تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ

بۋىرشىن اۋدانى سازدى دالادا قۇستار سايران سالدى، قۇمدى دالا جەمىس ورمانىمەن كومكەرىلدى

شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى جىڭ جو، ەرىكتى ءتىلشى لي حۇيليڭ

  7 - ايدىڭ 23 - كۇنى شىرعاناق ەگەتىن اۋقاتتى شارۋا ۋ چيڭشان ءوز ءۇيىنىڭ شىرعاناق ورمانىندا قاربالاس ءجۇر، وسى ءجۇز مۋدان اساتىن جەمىس ورمانى ءار جىلى وعان 200 − 300 مىڭ يۋان كىرىس اكەلەدى. ”بيىلعى كىرىسىم جامان بولمايدى“، - دەيدى ول.

  ۋ چيڭشان بۋىرشىن اۋدانى قوستىق قالاشىعى قوستىق قىستاعىنىڭ ەگىنشىسى، ول تۇرعان قىستاق توقىمتى مەملەكەتتىك سازدىق باقشاسىمەن ىرگەلەس. سوڭعى جىلداردان بەرى، بۋىرشىن اۋدانىنىڭ ەكولوگيانى قورعاۋ تەبىنىن ۇزدىكسىز ارتتىرۋىنا ىلەسە، سازدىقتىڭ اۋدانى بىرتىندەپ كەڭەيدى. تاماشا ەكولوگيالىق ورتا قۇستاردىڭ ءوسىپ - ونۋىنە شارت - جاعداي ازىرلەدى، سونىمەن بىرگە جەرگىلىكتى شارۋالارعا دا كىرىستەرىن ارتتىرىپ، اۋقاتتاناتىن وراي الا كەلدى.

  2010 - جىلدان بۇرىن، ۋ چيڭشان وتباسىنىڭ كىرىسى ءبىرشاما تومەن بولاتىن. ول كەزدە بۇل جەردە ءبىر جىلدىڭ كوپ ۋاعىندا بوران ۇزىلمەي سوعىپ تۇراتىن، توقىمتى سازدىعىنىڭ ەكولوگيالىق جاعدايى تىم شىركىن - اي ەمەس ەدى، قوستىق قىستاعى دا سونداي بولاتۇعىن.

  سازدىقتى جانە توڭىرەگىندەگى قورشاعان ورتانى قورعاۋ ءۇشىن، بۋىرشىن اۋدانى تابيعي ورماندى قورعاۋ، ەگىستىك جەردى ورمانعا اينالدىرۋ، جايلىمدى تىنىقتىرۋ سياقتى ەكولوگيانى قورعاۋ جانە قالپىنا كەلتىرۋ ينجەنەريالارىن جاپپاي اتقارىپ، ەرەكشە جەمىس ورمانىن ءوسىرۋ سياقتى ەكولوگيانى قورعاۋ ۇلگىسىن جالپىلاستىرىپ، شارۋالاردى شىرعاناق سياقتى وسىمدىكتەردى عىلمي جولمەن ەگۋگە شابىتتاندىردى.

  ”شىرعاناق سۋ قاينارىن ساقتايدى، توپىراقتى بەكەمدەپ، قۇنارلىلاندىرادى، ەكولوگياسى ءالسىز وڭىرلەردىڭ قورشاعان ورتاسى جونىنەن وتە جاقسى قالپىنا كەلتىرۋ ونىمدىلىگى بار، شىرعاناقتىڭ تاعى ەكونوميكالىق ونىمدىلىگى بار“. ۋ چيڭشاننىڭ تىلشىگە ايتۋىنشا، 2010 - جىلى ول شىرعاناق اعاشىن ەگە باستاپتى. الدىڭعى 3 جىلدا ءار مۋ جەردەن 200 يۋان قوسىمشا قاراجات الىپتى، 3 جىلدان كەيىن وتباسى شىرعاناقتان ءار جىلى 100 توننادان استام ءونىم الاتىن بولىپتى، پىسقان شىرعاناق تىكەلەي اس - سۋ، ازىق - تۇلىك سەرىكتەستىكتەرىنە ساتىلادى ەكەن.

  بۇرىن ءتورت ماۋسىمدا جەل اڭىراپ تۇراتىن قۇمدى دالا بۇل كۇندەرى ۇزاققا سوزىلعان ورمانمەن، تولىقسي وسكەن شىرعاناقپەن، تال - تەرەكتەرمەن كومكەرىلدى. الىستاعى قۇبا ءتۇز جاقىنداعى جاسىل ءتۇستى قۇمنان ساقتانۋ بەلدەۋىمەن ايقىن سالىستىرما قالىپتاستىرىپ، ءار جىلى ساياحاتشىلاردان ميلليونعا جۋىق ادام - رەت باۋرادى.

  سازدىقتىڭ توڭىرەگىندەگى ەكولوگيانىڭ جاقسارۋى جەمىس ورمانىن وسىرۋشىلەردى يگىلىككە كەنەلتىپ قالماستان، تاعى جەمىس - جيدەك شارۋاشىلىعىن دامىتتى. ويماقى قالاشىعىنىڭ توقىمتى قىستاعى دا توقىمتى مەملەكەتتىك سازدىق باقشاسىنا ىرگەلەس كەلەدى، قىستاق تۇرعىنى ياۋ جۇيشياڭ دا ”كاميگۋا“ ەگەدى. ”ءبىزدىڭ بۇل ارانىڭ سۋ ساپاسى جاقسى، كۇن نۇرى جەتكىلىكتى، قاۋىننىڭ ساپاسى جاقسى“، - دەيدى ياۋ جۇيشياڭ. بۇل كۇندەرى، ”كاميگۋا“ ەگۋ اۋدانى ەڭ العاشقى 200 مۋدان دامىپ 2000 مۋعا جەتتى. جيىن - تەرىن ماۋسىمى كەلگەندە، قىستاق تۇرعىندارى قىستاقتىڭ كىرە بەرىسىنە جايما اشىپ ساتاتىندىقتان، ارى - بەرى وتكەن ساياحاتشىلار جاقىن تارتىپ ”ءتاتتى بەكەت“ اتاپ كەتىپتى.

  ەرەكشە ەگىمشىلىكتىڭ دامىتىلۋى ساياحاتتى تاعى دا جانداندىردى. توقىمتى قىستاعىنىڭ تۇرعىنى جوۋ لي بۇرىن اسپاز دا، ساياحات جەتەكشىسى دە بولعان ەدى. 3 جىلدىڭ الدىندا، ول قىستاقتا شارۋالار شاتتىعى ساياجايىن اشىپتى. ”توقىمتى مەملەكەتتىك سازدىق باقشاسىنا كەلىپ قۇس كورىپ، ساياحاتتايتىن ادامدار بارعان سايىن كوبەيدى، شارۋالار شاتتىعى ساياجايىنىڭ ساۋداسى دا بارعان سايىن جاقسارا ءتۇستى“، - دەدى جوۋ لي.

  سوڭعى جىلداردان بەرى، بۋىرشىن اۋدانى ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتتى، قازىر بۇكىل شينجياڭداعى 600 نەشە ءتۇرلى ءتۇز قۇسىنىڭ ىشىندە، بۋىرشىنعا دامىلدايتىن قۇستىڭ ءتۇرى 300گە جەتەدى. ءار جىلى توقىمتى مەملەكەتتىك سازدىق باقشاسىنا كەلەتىن جىل قۇستارى 10 مىڭنان اسادى.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.