شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى تىلشىلەرى رىن جياڭ، ياۋ گاڭ
تاۋى جاسىل، سۋى ءمولدىر، ورمانى نۋ كورىنىس ءوڭىرى، شاعىن اۋلالى، ءدامدى تاعامداردىڭ حوش ءيىسى اڭقىعان شارۋالار شاتتىعى ساياجايى، جەمىسى سامسىعان، مول ءونىم بەرۋ الدىندا تۇرعان جيناۋ - ءۇزۋ باقشاسى... قازىردە وزىندىك ەرەكشەلىككە يە وسىنداي ساياحات كاسىپ كۇيى تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندە كەڭىنەن تارالىپ، اۋىل - قىستاق القابىن ساياحات، سەيىل - سەرۋەننىڭ تاماشا ورنىنا اينالدىردى، تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋدى باعا جەتپەس بايلىققا اينالدىردى.
تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋدى ساقتاپ، جاڭا جاعدايدى قارسى الدى
سىلدىراعان بۇلاق، جايقالعان شالعىن، نۋ ورمان. ءدال قازىر تيانشان بوعدا كورىنىس ءوڭىرىنىڭ ەڭ ءبىر كوركەم مەزگىلى. نۋ ورمانمەن كومكەرىلگەن القاپتاعى كيىز ءۇيدىڭ الدىندا قابەك ءابىلقان ءوزىن بالالىق شاعىنا قايتا ورالعانداي سەزىندى.
”ول كەزدە ءۇيىمىز بوعدانىڭ ەتەگىندە اققولدا وتىراتىن، قاۋلاپ وسكەن شوپتەن بۇزاۋ كورىنبەيتىن“. الدىڭعى عاسىردىڭ 70 - جىلدارىندا تۋعان قابەكتىڭ ايتۋىنشا ەكولوگيانى قورعاۋ ءۇشىن، ونىڭ ءۇيى تيانشان بوعدا كورىنىس وڭىرىنەن كوشىپ ءتۇسىپتى. قازىر ول فۋكاڭ قالاسى سانگۇڭحى اۋىلى ياۋچى ساياحات كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ جورا باستىعى، 102 وتباسىنداعى 484 ادامدى كورىنىس وڭىرىندە ساياحات كۇتىپ الۋ كاسىبىمەن اينالىسۋعا باستاماشىلدىق ەتىپ وتىر.
قورعاۋ سەرپىنىنىڭ ۇزدىكسىز كۇشەيۋىنە بايلانىستى، تيانشان بوعدانىڭ ەكولوگيالىق ورتاسى كورنەكتى جاقسارىپ، كورىنىس ءوڭىرى بارعان سايىن كورىكتەنە ءتۇستى، ساياحاتشىلاردىڭ سانى جىل سايىن ارتتى، شارۋالار شاتتىعى ساياجايلارى سياقتىلاردىڭ ساۋداسى دا بارعان سايىن كۇسەتتەندى. 2006 - جىلى قابەك العاش شارۋالار شاتتىعى ساياجايىن اشقاندا، جىلدىق كىرىسى 10 مىڭ يۋان شاماسىندا بولسا، ال قازىر جىلىنا 100 نەشە مىڭ يۋان كىرىس تابۋ جايشىلىقتاعى ىسكە اينالدى. كەزىندە كووپەراتيۆ مۇشەلەرىنىڭ 70 پايىزى كەدەي وتباسى بولاتىن، ال قازىر بارلىعى كەدەيلىكتەن ارىلىپ بولدى.
”كورىنىس ءوڭىرى شينجياڭنىڭ ساياحات كاسىبىنىڭ ماڭىزدى دانەكەرى عانا ەمەس، ساياحات ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدەگى ماڭىزدى سۇيەنىش“. 7 - ايدىڭ 29 - كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق مادەنيەت جانە ساياحات مەڭگەرمەسىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى وسىنى ايتتى. جاسىل تاۋ، تۇنىق سۋدى ساقتاۋ كورىنىس ءوڭىرى ءۇشىن العاندا، باعا جەتپەس بايلىقتى ساقتاپ قالعاندىق؛ توڭىرەكتەگى ەگىنشى - مالشىلار ءۇشىن العاندا، ولارعا قۇت - ىرىس تاۋىپ بەرۋ.
