الاقات
كۇزگى جيىن - تەرىن كەزىندە جىڭ اۋدانىنىڭ 130 مىڭ مۋ جەردەگى الاقاتى قىپ - قىزىل تۇسكە ەنىپ، بارلىق جەردەن الاقات وسىرۋشىلەردىڭ قاربالاس بەينەسى كورىندى.
”70 - جىلداردىڭ تۇلەگى“ الاقات ءوسىرۋشى حۋ جۇنلي الاقات باقشاسىنداعى الاقاتتى جيناپ، مول ءونىم قۋانىشىنا بولەندى؛ ”80 - جىلداردىڭ تۇلەگى“ جاڭ بين الاقات كاسىبىنىڭ تىڭ دامۋ سالاسىن قاراستىردى؛ ال، ”90 - جىلداردىڭ تۇلەگى“ جاڭ ۋي جىڭ اۋدانىنىڭ الاقاتىن تىكە تاراتۋ ارقىلى ساتتى جانە ينتەرنەتتە ساتتى.
تانىستىرۋعا قاراعاندا، جىڭ اۋدانىنىڭ كەپتىرىلگەن الاقاتىنىڭ جىلدىق ءونىمى 15 مىڭ تونناعا، مانەرلەپ الاقات جاڭا جەمىسىنە اينالدىرۋ مولشەرى جىلىنا 32 مىڭ تونناعا جەتىپ، 260 ميلليون يۋاننان استام ءونىم قۇنىن جاراتقان.
”70 - جىلداردىڭ تۇلەگى“:
قۇبا دالاعا ”ءدىلدا اعاشىن“ ەكتى
7 - ايدىڭ 25 - كۇنى جىڭ اۋدانى تولى قالاشىعىنداعى الاقات اتىزىندا قىزىل جۇزاقتاي الاقاتتار بۇتاق باسىندا سامسىپ، كوزدىڭ جاۋىن الىپ تۇر. الاقات ءوسىرۋشى حۋ جۇنلي ەڭبەكشىلەردى باستاپ الاقات جيناۋعا كىرىستى، جۇزدەرىنەن مول ءونىم شاتتىعى ەسەدى.
بيىل 48 جاسقا شىققان حۋ جۇنلي قۇمايت توپىراقتى قۇبا ءتۇزدىڭ 10 مىڭ مۋلىق اۋماقتى الاقات ەگىنشىلىك بازاسىنا اينالۋىنا كۋا بولۋشىلاردىڭ ءبىرى.
جىڭ اۋدانىنىڭ ءتول تۋماسى حۋ جۇنليدىڭ الاقاتقا سۇيىسپەنشىلىگى تەرەڭ. 20 - عاسىردىڭ 70 - جىلدارىندا - اق، اكەسىمەن تۇستاس كىسىلەر باستاپ الاقات ەگە باستايدى، العاشىندا ءۇيىنىڭ الدى - ارتىنا، اۋلاعا ەگىپ، بىرتىندەپ ەگۋ اۋماعىن ون نەشە مۋعا كەڭەيتەدى. 2005 - جىلى جىڭ اۋدانىنىڭ الاقات كاسىپ سالاسىن دامىتۋ جاقسى ساياساتىن يگەرگەن حۋ جۇنلي قۇبا دالادان 600 نەشە مۋ جەردى كوتەرمەگە الىپ، الاقات ەگۋگە كىرىسەدى.
بۇل وڭاي - وسپاق ءىس بولمادى. ”جەردىڭ ءبارى تاس، الاقات ەگۋ ءۇشىن الدىمەن تاس تەرۋ كەرەك بولدى“. كۇنگە كۇيىپ توتىعىپ كەتكەن حۋ جۇنلي ءار كۇنى اتىز باسىندا بولادى، وسىلايشا تۇپ - تۋرا ءبىر جىل تاباندىلىق ىستەيدى. 2006 - جىلى كوكتەمدە حۋ جۇنليدىڭ 600 مۋ جەرىندەگى الاقات مايساسىنىڭ ％90ى ءونىپ، الاقات تا ونىڭ وتباسىنىڭ كىرىس ارتتىراتىن اسىلىنا اينالادى.
كىپ - كىشكەنتاي الاقات جىڭ اۋدانىنا وراسان زور وزگەرىس اكەلدى، كەشەگى قۇبا دالا جاسىل القاپقا وزگەرىپ قانا قالماستان، الاقات وسىرۋشىلەردىڭ ”ءدىلدا اعاشىنا“ اينالىپ، ەكولوگيالىق ونىمدىلىك پەن ەكونوميكالىق ونىمدىلىك قاتار دامىدى.
