10- ايدىڭ 22 - كۇنى قوعام حاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگىنىڭ اقپار جاريالاۋ ٴماجىلىسى بەيجيڭدە وتكىزىلدى. ماجىلىستە قوعام حاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگىنىڭ ”التىنى ورنىقتىرۋ“، ”التىنى قامتاماسىز ەتۋ“ قىزمەتى، قوعام حاۋىپسىزدىگى قاتىناس باسقارۋدىڭ «ەركىنە جىبەرۋ، باسقارۋ، قىزمەت وتەۋ» رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ، باسقارۋ ورتاسىن ساپالىلاندىرۋدىڭ 12 ٴتۇرلى شاراسىن اتقارۋ جاعدايى حابارلاندىرىلدى.
— موتوسيكل شوفەرلىك كۋالىگىن مەملەكەت بويىنشا ” ٴبىر كۋالىككە ٴبىر تۇتاس ەمتيحان الۋدى “ جولعا قويۋ. شاعىن تۇرماتتى اۆتوكولىك شوفەرلىك كۋالىگىنە ” مەملەكەت بويىنشا ٴبىر تۇتاس ەمتيحان الۋدى“ جۇزەگە اسىرۋ نەگىزىندە، موتوسيكل شوفەرلىك كۋالىگىنە مەملەكەت بويىنشا ” ٴبىر كۋالىككە ٴبىر تۇتاس ەمتيحان الۋ “ جولعا قويىلادى. ٴوتىنىش ەتۋشى تۇرعىندار ازاماتتىق كۋالىگى ارقىلى بۇكىل ەل كولەمىندەگى ٴارقانداي جەردە موتوسيكىل شوفەرلىك كۋالىگىن الۋىنا بولادى، قونىستانۋ كۋالىگىن نەمەسە قونىستانۋعا تىزىمدەلۋ كۋالىگىن ەندىگارى تاپسىرۋدىڭ قاجەتى جوق.
— موتوسيكلدەردى تىزىمگە الدىراتىن جەردى وزگەرتۋدى باسقا جەردە ٴبىر تۇتاس ٴبىتىرۋ جولعا قويىلادى. الدەقاشان اتقارىلعان شاعىن تۇرپاتتى تاسىمالعا پايدالانىلمايتىن اۆتوكولىكتەردى تىزىمگە الدىراتىن جەرىن وزگەرتۋ ارحيۆىن توردا جەتكىزۋ نەگىزىندە، موتوسيكلدەردى تىزىمگە الدىرۋ جەرىن وزگەرتۋ ينفورماتسياسىن توراپتا جەتكىزۋ جولعا قويىلادى، ٴوتىنىش ەتۋشى تىكەلەي كولىكتى كوشىرىپ اكەلگەن ورىنداعى اۆتوموبيلدەردى باسقارۋ ورنىنا بارىپ ٴوتىنىش ەتسە بولادى، كوشىرىپ اكەتكەن جەرگە قايتا بارىپ كولىكتى تەكسەرتۋدىڭ، قاعاز ارحيۆتى الۋدىڭ قاجەتى جوق، بەتپە ـ بەت جاناسپالى ٴراسىميات وتەۋدى ازايتىپ، بۇقارانىڭ ەكى جەر اراسىندا ٴجۇرۋىن ازايتۋ.
— جەكەلىك اۆتوكولىكتەردى تىزىمگە الدىرۋدا ازاماتتىق كۋالىكتى الىپ بۇكىل ولكەدە ٴبىر تۇتاس ٴبىتىرۋ سىناق رەتىندە اتقارىلادى. 12 ولكەدە (رايوندا ) تاسىمالعا پايدالانىلمايتىن شاعىن تۇرپاتتى اۆتوكولىكتەردى تىزىمگە الدىرۋدا ازاماتتىق كۋالىك ارقىلى ٴبىرتۇتاس ٴبىتىرۋدى سىناق رەتىندە جولعا قويىلادى، وسى ولكە نوپوسىنداعى تۇرعىندار ولكە ىشىندەگى باسقا جەردە جاڭا اۆتوكولىكتەردى تىزىمگە الدىرۋ ٴراسىمياتىن وتەگەندە، ٴوتىنىش ەتۋشى تۇرعىندار ازاماتتىق كۋالىگى ارقىلى تىكەلەي ٴوتىنىش ەتۋىنە بولادى، قونىستانۋ كۋالىگىن نەمەسە قونىستانۋعا تىزىمدەلۋ كۋالىگىن ەندىگارى تاپسىرۋىنىڭ قاجەتى جوق .
