− كەرياداعى ەگىنشىلەردىڭ روزا گۇلىن ەگىپ بايلىققا كەنەلگەنى جونىندە
شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى تىلشىلەرى ءپاريزات ابدۇل، جيڭ بو
كەريا اۋدانى ارال اۋىلى ادىراڭ قىستاعىنداعى ءىيناق ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى ەگىنشىلەر سەلبەستىك كووپەراتيۆىندە كووپەراتيۆ قىزمەتكەرى عوجابدۇللا وسىمان روزا گۇلى ونىمدەرىن تىزۋدە (6 - ايدىڭ 25 - كۇنى تۇسىرىلگەن). سۋرەتتى گازەتىمىزدىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى زوۋ ي تۇسىرگەن
”ءبىز ەككەن ءشول جازيرا روزاسى وسىنشاما اقشاعا تاتيدى دەگەندى ويلاپ تا كورمەپپىن“، - دەدى 6 - ايدىڭ 25 - كۇنى كەريا اۋدانى ارال اۋىلى ادىراڭ قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ابدۇقاۋار مامەتتۇرسۇن قۋانىشپەن.
كەريا اۋدانىنىڭ تەگىننەن ءشول جازيرا روزاسىن ەگۋ تاريحى بار. سوڭعى جىلدارى كەريا اۋدانى روزا گۇلى شارۋاشىلىعىن كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋداعى ماڭىزدى تىرەكتىك كاسىپ سالاسى رەتىندە قاراپ، ونەركاسىپتى دامىتۋ وي جەلىسى، ساۋدا - ساتتىق ىستەۋ ۇلگىسى نەگىزىندە جۇيەلى ورنالاستىرۋ جاساپ، شاعىن ءارى بىتىراندى روزا گۇلى ءداستۇرلى كاسىپ سالاسىن العاشقى قادامدا ”كاسىپورىن +بازا + سەلبەستىك كووپەراتيۆى + ەگىنشى وتباسى“ سىندى وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ تاسىلىنە قاراي يكەمدەدى.
روزا گۇلىن ەگىپ بايلىققا كەنەلدى. كەزەكتە بۇكىل اۋدانداعى روزا گۇلى ەگىلگەن جەر اۋدانى شامامەن 46 مىڭ مۋعا، جىلدىق ءونىم مولشەرى 7000 نەشە تونناعا جەتىپ، مۋ باسىندىق ورتاشا كىرىسى 3500 يۋاننان اسىپ، روزا گۇلى كاسىپ سالاسى اۋدانداعى 5523 ەگىنشى وتباسىنىڭ كىرىسىن ورنىقتى ارتتىردى.
ۇلگى كورسەتۋ باقشاسىنىڭ جەتەكشىلىگىندە ءونىمدى ارتتىرۋمەن بىرگە، كىرىستەرىن دە ارتتىردى
ءبىر جىلدىڭ گۇل قۇلپىرعان تاعى ءبىر ماۋسىمى كەلىپ جەتتى، ادىراڭ قىستاعىندا عوجامۇلا ابدۇ ازەز روزا گۇلى تولتىرىلعان شارباقتى سۋىق ساقتايتىن اۆتوكولىككە تاسي ءجۇرىپ تىلشىگە: ”مەن جىلىنا 50 تونناداي روزا گۇلىن ساتىپ الىپ، نەگىزىنەن روزا گۇلى توسابىن جاسايمىن“ دەدى.
”قازىر بازارعا اپارىپ ءجۇرۋىمىزدىڭ مۇلدە قاجەتى جوق، اتىز باسىنا كەلىپ ساتىپ الاتىن ادامدار جەتىپ اسادى“، - دەيدى ادىراڭ قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى ءماتيۇسۇپ مامەت.
ءماتيۇسۇپتىڭ ەسىندە قالۋىنشا، قىستاقتا اتا - باباسىنان بەرى روزا گۇلىن ەگەتىن سالت بار ەكەن، قىستاق تۇرعىندارى دا بالاۋسا گۇلدەن روزا گۇلى توسابىن جاسايدى، ساتىلماي قالعان بالاۋسا گۇلدەردى كوبىنەسە كەريا وزەنىنە اپارىپ توگەدى ەكەن.
