6 - ايدىڭ 20 - كۇنى اقوتكەل قىستاعىنىڭ تۇرعىنى اينۇر قاماش ينتەرنەتتە تىكە تاراتۋ ارقىلى قولونەر بۇيىمدارىن ساتۋدا. بيىل جىل باسىنان بەرى، تىكە تاراتۋ ارقىلى ەرەكشە ءدامدى تاعامداردى جانە قولونەر بۇيىمداردى ساتۋدان اينۇردىڭ ايلىق ورتاشا كىرىسى 8000 يۋانعا جەتتى. سۋرەتتى شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى ۋاڭ جىن تۇسىرگەن
شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى تىلشىلەرى جاۋ چۇنحۋا، گى يوۋجۇن، ۋاڭ جىن، لۇي يحان، جاڭ اۋ
”اشىق اسپان كۇن نۇرىنا شومىلدى، پارتياعا ىلەسىپ ۇلكەن - كىشى، كارى - جاس وتانعا العىس ايتامىز...“ 6 - ايدىڭ 20 - كۇنى تاڭ نۇرى بۋرىلتوعاي اۋدانى كوكاعاش اۋىلى اقوتكەل قىستاعىنا شۇعىلاسىن شاشتى، قىستاق تۇرعىنى اسقار زاقان دومبىراسىنىڭ قۇلاق كۇيىن كەلتىرىپ، ءوزىنىڭ شىن سۇيىسپەنشىلىگىنەن تۋىنداعان ءانى «وتاندى جىرلايمىندى» شىرقادى، اسقاقتاعان ءان اۋەنى الىسقا قالىقتادى.
”ءبىزدىڭ قىستاق بۇرىن اۆتونوميالى رايون دارەجەلى كەدەي قىستاق ەدى، نەگىزدىك قۇرىلعى شارت - جاعدايى ناشار، بۇقارانىڭ يدەيالىق تانىمى مەشەۋ بولاتىن. پارتيانىڭ قامقورلىعىندا ءبىز كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاپ، قوس قولىمىزعا سۇيەنىپ تاماشا تۇرمىس جاراتىپ، تۇرمىسىمىزدى تۇبەگەيلى وزگەرتتىك، كوپشىلىكتىڭ العىسىن ءۇش كۇن، ءۇش تۇندە دە ايتىپ تاۋىسا المايمىز“، - دەدى اسقار شىن كوڭىلىمەن.
جۇپار ساڭىراۋقۇلاق ءالى تەرىلمەي جاتىپ، ساۋداگەرلەر تۇگەلدەي ساتىپ الۋعا تاپسىرىس بەردى
6 - ايدىڭ 20 - كۇنى تاڭ اتىسىمەن باقىتگۇل دۇيسەنباي ورنىنان تۇرىپ، اسىعىس - ۇسىگىس بەتى - قولىن جۋا سالىپ، ءبىر جاپىراق نانىن الا سالىپ دەرەۋ جۇپار ساڭىراۋقۇلاق جىلىجايىنا قاراي جۇگىردى.
حيلۇڭجياڭ ولكەسىنىڭ شينجياڭعا كومەك بەرۋ الدىڭعى شەپ قولباسشىلىق شتابى كومەكتەسىپ سالعان تۇتاس تۇلعالى كۇن نۇرىن جينايتىن ەنەرگيا سارىپ ەتۋى تومەن 3 قۇراما ەگىن شارۋاشىلىق جىلىجايىندا تىعىرشىقتاي جۇپار ساڭىراۋقۇلاق باكتەريا تاياقشاسىندا تولىپ تۇر. جۇپار ساڭىراۋقۇلاعىن ءوسىرۋ بارىسىندا حيميالىق تىڭايتقىش بەرمەگەندىكتەن، ءار كيلوگرامىن 15 يۋاننان ساتسا دا، قاجەتتى قامداي المادى. جىلىجايداعى وسى جۇپار ساڭىراۋقۇلاق ءالى تەرىلمەي جاتىپ اۋدانداعى ءبىر ساۋداگەر تۇگەلدەي بۇيىرتىپ ساتىپ الۋعا تاپسىرىس بەردى.
