7-ايدىڭ 17-كۇنى، قالا تۇرعىندارى ءۇرىمجى قالاسى سايباق رايونى ءمالىم الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ كوكونىستى تىكە ساتۋ دۇكەنىندە كوكونىس تاڭداۋدا.
شينجياڭ گازەتىنىڭ حابارى. (تىلشىلەر يۇي شي، جاۋ يۋە، يە شياۋمين، وتكىر نيجات) ءۇرىمجى قالاسىنداعى ءار دارەجەلى تاراۋلار پارمەندى قامتاماسىزداندىرۋ شارالارىن قولدانىپ، بۇقارانى تۇرمىستىق زاتتار جانە شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋ زاتتارىمەن ءونىمدى قامداۋعا كەپىلدىك ەتتى. كەزەكتە، ۇن، ماي، ەت، كوكونىس، ءسۇت، جۇمىرتقا قاتارلى تاۋارلاردىڭ زاپاس قورى مول، قامداۋى جەتكىلىكتى، باعاسى ورنىقتى.
زات كىرگىزۋ ارناسىن كەڭەيتىپ، تاۋاردىڭ تاراتىلۋىن كەڭەيتۋ، قويماداعى قوردى تولىقتاۋ ءۇشىن، دوستىق توبى تاۋارمەن قامداۋ ورىندارىمەن دەر كەزىندە حابارلاسىپ، كۇرىش، ۇن، ماي، كوكونىس، جەمىس-جيدەك، ەت قاتارلى زاتتاردى ءتۇرلى ارنالارمەن قامدادى. كەزەكتەگى وسى توپتىڭ كۇرىش، ۇن، ماي قاتارلى تۇرمىستىق قاجەتتى بۇيىمدارىنىڭ زاپاس قورى بازاردى 3 اي قامداي الادى. دوستىق توبى تاعى توردا زات ساتىپ الۋ، تەلەفوندا تاپسىرىس بەرۋدى بەلسەنە ورىستەتىپ، ٴبىر تۇتاس جەلى بويىنشا وتباسىنا دەيىن زات جەتكىزۋ ٴتاسىلى ارقىلى قالا تۇرعىندارىنىڭ قاجەتىن قاناعاتتاندىردى. ”ءبىز ىندەتتەن ساقتانۋ-تىزگىندەۋدى ۇدايىلاندىرۋدى مىقتى يگەرۋمەن قاتار، ءتۇرلى تۇرمىستىق قاجەتتى بۇيىمداردى كىرگىزۋ ارناسى مەن ساپا وتكەلىن قاتاڭ يگەرىپ، تەكسەرۋ ـ كارەنتيندەۋ جانە باعانى اداقتاۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، قالا تۇرعىندارىنا بار كۇشپەن ساپالى قىزمەت وتەيمىز“،-دەدى شينجياڭ دوستىق (توبى) جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ ورىنباسار باس القاسى جانە ەرەن بازار سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى جاۋ چيڭمەي.
شينجياڭ جيۋديڭ اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن تولايىم ساتۋ ساۋدا بازارى تۇتاس شينجياڭداعى اۋىل شارۋاشىلىق قوسىمشا ونىمدەرىن،كوكونىستەردى باستى شوعىرلاندىرۋ، تاراتۋ جانە ساتۋ ورنى بولىپ، ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن قامداۋ قىزمەتىن بار كۇشپەن ويداعىداي ىستەپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تۇرمىستىق زاتتىق قاجەتىن قامتاماسىزداندىرادى. 17-كۇنى ساعات 12 دەگى ساندى مالىمەتكە قاراعاندا، جيۋديڭ بازارىندا ساۋداعا سالىنعان كوكونىس 3000 توننا اينالاسىنا جەتكەن، قالا تۇرعىندارى قاجەت ەتەتىن 30 ءتۇرلى ۇنەمى كەزدەسەتىن كوكونىس جانە 20 تۇرلىدەن استام ارناۋلى قامدالاتىن كوكونىس مولشەرى جەتكىلىكتى، باعاسى ورنىقتى بولعاندىعىن كورسەتتى. ۇعىسۋعا قاراعاندا، ءۇرىمجى قالاسىنىڭ ءار كۇنگى كوكونىس تۇتىنۋ قاجەتى مولشەرمەن 1500 توننا.