1997 - جىلدان بەرى روزا گۇلى كەڭ - بايتاق ەگىنجايعا ”باستاپ اپارىلىپ“، جەرگىلىكتى ورىنداعى ءبىر ءتۇرلى ەرەكشە كاسىپ سالاسى رەتىندە زور كۇشپەن دارىپتەلدى. ”قازىر بۇرىنعىعا ۇقسامايدى، بالاۋسا گۇل شوقتارىنىڭ، قۇرعاتىلعان گۇل تۇينەگىنىڭ ءبارى كوڭىلدەگىدەي باعادا ساتىلادى“، - دەيدى ءماتيۇسۇپ.
ادىراڭ قىستاعىنىڭ وزگەرىسى 2017 - جىلى قۇرىلعان 25 مۋلىق جوعارى ءونىمدى روزا گۇلى ۇلگى كورسەتۋ باقشاسىنان باستاۋ العان بولاتىن.
شىنحۋا شينجياڭ حيميا ونەركاسىپ شەكتى سەرىكتەستىگىنەن كەريا اۋدانى ارال اۋىلى ادىراڭ قىستاعىنا تۇسكەن ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ قىزمەت اترەتىنىڭ باستىعى، ءبىرىنشى شۋجي گو يۇڭ تانىستىرىپ بىلاي دەدى: باستابىندا ەگىنشىلەردىڭ روزا گۇلىن ەگۋ تەحنيكاسى بىركەلكى بولماي، ءار مۋ جەردىڭ كىرىسىندە دە زور پارىق بولدى. روزا گۇلى ەرەكشە كاسىپ سالاسىن دامىتۋ ءۇشىن، شىنحۋا شينجياڭ حيميا ونەركاسىپ شەكتى سەرىكتەستىگى شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىعى داشۋەسىنىڭ تەحنيك قىزمەتكەرلەرىن ۇسىنىس ەتىپ، قىستاقتان 25 مۋلىق جوعارى ءونىمدى روزا گۇلى ۇلگى كورسەتۋ باقشاسىن قۇرىپ، روزا گۇلى كاسىپ سالاسىنىڭ ساپاسىن ءوسىرىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىردى. جۇمىس باسىندا ۇيرەتۋ جانە جيناپ الىپ ساباق ءوتۋ ارقىلى قىستاققا ءبىر توپ روزا گۇلىن ەگەتىن تىرەكتەردى جەتىلدىرىپ بەردى.
”قازىر 25 مۋلىق ۇلگى كورسەتۋ باقشاسىنىڭ مۋ باسىندىق ءونىمى 5000 يۋاننان استى“، - دەدى گو يۇڭ، - ”قىستاقتاعىلار بۇعان قىزىقپاي تۇرا السىن با؟ ۇلگى كورسەتۋ باقشاسىنىڭ جەتەكشىلىگىندە، قازىر بۇكىل قىستاقتاعى روزا گۇلى ەگىلگەن جەر اۋدانى 2000 مۋعا جەتىپ، روزا گۇلى قىستاقتىڭ باستاماشى كاسىپ سالاسىنا اينالدى“.
ارنايىلانعان تيجارات جۇرگىزىپ، جان - جاقتىلى قىزمەت وتەدى
ادىراڭ قىستاعىنا ورنالاسقان ءىيناق ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى ەگىنشىلەر كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىنە بارعانىمىزدا، روزا گۇلىنىڭ حوش ءيىسى اڭقىپ كەتتى، سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ اۋلاسىنا نەشە كۇننىڭ الدىندا عانا جاسالعان ونداعان كۇبى روزا گۇلى توسابى قويىلعان ەكەن.
”بۇل ارادا روزا گۇلى توسابى، گۇل شايى بار، ءبىز ’چوڭ گۇل‘ ساۋدا ماركاسىن تىزىمگە الدىردىق، قازىر بازاردا ساتىلۋ جولى وتە جاقسى بولىپ تۇر“. 6 - ايدىڭ 25 - كۇنى سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ القا باستىعى عوجابدۇللا وسمان سويلەي ءجۇرىپ وسى بىرنەشە كۇندەگى تاپسىرىس ءتىزىمىن الىپ شىعىپ كورسەتتى: ۇرىمجىدەن، چىڭدۋدان، لحاسادان بار ەكەن...