”80 - جىلداردىڭ تۇلەگى“:
جىنتىكتەپ مانەرلەۋ كاسىپ تىزبەگىن تۇلعالادى
جىڭ اۋدانى چيرۇي بيو - تەحنيكا شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى مانەرلەۋ سەحىنىڭ ءوندىرىس جەلىسىندە قالتا - قالتا الاقات قويمالجىڭ شىرىنى قاز - قاتار ءتىزىلىپ، سەحتان الاقات جەمىسىنىڭ ءيىسى اڭقىدى. جاڭا الاقات وسى جەردە جۋۋ، ەزۋ، ءسۇزۋ سياقتى جۇمىس باسقىشتارىنان وتكەن سوڭ، قالتاعا قوراپتالىپ، ينتەرنەت جەلىسىندە نەمەسە جەلىدەن تىس بۇكىل ەلدىڭ جەر - جەرىنە ساتىلادى.
”الاقات كاسىپ تىزبەگىن ۇزارتۋ جىڭ اۋدانىنىڭ الاقات كاسىپ سالاسىن دامىتۋداعى قامال الۋ ءتۇيىنى“، - دەدى 7 - ايدىڭ 27 - كۇنى جىڭ اۋدانى الاقات كاسىپ سالاسىن دامىتۋ ورتالىعىنىڭ اعا ينجەنەرى جاۋ يۇيليڭ تانىستىرىپ، - ”الاقات كاسىپ سالاسىنىڭ ىشكەرىلەي دامۋىن ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن، اۋدان ساۋداگەر شاقىرىپ، قارجى ەنگىزۋ سەرپىنىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، الاقاتتى جىنتىكتەي مانەرلەۋ كاسىپورىندارىن جەتىلدىرىپ جانە ەنگىزىپ، تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتتى“.
”80 - جىلداردىڭ تۇلەگى“ جاڭ بين نازارىن ءدال وسى الاقاتتى جىنتىكتەي مانەرلەۋگە سالدى.
2019 - جىلى جاڭ بين مەن وتباسىنداعىلارى جىڭ اۋدانى چيرۇي بيو - تەحنيكا شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىن قۇرىپ، الاقاتتى ۋلترا دىبىس تولقىنىمەن جۋۋ، ۇساقتاۋ، قالدىق جىلۋمەن ميكروپسىزداندىرۋ، قوراپتاپ زارارسىزداندىرۋ، سونداي - اق بۇكىلدەي اۆتوماتتى قوراپتاۋ ماشيناسى سياقتى جابدىقتاردى ساتىپ العان. ”وتكەندە ءبىر كيلوگرام كەپتىرىلگەن الاقاتتى 40 نەشە يۋانعا عانا ساتاتىنبىز، قازىر ءبىر قالتا 30 ميلليليتر الاقات قويمالجىڭ شىرىنى 11 يۋانعا، ءبىر كيلوگرام قارا الاقاتتان اشىتىلعان سىرا 28 يۋانعا ساتىلادى، تاپسىرىس وتە كوپ، تۇتىنۋشىلار ايرىقشا ۇناتۋدا، ونىمدەرىمىزدىڭ ساتىلۋىنان الاڭداپ كەتپەيمىز“، - دەدى جاڭ بين كۇلىمسىرەپ.
ساپاسىن كوتەرىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋ ارقىلى جىڭ اۋدانىنىڭ الاقاتىنا تىڭ ”كورىك“ قوسىلدى. ونىمدەرى كەپتىرىلگەن جەمىستەن الاقات قويمالجىڭ شىرىنى، الاقات سىراسى، الاقات سۋسىنى، الاقات كاپسۋلاسى سياقتى 14 ءتۇرلى ونىمگە اينالدى ءارى 23 ماركا جاراتتى. قازىر جىڭ اۋدانىندا الاقاتتى جىنتىكتەي مانەرلەيتىن 13 كاسىپورىن، 25 ەگىنشىلىك ارناۋلى سەلبەستىك كووپەراتيۆى، 300 نەشە كەپتىرۋ ءۇيى بار.