كەدەيلىكتەن ارىلتۋ تابىسىن بەكەمدەپ، كەدەي وتباسىلارىن كەدەيلىكتەن ارىلتىپ، قايتا كەدەيلەستىرمەۋ ءۇشىن، قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى داۋلەن رىشات پەن قىستاق كادرلارى وتباسىلاردى ارالاپ جاعداي ۇعىسىپ، كەدەيلىكتەن ارىلعان وتباسىنداعى 6 ەڭبەككۇشتى اتتانىسقا كەلتىرىپ، جىلىجاي باسقارۋشىسى ەتتى. باقىتگۇل وسىلاردىڭ ءبىرى، ول قازىر ايىنا 2400 يۋان كىرىس كىرگىزىپ قانا قالماستان، مىندەتتەمەلى كاسىپورىن تەحنيگىنىڭ كومەگى مەن جەتەكشىلىك ەتۋىندە قىستاقتاعى جۇپار ساڭىراۋقۇلاق ەگۋ شەبەرىنە اينالدى.
”كەدەيلىكتەن ارىلسادا ساياساتتى توقتاتپادى، كەدەيلىكتەن ارىلسادا كومەكتەسۋ، سۇيەمەلدەۋدى توقتاتپادى، قىستاق ءتۇرلى بايلىق قاينارىن تولىق بىرىكتىرىپ، ’پارتيا ياچەيكاسى + سەرىكتەستىك + سەلبەستىك كووپەراتيۆى + شارۋا وتباسى‘ دامۋ ۇلگىسىنە ىزدەنىس جاساپ ىلگەرىلەتىپ، وسى قىستاقتاعى ەڭبەككۇشتەردى جۇمىستانىپ، كىرىسىن ارتتىرۋعا باستادىق“. داۋلەن بىلاي دەپ ەسەپ كورسەتتى: كاسىپورىن ءار باكتەريا تاياقشاسىن 0.5 يۋاندىق ولشەممەن ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان 40 كەدەي وتباسىنا پايدا ءبولدى، قىستاق كوللەكتيۆ ەكونوميكاسىنان دا جىلىنا 40 مىڭ يۋان كىرىس كىرەدى. كەدەي وتباسىلارىنىڭ كىرىسى ارتىپ، كاسىپورىن دامىپ قانا قالماستان، قىستاق كوللەكتيۆى دە بىلەكتى سىبانىپ تاستاپ قايراتتانا ىستەيتىن كۇش - قۋاتقا يە بولدى.
”وسى ايدان باستاپ، سەرىكتەستىك ەڭبەكاقىما ءار ايدا 600 يۋان قوساتىن بولدى. قالعان 2 جىلىجاي جوندەلىپ بولعان سوڭ، قىستاقتا سەيىل اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتامىز، مەن ءتىپتى دە مول اقشا تابامىن“. تاياۋ ماڭداعى كۇن قاعار تاقتايشاسىن ورناتۋدى كۇتىپ تۇرعان جىلىجايعا قاراپ، باقىتگۇلدىڭ جانارى ۇمىتكە تولدى.
ەلەكتروندى ساۋدا ءبىلىمىن ۇيرەنىپ، ءتىپتى دە تولىسا ءتۇستى
ساعات 10 مولشەرىندە اينۇر قاماش كوتەرمەگە الىپ تيجارات جۇرگىزگەن ەلەكتروندى ساۋدا ەرەن بازارى ۋاعىندا ەسىگىن اشىپ قاريدارلاردى قارسى الدى، كوزدىڭ جاۋىن الاتىن تاۋارلار زات سورەسىنە رەتتى ءتىزىلىپتى، قىستاق تۇرعىندارى جاساعان قولونەر بۇيىمدارى دا ولاردىڭ اراسىنا قويىلىپتى.
