− رايونىمىز اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدە ناتيجەگە قول جەتكىزدى
شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى ليۋ ي
10 - ايدىڭ 16 - كۇنى شاۋەشەك قالاسى ەمىل اۋىلى كوكجايداق قىستاعىنداعى ەگىنشىلەر مول ءونىم العان جۇگەرىلەرىن ۇيلەرىنىڭ الدى - ارتىنا جايىپ تاستادى. التىنداي سارى جۇگەرى مەن قىزىل ءتۇستى ءۇي توبەسى ءبىر - بىرىنە ءسان قوسىپ، اۋىل - قىستاق كوركەم كورىنىسىن قالىپتاستىردى. سۋرەتتى ۋىن بو تۇسىرگەن
شارۋالاردىڭ جۇزىنەن كۇلكى ەستى، كوڭىلدەرى باقىتتىڭ بالداي سەزىمىنە تولدى، التىن كۇز مەزگىلىندە تيانشان الابىنىڭ جەر - جەرى مول ءونىم شاتتىعىنا شومدى.
پارتيا 19 - قۇرىلتاي بايانداماسىندا باس شۋجي شي جينپيڭ اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىن العاش رەت ورتاعا قويدى. 3 جىلدان بەرى رايونىمىز كاسىپ سالاسى ارقىلى گۇلدەندىرۋ، دارىندىلار ارقىلى گۇلدەندىرۋ، مادەنيەت ارقىلى گۇلدەندىرۋ، ەكولوگيا ارقىلى گۇلدەندىرۋ، ۇيىم ارقىلى گۇلدەندىرۋدى ارقاۋ ەتىپ، زەر سالا ويلانىپ، كوڭىل قويا جوبالاپ، كۇش سالا امالياتتا ايگىلەپ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدە ناتيجەگە قول جەتكىزدى، اۋىل - قىستاق كورىكتەندى، شارۋالار بايىدى، اۋىل شارۋاشىلىعى قۇدىرەتتەندى.
كەلبەتتى بولدى، دامۋ ورتاسى جاقسارا ءتۇستى
تازا دارەتحانا جىلدام جالپىلاستى، لاس، بىلىققان، ناشار ورتا كورنەكتى جاقساردى، قوقىر - قوقسىقتى، لاس سۋدى ءبىر جايلى ەتۋ قابىلەتى ورنىقتى جوعارىلادى... قىسقا عانا 3 جىل ۋاقىت ىشىندە بۇكىل رايونداعى اۋىل - قىستاقتاردىڭ بەت - بەينەسىندە وراسان زور وزگەرىستەر تۋىلدى.
”بۇرىن قىستاقتا توپىراق جول عانا بار بولاتىن، ءارى تار، ءارى جۇرۋگە قولايسىز ەدى، قازىر ساياحاتشىلاردىڭ ءوزى قىستاقتىڭ ورتاسى جاقسارىپتى دەپ القايدى“، - دەدى 10 - ايدىڭ 15 - كۇنى لوپ اۋدانى شارباق اۋىلى كوچا ارىق قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ارزىگۇل مامەت.
قىستاق قورشاعان ورتاسى جاقسارۋىنىڭ ارقاسىندا، ارزىگۇل قىستاقتاعى ساياحات سەلبەستىك كووپەراتيۆىنە كىرىپ، شارۋالار شاتتىعى ساياجايىن جۇرگىزىپ، تۇراقتى كىرىسكە يە بولىپ، ءبىر ءۇيلى جان كەدەيلىكتەن ارىلۋدى جۇزەگە اسىردى. كوچا ارىق قىستاعى دا ءوز كەلبەتىنە سۇيەنىپ، الىستان ات ارىتىپ كەلگەن قوناقتاردى باۋراپ، ”ينتەرنەتتە تانىلمالى، ءسوزسىز، باراتىن جەرگە“ اينالدى.