”ءبىز ساۋدا جاعدايىن تەكسەرىپ باقىلاپ، جەمىس - جيدەك ، كوكونىس ساۋداسى ينفورماتسياسىن كۇندەلىكتى ساناققا الىپ، قاتىستى تاراۋلارعا دەر كەزىندە مالىمدەپ وتىرامىز ءارى بازاردىڭ اۋقىمدىق جاعدايى مەن ۇيلەسىمدىگىنە قاراتا تالداۋ جاساپ، ۇسىنىس بەرۋ ارقىلى ءار دارەجەلى ۇكىمەت تاراۋلارىنىڭ قامداۋدى قامتاماسىزداندىرۋىنا، زات باعاسىن ورنىقتىرۋىنا ماڭىزدى نەگىز ازىرلەيمىز“. شينجياڭ جيۋديڭ اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى تيجارات باسقارۋ شەكتى سەرىكتەستىگى پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، باس جوراسى چين جۇڭ تانىستىرىپ بىلاي دەدى: ”قىزمەتكەر، تيجاراتشىلاردان سىرت، شينجياڭعا كەلگەن جۇك كولىك جۇرگىزۋشىلەر توركوزدەنگەن اۋماق بويىنشا باسقارىلدى جانە شينجياڭعا كەلگەن جۇك اۆتوكولىك شوفەرلەرىن الاڭعا كىرىسىمەن تىزىمدەپ، ۋاكىلاتان كولىك جۇرگىزىپ تاسىمالداۋدان جاتاققا ورنالاستىرۋعا دەيىن ادام مەن اۆتوكولىكتىڭ الاڭنان شىعۋ جالپى بارىسىن قاتاڭ مەڭگەردى“.
بەييۋانچۇن بازارىنداعى ٴارقايسى ساۋداگەر زات قاينارىن بەلسەنە ۇيىمداستىرىپ، جەتكىزۋ ارناسىن سايكەستىرىپ، قامداۋ ٴتارتىبىن ويداعىداي ساقتادى. 7-ايدىڭ 17-كۇنى ساڭ سارىدەن باستاپ، بەييۋانچۇن بازارىنداعى 270 تەن استام تيجاراتشى تۇنىمەن كوكونىس تاسىپ، كوكونىس ساقتاۋ مولشەرىن 2000 تونناعا جەتكىزدى. ” جاپىراقتى كوكونىستەر ۇزاق ساقتاۋعا ءتوزىمسىز بولعاندىقتان، تيجاراتشىلار نەگىزىنەن كۇنبە-كۇن تاسىمالداپ، ساتادى. ءبىز بارلىق ساۋداگەرلەرگە انىق باعا قويىپ، الاڭعا كىرگەن كوكونىستەردە ءسوزسىز وندىرىلگەن جەر نەمەسە زات كىرگىزۋ تالونى بولۋ كەرەك دەگەن تالاپتى قويدىق“،-دەدى ءۇرىمجى بەييۋانچۇن (توبى) شەكتى جاۋاپكەرلىك سەرىكتەستىگى بەييۋانچۇن بازارى ينفورماتسيا ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى لي شۋەشان.
ۇعىسۋعا قاراعاندا، ءۇرىمجى قالاسىنداعى 532 الەۋمەتتىك اۋماقتاعى كوكونىس قوسىمشا ازىق-تۇلىكتەردى تىكە ساتۋ ورنى (الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ سيىر، قوي ەتىن تىكە ساتۋ ورنىن قامتيدى) قالىپتى تيجارات جۇرگىزىپ، قالا تۇرعىندارىن كوكونىس، سيىر، قوي ەتىمەن قامدايدى. سونىمەن بىرگە، قالا دارەجەلى شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋ، قامداۋ كاسىپورىندارى بازاردىڭ اۋقىمدىق وزگەرىسىنە قاداعالاي نازار اۋدارىپ، زاپاس تاۋارلاردى ساتىپ الۋدى باسقارۋ، جوتكەۋ، تاسۋ جانە بازار ارقىلى قامداۋدى بار كۇشپەن ويداعىداي ىستەدى. ورتالىق قالا بازارلارىن باقىلاپ - باسقارۋ تارماعى دا باقىلاپ - باسقارۋدى كۇشەيتىپ، زاتتاردى باسىپ قويۋ، دۇرمەككە ىلەسىپ باعا كوتەرۋ، جالعان زات جاساۋ، ساتۋ سىندى زاڭسىز ارەكەتتەرگە قاتاڭ سوققى بەرەدى.
