شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى لي چۇنشيا
6 - ايدىڭ 27 - كۇنى تاڭ اتىسىمەن تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانى دافتەر اۋىلىنىڭ اتجايلى قىستاعىندا پامير ۇستىرتىنە توگىلگەن كۇن شۋاعىمەن بىرگە، قىستاق تۇرعىنى تەمىر رايىمقۇل باسقا 9 شەكارا قورعاۋشىمەن بىرگە قاتار تۇزەپ، مىندەت ءبولىستى، ونان سوڭ موتوتسيكلىنە ءمىنىپ، شەكارانى شارلاۋعا جول الدى. وسى شەكارانى شارلاۋ جولى ايگىلى ۋاحان ءدالىزىن بويلايدى.
ۋاحان ءدالىزى − بايىرعى جىبەك جولىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى، مارتەبەلى شايحى شۋانزاڭ، جيھانگەز ماركو پولو كەزىندە وسى جەردەن وتكەن. بۇل كۇندەرى دافتەر اۋىلىنان باتىس وڭتۇستىككە بەتتەسەڭىز، شىت جاڭا اسفاليت جولمەن وسى اراعا كەلە الاسىز. اتجايلى قىستاعى ۋاحان ءدالىزىنىڭ جۇڭگو شەكاراسى ىشىندەگى بولىگىندەگى بىردەن - ءبىر قىستاق، تەڭىز دەڭگەيىنەن بيىكتىگى 4000 نەشە مەتر كەلەدى، ءبىر قىستاق 3 ەلمەن ىرگەلەس جاتاتىندىقتان، ”ۋاحان دالىزىندەگى 1 - قىستاق“ دەپ اتالعان.
تەمىر بيىل 58 جاستا، ول قارا كوزىلدىرىك سالادى، ءوڭ - الپەتى توتىعىپ كەتكەن، ول ۇستىرتتەگى كۇشتى ۋلترا كۇلگىن ساۋلەنىڭ تالاي جىلدان بەرگى قالدىرعان بەلگىسى ەدى. ”مەن ەكىنشى ۇرپاق شەكارا قورعاۋشىمىن، شەكارانى ءومىر بويى شارلاپ كەلەمىن، وسىنداعى ءاربىر ساي - سالانى قانىق بىلەمىن. قازىر جول جوندەلىپ بولدى، ءبىزدىڭ شەكارانى شارلاۋىمىز دا اناعۇرلىم قولايلىلاستى“، - دەدى ول تىلشىگە ماقتانىشپەن.
جاڭا جۇڭگو قۇرىلعان العاشقى كەزدە، تەمىردىڭ اكەسى رايىمقۇل ەرگەش قىستاقتىڭ ەڭ العاشقى پارتيا ياچەيكا شۋجيى، بۇكىل قىستاقتاعى 10 نەشە وتباسىنداعى قىستاق تۇرعىندارىن باستاپ وتاندى قورعاپ، شەكارانى كۇزەتكەن، تاعى تاڭداۋلى شەكارا كۇزەتشىسى بولىپ، قاتىستى تاراۋلاردىڭ ماراپاتتاۋىنا يە بولعان. ۇيلەرىندە تاعى اكەسىنىڭ ماراپاتتالعان كەزىندەگى سۋرەتى ساقتالىپتى، ول رەڭسىز سۋرەتتە اكەسى قىرعىز قالپاعىن كيىپ، قونىش باۋ تاققان، اسا رۋحتى كورىنەدى.
تەمىردىڭ اكەسى شەكارا كۇزەتكەن سول جىلداردا شارت - جاعداي جاپالى، تاۋ جولدارى كۇدىر دە قيىن بولاتىن. تەمىردىڭ ەسىندە، اكەسى ۇنەمى تاڭ اتا اتقا ءمىنىپ، ازىعىن بوكتەرىنىپ شىعىپ كەتىپ، قاس قارايعاندا قايتىپ ورالاتىن. ءبىر جولى اكەسى اسىعىس كەلىپ حابار جەتكىزبەك بولعاندا، اتتان جىعىلىپ، اياعىن مەرتىكتىرىپ الادى.