3 جىلدان بەرى، رايونىمىز ”ون ميلليون ينجەنەرياسىن“ نەگىزگە الىپ، اۋىل - قىستاق ”دارەتحانا توڭكەرىسى“، تۇرمىستىق قوقىر - قوقسىقتاردى ءبىر جايلى ەتۋ سياقتى ءتۇيىندى قىزمەتتەردى ارقاۋ ەتىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ قونىس ورتاسىن رەتتەپ جونگە سالۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتتى. تۇتاس رايونداعى 9169 اكىمشىلىك قىستاق قىستاقتى تازالاۋ قيمىلىن ورىستەتىپ، قىستاقتىڭ بەت - بەينەسى كورنەكتى جاقسارىپ، اۋىل - قىستاق تازا دارەتحانالارى 2 ميلليون 240 مىڭ وتباسىن قامتىپ، جالپىلاسۋ سالىستىرماسى ％70تەن استى، 7800دەن استام اكىمشىلىك قىستاقتىڭ تۇرمىستىق قوقىر - قوقسىقتارى ءونىمدى ءبىر جايلى ەتىلىپ، 1900دەن استام اكىمشىلىك قىستاقتىڭ تۇرمىستىق لاس سۋلارى قالا - قالاشىق قۇبىر جەلىسىنە ىعىستىرىلدى نەمەسە شوعىرلى، وتباسىلاردى بىرلەستىرۋ، وتباسىلارعا ءبولىپ بەرۋ بويىنشا ءبىر جايلى ەتىلدى.
قورشاعان ورتانىڭ جاقسارۋى قىستاقتىڭ بەت - بەينەسىن وزگەرتىپ قانا قالماستان، جاڭاشا تيجارات تۇلعالارىنىڭ دامۋىنا جانە اۋىل - قىستاقتىڭ ءتۇرلى ىستەرىن ىلگەرىلەتۋگە شارت - جاعداي ازىرلەدى.
شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىنىڭ دامۋى سانىنىڭ ارتۋىنان ساپاسىنىڭ جوعارىلاۋىنا قاراي بۇرىلىستى جۇزەگە اسىردى. تۇتاس رايوندا شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ جالپى سانى 27 مىڭ 143كە جەتتى، سەلبەستىك كووپەراتيۆى مۇشەلەرى مەن جەتەكتەلەتىن مۇشە ەمەستەر سانى بۇكىل رايونداعى شارۋالار جالپى سانىنىڭ ％44.2ىن يەلەپ، شاعىن شارۋا وتباسىلارى مەن وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ورگانيكالى ۇشتاسۋىنىڭ سەنىمدى دانەكەرىنە اينالىپ، شارۋالارعا قىزمەت وتەۋ، شارۋالاردى اۋقاتتاندىرۋ سياقتى جاقتاردا ماڭىزدى رول اتقاردى.
بۇكىل رايونداعى اۋىل - قىستاقتاردىڭ كوللەكتيۆ مال - مۇلىك ۇقىعى رەفورماسى ونان ارى تەرەڭدەتىلدى. بيىلعى جىلدىڭ العاشقى جارتىسىندا بۇكىل رايوندا 1019 قىستاق - گرۋپپا اۋىل - قىستاق كوللەكتيۆ مال - مۇلىك ۇقىعى ءتۇزىمى رەفورماسىن تۇيىندەردە سىناق ەتۋدى اياقتاتىپ، ناقتىلاندىرىلعان مال - مۇلىكتىڭ جالپى سوماسى 3 ميلليارد 400 ميلليون يۋانعا جەتىپ، اۋىل - قىستاق كوللەكتيۆ مال - مۇلكىن قازىنالىق باسقارۋدى تۇزىمدەندىرۋدى، ولشەمدەندىرۋدى، ينفورماتسيالاندىرۋدى بىرتىندەپ جۇزەگە اسىرىپ، اۋىل - قىستاق كوللەكتيۆ ەكونوميكاسىنىڭ دامۋ ومىرشەڭدىگىن ونان ارى كۇشەيتتى.