پوسكام التىن توراڭعى كورىنىس وڭىرىندە كوپتەگەن كەدەي وتباسى ساياحاتتىڭ يگىلىگىن كوردى، كورىنىس وڭىرىندە ساياحات تاۋارلارىن وڭدەپ ساتۋ، شارۋالار شاتتىعى ساياجايىن اشۋ سياقتى كاسىپتەرمەن اينالىسىپ، تەز ارادا كەدەيلىككە قوش ايتتى.
بۋىرشىن اۋدانى شۇڭقىر قالاشىعىنىڭ قىزىلقايىڭ قىستاعى قاناس كورىنىس وڭىرىنە باراتىن جولدىڭ بويىنا ورنالاسقان، تۇتاس قىستاقتاعى 113 شارۋا وتباسىنىڭ جارتىسىنان استامى ەرەكشە حالىقتىق تۇسەلحانا اشىپ، ساياحاتقا سۇيەنىپ كىرىستەرىن ارتتىرىپ بايۋعا بەت الدى.
اۋىل - قىستاق ساياحاتى داۋىرلەپ، تۇرمىس جاقسارا ءتۇستى
قاعىلىق اۋدانىنان شىعىپ شينجياڭ - شيزاڭ تاس جولىمەن وڭتۇستىككە قاراي 105 كيلومەتر جۇرگەندە ءبىرىنشى اسۋ كەزدەسەدى. كوكيار اۋىلىنىڭ نۇرابات قىستاعى وسى اسۋدىڭ ەتەگىنە ورنالاسقان، شينجياڭ - شيزاڭ ”يگىلىك“ كەرۋەن سارايى دا وسى ارادا. ”ول شينجياڭ - شيزاڭ تاس جولىنداعى ساياحاتشىلارعا جان - جاقتى ارتقى شەپ قامتاماسىزداندىرۋ قىزمەتىن وتەپ، جول بويىنداعى قىزمەت وتەۋدىڭ جەتكىلىكتى بولماۋى سياقتى ماسەلەلەردى شەشتى“، - دەيدى قاعىلىق اۋداندىق مادەنيەت، دەنە تاربيە، راديو - تەلەۆيزيا جانە ساياحات مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى جاڭ جۇڭحى.
شينجياڭ - شيزاڭ ”يگىلىك“ كەرۋەن سارايىنىڭ جاۋاپتىسى شيا حىڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: ”يگىلىك“ كەرۋەن سارايىنىڭ اشىلۋى نۇرابات قىستاعىنداعى كەدەي وتباسىلارىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋىنا باستاماشىلدىق ەتتى. قىستاقتا سونداي - اق حالىقتىق تۇسەلحانا، باعىمشىلىق، جىلىجايدا كوكونىس ەگۋ سياقتى سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرى قۇرىلدى، قىستاق تۇرعىندارى ساياحات كاسىبىنىڭ يگىلىگىن كوردى.
قازىر اۋىل - قىستاق ساياحاتى جەر - جەردىڭ جۇمىستانىپ كەدەيلىكتەن ارىلۋىنا باستاماشىلدىق ەتۋدەگى ماڭىزدى جولىنا اينالدى. شارۋالار شاتتىعى ساياجايى، حالىقتىق تۇسەلحانا، سەيىل - سەرۋەن جيناۋ - ءۇزۋ باقشاسى، ساياحاتتىق اۋىل شارۋاشىلىعى، ءتىپتى اۋىل - قىستاق سەيىل - سەرۋەن تاقىرىپتىق باقشاسى، اۋىل - قىستاق ساياحات كورىنىس ءوڭىرى سياقتى كاسىپ كۇيلەرى توپ - توبىمەن جارىققا شىقتى؛ تيجارات جۇرگىزىپ كۇتىپ الۋ، جەردى اينالىمعا سالىپ جالعا بەرۋ اقىسىنان پايدا تابۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى قوسىمشا ونىمدەرىن ساتۋ، بەيزاتتىق مۇرالاردى جالعاستىرۋ، كورسەتۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى اۋىل - قىستاق ساياحاتىنىڭ كولەمى، ساپاسى ۇزدىكسىز ءوسىپ، جۇمىستانۋشىلار سانى ۇزدىكسىز ارتتى؛ سونىمەن بىرگە، جەر - جەر كوركەم اۋىل - قىستاق قۇرىلىسىنا سۇيەنە وتىرىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ قونىس ورتاسىن جاقسارتىپ، اۋىل - قىستاق ساياحات كاسىبىنىڭ دامۋىنا تاماشا نەگىز قالادى.
