− مەملەكەتتىك كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ سيلىعى بويىنشا جاڭالىق اشۋعا ۇيىمداستىرۋ سيلىعىنىڭ يەگەرى تارىم داشۋەسى وسىمدىك عىلىمى شۋەيۋانى تۋرالى
شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى جىڭ جو
”كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدا ەل ءۇمىتىن اقتاۋ كەرەك!“. 10 - ايدىڭ 18 - كۇنى تارىم داشۋەسى وسىمدىك عىلىمى شۋەيۋانى پارتكومىنىڭ شۋجيى جياڭ شۋەۋيدىڭ ينفورماتسياسى ۋيچات دوستىق شەڭبەرىندە ءدۇمپۋ قوزعادى.
10 - ايدىڭ 17 - كۇنى مەملەكەتتىك كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ سيلىعىمەن ماراپاتتاۋ جينالىسى جانە وزات ىزگى ىستەردەن بايانداما جاساۋ جينالىسى وتكىزىلىپ، تارىم داشۋەسى وسىمدىك عىلىمى شۋەيۋانى مەملەكەتتىك كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ سيلىعى بويىنشا جاڭالىق اشۋعا ۇيىمداستىرۋ سيلىعىنا يە بولدى.
تارىم داشۋەسى ۇلكەن قالادان شالعاي، ال ەگىنشى - مالشىلارمەن وتە جاقىن، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋعا وتە جاقىن. شۋەيۋاننىڭ 9 ۇجىمىنداعى 38 عىلىم - تەحنيكا ارناۋلى ۋاكىلى ۇزاق جىل بويى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋعا عىلىم - تەحنيكامەن دەم بەرۋدىڭ ءبىرىنشى شەبىندە تەبىندەپ، جەمىس ورمانى، ماقتا سالالارىندا عىلمي زەرتتەۋ جەتىستىكتەرىن وندىرگىش كۇشكە اينالدىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، وڭتۇستىك شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ كىرىستەرىن ارتتىرىپ بايۋ جولىنا تۇسۋىنە كومەكتەستى.
عىلىم - تەحنيكا قىزمەت وتەۋ ۇجىمى كەدەيلەردى دالمە - ءدال سۇيەمەلدەدى
التىن كۇزدە بيڭتۋان 1 - شى 12 - تۋان 10 - ليانىنىڭ جۇمىسشىسى گاۋ يۋانچيۇڭنىڭ المۇرت باعىندا سارى التىنداي المۇرتتار جاشىككە قوراپتالىپ، تاسىپ اكەتىلىپ جاتتى. بيىل گاۋ يۋانچيۇڭ تارىم داشۋەسى زەرتتەپ اشقان جاڭاشا توزاڭداندىرۋ تەحنيكاسىن قولدانعاندىقتان، المۇرتتار تولىق، بىركەلكى ءوسىپ، ءونىمى ％30كە جۋىق ارتتى.
”وڭتۇستىك شينجياڭ قانداي تەحنيكاعا ءزارۋ بولسا، ءبىز سول تەحنيكانى زەرتتەيمىز، وڭتۇستىك شينجياڭ قانداي عىلىم - تەحنيكالىق جەتىستىكتى كادەگە جاراتپاقشى بولسا، ءبىز سول جەتىستىكتى كادەگە جاراتامىز“، - دەدى جياڭ شۋەۋي، - شۋەيۋان المۇرت، ماقتا، قۇرىلعىلى اۋىل شارۋاشىلىعى سياقتى 9 ۇجىم ۇيىمداستىرىپ، بيڭتۋان دارەجەلى 6، مەكتەپ دارەجەلى 32 عىلىم - تەحنيكا ارناۋلى ۋاكىلى وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ 4 ايماق - وبلىسىنىڭ 13 اۋدان، قالاسىنىڭ، 4 شى قالانىڭ 27 تۋان - الاڭىنىڭ ءوندىرىس ءبىرىنشى شەبىندە ۇزاق جىل بويى بەلسەنە ىستەدى ءارى عىلىم - تەحنيكادان ۇلگى كورسەتۋ بازاسىنان التاۋىن قۇردى.
كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ بارىسىندا ءپان ساڭلاقتارى كوپتەپ العا شىقتى. شۋەيۋاندا دۋ حۇڭبين سياقتى 3 ادام ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مينيسترلىگىنىڭ ”3 رايون، 3 وبلىس“ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ بويىنشا ارناۋلى ۇلكەن ەڭبەك جازۋ سيلىعىنا يە بولدى؛ نيۋ جيانلۇڭ ماكىت اۋدانىندا ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ بويىنشا قىستاقتا تۇرۋ قىزمەتىنە قاتىناسقان مەزگىلدە شۋەيۋان ماماندارىنان 26 ادامدى (رەت) قىستاققا بارىپ عىلىم - تەحنيكالىق قىزمەت وتەۋگە ۇسىنىس ەتىپ، جوعارى ءتۇسىمدى ماقتادان ۇلگى كورسەتۋ اتىزىن جانە جوعارى ءتۇسىمدى شىلاننان ۇلگى كورسەتۋ باعىن قۇردى؛ قۇرىلعىلى اۋىل شارۋاشىلىعى بويىنشا قىزمەت وتەۋ ۇجىمىنداعى ليۋ يفي كاسىپورىنمەن بىرلەسىپ قۇمدى دالا قۇرىلعىلى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ سۋ مەن تىڭايتقىشتى زەردەلى مەڭگەرۋ جۇيەسىن اشتى ءارى كادەگە جاراتىپ، جالپىلاستىرىپ، عىلىم - تەحنيكانىڭ ”كەدەيلەردى جەتەكتەۋ، كەدەيلەرگە پايدا جەتكىزۋ“ باياندى مەحانيزمىن قالىپتاستىردى.
ۇزاق بولاشاقتى تياناق ەتىپ، اقىل - پاراسات جاعىنان سۇيەمەلدەپ، كەدەيلىك تامىرىن ءۇزدى
وتكەن ءبىر مەزگىلدە وسىمدىك عىلىمى شۋەيۋانى گۇما اۋدانىنىڭ ەگىس الاڭدارىنا 90 كۇندىك ۋاقىتپەن كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ قىزمەتىن ورىستەتۋگە ادام جىبەردى، سول ارالىقتا 30 رەتتەن استام كۋرس اشىپ، 10 مىڭ 200 ادام - رەت جۇمىسشىعا قىزمەت وتەپ، 21 مىڭ مۋ جەمىس ورمانىنا جەتەكشىلىك ەتتى.
وسى رەتكى كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ وسى شۋەيۋاننىڭ تەحنيكالىق جەتەكشىلىك ەتۋىنىڭ ىقشام كورىنىسى عانا. وتكەن عاسىردىڭ 90 - جىلدارىنىڭ باسىندا شۋەيۋان قاشقار، حوتان سياقتى شەت - شالعاي كەدەي وڭىرلەرگە مەرزىمدى ۋاقىتپەن كاسىپتىك وقىتۋشى جىبەرىپ، مىندەتكە ىلۋگە تاباندى بولىپ، جوعارى مەكتەپ وقۋشىلارىن ”ءۇشتى قولداپ، ءبىردى سۇيەمەلدەۋ“، ”باتىس بولىك جوسپارى“ بويىنشا ەرىكتى قىزمەت وتەۋگە قاتىناسۋعا بەلسەنە جەتەكتەدى. سوڭعى جىلدارى شۋەيۋاننان وڭتۇستىك شينجياڭعا بارىپ ەرىكتى قىزمەت وتەگەن جالپى 800دەن استام وقۋ تاۋىسقان وقۋشى نەگىزگى ساتىدا قالىپ قىزمەت ىستەدى.
باۋلۋ جاعىندا، شۋەيۋان ەگىنشىلەردىڭ قاجەتىن بەتالىس ەتىپ، ”اتىز باسى ساباقحاناسىن“ ازىرلەپ، ماسەلەلەردى شەشۋگە كومەكتەستى. 2019 - جىلى گۇما ەگىس الاڭىندا عىلىم - تەحنيكالىق قىزمەت وتەۋ ۇجىمى ءارقايسى لياننىڭ ”ەكى كوميتەتىمەن“، سونداي - اق القالار كەڭەسىمەن بىرگە قىزمەت وتەۋ گرۋپپاسىن قۇرىپ، ءوندىرىستى باسقارۋ، ءونىم ساپاسىن جوعارىلاتۋ سياقتى بۋىنداردا شارۋا وتباسىلارىنا سول جەردىڭ وزىندە ۇلگى كورسەتىپ، ”شارۋا وتباسى + تەحنيكالىق قىزمەت وتەۋشى جاق + كاسىپورىن“ سىندى 3 جاق ات سالىسقان، ليان ”ەكى كوميتەتى“ مەن القالار كەڭەسى بىرگە باقىلايتىن ءوندىرىستى قامتاماسىز ەتۋ مەحانيزمىن قالىپتاستىرىپ، عىلمي ادىسپەن، تەحنيكالىق ادىسپەن ەگۋدى شىنايى تياناقتاندىرۋعا كەپىلدىك ەتتى.
