تيانشان تورىنىڭ حابارى (حابارىن جازىپ، سۋرەتىن تۇسىرگەن تىلشىلەر ليۋ مىڭمىڭ، ۋاڭ جوۋ، جانات تولقىن) جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى تۋىلعاننان بەرى، ٴۇرىمجى قالاسى قالا دارەجەلى ورگان كادرلارىنان 3550 ادامدى الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ ٴبىرىنشى شەبىنە ورنالاستىرىپ، 49 مىڭنان استام نەگىزگى ساتى كادرىمەن بىرگە ىندەتتەن ساقتانۋ- تىزگىندەۋدىڭ قۇدىرەتتى بىرىككەن كۇشىن قالىپتاستىردى. ولار كىرىپ-شىققان ادامداردى، اۆتوكولىكتەردى مۇقيات تىزىمدەدى ؛ ٴار كۇنى 3 رەت دەنە تەمپەراتۋراسىن ولشەپ، بىردە-ٴبىر وتباسىن، بىردە-ٴبىر ادامدى قاعىس قالدىرمادى؛ كۇماندى ناۋقاستار بايقالعاندا دەرەۋ مالىمدەپ، اۋاشالاۋ، وتكەرمەلەپ تاسىمالداۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەدى؛ الەۋمەتتىك اۋماقتاردىڭ قوقىر - قوقسىقتارىن ۋاعىندا تازالاپ، الەۋمەتتىك وڭىرلەردى دەركەزىندە زارارسىزداندىرىپ، ىندەتتىڭ تارالۋىنان ەڭ جوعارى شەكتە ساقتانىپ، قالا تۇرعىندارىنىڭ باس اماندىعىن قورعادى.
ول ٴبىر ايدا 5 كيلوگرام ارىقتادى
لو دىدۇڭ زارارسىزداندىرۋ قىزمەتىن جۇرگىزۋدە.
8-ايدىڭ 24-كۇنى ساعات ساعات 9 دا ، تاڭەرتەڭگى تاماعىن ءىشىپ بولعاننا كەيىن، تيانشان رايونى بايگە الاڭى اۋماعى يۇييۋان جولى الەۋمەتتىك اۋماعى زارارسىزداندىرۋ گرۋپپاسىنىڭ باستىعى لو دىدۇڭ قورعانۋ كيىمىن كيىپ،قورعانۋ قولعابىن كيىپ، تۇيىق كوزىلدىرىك، ماسكى، اياق كيىمدەرىن رەتتەپ-تۇزەدى. بۇل ارەكەتتەردى ىستەپ بولعاندا، ودان ٴشىپشىپ تەر شىقتى. ساعات 9 دان 30 مينۋت وتكەندە ول سەرىگى لي شياۋلۇڭمەن بىرگە ٴبىر كۇندىك زارارسىزداندىرۋ قىزمەتىن باستاپ كەتتى.
ولاردىڭ مىندەتى يۇييۋان سولتۇستىك جولى الەۋمەتتىك اۋماعىنداعى 156 لاس سۋ قۇدىعى مەن اۋلانىڭ الەۋمەتتىك وڭىرىن زارارسىزداندىرۋ. ولاردىڭ مۇنداي ۇنەمىلىك زارارسىزداندىرۋ جۇمىسىن جۇرگىزگەنىنە ٴبىر ايعا جۋىق ۋاقىت بولدى. ولار ٴۇش دوڭگەلەكتى ەلەكترسيكلدى ءبىر لاس سۋ قۇدىعىنىڭ الدىنا ايداپ اپارىپ، لو دىدۇڭ ەلەكترسيكلدەن 10 كيلوگرامدىق ٴبىر شەلەك 84 زارارسىزداندىرۋ اۋەلگى سۇيىقتىعىن الىپ ٴتۇستى، ولار الدىمەن 1 : 100 قاتىناسىنداعى 84 زارارسىزداندىرۋ سۇيىقتىعىن قۇدىق قاقپاعىنىڭ اينالاسىنا شاشتى، ونان سوڭ قۇدىق قاقپاعىن اشىپ اۋەلگى سۇيىقتىقتى قۇيدى. قۇدىق قاقپاعىن جاۋىپ 10 مينۋت وتكەننەن كەيىن، لي شياۋلۇڭ دايىندالعان زارارسىزداندىرۋ سۇيىقتىعىن ەكىنشى رەت لاس سۋ قۇبىرعا قۇيدى، لي شياۋلۇڭ تۇتاس جۇمىس بارىسىن ەگجەي - تەگجەيلى ەستەلىككە الدى.
