مىڭ چيڭتاۋ
ەڭبەكشىلەردىڭ جۇمىستانۋ ۇقىعىن قامتاماسىز ەتۋ جانە جۇزەگە اسىرۋ ءبىر مەملەكەتتىڭ نەمەسە ءوڭىردىڭ وزىندە بار كاسىپ سالاسى قۇرىلىمى مەن كاسىپ ساياساتىنىڭ شەكتەۋىنە ۇشىرايدى. زاڭ جاعىنان العاندا، ەڭبەكشىلەر تەڭ دارەجەدە جۇمىستانۋ، كاسىپ تاڭداۋ، ەڭبەكاقىسىن الۋ، تىنىعۋ، دەمالىس الۋ، ەڭبەك حاۋىپسىزدىگى، سالاماتتىعى بويىنشا قورعالۋ، كاسىپتىك شەبەرلىك تاربيە الۋ، قوعامدىق قامسىزداندىرۋ مەن يگىلىككە كەنەلۋ، ەڭبەك داۋ - شارىن ءبىر جاقتى ەتۋدى ءوتىنۋ سياقتى كوپ ءتۇرلى ەڭبەك ۇقىعىنان يگىلىكتەنەدى. ءبىراق وسى ۇقىقتاردان يگىلىكتەنۋ ءۇشىن، ءبىر جاعىنان، كاسىپ سالاسى قۇرىلىمىندا جۇمىستانۋشىلاردى قابىلداۋ قابىلەتىنىڭ بولۋىن قاجەت ەتەدى، ەندى ءبىر جاعىنان، مەملەكەتتىڭ ۇيلەسىمدى كاسىپ ساياساتىن اتقارىپ، ەڭبەكشىلەردىڭ جۇمىستانۋ ۇقىعىنىڭ جۇزەگە اسۋىنا سايكەستى قولداۋ شارتتارىن ازىرلەۋىن قاجەت ەتەدى. كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ − مەملەكەتتىڭ سالىستىرمالى مەشەۋ وڭىرلەردىڭ، اسىرەسە، كەدەي وڭىرلەردىڭ دامۋىنا كاسىپ ساياساتى جاعىنان بەيىمدەلۋى ءارى كەدەي حالىقتىڭ جارامدىلىق قابىلەتىن وسىرۋدەگى، كەدەي حالىقتىڭ جۇمىستانۋ ۇقىعىن قامتاماسىز ەتۋدەگى ماڭىزدى شاراسى. كوپ جىلدان بەرى، ورتالىق ۇكىمەت پەن شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوندىق ۇكىمەت فاكتور قاسيەتى مەن قۇرىلىمدى تياناق ەتىپ، بازار شارۋاشىلىعىنىڭ زاڭدىلىعىنا سايكەسىپ، كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ساياساتىن اتقارىپ، شينجياڭنىڭ كەدەي حالىقتىڭ جۇمىستانۋ ۇقىعىن قامتاماسىزداندىرۋ دەڭگەيى بارىنشا جوعارىلادى.
كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ جەرگىلىكتى ورىننىڭ فاكتور قاسيەتى مەن قۇرىلىمىنا قۇرمەت ەتۋ نەگىزىندە كەدەي حالىقتىڭ قاجەتىنە ۇيلەستى. ۇكىمەتتىڭ ارالاسۋ ساياساتى رەتىندە، كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ەكونوميكانىڭ ىشكى دامۋ قاعيداسى نەگىزىندە ورناپ، اتاپ ايتقاندا، ەكونوميكالىق تۇلعانىڭ ىشكى فاكتور قاسيەتى مەن قۇرىلىمىنا قۇرمەت ەتىپ، كەدەي وڭىرلەردىڭ دامۋىن، بازار سۇرانىسىن، كاسىپ سالاسىنىڭ تيبىنىڭ وزگەرىپ، دارەجەسىنىڭ جوعارىلاۋىن كەدەي حالىقتىڭ جۇمىستانۋىمەن ورگانيكالى تۇردە ۇشتاستىردى، ءبىرشاما باسىمدىلىققا باپ كەلەتىن كاسىپ سالالارىن دامىتتى. شينجياڭنىڭ جەر - جەرى وزدەرىنىڭ فاكتور قاسيەتتەرىنە نەگىزدەلە وتىرىپ، كەدەي وڭىرلەردەگى ەگىنشى - مالشىلار قاۋىمىن بەتكە الىپ ەگىن، ورمان