ساياحاتتىق قىزمەت وتەۋدىڭ دەڭگەيى جوعارىلادى، ”قۇت - ىرىسىن“ مىقتى ۇستادى
66 جاستاعى جۇمان قاسەيىن ءۇرىمجى اۋدانى شۇيشيگوۋ قالاشىعى مورگوۋ قىستاعىنىڭ تۇرعىنى. بۇرىنعى كەزدەگى ساياحات ونىڭ ەسىندە ءالى بار. ”ءۇرىمجىنىڭ نانشانىندا العاش ساياحات باستالعاندا ساياحاتشىلارعا تالاسۋ، ساياحاتشىلاردى تارتۋ ۇنەمى بولىپ تۇراتىن. قازىر ساياحات شارۋاشىلىعى ارناعا ءتۇستى، جۇرتتىڭ ءبارى اقشا تاباتىن بولدى، كىرىستەرى ەسەلەپ ارتتى“.
2017 - جىلدان باستاپ، ءۇرىمجى اۋدانى ساياحاتتى ارناعا تۇسىرە باستادى. ءۇرىمجى نانشاننان مادەنيەت ساياحات اشۋ شەكتى سەرىكتەستىگى مورگوۋ كورىنىس ءوڭىرىن جاپپاي بىرىكتىرىپ، ءبىر تۇتاس جوبالاناتىن، ءبىر تۇتاس جوسپارلاناتىن، ءبىر تۇتاس باسقارىلاتىن، ءبىر تۇتاس شارۋاشىلىق جۇرگىزەتىن ساياحات ءوڭىرىن قالىپتاستىرىپ، بۇرىنعى بەتالدى قۇرۋ جايتتەرىن تۇبەگەيلى وزگەرتتى، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كىرىسى ارتتى، ساياحات كاسىبىمەن اينالىسۋ ىنتاسى ونان ارى ءوستى.
مورگوۋ قىستاعىنداعى وزگەرىس − شينجياڭنىڭ ساياحات بازارىن كۇش سالا وزگەرتۋ، ساياحاتتىق قىزمەت وتەۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ جەتىستىكتەرىنىڭ ءبىرى. سوڭعى جىلدارى شينجياڭ ۇزدىكسىز ارناعا ءتۇسىرۋ، كورىنىس وڭىرلەرىنىڭ قىزمەت وتەۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋمەن بىرگە، اۋىل - قىستاق ساياحاتىنىڭ دارەجەسىنىڭ جوعارىلاۋ سەرپىنىن كۇشەيتتى. 2019 - جىلى اۆتونوميالى رايوندا 13 تاراۋ «اۋىل - قىستاق ساياحاتىنىڭ ساپاسىنىڭ ءوسىپ، دارەجەسىنىڭ جوعارىلاۋىن جەبەۋدىڭ اتقارۋ جوباسىن (2019 − 2020 - جىلى)» بەلگىلەدى ءارى باسىپ تاراتتى، نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىسىن كۇشەيتۋدىڭ سىرتىندا، حالىقتىق تۇسەلحانالاردىڭ، شارۋالار شاتتىعى ساياجايلارىنىڭ قىزمەت وتەۋ ساپاسى سياقتىلاردىڭ تەحنيكالىق ولشەمىن اناعۇرلىم جاپپاي جولعا قويىپ، اۋىل - قىستاق ساياحاتى نەگىزدىك قۇرىلعىلارىنىڭ قىزمەت وتەۋ سايكەستى ولشەمىن بىرتىندەپ كەمەلدەندىرىپ، اۋىل - قىستاق ساياحات كاسىبى سەنىمدىلىك جۇيەسى قۇرىلىسىن جەدەلدەتىپ، اۋىل - قىستاق ساياحاتىن باسقارۋ جانە قىزمەت وتەۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتتى.