ۋاقىتتىڭ وتۋىمەن جاعداي وزگەردى، نەشە ونداعان جىلدار وتە شىقتى، تەمىردىڭ اكەسى قايتىس بولدى، ال شەكارا كۇزەتۋ رۋحى ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاستى، تەمىردىڭ ۇلى، قىزى، كۇيەۋ بالاسى تۇگەلدەي شەكارا قورعاۋشى. 2019 - جىلى تەپ - تەگىس اسفاليت جول تاۋ قويناۋىنا دەيىن تۇتاستى، شەكارا قورعاۋشىلاردىڭ قاتىناس كولىگى اتتان موتوتسيكلگە وزگەردى. بۇرىن ءبىر كۇن جۇرەتىن تاۋ جولىن، قازىر ءبىر ساعاتتان استام ۋاقىتتا ءبىر شارلاپ قايتاتىن بولدى.
اۆتونوميالى رايوننىڭ ”جەتى ءبىر توپ“ بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ شاراسىنىڭ ارقاسىندا، شەكارا قورعاۋشىلاردىڭ كەزەكشىلىك ىستەۋ قوسىمشا قاراجاتى ۇزدىكسىز جوعارىلادى. اتجايلى قىستاعىنداعى 116 وتباسىنداعى 422 ادامنىڭ ىشىندە شەكارا قورعاۋشىلار بۇكىل قىستاق ەڭبەككۇشىنىڭ ％54ىن يەلەيدى، بارلىق وتباسىندا تۇگەلدەي شەكارا قورعاۋشى بار.
اسفاليت جول ەسىكتىڭ الدىنا دەيىن توسەلىپ، قىستاق تۇرعىندارى مەن سىرتقى دۇنيەنى تىعىز بايلانىستىردى. قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، بيىل 52 جاستاعى بولات توقتاسىن تەبىرەنىپ بىلاي دەيدى: بۇرىن اۋدان قالاشىعىنا بارۋ ءۇشىن اتپەن 3 − 4 كۇن جۇرەتىنبىز، كەشتە مالشىلاردىڭ ۇيىنە قونۋشى ەدىك. قازىر جول تۇتاستى، اۆتوكولىكپەن ءبىر ساعاتتان استام ۋاقىتتا بارا سالامىز.
جول تۇتاستى، قاعىلەز قىستاق تۇرعىندارى اناعۇرلىم كوپ كۇن كورىس جولىن ىزدەي باستادى. قىستاق تۇرعىنى قۇربانالى تۇرات الدىمەن ءبىر جەڭىل اۆتوكولىك ساتىپ الدى، جاقىندا تاعى 80 مىڭ يۋان جۇمساپ، تاسىمالمەن شۇعىلدانۋ ءۇشىن ءبىر جۇك كولىگىن ساتىپ الدى. ۇيىندەگى 12 سارلىق، 50 نەشە قويدى تاپسىرىسپەن باقتىرىپ قويدى. قۇرباننىڭ ايەلى شەكارا قورعاۋشى، وسى وتباسىندا شەكارا قورعاۋ قوسىمشا قاراجاتى، تاسىمالدان تاپقان تابىس، باعىمشىلىق سياقتىلاردىڭ كىرىسىن قوسقاندا، ءبىر جىلدا كەمىندە 100 نەشە مىڭ يۋان بولادى.
ىركىلىسسىز بولعانى جول عانا ەمەس. 2019 - جىلى قىستاق ۇلكەن تور ەلەكترىنەن پايدالانىپ، بۇرىنعى فوتوۆولتتىق توك شىعارۋعا سۇيەنەتىن كۇندەردى اياقتاتتى؛ بارلىق ءۇي قۇبىر سۋىن ءىشتى، ەندىگارى وزەننەن سۋ تاسىپ ىشپەيتىن بولدى؛ ينتەرنەت كەڭ بەلدەۋىنىڭ وتباسىلارىنا جالعانۋىمەن قىستاق تۇرعىندارى WIFIدان پايدالانىپ، تۇنىق تەلەۆيزور كوردى، تاعى ينتەرنەتتەن زات ساتىپ الۋدى دا ءبىلىپ الدى. ”كيىمدەرىمدى، ۇيدەگى كۇندەلىكتى كەرەك - جاراقتىڭ كوبىن تۇگەلدەي ينتەرنەتتەن ساتىپ العامىن، ارزان، قولايلى“، - دەدى بيىل 20 جاستاعى قىستاق تۇرعىنى گۇلپاري مامەتتۇردى.