شارۋاشىلىعى، ەگىمشىلىك، باعىمشىلىق كاسىپتەرىن دامىتىپ، ەگىنشى - مالشىلاردى جۇمىستانۋ ارقىلى كەدەيلىكتەن ارىلۋعا جەتەكتەدى؛ جاراتىلىستىق باسىمدىلىققا يە وڭىرلەر ساياحات نەگىزدىك قۇرىلعىلارىنىڭ دەڭگەيىن ءوسىرىپ، ساياحات ونىمدەرىن اشىپ، سەيىل - سەرۋەن اۋىل شارۋاشىلىعىن جانە اۋىل - قىستاق ساياحاتى كاسىپتەرىن دامىتىپ، كەدەي وتباسىلارىنىڭ كىرىستى ارتتىرۋىنا باستاماشىلدىق ەتتى؛ حالىق سانى سالىستىرمالى تىعىز وڭىرلەردە توقىماشىلىق، ەلەكترون ونىمدەرىن قۇراستىرۋ سياقتى ەڭبەك شوعىرلانعان كاسىپتەردى دامىتتى، ”باس شتاب + قوسالقى زاۆودتار“، ”باس شتاب + وتباسىلىق الاڭ“ سياقتى كوپ تۇرلىلەنگەن كاسىپ سالاسى فورماسى كەدەي وتباسىلارىنىڭ سول جەردىڭ وزىندە، تاياۋ ماڭدا جۇمىستانۋىنا قولايلىلىق تۋدىردى؛ قارجىسى تاپشى وڭىرلەر مەن حالىققا مەڭزەس فينانس ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەرپىنىن كۇشەيتىپ، شاعىن، ۇساق كاسىپورىنداردىڭ دامۋىن قولداپ، ەڭبەككۇشتەردىڭ جۇمىستانىپ كىرىستى ارتتىرۋىنا كومەكتەستى؛ وسى زامانعى ينتەرنەت تەحنيكاسىنان پايدالانىپ، ينتەرنەت + كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، ەلەكتروندى ساۋدا ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ جولىن اشىپ، ينتەرنەت جەلىسىندەگى، ينتەرنەت جەلىسىنەن تىس ساتۋ جولدارىن تۇتاستىرىپ، شينجياڭنىڭ ايگىلى، ساپالى، ەرەكشە ونىمدەرىنىڭ شينجياڭنان شىعىپ، بۇكىل ەلدە ءورىس الىپ، دۇنيە جۇزىنە بەت الۋىن ىلگەرىلەتىپ، ەڭبەكشىلەردى پايداعا كەنەلتتى.
كاسىپ سالاسى قۇرىلىمىن رەتتەۋ، اسىرەسە، كوپ كاسىپتەردىڭ توعىسا دامۋى كەدەي حالىقتىڭ جۇمىستانۋ ورايىن ارتتىردى. تاريحي دامۋ حالىق كولەمى، كاسىپ سالاسى قۇرىلىمى مەن ۇقىقتىڭ قامتاماسىز ەتىلۋىنىڭ جالپىلىق دەڭگەيى اراسىندا تىعىز قاتىناس ءومىر سۇرەتىندىگىن كورسەتتى. ۇساق ديقاندار شارۋاشىلىعىن نەگىزگى تۇلعا ەتكەن كاسىپ سالاسى قۇرىلىمى ادەتتە كولەمدى حالىقتى كوتەرە المايدى، ادامزات تاريحىنداعى حالىق سانىنىڭ زور كولەمدە ارتۋىنا ىلەسە ەكىنىڭ بىرىندە ونەركاسىپ پەن 3 - كاسىپ سالاسى زور داميدى. 2 -، 3 - كاسىپ سالالارىنىڭ دامۋى ادام كۇشى بايلىعىنا قىرۋار سۇرانىس تۋدىرادى، ال اۋىل شارۋاشىلىعى كوتەرە المايتىن ارتىق ەڭبەككۇشتەردىڭ كوبى كەدەي حالىق، ولار ءدال 2 -، 3 - كاسىپ سالالارىنىڭ دامۋىن ادام كۇشى بايلىعىمەن قامدايدى، ەكەۋىنىڭ اراسىندا تابيعي ءوزارا تولىقتاۋ سيپاتى بولادى. جايشىلىقتا 2 -، 3 - كاسىپ سالاسىندا جۇمىستانعان ەڭبەكشىلەردىڭ تۇرمىس ورەسى