2019 - جىلى 1 - ايدا ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي شارۋا اينۇردىڭ شاعىن دۇكەن اشۋ تاجىريبەسى بار ەكەنىن ويلاسقان قىستاق ەندى عانا قۇرىلعان ەلەكتروندى ساۋدا ەرەن بازارىن ونىڭ باسقارۋىنا تابىستايدى. ”قىستاققا كەلەتىن ساياحاتشىلار بارعان سايىن كوبەيۋدە، ەرەن بازاردىڭ ساۋداسى دا بارعان سايىن جاقسارىپ كەلەدى“، - دەدى اينۇر.
ەلەكتروندى ساۋدا تەكشەسىنىڭ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن ساتۋ بازارىن كەڭەيتۋ ءۇشىن، بۋرىلتوعاي اۋدانى ەلەكتروندى ساۋدا قىزمەت وتەۋ پۋنكت - تۇيىندەرىندەگى كاسىپپەن شۇعىلدانعان ادامداردى جانە جەكە ساۋدا - ونەركاسىپشىلەردى ۇيىمداستىرىپ 2 مەرزىمدىك ەلەكتروندى ساۋدا تىكە بەرىلىمىن ناقتى باسقارۋ باۋلۋىن ورىستەتتى، اينۇر ولاردىڭ ءبىرى ەدى.
”قايتكەندە ينتەرنەت جەلىسىنىڭ جىلدامدىعىنا ىلەسىپ تيجارات وي جەلىسىنە بۇرىلىس جاساۋعا بولادى، قايتكەندە ينتەرنەت جەلىسىندەگى كاسىپتى كەڭەيتۋگە، ونىمدەردىڭ ساتىلۋ اۋماعىن زورايتۋعا بولادى، مۇعالىم ءبىر - بىرلەپ تۇسىنىك جاسادى. مەن بەينە ءبىر قۇرعاق بىلقىلداقتىڭ سۋعا سالعاندا تولىسىپ كەتكەنى سياقتى وتە كوپ ءبىلىم الدىم، شاتتانعاندىعىمنان ءتۇن بويى ۇيىقتامادىم“، - دەدى اينۇر، قازىر ول دوستار شەڭبەرى، دوۋيىن قىسقا بەينە ەكرانى، سونداي - اق تىكە بەرىلىمدە زات جەتكىزۋ ءتاسىلى ارقىلى كەپتىرىلگەن ەت، قۇرت سياقتى ەرەكشە ءدامدى تاعامداردى ساۋدالاي باستادى، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ وزدەرى جاساعان ۇلتتىق ەرەكشەلىككە يە قولونەر بۇيىمدارى دا اۋىل - قىستاقتان ۇزاپ شىقتى.
”مەكەن - جايىڭىزدى قالدىرىپ كەتىڭىز، مەن سىزگە تەز ارادا جەدەل جولداما جولدايمىن“. ءسوز ارەدىگىندە اينۇر تاعى ءبىر تاپسىرىس الدى، قازاقى ۇلگىدە تىگىلگەن ءبىر سومكە شي - انعا جولداندى. بۇل اينۇردىڭ ەڭ قۋانىشتى ساتتەرى، ول وسىنداي تاپسىرىستىڭ بارعان سايىن كوبەيەتىندىگىنە كامىل سەنەدى.
قوناقتاردىڭ القاۋى شارۋالار شاتتىعى ساياجايىنىڭ باقىتى
ساعات 12دە، ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي شارۋا جەڭىسبەك مۇراتبەك بىلەگىن سىبانىپ، اۋدان قالاشىعىنان كەلگەن قوناقتارعا تۇسكى اس دايىنداي باستادى. تاعى ءبىر جاعىندا، شىت جاڭا اشەكەيلەنگەن دوڭگەلەك ءپىشىندى ۇيدە جەڭىسبەكتىڭ ايەلى جاڭا داستارقان جايىپ، جاس كۇيىندەگى جەمىس - جيدەكتەردى ۇستەلگە ءتىزدى.