— وتكەرمەلى اۆتوكولىكتەردى ەكسپورت ەتۋ ۋاقىتتىق ٴنومىرىن باسقا جەردە ٴبىر تۇتاس ٴبىتىرۋ جولعا قويىلادى، وتكەرمەلى اۆتوكولىكتەردى ەكسپورت ەتەتىن كاسىپورىندارى موتورلى كولىكتەردى ساتىپ الىپ ەكسپورت ەتۋگە ىستەتسە، كوشىرىپ تىزىمدەتۋ ٴراسىمياتىن ٴبىتىرۋ قاراپايىمداستىرىلادى، ۋاقىتتىق قاتىناۋ ٴنومىر تاقتاسىن تىكەلەي الۋعا بولادى، رەسىمي ٴنومىر تاقتاسىن بەرۋدىڭ قاجەتى جوق ؛ باسقا جەردەن ساتىپ العان كولىككە جاتسا، موتورلى كولىكتى تىزىمگە الدىرعان جەردەن ۋاقىتتىق قاتىناۋ كولىك ٴنومىرىن تىكەلەي الۋعا بولادى، كاسىپورىن تۇرعان جەرگە بارىپ ٴبىتىرۋدىڭ قاجەتى جوق.
— موتورلى كولىكتەردى تەكسەرمەۋ كولەمى كەڭەيتىلەدى. 6 جىل ىشىندەگى 6 ورىننان تومەن تاسىمالعا پايدالانىلمايتىن شاعىن تۇرپاتتى اۆتوكولىكتەردى تەكسەرمەۋدى جولعا قويۋ نەگىزىندە، 6 جىل ىشىندەگى 7 دە 9 ورىندى تاسىمالعا پايدالانىلمايتىن شاعىن تۇرپاتتى اۆتوكولىكتەر(كىشكەنە اۆتوبۋزدان سىرت) تەكسەرمەۋ كولەمىنە ەنگىزىلەدى. تاسىمالعا پايدالانىلمايتىن شاعىن تۇرپاتتى اۆتوكولىكتەر(كىشكەنە اۆتوبۋزدان سىرت) 6 جىلدان اسىپ، 10 جىلعا تولماسا، جىلىنا ٴبىر رەت تەكسەرۋ 2 جىلدا ٴبىر رەت تەكسەرۋگە رەتتەلدى. اۆتوكولىكتە ٴولىم-ٴجىتىم قاتىناس شىرعالاڭى تۋىلسا نەمەسە زاڭسىز وزگەرتىلىپ قۇراستىرىلىپ زاڭ بويىنشا جازالانسا، بۇرىنعى بەلگىلەنگەن مەرزىم بويىنشا تەكسەرىلەدى.
— شاعىن تۇرپاتتى اۆتوكولىك شوفەرلىك كۋالىگىن ٴوتىنىش ەتۋ جاسىنا شەك قويماۋ. شاعىن تۇرپاتتى اۆتوكولىكتىڭ، شاعىن تۇرپاتتى اۆتوماتتى حوتتى اۆتوكولىكتىڭ، جەڭىل موتوسيكىلدىڭ شوفەرلىك كۋالىگىن ٴوتىنىش ەتۋدىڭ جوعارى جاس شەگى 70 جاستان شەك قويماۋعا وزگەرتىلدى، 70 جاستان جوعارى ادامدار شوفەرلىك كۋالىگىن ەمتيحان بەرىپ السا، ەستە ساقتاۋ قابىلەتى، تۇجىرىم جاساۋ قابىلەتى، اڭىس قايتارۋ قابىلەتى سياقتى قابىلەتتىك سىناقتار قوسىلادى، ونىڭ ۇستىنە جىلىنا ٴبىر رەت دەنساۋلىق تەكسەرتىپ، دەنساۋلىق تەكسەرتۋ ىسپاتتاماسىن تاپسىرۋى كەرەك. بۇل قارتتانعان قوعامنىڭ دامۋىنا ۇيلەسۋدىڭ تىڭ قاجەتى ٴارى قارتتاردىڭ شوفەرلىك كۋالىگىن ەمتيحان بەرىپ الۋىنا قولايلىلىق جاراتۋ، ٴارى دەنساۋلىق جاعدايىنىڭ حاۋىپسىز جۇرگىزۋ تالابىنا ۇيلەسۋىنە كەپىلدىك ەتۋ ٴارى دۇنيە جۇزىندەگى باسىم كوپ ساندى ەلدەردىڭ جاپپاي قولدانعان ٴادىسى بولىپ تابىلادى.