مەن ۇقىعىنىڭ قامتاماسىز ەتىلۋ دەڭگەيى اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى حالىقتان جوعارى بولادى، 2 -، 3 - كاسىپ سالالارىنىڭ دامۋىنان قالىپتاسقان بازاردىڭ باۋراۋ قۋاتى ءتىپتى كۇشتى بولىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى ارتىق ەڭبەككۇشتەرگە اناعۇرلىم كوپ جۇمىستانۋ ورنىن، اناعۇرلىم كەڭ جۇمىستانۋ ورايى مەن اناعۇرلىم جوعارى ءوسۋ كەڭىستىگىن ازىرلەيدى. شينجياڭ ءوڭىرى بازاردىڭ دامۋ، وزگەرۋ بەتالىسىنا ىرىقتى تۇردە سايكەسىپ، سوڭعى جىلداردا 2 -، 3 - كاسىپ سالالارىنىڭ كولەمى، ءونىم قۇنى، سونداي - اق جۇمىستانۋ سالماعى ۇزدىكسىز ارتتى، اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى قىرۋار ەڭبەككۇش اۋىل - قىستاق تۇرعىندارىنان قالا - قالاشىق تۇرعىندارىنا وزگەرىپ، جۇمىستانۋ، كىرىستىڭ ارتۋى جانە ۇقىقتىڭ قامتاماسىز ەتىلۋ دەڭگەيىنىڭ ءوسۋى سياقتى كوپتەگەن پايداعا قول جەتكىزدى. شينجياڭ كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدە كەدەي وڭىرلەردەگى ەگىنشى - مالشىلار قاۋىمىن ءتۇيىندى تۇردە كوزدەپ، اۋىل - قىستاق كاسىپ سالالارىنىڭ توعىسۋىن زور كۇشپەن ىلگەرىلەتتى، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جاراتىلىستىق بايلىق قاسيەتى باسىمدىلىعىنان پايدالانىپ، كاسىپ سالاسى ارقىلى جۇمىستانۋعا باستاماشىلدىق ەتىپ، جۇمىستاندىرۋ ارقىلى كاسىپ سالاسىن جەبەپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ، ونەركاسىپتىڭ جانە 3 - كاسىپ سالاسىنىڭ توعىسپالى ىقپالداستىعىن جۇزەگە اسىردى. بۇكىل ەلدەگى ”ءۇش رايون، ءۇش وبلىستاعى“ اۋىر كەدەي وڭىرگە جاتاتىن وڭتۇستىك شينجياڭداعى 4 ايماق - وبلىس قالا - قالاشىقتى، كاسىپورىندى، كاسىپ باقشاسىن ءبىر تۇلعالاندىرۋ قۇرىلىسى جانە اۋىل - قىستاقتاعى 1 -، 2 -، 3 - كاسىپ سالالارىنىڭ توعىسپالى دامۋى ارقىلى كەدەي ەگىنشى - مالشىلار وتباسىنىڭ كىرىسىنىڭ ارتۋىنا، كەدەي حالىقتىڭ باسقا كاسىپ سالاسىنا ويىسىپ جۇمىستانۋىنا كەڭ ارنا ازىرلەدى. مىسالى، ”جۇڭگونىڭ بادام مەكەنى“ سانالاتىن قاشقار ايماعىنىڭ ياركەن اۋدانى بادامدى ارقاۋ ەتە وتىرىپ، كاسىپ سالاسىن بىرىكتىرۋدە ۇلكەن ىستەر تىندىرىپ، بادامنىڭ ەگىلۋ اۋماعىن كەڭەيتىپ، بادام مانەرلەۋ كاسىبىن دامىتىپ، ەگىمشىلىك وتباسىلارىنىڭ شارۋالار شاتتىعى ساياجايى، حالىقتىق تۇسەلحانا سياقتى ساياحات نىساندارىن دامىتۋىن قولدادى، جەتەكتەدى، ەكونوميكانى دامىتۋدىڭ، جۇمىستانۋدى شەشۋدىڭ، ءونىمدى ارتتىرىپ، كىرىستى مولايتۋدىڭ جالپىلىق اسەرى كورنەكتى بولدى.
كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ مەن كاسىپتىك وقۋ - اعارتۋ تاربيەسىنىڭ ۇشتاسۋى كەدەي حالىقتىڭ جۇمىستانۋ تىلەگى مەن جۇمىستانۋ قابىلەتىن جوعارىلاتتى. كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋى مەن كاسىپتىك تاربيە ءوزارا پايدا جەتكىزىپ قاتار ءومىر ءسۇردى، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋى كاسىپتىك تاربيەگە زاتتىق نەگىز قالادى، كاسىپتىك تاربيە كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىن دارىندىلار جاعىنان قولدادى؛ كاسىپورىندار كاسىپتىك تاربيەگە ات سالىسىپ، كاسىپتىك تاربيە كاسىپ سالاسىنا ويىستىرۋدى ادام كۇشىمەن قامدادى، ەكەۋىنىڭ اراسىنداعى تىكەلەي قامداۋ مەن قاجەت ءتۇيىلىستى. كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ىشكى دامۋ مەحانيزمى، كاسىپتىك تاربيەنىڭ ماقساتى − ەرىك - جىگەر جاعىنان سۇيەمەلدەۋدى، اقىل - پاراسات جاعىنان سۇيەمەلدەۋدى، تەحنيكا جاعىنان سۇيەمەلدەۋدى ءوزارا ۇشتاستىرىپ، ىشكى قوزعالىس قۋاتىن جەتىلدىرۋ، ەكەۋى كەدەي حالىقتىڭ جۇمىستانۋ ۇقىعىنىڭ قامتاماسىز ەتىلۋى مەن جۇزەگە اسۋىن سايكەسىپ جەبەيدى. مىسالى، جياڭسۋ قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ كاسىپتىك تاربيەسىنە باعىتتامالى كومەكتەستى، قىزىلسۋ وبلىسى ەرىكتى قۇرالدان (بازار قۇرالى) پايدالانىپ، قوعامدىق بايلىقتى جانداندىرىپ، بازار تۇلعالارىن كاسىپتىك تاربيە ارقىلى كەدەيلەردى دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋگە قاتىناسۋعا جۇمىلدىرىپ، ۇكىمەت، كاسىپ سالاسى كاسىپورىندار، كاسىپتىك مەكتەپتەر ءۇش جاقتىڭ ءوندىرىستى، وقىتۋدى توعىستىرۋداعى ۇقىعىن، جاۋاپكەرشىلىگىن، مىندەتىن ايقىندادى، ءار جاقتىڭ زاڭدى ۇقىق - مۇددەسىن قامتاماسىز ەتىپ، ”كاسىپ سالالارىمەن سايكەسىپ ماماندىقتار اشۋ، كاسىپورىندارمەن بىرلەسىپ ماماندىق قۇرۋ، ماماندىقتاردى ويداعىداي جۇرگىزىپ كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىن جەبەۋ“ سىندى مەكتەپ اشۋ مەحانيزمىن بەلسەنە قاراستىردى، مەديا سەرىكتەستىگى، كيىم - كەشەك سەرىكتەستىگى، اۆتوموبيل جوندەۋ زاۆودى سياقتى كاسىپورىندار مەكتەپتەردە زاۆود اشىپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ كاسىپ سالاسىنىڭ ەرەكشە باسەكەلىك قۋاتىنىڭ باسىمدىلىعى كورنەكتىلەندى، كەدەي حالىقتىڭ دەربەس كەدەيلىكتەن ارىلۋ تانىمى ءونىمدى تۇردە كۇشەيىپ، جۇمىستانۋ قابىلەتى بارىنشا جوعارىلادى.
كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ مەن قۇرىلىمدى رەتتەۋدىڭ باسقا كاسىپ سالاسىنا ويىستىرىپ جۇمىستاندىرۋمەن ءوزارا ۇشتاسۋى اناعۇرلىم كوپ كەدەي حالىقتىڭ دامۋعا ات سالىسۋىنا، دامۋدىڭ پايداسىنان يگىلىكتەنۋىنە مۇمكىندىك جاسادى. كاسىپ سالاسى قۇرىلىمىنىڭ جۇمىستانۋ قۇرىلىمىمەن اراسىندا تىعىز قاتىناس بار، كاسىپ سالاسىن رەتتەۋ ارقىلى جۇمىستانۋعا باستاماشىلدىق ەتۋ، جۇمىستاندىرۋ ارقىلى كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىن جەبەۋ − ەلىمىزدىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ ارەكەتىندە قورىتىندىلاعان ماڭىزدى تاجىريبەسى. سوڭعى جىلدارى شينجياڭ ءوڭىرى كوپ فورمالارمەن، كوپ ارنالارمەن ساۋداگەر شاقىرىپ، قارجى ەنگىزدى، اسىرەسە، باعىتتامالى كومەكتەسۋشى ولكە - قالالاردىڭ كومەگىنە سۇيەنە وتىرىپ، 40 نەشە ونەركاسىپ باقشاسىن، كاسىپ باقشاسىن قۇرىپ، شينجياڭ سىرتىنان 5000نان استام كاسىپورىندى كەلىپ قارجى قوسىپ، ىرگە تەبۋگە باۋراپ، وڭتۇستىك شينجياڭ وڭىرىندەگى وسى زامانعى ونەركاسىپتىڭ سەكىرمەلى دامۋىن جۇزەگە اسىردى. ۇكىمەت قىزمەت فۋنكتسياسىنا بەلسەنە بۇرىلىس جاساپ، كاسىپ سالاسىن رەتتەۋدىڭ جۇمىستانۋ جونىندەگى دۇرىس باعىتتى اسەرىن ساۋلەلەندىرىپ، وسى زامانعى كاسىپورىن ءتۇزىمىنىڭ ورناتىلۋىن ىلگەرىلەتىپ، كاسىپ سالاسى قۇرىلىمىن رەتتەۋدى وراي ەتىپ، كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدى، ەكونوميكانىڭ دامۋىن كەدەيلىكتى ازايتۋ، كەدەيلەردى جەتەكتەۋ مەحانيزمىمەن ۇشتاستىرىپ، ىشكى وڭىرلەردەگى شينجياڭعا كومەكتەسەتىن ولكە - قالالارداعى كاسىپورىندارعا اپارىپ جۇمىستاندىرۋدىڭ ۇدايىلانۋىن، شينجياڭ ىشىندە ءوڭىر اتتاپ باسقا كاسىپ سالاسىنا ويىستىرىپ جۇمىستاندىرۋدىڭ ۇدايىلانۋىن، سول جەردىڭ وزىندە، جاقىن ماڭدا باسقا كاسىپ سالاسىنا ويىستىرىپ جۇمىستاندىرۋدىڭ ۇدايىلانۋىن ىلگەرىلەتىپ، كەدەي حالىقتى شينجياڭنىڭ دامۋىنا بىرگە قاتىناستىرىپ، دامۋ جەتىستىكتەرى مەن پايداسىنان تەڭ يگىلىكتەندىردى، 2014 - جىلدان 2019 - جىلعا دەيىن اۋىل - قىستاقتاردا جىلىنا ورتا ەسەپپەن 2 ميلليون 763 مىڭنان استام ەڭبەككۇش (رەت) باسقا كاسىپ سالاسىنا ويىستىرىلىپ جۇمىستاندىرىلدى. مىسالى، 2019 - جىلدان بەرى حوتان ايماعى اياق كيىم، بايپاق تىگۋ، ەلەكترون قۇراستىرۋ - دايىنداۋ، ويىنشىق جاساۋ سياقتى كاسىپورىنداردان 400 نەشەسىن ەنگىزىپ، 100 مىڭنان استام ادامنىڭ جۇمىستانۋىنا باستاماشىلدىق ەتتى، مۇنىڭ ىشىندە 50 مىڭعا تاياۋ كەدەي ەڭبەككۇش جۇمىستاندىرىلدى؛ بيىل «جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنە توتەپ بەرۋ، ساقتانۋ - تىزگىندەۋ، كاسىپورىنداردىڭ جۇمىستى، ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋىن قولداۋ جونىندەگى جەتەكشى پىكىردى» شىعارىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ بويىنشا توتەنشە جاعدايعا توتەپ بەرۋ قامتاماسىزدىعىن كۇشەيتىپ، سالىق - اقىنى ازايتۋ، كەشىرىم ەتۋ سەرپىنىن كۇشەيتىپ، كاسىپورىنداردىڭ جۇمىستى، ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋىنە دەم بەرىپ، كەدەي وتباسىلارىنىڭ ءۇيىنىڭ ىرگەسىندە جۇمىستانۋىنا جانە باسقا كاسىپ سالاسىنا ويىسىپ جۇمىستانۋىنا كومەكتەستى.
كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ەكونوميكالىق دامۋدى وزەك ەتىپ، كاسىپ سالاسى دامۋىنىڭ، كەدەيلىكتى جويۋدىڭ، جۇمىستانۋ ارقىلى كىرىستى ارتتىرۋدىڭ، ۇقىقتى قامتاماسىز ەتۋدىڭ ۇتىمدى اينالىسىن جۇزەگە اسىردى. كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ءمانى جاعىنان العاندا، بازاردى باعدار، ەكونوميكالىق ونىمدىلىكتى وزەك، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىن سۇيمەن ەتكەن ىشكى دامۋ مەحانيزمى، ونىڭ ماقساتى − دامۋ قوزعاۋشى كۇشىن جانداندىرىپ، كەدەيلىكتىڭ تۋىلۋىنىڭ سەبەبىن كەسىپ، كەدەي جەكەلەردىڭ نەمەسە وتباسىلاردىڭ كەدەي وڭىرلەرمەن سايكەسە دامۋىن جەبەۋ. شينجياڭ ءوڭىرى اۆتونوميالى رايوننىڭ ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋى ارقىلى ءاربىر اۋداندى اۋدان ءوڭىرىنىڭ ءىس جۇزىندىك جاعدايىمەن ۇشتاستىرا وتىرىپ جۇرەكتىلىكپەن جاڭالىق اشۋعا شابىتتاندىرىپ، اۋدان - اۋىل (قالاشىق) - وتباسى سەلبەسىپ كۇش سالاتىن كاسىپ سالاسى تىزبەگىن قۇردى؛ اۋداندار جەتەكشى كاسىپ سالاسىن جەتىلدىرىپ، كاپيتال توپتاۋ قابىلەتىن ارتتىردى؛ قىستاق - قالاشىقتار الەۋمەتتىك قارجى قوسۋدى ارتتىرىپ، نەگىزدىك قۇرىلعىلاردى جاقسارتىپ، كاسىپ سالاسى ورتاسىن جەتىلدىردى؛ كەدەي وتباسىلارى بەلسەندىلىكپەن جۇمىستانىپ، ادام كۇشى كاپيتالىن جوعارىلاتتى. مىسالى، قاراقاش اۋدانى ”اۋداندا باستاماشى كاسىپورىندار بولۋ، اۋىلدا كولەمدى كاسىپورىندار بولۋ، قىستاقتا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەحى بولۋ، وتباسىلارىندا شاعىن شەبەرحانا بولۋ“ سىندى دامۋ جۇيەسىن قۇرىپ، ەكونوميكالىق تۇلعانىڭ فاكتور قاسيەتى مەن قۇرىلىمىنىڭ دارەجەسى ءوسىپ ساپالىلاندى، ونەركاسىپ باقشا رايوندارى، توقىماشىلىق باقشا رايوندارى جانە شاعىن، ۇساق كاسىپ باقشالارى قۇرىلىپ، قىرۋار تۇراقتى جۇمىس ورىندارىن ازىرلەدى، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋى كەدەي حالىققا باياندى دامۋ ورايىن ازىرلەپ، كەدەي وڭىرلەردىڭ دامۋىنىڭ، كەدەي شارۋا وتباسىلارىنىڭ كىرىسىنىڭ ارتۋىنىڭ، ۇقىقتىڭ قامتاماسىز ەتىلۋ دەڭگەيىنىڭ ءوسۋىنىڭ ۇتىمدى دامۋ ارناسىنا ءتۇستى.
(اۆتوردىڭ قىزمەت ورنى: چۇڭچيڭ قالاسى جۇڭگوشا سوتسياليزم نازاريا جۇيەسىن زەرتتەۋ ورتالىعى شينان ساياسي - زاڭ داشۋەسى بولىمشە ورتالىعى)
(9 - ايدىڭ 21 - كۇنگى «حالىق گازەتىندە» باسىلعان)