” لاس سۋ قۇبىرى ۆيرۋس تاراتاتىن تاسىمالداۋشىعا وڭاي اينالادى، سوندىقتان، ءسوز جٶق، ٴتۇيىندى تۇردە زارارسىزداندىرۋ كەرەك. ٴتۇيىندى قۇدىق اۋزىن زارارسىزنداندىرۋعا ادەتتە 30 مينۋت اينالسىندا ۋاقىت جۇمسالادى، جاي قۇدىق اۋزى ادەتتە 10 مينۋت اينالاسىندا بولادى “. لو دىدۇڭ بىلاي دەدى : قاراستىلىعىمىزدا جيىنى 156 ورىندا لاس سۋ قۇدىعى بار، كۇنىنە 3 رەت زارارسىزداندىرۋ جۇرگىزەمىز. 39 جاستاعى لو دىدۇڭ ٴۇرىمجى قالالىق وقۋ-اعارتۋ مەكەمەسىنىڭ كادرى، 7 ـ ايدىڭ 26 ـ كۇنى يۇييۋان سولتۇستىك جولى الەۋمەتتىك اۋماعىنا كەلىپ قىزمەت ىستەدى. الەۋمەتتىك اۋماقتا 18 عيمارات 63 دانيۋان 1000 نان استام ٴتۇتىن بار.
” الەۋمەتتىك اۋماققا كەلگەننەن كەيىن، الەۋمەتتىك اۋماق قىزمەتكەرلەرىمەن بىرىگىپ زارارسىزداندىرۋ گرۋپپاسىن قۇردىق، گرۋپپادا جيىنى 5 ادام بار، نەگىزىنەن ٴار كۇنى تۇرعىندار عيماراتىنىڭ ٴىشى، اۋلانىڭ ٴىشى، لاس سۋ قۇبىرى سياقتى الەۋمەتتىك اۋماقتاردى جان-جاقتىلى، قالتارىس قالدىرماي زارارسىزداندىرۋ قىزمەتىن ىستەۋگە جاۋاپتى بولامىز. عيمارات ٴىشىن زارارسىزداندىرعاندا، ٴاربىرىمىز سالماعى 20 كيلوگرام كەلەتىن زارارسىزداندىرۋ شەلەگىن ارقالايمىز، شاعىن اۋماقتاعى تۇرعىندار عيماراتىنىڭ بارىندە ليفت جوق، 1 - قاباتتان 6 - قاباتقا دەيىن ٴبىر رەت زارارسىزداندىرۋعا شامامەن 20 مينۋت كەتەدى، كيىمدەرىمىز دە شىلقىلداپ سۋ بولىپ كەتەدى “، ـ دەدى لو دىدۇڭ -”ءبىر ايدا 5 كيلوگرام ارىقتادىم”.
” قىزمەت سالماعى اۋىر، ادام كەمشىل بولعاندىقتان، كەيىن الەۋمەتتىك اۋماق تۇرعىنداردى ەرىكتىلەر قوسىنىنا قاتىناسۋعا ۇندەدى. ەرىكتىلەردىڭ قۋسىلۋىمەن قىزمەت ونىمدىلىگىمىز كوپ جوعارىلادى“ ، ـ دەدى لو دىدۇڭ .
لاس سۋ قۇدىعىنىڭ اۋزىن زارارسىزداندىرعاننان كەيىن، لو دىدۇڭ زارارسىزداندىرۋ شەلەگىن ارقالاپ، قوقىر - قوقسىق ساندىعى، دەنە شىنىقتىرۋ اسپاپتارى سياقتى الەۋمەتتىك وڭىرگە بارىپ زارارسىزداندىرۋ ىستەدى، وڭ قولىنا بۇرىككىش الىپ، سول قولىمەن گاز كىلاپانىن باسقاندا زارارسىزداندىرعىش سۇيىقتىعى جىڭىشكە رازينكە تۇتىكتەن اتىلىپ شىقتى، ءٴيىلدى، باسىن كوتەردى، قولىن كوتەردى… ٴبىر ساعاتتان كەيىن، لو دىدۇڭ قولعابىن شەشكەندە، ەكى قولى تۇمشالانعاندىقتان اعارىپ، ماڭدايىنداعى تەر مونشاقتارى بەتىنەن سورعالاپ ٴتۇستى.
” زارارسىزداندىرۋ دەنە قۋاتىن سارىپ ەتەتىن شارۋا، ٴاربىر قالتارىستى قاعىس قالدىرۋعا بولمايدى، ۇقىپتى ىستەگەن سايىن، كوڭىلىڭ ورنىقتى بولا تۇسەدى“ ، ـ دەدى لو دىدۇڭ .
ول تۇرعىنداردىڭ جاناشىر ادامىنا اينالدى
چي شۋشۋان تۇرعىندارعا كوكونىس جەتكىزىپ بەرۋدە.
