تيانشان تورى حابارى (ٴتىلشى ليۋ يميڭ حابارلايدى). 7 ـ ايدىڭ 16 ـ كۇنى، ساعات 23دە، ”ٴبىز دەر كەزىندە كوكونىس، سۋ ونىمدەرى، قوي، سيىر ەتى جانە جەمىس - جيدەكپەن قامدايتىن ساۋداگەرلەرمەن بايلانىس جاسادىق. قىزمەتكەرلەر تۇندەلەتىپ زاتتىق ماتەريالداردى تولىقتاپ، توپ قاراستىلىعىنداعى ٴارقايسى ەرەن بازارلاردىڭ جەتكىلىكتى زات قاينارىمەن قامدالۋىنا كەپىلدىك ەتەدى”- دەدى شينجياڭ دوستىق (توبى) شەكتى جارنا سەرىكتەستىگىنىڭ ورىنباسار باس قولباسشىسى ءارى ەرەن بازار بولىمشە سەرىكتەستىگىنىڭ قوسىمشا باس ديرەكتورى جاۋ چيڭمەي.
ۇعىسۋعا قاراعاندا، قامداۋدى قامتاماسىزداندىرۋ ٴۇشىن، دوستىق توبى كۇرىش، ۇن، ماي، كوكونىس، ەت سياقتى زاتتىق بۇيىمداردى كوپتەگەن قامداۋ ارنالارى ارقىلى تولىقتاپ، زارارسىزداندىرۋ، قورعانىس بۇيىمدارىنا مەڭزەس، كۇندەلىكتى قامباداعى قورى مەن زاپاس ساقتالعان مولشەرىن ساقتايدى. قازىر دوستىق ەرەن بازارىنداعى شيكى، جاس كوكونىس تۇرلەرىنىڭ زاپاس قورى جايشىلىقتاعىدان 5 ەسە كوپ بولىپ، قالعان زاتتاردى ٴار كۇنى ۋادەلى ۋاقىتتا تولىق قامداپ وتىرادى.
”ىندەت كەزىندە، ەرەن بازار بارلىق تاۋاردىڭ باعاسىن ورنىقتى ساقتاۋعا كەپىلدىك ەتەدى. ەرەن بازار باعانىڭ تۇراقتىلىعىن، بازار ٴتارتىبىنىڭ ورنىقتىلىعىن باتىل قورعايدى، زات قاينارىنىڭ جەتكىلىكتى، ٴتۇرىنىڭ مول بولۋىن قامتاماسىزداندىرىپ، قالا تۇرعىندارىنىڭ ەرەكشە مەزگىلدەن حاۋىپسىز، ورنىقتى وتۋىنە كومەكتەسەدى“، ـ دەدى جاۋ چيڭمەي. ”قالا تۇرعىندارىنىڭ زاتتى ٴبىر جولدا جيناپ ساتىپ الۋىنىڭ قاجەتى جوق، زات ساتىپ العاندا ۇستامدى بولۋ كەرەك“.
حاۋىپسىزدىك ماسەلەسىنە مەڭزەس، ەرەن بازار زارارسىزداندىرۋ، قورعاۋ قىزمەتىن دە ويداعىداي ىستەدى. ” ٴبىز ىندەتتەن ساقتانۋ حاۋىپسىزدىگى شارالارىن زاتتاردى قامباعا كىرگىزۋدەن باستاپ، قامبادا زاتتاردى سارالاۋعا دەيىن، ٴاربىر باسقىشىنا، ءار بۋىنىنا دەيىن تياناقتاندىرامىز“ ، ـ دەدى جاۋ چيڭمەي.
ۇعىسۋعا قاراعاندا، دوستىق ەرەن بازارى «دوستىق يگوۋ» تۇعىرى ارقىلى زاتتاردى ۇيگە جەتكىزۋ قىزمەت وتەۋىمەن قامدايدى.
ٴىرى ەرەن بازارلاردان سىرت، كەيبىر شاعىن دۇكەندەردىڭ، كوكونىس دۇكەندەرىنىڭ قامداۋى جەتكىلىكتى، كوكونىس ونىمدەرى مول بولدى. 7 - ايدىڭ 16 - كۇنى ساعات 23تەن 30 مينۋت وتكەندە، ٴۇرىمجى قالاسى شۇيموگوۋ رايونى شينمين شىعىس كوشەسىندەگى ەرەن بازاردا ماڭايداعى تۇرعىندار كوكونىس ساتىپ الۋدا. ”ٴبىز ٴار كۇنى جيۋديڭ بازارىنان زات كىرگىزەمىز، زات قامداۋشىلار كوكونىس، جەمىس ـ جيدەك سياقتىلاردىڭ قامداۋى جەتكىلىكتى دەگەن“، ـ دەدى دۇكەن قوجايىنى گو شياۋجىن.
اۋدارعان: مەيىرمان جاپاربەك