ەرلى - زايىپتى ەكەۋى تيجارات جۇرگىزىپ وتىرعان وسى ”جەڭىس شارۋالار شاتتىعى ساياجايىنىڭ“ ورنى جاقسى، قۋىرماشتارى ءدامدى بولعاندىقتان، اتاعى توڭىرەگىنە تارالدى. قاۋىرت مەزگىلدە، ءسوز جوق، ءبىر كۇن بۇرىن تەلەفوندا تاپسىرىس بەرۋ كەرەك.
التىن جاعالاۋ، سايتان كەرىش سىندى 2 كورىنىس اۋماعىنا سۇيەنگەن بۋىرىلتوعاي اۋدانى اقوتكەل قىستاعى جانە العا قىستاعى سياقتى 2 ۇلتتىق سالت - سانا، ساياحات قىستاعىن كۇش سالا سومدادى. اۋدان قالاشىعىنان نە بارى 8 كيلومەتر قاشىقتىقتا بولعانىمەن، اقوتكەل قىستاعىنا بۇرىن ساياحاتشىلار از كەلەتىن. قىستاق ”ەكى كوميتەتى“ القاسى اقوتكەل قىستاعىنىڭ دامۋ ورايىنىڭ كەلىپ جەتكەندىگىن سەزگىرلىكپەن تانىپ جەتتى.
قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كىرىستى ارتتىرۋ ارناسىن كەڭەيتىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ىشكى قوزعاۋشى كۇشىن قاۋلاتۋ ءۇشىن، اقوتكەل قىستاعى ەرەكشە اس - سۋ، ساياحات قىزمەت وتەۋ سياقتى شەبەرلىككە باۋلۋدى ورىستەتىپ، قىستاق تۇرعىندارىن تيانشاننىڭ سولتۇستىك بوكتەرىندەگى ەكونوميكالىق بەلدەۋگە بارىپ ارالاپ، ۇيرەنۋدە بولىپ، بايۋ قابىلەتىن وسىرۋگە باعىتتامالى ۇيىمداستىردى، جەڭىسبەك، انە سول، تيانشاننىڭ سولتۇستىك بوكتەرىندەگى ەكونوميكالىق بەلدەۋىن ارالاۋ ۇيىرمەسىنىڭ ءبىر مۇشەسى.
ۇلىڭگىر كولى قىسقى بالىق اۋلاۋ مەرەكەسىنە، قىسقى ءتول مادەنيەت - ساياحات مەرەكەسىنە سۇيەنىپ، اقوتكەل قىستاعى ىلگەرىندى - كەيىندى 7 رەت ەرەكشە ۇلتتىق سالت - سانا، مادەنيەت - ساياحات قيمىلىن وتكىزدى. ساۋدانىڭ كۇسەت كەزىندە جەڭىسبەكتىڭ شارۋالار شاتتىعى ساياجايىنىڭ ايلىق تيجارات سوماسى 6000 يۋانعا تايايدى.
”قىستاقتان بۋرىلتوعاي اۋدانىنىڭ سايتان كەرىشىنە تۇتاسقان تاس جولدا كەلەر ايدىڭ سوڭىندا اۆتوكولىك قاتىنايدى، سول كەزدە ساياحاتشىلار، ءسوز جوق، ءتىپتى دە كوبەيەدى، شارۋالار شاتتىعى ساياجايىنىڭ كولەمىن ۇزدىكسىز كەڭەيتىپ، وسى تاماشا ورايدى يگەرۋىم كەرەك“. قوناقتاردىڭ القاۋىندا جەڭىسبەك بۋى بۇرقىراعان قۋىرداق، قارىنعا سالىپ پىسىرىلعان ەت، ەت سياقتى ءدامدى قۇجىرلاردى اس ۇستەلىنە ءتىزدى، بۇل وعان ءتان باقىتتى ساتتەر ەدى.