كاسىپ سالاسى گۇلدەندى، شارۋالاردىڭ قالتاسى قامپايدى
شەريا اۋدانى شەريا اۋىلى توپا ارىق قىستاعى تاكلاماكان ءشولىنىڭ جيەگىندە جان باسىنا تۋرا كەلەتىن ەگىستىك جەردىڭ اۋدانى 2 مۋعا جەتپەيدى، بۇرىن تاقىر كەدەي بولسا، قازىر اجەپتاۋىر اۋقاتتاندى.
توپا ارىق قىستاعىنىڭ تۇرعىنى تۇردىنياز زاكىردىڭ ايتۋىنشا، وسى 2 جىلدا قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتى مەن قىستاق ”ەكى كوميتەتىنىڭ“ كومەگىندە، ونىڭ وتباسى سيىر باعۋ كولەمىن ۇزدىكسىز كەڭەيتىپتى، بيىلعى كىرىسى 70 مىڭ يۋانعا جەتەدى ەكەن.
بۇل كۇندەرى توپا ارىق قىستاعىنداعى 266 شارۋا وتباسى جيىنى 13 ميلليون 160 مىڭ يۋان شاعىن سومالى قارىز اقشا ءوتىنىش ەتتى، مۇنىڭ ىشىندە ％80 سيىر، قوي باعىمشىلىعىنا سالىندى، بۇكىل قىستاقتىڭ قولداعى سيىر سانى 2016 - جىلدىڭ اياعىنداعى 84 باستان قازىرگى 580 باسقا كوبەيىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جىلدىق جان باسىندىق تازا كىرىسى 10 مىڭ يۋاننان استى.
جەر - جەردە كاسىپ سالاسى، قىستاق بىتكەندە وزىندىك ەرەكشەلىك بار بولدى. سوڭعى جىلدارى كاسىپ سالاسىن دامىتۋ ارقىلى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ، شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋدى جۇزەگە اسىرۋ بۇكىل رايوننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتاردى دامىتۋداعى جارقىن تۇيىنگە اينالدى. تەك حوتان ايماعىنىڭ وزىندە، ىلگەرىندى - كەيىندى ءبىر توپ ءىرى مال شارۋاشىلىعى جەتەكشى كاسىپورىندارى ىرگە تەۋىپ، 460تان استام باعىمشىلىق سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ دامۋىن جەتەكتەپ، شارپىعان شارۋالار سانى 450 مىڭ ادامنان اسىپ، ءبىر توپ شاعىن شارۋا وتباسىلارى وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى دامۋىنىڭ پايداسىنان يگىلىكتەندى.
كاسىپ سالاسىنىڭ قاۋىرت گۇلدەنۋى اۋىل - قىستاقتاردىڭ دامۋداعى كومەسكى كۇشىن جانداندىردى. بيىلعى جىلدىڭ العاشقى جارتىسىندا، بۇكىل رايونداعى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن مانەرلەۋ كاسىپورىندارىنىڭ سانى 12 مىڭ 497گە جەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن مانەرلەۋ كاسىبى 167 ميلليارد 300 ميلليون يۋان ءونىم قۇنىن جۇزەگە اسىردى. اۆتونوميالى رايون دارەجەلى اۋىل شارۋاشىلىعىن كاسىپ سالالاندىرۋ باقشا اۋماعىنان 43ى سالىنىپ، مىڭنان استام اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن مانەرلەۋ كاسىپورىندارىن ىرگە تەبۋگە باۋرادى. وسى نەگىزدە، بۇكىل رايون ”سەرىكتەستىك (كاسىپورىن) + كوللەكتيۆ ەكونوميكا ۇيىمدارى (الەۋمەتتىك اۋماق جارنالىق ەكونوميكا سەلبەستىك كووپەراتيۆى) + سەلبەستىك كووپەراتيۆى + شارۋا وتباسىلارى“ سياقتى كوپتەگەن فورمالار ارقىلى تاپسىرىستىق اۋىل شارۋاشىلىعىن ورنىقتى ىلگەرىلەتۋ نەگىزىندە، 2 - رەتكى پايدانى قايتارۋ سياقتى كوپتەگەن جاڭاشا اۋىل شارۋاشىلىعى تيجاراتى تۇلعالارى مەن شارۋا وتباسىلارىنىڭ مۇددەلىك بايلانىسى ادىسىنە ىزدەنىس جاسادى، شارۋالار شىن مانىندە وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى دامۋىنىڭ قاتىناسۋشىسىنا، يگىلىككە كەنەلۋشىسىنە اينالدى.