— ٴىرى، ورتا تۇرپاتتى جولاۋشىلار اۆتوبۋزى، جۇك اۆتوموبيلدەرىنىڭ شوفەرلىك كۋالىگىن ٴوتىنىش ەتۋ شارتىن ساپالىلاندىرۋ. ٴىرى تۇرپاتتى جولاۋشىلار اۆتوبۋزى، سۇيرەۋىش اۆتوموبيل كۋالىگىن ٴوتىنىش ەتۋدىڭ تومەنگى جاس شەگى 26 جاس جانە 24 جاستان 22 جاسقا تومەندەتىلەدى، ٴىرى، ورتا تۇرپاتتى جولاۋشىلار اۆتوبۋزى، جۇك اۆتوموبيلدەرىنىڭ شوفەرلىك كۋالىگىنىڭ جوعارى جاس شەگى 50 جاستان 60 جاسقا رەتتەلدى. سونىمەن بىرگە، قاتىناۋ ۋاقىتى ارالىعىن قىسقارتىپ جانە ارتتىرىپ، سايكەستى ٴنومىر جازۋ مەرزىمىندە تولىق ٴنومىر الۋ ەستەلىگى بولماي، ٴىرى تۇرپاتتى شوفەرلىك كۋالىگىن ٴوتىنىش ەتسە، ٴىرى تۇرپاتتى جۇك اۆتوموبيل شوفەرلىك كۋالىگىن العاننان كەيىن كەمىندە 5 جىل بولۋ 3 جىلعا قىسقارتىلادى، سۇيرەۋىش اۆتوموبيل مەن ورتاشا تۇرپاتتى جولاۋشىلار اۆتوبۋزىنىڭ شوفەرلىك كۋالىگىن ٴوتىنىش ەتكەندە، ٴىرى تۇرپاتتى جۇك اۆتوموبيلى شوفەرلىك كۋالىگىن العاننان كەيىن كەمىندە 3 جىل بولۋ 2 جىلعا قىسقارتىلادى.
— دەنساۋلىق تەكسەرتۋ ەمدەۋ قۇرىلىمدارىنىڭ كولەمىن كەڭەيتۋ. موتورلى كولىك شوفەرلىك كۋالىگىن ٴوتىنىش ەتۋدە دەنساۋلىق جاعدايى ىسپاتىن تاپسىرۋعا تۋرا كەلگەندە، دەنساۋلىق تەكسەرۋ قۇرىلىمدارى اۋدان دارەجەلى نەمەسە اسكەري بولىمدەردىڭ تۋان دارەجەلىدەن جوعارى ەمدەۋ قۇرىلىمدارىنان دەنساۋلىق تەكسەرۋ تولىمدىلىعى بار 2 - دارەجەلىدەن جوعارى شيپاحاناعا، اۋىل-قالاشىق ەمحاناسىنا، الەۋمەتتىك اۋماق دەنساۋلىق ساقتاۋعا قىزمەت وتەۋ ورتالىقتارىنا، دەنساۋلىق تەكسەرۋ ورتالىقتارىنا دەيىن كەڭەيتىلەدى.