51 جاستاعى عوجابدۇللا ادىراڭ قىستاعىنىڭ تۇرعىنى، ول قايتكەندە روزا گۇلىن ءتىپتى دە ۇزاق جەرلەرگە اپارىپ ساتۋعا بولادى دەگەنگە جاس كۇنىنەن وي جۇگىرتە باستاعان ەدى، وسى ويدىڭ جەتەگىندە ول 2015 - جىلى ءىيناق ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى ەگىنشىلەر كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قۇرادى. ”سول جىلى ءبىز 1000 مۋ جەرگە روزا گۇلىن ەگىپ، روزا گۇلىنىڭ ءونىم مولشەرى مەن ساپاسىن عىلمي ەگىمشىلىكپەن جوعارىلاتپاقشى بولدىق. تاعى تەحنيكالىق قىزمەت وتەۋ اترەتىن ارناۋلى قۇرىپ، قىستاق تۇرعىندارىنا عىلمي باعىپ - باپتاۋ تەحنيكاسىن جالپىلاستىرىپ، ەگۋ ورەسىن وسىردىك“، - دەدى عوجابدۇللا، - ” تەحنيكالىق قىزمەتكەرلەر توتەنشە قارسى الىندى، ”ەگىمشى وتباسىنىڭ عىلمي ءوندىرىس ورەسى جوعارىلاعاندا عانا، روزا گۇلىن كاسىپ سالالاندىرىپ دامىتۋدىڭ كەڭىستىگى ءتىپتى دە كەڭەيە تۇسەدى“.
بۇگىنگى كۇندە ءىيناق ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى ەگىنشىلەر كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى روزا گۇلىن ءوندىرۋ، مانەرلەۋ، ساتۋ سياقتىلاردى ءبىر تۇلعالاندىرعان سەلبەستىك كووپەراتيۆىنە اينالىپ، ءونىمى ون نەشە تۇردەن استى، سول جەردەگى تۇرعىنداردان 42 ادامدى جۇمىس ىستەۋگە باۋراپ، ۇزاق ۋاقىت بويى ورنىقتى جۇمىستاندىرىپ كەلەدى، بۇلاردىڭ 22سى ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي وتباسىنان كەلگەن. سەلبەستىك كووپەراتيۆىمەن سەلبەستىك قاتىناس ورناتىپ، وسىنىڭ يگىلىگىن كورگەندەر 2000 ادامنان استى، ادىراڭ قىستاعىنىڭ تۇرعىنى سپيرىمحان ءماتتوحتى وسىلاردىڭ ءبىرى.
”بۇرىن تەحنيكانى بىلمەيتىندىكتەن گۇلدى بۇتاۋعا دا قيمايتىنمىن“، - دەدى سىپيرىمحان. بيىلعى روزا گۇلىن تەرەتىن مەزگىلدە ول ءار كۇنى تاڭەرتەڭ ساعات 6 مولشەرىندە وسى اراعا كەلىپ، گۇل اشىلاردان بۇرىن روزا گۇلى قاۋىزىن تەردى. روزا گۇلىن تەرگەننەن كەيىن ول قاتاڭ تەحنيكالىق تالاپقا ساي روزا گۇلىن بۇتاپ، كەلەر جىلدىڭ مول ءونىم دايىندىعىن جاسادى.
”سەلبەستىك كووپەراتيۆى بولعاندا ءۇيىمىز ەككەن روزا گۇلىنىڭ مۋ باسىندىق ورتاشا ءونىم مولشەرى بىلتىرعىدان 50 كيلوگرامعا جۋىق جوعارىلادى“. سىپيرىمحان سەلبەستىك كووپەراتيۆىندە دە جۇمىسقا ورنالاسىپ، اي سايىن 2000 يۋان ەڭبەكاقى الادى.
قازىر بۇكىل اۋداندا ءىيناق ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قامتىعان 14 روزا گۇلى شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى جەرگىلىكتى شارۋالاردىڭ روزا گۇلى كاسىبىن دامىتۋىنداعى”تىرەككە“ اينالۋدا.
كاسىپ تىزبەگىن ۇزارتىپ، ءونىمى بارىنشا جوعارىلادى
5 - ايدىڭ 20 - كۇنى كەريا اۋدانىنىڭ 3 - كەزەكتى روزا گۇلى سالت - سانا، مادەنيەت - ساياحات مەرەكەسى باستالدى، ادىراڭ قىستاعىنداعى قۇلپىرا اشىلعان روزا گۇلى اتىزىندا كەريا اۋدانىنىڭ ورىنباسار اكىمى داي شۋەسۇڭ كاسىپورىن جاۋاپتىسىمەن، روزا گۇلىن ەگۋ مايتالماندارىمەن بىرگە ارناۋلى ۇستىنەن تاراتىپ ساتۋعا قاتىناسىپ، جيىنى 556 مىڭ توردوستى ينتەرنەت جەلىسىندە كورۋگە باۋراپ، جالپى قۇنى 446 مىڭ يۋان كەلەتىن روزا گۇلى توسابىن، گۇل شايىن، روزا گۇلى توسابى قوسىلعان نان سياقتى ەرەكشە ونىمدەردى ساتتى.