”90 - جىلداردىڭ تۇلەگى“:
ەلەكتروندى ساۋدا تۇعىرىندا ساتۋمەن قاربالاس
”مەنىڭ تىكە تاراتۋ بولمەمە كەلگەندەرىڭىزدى قارسى الامىن، بۇگىن تانىستىراتىن جاقسى زاتىم جىڭ اۋدانىنىڭ الاقات بالى، دەنساۋلىقتى كۇتىمدەۋدە تاماشا پايداسى بار...“، 7 - ايدىڭ 26 - كۇنى جىڭ اۋدانى چيحۇيحاۋ ەلەكتروندى ساۋدا شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىندە سەرىكتەستىكتىڭ جاۋاپتىسى جاڭ ۋي ينتەرنەتتە جۇرگىزۋشى بولىپ، ينتەرنەتتەگىلەرگە الاقات بالىن تانىستىردى. 2 ساعاتتىق تىكە تاراتۋدا 20 نەشە تاپسىرىسقا كەلىسىپ، ساتۋ سوماسى 3000 يۋاننان استى.
”90 - جىلداردىڭ تۇلەگى“ جاڭ ۋي داشۋە بىتىرگەننەن كەيىن اۋىلىنا قايتىپ الاقات ساتۋعا بەكىنگەن، ايتسەدە، ول وسى بەكىمىنە ەشقاشان وكىنگەن ەمەس. ”4 - ايدان بەرى تىكە تاراتۋ ارقىلى ساتقان سومام 200 مىڭ يۋاننان استى، مۇندا اۋىلىمنىڭ الاقاتىن ساتتىم، اۋىلداستارىمنىڭ قولىنا اقشا تيگەندەگى جايدارى كۇلكىسىن كورگەندە ەرەكشە رازى بولامىن“، - دەدى ول.
سوڭعى جىلدارى جىڭ اۋدانى زەردەلى زات اينالىمى ەلەكتروندى ساۋدا كاسىپ سالاسى باقشاسىن قۇردى. وسى ورايدا جاڭ ۋي ەلەكتروندى ساۋدا كاسىپ سالاسى باقشاسىنا ىرگە تەپتى ءارى ءوسىمسىز قارىز اقشادان جانە تەگىن سۋدان، ەلەكتردەن، ينتەرنەتتەن، سونداي - اق جۇمىس ۇستەل - ورىندىعىنان يگىلىكتەندى.
”بيىل 4 - ايدا اۋدان جەرگىلىكتى ورىننىڭ ينتەرنەتتە تانىمالدارىن باۋلۋ جوسپارىن باستاپ، ىشكى وڭىرلەردەگى ەلەكتروندى ساۋدا كاسىپورنى ۇجىمىن جىڭ اۋدانىنىڭ جەرگىلىكتى ينتەرنەتتە تانىمالدارىن باۋلۋعا، جەتەكشىلىك ەتۋگە ارنايى ۇسىنىس ەتتى، سونىمەن بىرگە جەرگىلىكتى ينتەرنەتتە تانىمالىلارعا اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن ساتۋ تۇعىرىن ازىرلەپ، ينتەرنەتتە تىكە تاراتۋ بازاسىن قۇردى“، - دەدى جىڭ اۋداندىق اكىمشىلىك ىستەرگە قىزمەت وتەۋ جانە ۇلكەن ساندى مالىمەتتى دامىتۋعا قىزمەت وتەۋ ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، ەلەكتروندى ساۋدا كەڭسەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ما شۋجۇن تانىستىرىپ.
قازىر جىڭ اۋدانىندا ينتەرنەتتە ساتۋمەن شۇعىلداناتىن 60 كاسىپورىن، 2323 ينتەرنەت دۇكەنى بار، 7 - ايدىڭ سوڭىنا دەيىن ينتەرنەتتە بولشەك ساتۋ سوماسى 80 ميلليون يۋاننان اسىپ، تۇتاس جىلدا ينتەرنەتتە بولشەك ساتۋ سوماسى 120 ميلليون يۋانعا جەتەتىندىگى مەجەلەنۋدە.
【جالعاپ وقۋ】
2019 - جىلى بۇكىل رايوندا الاقات ەگىلگەن جەر اۋدانى 318 مىڭ 700 مۋ بولىپ، ءونىمى 27 مىڭ 400 تونناعا جەتكەن.
سوڭعى جىلدارى رايونىمىزدىڭ الاقات ونىمدەرىنىڭ ءبىر ءبولىمى ەل ىشىندە ساتىلۋدان تىس، الدەقاشان شىعىس وڭتۇستىك ازيا، ەۆروپا بازارىنا كىرىپ، حالىقارالىق بازاردا وزىندىك ورىن يەلەپ، كىرىس كىرگىزۋ قابىلەتى ۇزدىكسىز جوعارىلاعان.