مەملەكەتتىك ءمورال ۇلگىسى يوۋ لياڭيىڭ ”پۋگۇڭيىڭ باۋ - باقشاسىن“ قۇرىپ، ەگىنشىلەرگە كومەكتەستى، شۋەيۋان ادام كۇشىن شىعارىپ، يوۋ لياڭيىڭنىڭ ۋاننۇڭ ەگىمشىلىك كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىمەن بىرگە اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمى وقۋشىلارىنىڭ بىرلەسكەن امالياتتىق قيمىل بازاسىن قۇرىپ، ماماندار عىلىم - تەحنيكادان ۇلگى كورسەتۋ وتباسىلارى مەن ىسكەرلەرگە ۇيرەتۋ، ودان عىلىم - تەحنيكادان ۇلگى كورسەتۋ وتباسىلارى مەن ىسكەرلەر سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەرىنە ۇيرەتۋدەي ”ۇيرەتۋ، كومەكتەسۋ، جەتەكتەۋ“ فورماسى ارقىلى جەرگىلىكتى ورىننىڭ تەحنيكا كۇشتەرىن قالىپتاستىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلىپ بايۋدى، دوڭگەلەك داۋلەتتىلىككە ۇمتىلۋدى ىسكە اسىردى.
اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمى دارىندىلارىن باۋلۋ ۇلگىسىنە جاڭالىق ەنگىزدى
”ديسسەرتاتسيانى بايتاق دالادا جازىپ، تەحنيكانى توپىراقتا جەتىلدىردى“، بۇل تارىم داشۋەسى وسىمدىك عىلىمى شۋەيۋانى قۇرىلعاننان بەرگى ءداستۇر. ءارقايسى فاكۋلتەتتەر ”ەگىن سالا ءجۇرىپ وقۋ“ نەگىزىندە ۇزدىكسىز كۇش شىعارىپ، قولدانىلمالى، بەساسپاپ دارىندىلاردى جەتىلدىرۋدى نىسانا ەتىپ ۇلگىگە جاڭالىق ەنگىزدى.
شۋەيۋان ”جىلدىق ءوندىرىس امالياتى“، ”وقۋ بىتىرەتىن وقۋشىلاردىڭ وندىرىستە پراكتيكا جاساۋى + كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ اۋدان، تۋانى“ سياقتى ۇلگىلەردى قولدانىپ، وقۋشىلاردىڭ كىرىسىپ ىستەۋ قابىلەتىن جوعارىلاتتى. مەكتەپ قۇرىلعاننان بەرى شۋەيۋان قوعامعا اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمى دارىندىلارىنان 10 مىڭ 616 ادام تاربيەلەپ بەردى، ال مۇنىڭ ％68.5ى وڭتۇستىك شينجياڭدا قالدى.
شارۋالاردىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋىنا تىكەلەي دەم بەرۋ ءۇشىن، شۋەيۋان اۋىل شارۋاشىلىعى ءوندىرىس ءبىرىنشى شەبىن وقىتۋشىلاردىڭ امالياتتىق وقىتۋ ساباقحاناسى جانە وقۋشىلاردىڭ ەگىنشىلەرگە كومەكتەسۋ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ەمتيحان الاڭى ەتتى. ”ايتالىق، باعبانشىلىق ماماندىعىنا جاز - قىس 2 ماۋسىمىندا شىرپۋ پراكتيكاسى ورنالاستىرىلادى، قۇرىلعىلى اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمى جانە ينجەنەريا ماماندىعىنا كوكتەم - كۇز 2 ماۋسىمىندا ءوندىرىس پراكتيكاسى ورنالاستىرىلادى“، - دەپ ءسوزىن ساباقتاعان جياڭ شۋەۋي بىلاي دەدى: ارالىقتا ءبىز وقۋشىلاردى مەكتەپ ىشىندە تەحنيكا يگەرۋگە جاتتىقتىرىپ، ونان سوڭ اتىزدا قول سالىپ ىستەۋگە ورنالاستىرامىز.
مۇنان تىس، شۋەيۋان پارتكومى اۋىل شارۋاشىلىعىن قولداۋ، كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ قوعامدىق اماليات قيمىلىن دا ۇيىمداستىرىپ، ورىستەتتى. سوڭعى 3 جىلدان بەرى 30 شاعىن اترەتتەگى 570 ادام ”مەملەكەتتىك اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمى وقۋشىلارىنىڭ بىرلەسكەن امالياتتىق قيمىلىنا“ ىشكەرىلەي ات سالىسىپ، 21 كەدەي قىستاقتا امالياتقا ىشكەرىلەي ارالاسىپ، كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، كەدەيلەردى جەتەكتەۋ، كەدەيلەرگە پايدا جەتكىزۋ شاراسىن قاراستىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋعا بار كۇشپەن دەم بەردى.