روزا گۇلى ايتسا - ايتقانداي ”التىن گۇلگە“ اينالۋدا، ءسوز جوق، باستاماشى كاسىپورىننىڭ جەتەكتەۋىنە سۇيەنىپ، كاسىپ تىزبەگىن اناعۇرلىم ۇزارتۋ كەرەك. 2012 - جىلدىڭ سوڭىندا شينجياڭ كەريا گۇيمي بيوتەحنيكالىق شەكتى جارنا سەرىكتەستىگى وسى قاجەتكە ساي قۇرىلدى.
شينجياڭ كەريا گۇيمي بيوتەحنيكالىق شەكتى جارنا سەرىكتەستىگىنىڭ جيناۋ، ساقتاۋ قامباسىنا بارعانىمىزدا، ءبىر جاعىنا جاڭادان تەرىلگەن روزا گۇلدەرى ۇيىلگەنىن، ەندى ءبىر جاعىنا قوراپتالاتىن كەپتىرىلگەن روزا گۇلى قاۋىزدارى قويىلعانىن كوردىك. روزا گۇلى ءسولىن، روزا گۇلى ەفير مايىن ايىرۋ سەحىندا سەرىكتەستىك جىنتىكتەي مانەرلەنەتىن ءتۇرلى ونىمدەردى قاۋىرت ءوندىرىپ جاتىر ەكەن.
”كەزەكتە سەرىكتەستىك 10 مىڭ مۋ كەلەتىن روزا گۇلى ەگىمشىلىك بازاسىن قۇرىپ، روزا گۇلى جەلىلەس ازىق - تۇلىكتەرى، ەڭلىك بۇيىمدارى، كۇندەلىكتى تۇتىنۋ بۇيىمدارى ءبىر تۇلعالانعان تۇتاس كاسىپ تىزبەگىن قالىپتاستىرىپ، ونىمدەرىن بۇكىل ەلدىڭ جەر - جەرىنە ساتتى“، - دەدى وسى سەرىكتەستىك پارتيا ياچەيكاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى گاۋ جييۋان.
باستاماشى كاسىپورىننىڭ جەدەل دامۋى روزا گۇلى ونىمدەرىنىڭ داڭقىن اسىردى، مۇنان دا ماڭىزدىسى، سول جەردەگى قىستاق تۇرعىندارىنا اناعۇرلىم كوپ جۇمىس ورنىن ازىرلەدى.
”كاسىپورىنعا كىرىپ قىزمەت ىستەگەننەن كەيىن بوتەلكە جۋۋ، بوتەلكەگە قۇيۋ، قوراپتاۋ سياقتى جۇمىس ورىندارىندا ىستەدىم، قازىر روزا گۇلىن بۋلاندىرىپ تازارتۋ تەحنيكاسىن ۇيرەنىپ جاتىرمىن“، - دەدى وسى سەرىكتەستىكتىڭ قىزمەتكەرى ءماتتۇردى ءمامتىمىن. ول سياقتى 60 نەشە شارۋا سەرىكتەستىكتىڭ تەحنيكا تىرەكتىسىنە اينالدى.
گاۋ جييۋان بىلاي دەپ تانىستىردى: سەرىكتەستىك قۇرىلعاننان بەرى سول جەردەن، سونداي - اق ماڭايىنان مەزگىلدىك ۋاقىتتىق جۇمىسشىدان جيىنى 200 مىڭ ادام - رەت جالداپ، شارۋالار ءۇشىن 30 نەشە ميلليون يۋان كىرىس كىرگىزدى؛ جەرگىلىكتى ەگىنشىلەردىڭ روزا گۇلى، روزا گۇلى قالامشاسى سياقتى ونىمدەرىن ساتىپ الۋ ارقىلى ەگىنشىلەر ءۇشىن 20 نەشە ميلليون يۋان كىرىس كىرگىزدى.
