىگى، كەزىندە بارعان نەشە 100 قىستاق ونىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ اڭگىمەلەرىن ۇنسىزدىكپەن، ادالدىقپەن ەستەلىككە العان.

  ديڭشي قالاسىنا قاراستى ءبىر رايون، 6 اۋدانداعى 3 اۋدان، رايوننىڭ بارىندە چاي شىڭفاڭنىڭ ءىزى قالعان.

  لۇڭشي اۋدانىندا ورىنباسار اكىم مىندەتىن وتەگەندە، چاي شىڭفاڭ لۇڭشي جۇڭي شيپاگەرلىگى، دارىگەرلىگى مادەنيەت كاسىپ باقشاسىن قۇرۋعا قاتىسىپ، زىر جۇگىرىپ نىسان ىزدەپ، قارجى اكەلىپ، ليشى مادەنيەت كاسىبى جالپىلىق اشۋ سياقتى نىسانداردى ەنگىزدى.

  2009 - جىلى چاي شىڭفاڭ انديڭ رايونىنا اۋىسىپ بارىپ قىزمەت ىستەپ، انديڭ ونەركاسىپ باقشاسى، ديڭشي وسى زامانعى زات اينالىم باقشاسى سياقتى كوپ نىسان بويىنشا توقتام جاساسۋدى بەلسەنە ىلگەرىلەتتى.

  2011 - جىلى چاي شىڭفاڭ لينتاۋ اۋدانىنا اۋىسىپ باردى. ”ەسىكتەن كىرىسىمەن - اق جۇمىس ىستەۋ، ۇستىندە ىستەۋ؛ سىرتقا شىققاندا ساۋداگەر شاقىرۋ، قايتىپ كەلگەندە اۋىلعا بارۋ“ − ونىڭ قىزمەت ستيلى؛ ”بۇقارانى جادىمىزدا ساقتاساق بولعانى، شەشىلمەيتىن شارۋا جوق“ − ونىڭ ارەكەت ولشەمى.

  لينتاۋدا قىزمەت ىستەگەندە چاي شىڭفاڭ 5000 نەشە بۇقاراعا )رەت( امانداسا بارىپ، بۇقارانىڭ اۋىز سۋ قيىنشىلىعى، ءجۇرىس - تۇرىس قيىنشىلىعى، وقۋ قيىنشىلىعى سياقتى ماسەلەلەردى مۇمكىندىكتىڭ بارىنشا شەشىپ، حالىق تۇرمىسىنداعى ناقتى ىستەردى تياناقتاندىرۋدى بار كۇشىمەن ىلگەرىلەتتى.

  چاي شىڭفاڭ ءوزى بارعان اۋىلدىڭ، قالاشىقتىڭ، قىستاقتىڭ، الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ جانە قيىنشىلىعى بار بۇقارانىڭ جاعدايىن، سونداي - اق ەستىگەن پىكىرلەرىن جانە ۇسىنىستاردى ەستەلىككە الدى. سول جەردىڭ وزىندە تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋ نەگىزىندە، ول لينتاۋ اۋدانىنداعى 300 نەشە قىستاقتى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدە ۇلگى كورسەتەتىن قىستاق جانە كومەسكى كۇشى بار قىستاق سياقتى ەكى تۇرگە ءبولىپ، دامۋ بەتالىسىن كورسەتىپ، كەستە جاساپ، كەڭسەسىنىڭ تامىنا ءىلىپ قويدى.

  ءار كۇنى زەرتتەۋ، ۇنەمى وي جۇگىرتۋ ارقىلى وسى ”دوكتور اكىم“ كەدەيلەردى دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋ وي جەلىسىن بىرتىندەپ تۇراقتاندىردى. ول جوبا جاساپ، نىسان ىزدەپ، قارجى ەنگىزىپ، تياناقتاندىرۋدى يگەرىپ، لينتاۋدى ”بۇكىل ولكەدەگى كەدەيلەردى دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋدەن ۇلگى كورسەتەتىن اۋدانعا“ اينالدىردى.