”شياۋچي، الگىندە ايتامىن دەپ ۇمىتىپ قالىپتىم، تۇستە بۋ كەسپەسىن جاسايمىن، ماعان تاعى ازىراق كوك بۇرشاق اكەلىپ بەرشى “. 8-ايدىڭ 24-كۇنى تۇسكى ساعات 12 دە، ميڭيۋان ٴتۇستى مەتال الەۋمەتتىك اۋماعى 23 - عيماراتىندا تۇراتىن 83 جاستاعى ۋ شىنان 2-قاباتتاعى تەرەزەدەن باسىن شىعارىپ داۋىستادى. ”جارايدى، اپاي، ماسەلە جوق“. چي شۋشۋان عيماراتقا قول بۇلعادى دا، جىتىرمەلەتىپ 200 مەتر جەردەگى كوكونىس دۇكەنىنە قاراي بەت الدى.
چي شۋشۋان ٴۇرىمجى قالالىق ەڭبەكتى قامتاماسىزداندىرۋ-باقىلاۋ بولىمشە اترەتىنىڭ كادرى، 7-ايدىڭ 26 ـ كۇنى سايباق رايونى دوستىق وڭتۇستىك جولى اۋماعى ميڭيۋان ٴتۇستى مەتال الەۋمەتتىك اۋماعىنا كەلگەن. ” الەۋمەتتىك اۋماقتاعى 30 نەشە وتباسىندا جالعىز تۇراتىن قارتتار، ناۋقاس تۇرعىندار جانە جۇكتى ايەلدەر سياقتى ەرەكشە قاۋىم بار، ولاردىڭ حاۋىپ-قاتەرگە توتەپ بەرۋ قۋاتى ٴتىپتى دە ٴالسىز. ٴبىز قامقورلىق جاساۋ گرۋپپاسىن قۇرىپ، ۇگىت، ٴبىر-بىرلەي اداقتاۋ، تىزىمگە الۋ، تەكسەرۋ قىزمەتىن جاقسى ىستەۋمەن بىرگە، وسى ەرەكشە قاۋىمنىڭ ارتقى شەپ قامتاماسىزداندىرۋ، قىزمەت ەتۋ جۇمىستارىن بەلسەنە جاقسى ىستەپ، ولاردىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىسى مەن ەمدەلۋ سياقتى ەرەكشە قاجەتىن قامتاماسىزداندىردىق“، ـ دەدى چي شۋشۋان.
” ۋ شىنان اپاي مەن ونىڭ جۇبايى ەكەۋى دە قارتايعان، ٴۋيشين ىستەتۋدى بىلمەيدى، مەن ٴار كۇنى تەلەفون سوعىپ ولاردان قانداي كوكونىس جانە تۇرمىستىق بۇيىمدار ساتىپ الاتىنىن سۇرايمىن. كەيدە، قاريا تەرەزەنىڭ الدىنان عيماراتتىڭ استىندا كەتىپ بارا جاتقانىمدى كورىپ، مەنىمەن امانداسادى “ ، ـ دەدى چي شۋشۋان .
”شياۋچي بىزگە ٴار كۇنى تەلەفون شالىپ، كوكونىس جانە تۇرمىستىق بۇيىمدار ساتىپ الۋىمىزعا كومەكتەسەدى، توسىن قيىنشىلىقتارىمىزدى شەشۋگە دە كومەكتەسەدى “. ۋ شىنان بىلاي دەدى: ٴوزىمدە جانە جۇبايىمدا سوزىلمالى ناۋقاس بار، ٴدارى تۇگەپ، چي شۋشۋان ٴبىزدىڭ ەمدەۋ قامسىزداندىرۋ كارتچكامىزدى الىپ، شينجياڭ مەديتسينا داشۋەسىنە قاراستى 1 - شيپاحاناعا ٴدارى الۋعا باردى، وكىنىشكە وراي ٴدارى تاۋسىلىپتى، ول سۇراستىرىپ ءجۇرىپ، ونان سوڭ جۇڭشان جولىنداعى ٴبىر ٴدارى دۇكەنىنە بارىپ، ەكەۋىمىزدىڭ ٴدارىمىزدى ساتىپ اكەلدى.
” ىشىمدەگى كۇنىم ساۋ-سالامات ەكەن، الاڭسىز بولدىم “ . 8 ـ ايدىڭ 22 ـ كۇنى جۇكتى بولعانىنا 7 ايدان اسقان تۇرعىن حۋاڭ حانىم تۋىت تەكسەرۋ ناتيجەسى تۇگەل قالىپتى ەكەنىن ۇققاننان كەيىن، كوڭىلى اقىرى جاي تاپتى.