— مۇگەدەكتەر وتباسىلارىندا ورتاق پايدالاناتىن اۆتوكولىكتەرگە قولايلىلىق جاراتۋ. شاعىن تۇرپاتتى اۆتوماتتى حوتتى اۆتوكولىك شوفەرلىك كۋالىگىنەن ( 2C دەن) جوعارى كۋالىگى بار ادامدار قولى كەمتارلاردىڭ ارناۋلى شاعىن تۇرپاتتى اۆتوماتتى حوتتى جولاۋشى اۆتوكولىگىن ايداۋىنا بولادى، مۇگەدەكتەر وتباسى مۇشەلەرى مەن باسقا دا مۇگەدەكتەرگە قىزمەت وتەيتىندەردىڭ اۆتوكولىك ىستەتۋىنە قولايلىلىق جاراتۋ .
— ينتەرنەت قاتىناس حاۋىپسىزدىگىنە جالپىلىق قىزمەت وتەۋدى باسقارۋ تۇعىرى ارقىلى جول تاسىمال كاسىپورىندارىنا قاتىناس حاۋىپسىزدىگى حاۋىپ- قاتەرى ساقتىق ەسكەرتۋىن جەتكىزۋ. ٴوز كاسىپورىنىنىڭ موتورلى كولىگى جانە شوفەرلەرىنىڭ قاتىناس زاڭىنا قايشىلىق جاساۋ، شىرعالاڭ سياقتىلاردى سۇراستىرۋىن ينفورماتسيالىق قىزمەت وتەۋمەن قامداپ، كاسىپورىنداردىڭ حاۋىپسىزدىك باسقارۋىن تۋ باستان كۇشەيتۋىنە، شوفەرلەردىڭ حاۋىپسىزدىك تاربيەسىن كۇشەيتۋىنە، كاسىپورىنداردىڭ اينالىم حاۋىپ-قاتەرىنەن ساقتانۋىنا جانە ونى تومەندەتۋىنە قولايلىلىق جاراتۋ.
— شوفەرلەر ” قاتىناس باسقارۋ 12123 “APP ى ارقىلى قاتىناس جاۋاپكەرشىلىك شىرعالاڭى، جۇرگىزۋگە رۇقسات ەتىلگەن اۆتوكولىك تۇرپاتىنىڭ وزگەرىسى، قاتىناس زاڭىنا قايشىلىق جاساۋ جانە تولىق ٴنومىر جازۋ سياقتى ەستەلىكتەردى سۇراستىرۋىنا، كوشىرىپ الۋىنا بولادى. ولاردىڭ كاسىپپەن اينالىسۋ، جۇمىسقا قابىلداۋ سياقتى ٴوندىرىس جانە تۇرمىس بارىسىندا قاتىناس حاۋىپسىزدىگىن ەستەلىككە الۋ ەلەكتروندى كۋالىكتەرىن كورسەتۋىنە، ىستەتۋىنە قولايلىلىق جاراتىپ، شوفەرلەردىڭ ادال بولۋ، زاڭعا بويسۇنۋ تانىمىن جوعارىلاتۋدى جەبەۋ.
— قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارىنىڭ قاتىناس باسقارۋ تاراۋى مەن بانكەنىڭ قامسىزداندىرۋدى باقىلاۋ-باسقارۋ تاراۋى موتورلى كولىك قاتىناس شىرعالاڭى جاۋاپكەرشىلىگى ەرىكسىز قامسىزداندىرۋ ينفورماتسياسىنان ورتاق يگىلىكتەنۋدى ىلگەرىلەتۋ. سىناق ٴتۇيىنى ەتىلگەن رايونداردا موتورلى كولىكتەردى تىزىمدەۋدى بىتىرگەندە، تەكسەرۋ تولىمدىلىق بەلگىسىن بەرگەندە، موتورلى كولىكتەردىڭ قاتىناس شىرعالاڭى جاۋاپكەرشىلىگى ەرىكسىز قامسىزداندىرۋ ينفورماتسياسىن توراپتا تەكسەرۋ، ٴوتىنىش ەتۋشىلەر موتورلى كولىكتىڭ قاتناس شىرعالاڭى جاۋاپكەرشىلىگى ەرىكسىز قامسىزداندىرۋىنىڭ جازباشا كۋالىگىن ەندىگارى تاپسىرۋىنىڭ قاجەتى جوق.
اۋدارعان: قادىر ماقان