شينجياڭنىڭ ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرى ارشىندى قاداممەن اناعۇرلىم اۋماقتى بازارعا بەتتەدى. سوڭعى جىلدارى بۇكىل رايون شينجياڭنىڭ ءىشى - سىرتىنداعى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ساتىپ الۋ، ساتۋ ”قوس تور“ قۇرىلىسىنا كورنەكتى قولداۋ كورسەتىپ، ءتۇيىندى تۇردە وڭتۇستىك شينجياڭدا وڭىرلىك ايىرباس جيناۋ - جونەلتۋ ورنىن سالىپ، حوتان، اقسۋ، قاعىلىق سياقتى جەمىس ورمانى نەگىزگى ءوندىرىس وڭىرلەرىندە 10 ساقتاۋ، مانەرلەۋ، ساتۋ، جيناپ ۇلەستىرۋ ورتالىعىن ورنالاستىرىپ، جاڭادان سالىپ، ”ءوزى سالۋ + قوسىپ الۋ جانە ساتىپ الۋ“ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى جيىنى 3300دەن استام اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن شينجياڭ سىرتىنا ساتۋ تورابىن جاڭادان قۇرىپ، بەكەمدەپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنا بۇرىلىس جاساپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋعا جانە شارۋالاردىڭ ۇزدىكسىز، ورنىقتى تۇردە كىرىستەرىن ارتتىرۋىنا پارمەندى قولداۋ كورسەتتى.
جىگەر - قايراتى تاسقىندادى، اۋىل شارۋاشىلىعى دامىپ قۋاتتى بولا ءتۇستى
استىق جانە ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىمەن ءونىمدى قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋ − ”اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار“ قىزمەتىنىڭ ماڭىزدى مىندەتى، سونداي - اق بۇكىل رايون ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنىڭ ”سەنىمى“.
3 جىلدان بەرى، رايونىمىز باستان - اياق استىق حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدى كورنەكتى ورىنعا قويىپ، استىق ءوندىرىسىن تيتتەي دە بوساڭسىتپاي ويداعىداي يگەرىپ، ءبيداي ەگۋ جوسپارىن ارت - ارتىنان ءتۇسىرىپ، استىق ەگىمشىلىگى قوسىمشا قاراجاتى ولشەمىن جىل سايىن جوعارىلاتىپ، تۇتاس رايوننىڭ استىق حاۋىپسىزدىگىن ءونىمدى تۇردە قامتاماسىز ەتتى.
بيىل ىندەت سياقتى كوپتەگەن سىن - سىناقتارعا ءدوپ كەلگەندىكتەن، رايونىمىز استىق ساقتاۋدا جەرگە سۇيەنۋ، استىق ساقتاۋدا تەحنيكاعا سۇيەنۋ ستراتەگياسىن ۇزدىكسىز تياناقتاندىرىپ، جوعارى ولشەمدى اتىز، سۋ ۇنەمدەپ سۋارۋ، عىلىم - تەحنيكانى جالپىلاستىرۋ سياقتى نىسانداردىڭ استىق وندىرەتىن وڭىرلەرگە بەيىمدەلۋىن بەلسەندى ىلگەرىلەتىپ، الدىن الا عىلمي ورنالاستىرۋ جاساپ، استىق ەگۋ جەر اۋدانىن ارتتىرىپ، تۇتاس رايوننىڭ ءبيداي ءونىم مولشەرىن الدىڭعى جىلعا قاراعاندا 336 مىڭ توننا ارتتىرىپ، استىق حاۋىپسىزدىگىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
”بۇرىن تابيعاتقا سۇيەنىپ كۇنەلتسەك، بۇل كۇندەرى عىلىم - تەحنيكاعا سۇيەنەمىز“. شونجى اۋدانى شيبەيۋان قالاشىعى ليۋشۋحىزى قىستاعىنىڭ استىق ەگىنشىسى فىڭ رۋگاڭ بىلاي دەدى: ءبىر قىدىرۋ جاڭا تەحنيكانىڭ جالپىلاستىرىلۋى، قولدانىلۋى استىق ءوندىرىسىنىڭ وزىندىك قۇنىن ۇنەمدەپ، ونىمدىلىكتى جوعارىلاتۋىن جۇزەگە اسىرىپ قالماستان، تاعى ەگىستىك جەردىڭ ساپاسىن جاقسارتىپ جانە جوعارىلاتىپ، استىق حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە بەرىك نەگىز قالادى.