” ۇيدە اۋاشالانىپ قالدىق، تۋىت تەكسەرۋ كۇنى دە جەتىپ، بالا دا ۇلكەيگەندىكەن، مازام قاتتى كەتىپ، چي جولداسقا تەلەفون شالدىم. ويلاماعان جەردەن 2 - كۇنى الەۋمەتتىك اۋماق مەنى اۆتوكولىكپەن شيپاحاناعا اپارىپ تەكسەرتتى، قايتىپ كەلگەن سوڭ ۇيدە دەمالۋعا كوبىرەك كوڭىل ٴبولۋىمدى، ٴار ۋاقىت دەنساۋلىق جاعدايىما نازار اۋدارىپ، شاۋرام بولسا، دەركەزىندە ٴوزىن ىزدەۋىمدى قاداعالاي تاپسىردى. ول توتەنشە جاناشىر جان “،ـ دەدى حۋاڭ حانىم.
ول 24 ساعات بويى تۇرعىندار عيماراتىنىڭ الدىندا كۇزەتتە تۇردى
لياڭ شياڭ (ورتادا) الەۋمەتتىك اۋماق قىزمەتكەرلەرىمەن بىرگە قىزمەت ىستەۋدە.
8-ايدىڭ 24-كۇنى تۇسكى ساعات 2 دەن 30 مينۋت وتكەندە، ٴۇرىمجى قالاسى شۇيموگوۋ رايونى يۇيشۋگوۋ ٴمالى باسقارماسى شۋەفو الەۋمەتتىك اۋماعى 7 ـ ٴنومىرلى عيماراتىنىڭ الدىندا 46 جاستاعى لياڭ شياڭ ٴبىر ساعاتتىڭ الدىندا اكەلگەن تۇسكى تاماعىن جەي باستادى. لياڭ شياڭ شۇيموگوۋ رايوندىق باۋ - باقشا باسقارۋ مەكەمەسىنىڭ كادرى، 7-ايدىڭ 28 ـ كۇنى وسى الەۋمەتتىك اۋماققا كەلىپ قىزمەت ىستەپ، الەۋمەتتىك اۋماقتاعى 30 نەشە قىزمەتكەرمەن بىرگە ىندەتتىڭ ٴبىرىنشى شەبىندە شايقاس جاسادى.
” شاعىن اۋماقتاعى ٴار عيماراتتا 20 نەشە قابات بار، مەن 7 - عيمارات 3 - دانيۋانداعى 33 تۇرعىننىڭ ارتقى شەپ قامتاماسىزداندىرۋ- قىزمەت وتەۋ جۇمىسىنا جاۋاپتىمىن. نەگىزىنەن ٴار كۇنى تۇرعىندارعا كوكونىس، تۇرمىستىق بۇيىم، ٴدارى-دارمەك سياقتىلاردى جەتكىزىپ بەرۋدەن سىرت، كۇنىنە 3 رەت تۇرعىنداردىڭ ۇيىنە بارىپ، ولاردىڭ دەنە تەمپەراتۋراسىن ولشەيمىن“، ـ دەدى لياڭ شياڭ .
تۇسكى تاماقتى ەندى ٴىشىپ بولعان، ٴشىجىعان شالقار ءتۇس، لياڭ شياڭ تۇرعىندار ساتىپ العان قوي ەتى كەلدى دەگەن ۇقتىرۋدى تاپسىرىپ الدى. ول دەرەۋ تۇرعىندارعا قوي ەتىن جەتكىزۋگە اتتاندى. لياڭ شياڭ نەشە ون كيلوگرام قوي ەتىن كوتەرىپ اناداي جەرگە بارعانشا ونە بويىنان تەر سورعالادى. ” ٴار وتباسىنا ٴبىر كيلوگرام قوي ەتى، الەۋمەتتىك اۋماق بىرنەشە كۇننىڭ الدىندا بايلانىس جاساپ قويعان، دەرەۋ تۇرعىندارعا جەتكىزىپ بەرەيىن “، ـ دەدى لياڭ شياڭ.
” ٴبىزدىڭ الەۋمەتتىك اۋماقتا ايەل جولداستار كوپ، دەنى 90 ـ جىلداردىڭ تۇلەكتەرى، ٴار جولى اكەلىنگەن زاتتاردى لياڭ اعا تالاسا - تارماسا تاسيدى “. ٴۇرىمجى قالاسى شۇيموگوۋ رايونى يۇيشۋگوۋ ٴمالى باسقارماسى شۋەفۋ الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ شۋجيى حى رۇڭ بىلاي دەدى : ”بىرگە شايقاس جاساعان كۇندەردە، ونىڭ جاپادان قورىقپايتىن، قيىندىققا قارسى ۇمتىلاتىن رۋحى الەۋمەتتىك اۋماقتاعى كوپتەگەن جاس قىزمەتكەرلەردى اسەرلەندىردى، ول كوپشىلىكتىڭ ۇلگىسى“.
اۋدارعان: قادىر ماقان