  ”اۋقاتتانۋ ءۇشىن، الدىمەن جول سالۋ كەرەك“. چاي شىڭفاڭ تالاي رەت ءتۇيىلىستىرىپ، سايكەستىرىپ، اقىرى لينتاۋدى مەملەكەتتىڭ ”ليۋپانشان اۋماعىنداعى كەدەيلەردى قاتىناس ارقىلى سۇيەمەلدەپ، قامال الۋداعى ۇلگى كورسەتۋ سىناق ءتۇيىنى اۋداندارىنىڭ“ قاتارىنا ەنگىزىپ، 1173.3 كيلومەترلىك اۋىل - قىستاق تاس جولىن وزگەرتۋ نىسانىن قولعا كەلتىردى.

  كەدەيلىكتەن ارىلۋدا چاي شىڭفاڭنىڭ ”كەشەندى شاراسى“ بار، ول بولسا ”اۋداندى كاسىپ سالاسى ارقىلى گۇلدەندىرۋمەن“ قاتار، ”اۋداندى مادەنيەت ارقىلى گۇلدەندىرۋ“. لينتاۋدىڭ مادەنيەت بايلىعى مول، چاي شىڭفاڭ ”مادەنيەتتىڭ لينتاۋدى وزگەرتە الاتىندىعىن“ ابدەن بىلەدى. ول ماجياياۋ جۇرتىن اشۋدى جانە قورعاۋدى بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، يانتاۋ مادەنيەت كاسىبى ءوڭىرىن ءتۇيىندى تۇردە جوبالادى.

  ”ەرەكشەلەنبەيدى، ەرەكشە ۇقىقتى دارىپتەمەيدى، ۇكىمەتتىك كولىكتە ’جەرگىلىكتى ءونىم‘ بولسا بولمايدى؛ ءبىلىمدى، جۇمىسقا شوگەل؛ جۇرتپەن شىعىسىمدى، اق كوڭىل، ىزگى نيەتتى“. چاي شىڭفاڭمەن بىرگە قىزمەت ىستەگەن كاسىپتەستەرى وعان وسىلاي باعا بەرەدى.

  ”ول ’جياۋ يۇيلۋ سياقتى جاقسى كادر‘، ءبىزدىڭ مۇڭ - مۇقتاجىمىزدى جادىندا ساقتايدى“. ونىڭ كومەگىنە يە بولعان بۇقارا ونى وسىلاي القايدى.

  چاي شىڭفاڭ قاشاندا ”حالىقتىڭ اسىن ءىشىپ، حالىقتىڭ كيىمىن كيىپ وتىرىپ، حالىقتى استە الداما، ءوزىڭ دە حالىقتان شىققانسىڭ“ دەگەنگە سەنەدى.

  ”قىزمەتتە ول مۇلتىكسىز بولۋعا تالپىنادى، جۇمىستى كەلىستىرىپ وتىرىپ ىستەيدى؛ تۇرمىستا ول وتباسىنداعىلارعا كوڭىل بولەدى، اتا - اناسىن سيلايدى، جايدارى. ول ەشقاشان دا قىزمەت ۇقىعىنان پايدالانىپ ۇيىندەگىلەرگە قولايلىلىق جاساعان ەمەس. ول ءبىزدىڭ سوڭعى بۋىنداردىڭ ونەگەسى“. كىشى اكەسى چاي شىڭفاڭدى اۋىزعا العاندا، چاي يۇيحۇڭ كۇنى بۇگىنگە دەيىن ەگىلىپ كەتەدى.

  2014 - جىلى 8 - ايدىڭ 15 - كۇنى تاڭ سارىدە چاي شىڭفاڭنىڭ ءومىر وتى ءسوندى، ايتسەدە ول وسى توپىراققا ءۇمىت ۇشقىنىن قالدىرىپ كەتتى.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.