جەمىس ورمانى شارۋاشىلىعى − رايونىمىز اۋىل شارۋاشىلىعى دامۋىنداعى ماڭىزدى كاسىپ سالاسى. سوڭعى جىلدارى بۇكىل رايون جەمىس ورمانى شارۋاشىلىعىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتۋ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ ينجەنەرياسىن ىشكەرىلەي اتقارىپ، دەرت - دەربەز، زياندى جاندىكتەردەن ساقتانۋ - قۇرتۋ جانە بازا قۇرىلىسىن ولشەمدەندىرۋدى ارقاۋ ەتىپ، جەمىس ورمانى عىلىم - تەحنيكالىق قىزمەت وتەۋىن جاپپاي ورىستەتىپ، جەمىس ورمانى شارۋاشىلىعى دامۋىنىڭ جالپىلىق ونىمدىلىگىن جوعارىلاتتى. بيىلعى جىلدىڭ العاشقى جارتىسىندا بۇكىل رايوندا 644 مىڭ مۋ شىلان، جاڭعاق جەمىس باعى جاڭالاندى، 18 ميلليون مۋ جەردەگى جەمىس اعاشى بۇتاقتالدى، نەگىزگى دەرت - دەربەز، زياندى جاندىكتەردەن ساقتانعان، قۇرتقان جەر اۋدانى 11 ميلليون 220 مىڭ مۋعا جەتتى، بۇكىل رايوننىڭ جەمىس ورمانى شارۋاشىلىعىنىڭ ءوندىرىس دەڭگەيى تاعى ءبىر ادىم جوعارىلادى.
رايونىمىز تاعى اۋىل شارۋاشىلىعى وڭىرلەرىندە مال شارۋاشىلىعىن گۇلدەندىرۋ قيمىلىن ىسكە قوسىپ اتقارىپ، 5 جىل ۋاقىت جۇمساپ 8 ميلليون سويىس قويدى، 200 مىڭ ساۋىن سيىردى، 300 مىڭ سويىس سيىردى جاڭادان كوبەيتىپ، ءوڭىر ىشىندە مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرىمەن قامداۋعا كەپىلدىك ەتۋمەن بىرگە، وسى زامانعى مال شارۋاشىلىعى دامۋىنىڭ جاڭا جاعدايىن اشۋعا كۇش سالدى. شينجياڭ حۋاليڭ ونەركاسىپ - ساۋدا (توبى) شەكتى سەرىكتەستىگى سياقتى ءبىر توپ ناقتى قۋاتى بار كاسىپورىندار ىركەس - تىركەس شينجياڭنىڭ مال شارۋاشىلىعىنا قارجى قوسىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنا ومىرشەڭدىك ۇستەدى. بۇكىل رايوننىڭ مال شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋ كولەمى ۇزدىكسىز ۇلعايىپ، ونىمدىلىگى ورنىقتى ارتىپ، ءارى ”كوجە قاتىقتى“ مولايتتى، ءارى اناعۇرلىم كەڭ بازار اشتى.