اتجايلى قىستاعىندا مال شارۋاشىلىعى باعىمشىلىعى ءداستۇرى بار، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ بايۋىنا كومەكتەسۋ ءۇشىن، جەرگىلىكتى ۇكىمەت قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ءۇستىرت سارلىعى كاسىپ سالاسىن دامىتۋىن دارىپتەدى، تۇتاس قىستاقتا باعىمداعى سارلىق 1200دەن اسىپ كەتتى. قىستاق تۇرعىندارى شەكارا قورعاي ءجۇرىپ، مال باعىپ، ”قورالى سارلىق، قوردالى ءومىر“ بولاتىن تۇرمىس كەشىردى. 2018 - جىلى بۇكىل قىستاق كەدەيلىكتەن ارىلۋدى جۇزەگە اسىردى، 2019 - جىلى قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جان باسىندىق تازا كىرىسى 12 مىڭ يۋاننان اسىپ، 30 نەشە وتباسى ادامدارى ىلگەرىندى - كەيىندى اۆتوموبيل ساتىپ الدى.
”بۇل تەك شەكارا قورعاۋ جولى عانا ەمەس، پارتيانىڭ ابزال ساياساتىنىڭ ارقاسىنداعى كەدەيلىكتەن ارىلۋ جولى، بايۋ جولى“، - دەدى 6 - ايدىڭ 28 - كۇنى ”ۇلى تاڭنىڭ مارتەبەلى شايقىسى شۋانزاڭ وتكەن جەر“ دەگەن جازۋى بار ناقىشتى تاستىڭ قاسىندا تۇرىپ، اۆتونوميالى رايوندىق ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مەڭگەرمەسىنىڭ اتجايلى قىستاعىندا تۇراتىن ءبىرىنشى شۋجيى باي يۇنزىڭ تەبىرەنىسپەن.
بەيقۇت ۇيگە وتىرىپ، تاماشا تۇرمىس كەشىرىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ يدەياسىندا دا بۇرىلىس بولدى، تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ دا باعالى بايلىق ۇستانىمى جۇرت جۇرەگىنەن ورىن الدى. جاقىنعى 2 جىلدا قىستاق تۇرعىندارى ۇيلەرىنىڭ الدى - ارتىنا 80 مىڭ تۇپتەن استام اعاش ەگىپ، ورمان وتىرعىزدى، كەزىندەگى قۇلازىعان ۋاحان ءدالىزى جاسىل جەلەك جامىلدى.
كوگىلدىر اسپاندا بۇيرا بۇلتتار قالىقتايدى، جەل تەربەگەن ءۇستىرت تالدارى پامير ۇستىرتىنە شەكسىز كورىك قوسۋدا. مالشىلاردى وتىرىقتاندىرۋ تۇيىنىندە ءۇي بىتكەننىڭ الدىنداعى بەس جۇلدىزدى نارت قىزىل تۋ جەلمەن جەلبىرەۋدە. ارەدىك ۋاقىتتا ايتىسقا اۋەس قۇربانالى ءوزى شىعارعان ءانىن ايتادى: سۋرەتتەي كوركەم مەكەنگە باقىتتىڭ جولى تارتىلدى...
پامير ۇستىرتىندەگى قارلى تاۋلار اسپانمەن بوي تالاسادى. ”ۋاحان دالىزىندەگى 1 - قىستاق“ تۇرعىندارى ءباز - باياعىسىنداي شەكارانى كۇزەتىپ، شەكارانى قورعاۋدا، كەدەيلىك كەلمەسكە كەتىپ، سارا جولدار بىرتىندەپ الىسقا سوزىلۋدا.
