قوعامدىق قامسىزداندىرۋ جايىندا تۇسىنبەگەنىڭىز بولسا، مىنا ارادان سۇراڭىز!
قوعامدىق قامسىزداندىرۋ ٴۇزىلىس جاساسا، تولىقتاپ تاپسىرۋعا بولا ما ؟ جەكە اتىندا قامسىزداندىرۋعا قاتىناسقان يكەمدى جۇمىستانۋشىلاردىڭ قامسىزداندىرۋعا قاتىناسپاعان جىل شەگىن نەمەسە ٴۇزىلىس جاساعان اقى تاپسىرۋ جىل شەگىن تولىقتاپ تاپسىرۋعا بولمايدى.
ولاي بولسا، ۋاقىتشا لايىقتى ورىن بولماسا، زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋىن قالاي تاپسىرادى ؟ يكەمدى جۇمىستانۋشى اتىندا جۇمىسشى-قىزمەتشىلەردىڭ زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋىنا قاتىناسۋ نەمەسە تۇرعىندار اتىندا نوپوسى تۇرعان جەردەگى قالا-اۋىل تۇرعىندارىنىڭ زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋىنا قاتىناسۋ.
تاعى ماسەلە بولسا، سەنى قايدان ىزدەيمىن؟
مەن مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ جاۋاپ قايتارۋ تەكشەسىندەمىن، ساياسات جونىندەگى سۇراۋلارىڭىزدى ۇستىمە الدىم!
قوعامدىق قامسىزداندىرۋ قاراجاتىن تاپسىرۋ جونىندە
ۋاقىتشا لايىقتى ورىن تابىلماسا، زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ قاراجاتى قالاي تاپسىرادى؟
قامسىزداندىرۋعا قاتىناسۋشىلار قايتالاي جۇمىسقا ورنالاسۋدان بۇرىن يكەمدى تاسىلمەن جۇمىسقا ورنالاسسا، يكەمدى جۇمىستانۋشىلار اتىندا جۇمىسشى-قىزمەتشىلەردىڭ زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋىنا قاتىناسۋعا نەمەسە تۇرعىندار اتىندا نوپوسى تۇرعان جەردەگى قالا-اۋىل تۇرعىندارىنىڭ زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋىنا قاتىناسۋعا بولادى. ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مينيسترلىگى
25 35-جاس ارالىعىنداعى دەربەس كاسىپ اشىپ، قامسىزداندىرۋعا قاتىناسپاعان، 35-45 جاس ارالىعىندا كاسىپورىنداردا قامسىزداندىرۋعا قاتىناسقان بولسا، 25 - 35 جاس ارالىعىنداعى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋىن ٴسوزسىز تولىقتاپ تاپسىرۋ كەرەك پە ؟ بۇدان سىرت، قىزمەتتەن بوساعاننان كەيىن بۇرىنعى قىزمەت ورنىنان قوعامدىق قامسىزداندىرۋ قاراجاتىن تولىقتاپ تاپسىرۋدى تالاپ ەتۋىنە بولا ما؟
« قوعامدىق قامسىزداندىرۋ زاڭى » جانە « مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ كاسىپورىن جۇمىسشى - قىزمەتشىلەرىنىڭ نەگىزگى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ ٴتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋ جونىندەگى قارارى » ( مەملەكەتتىك كەڭەس تاراتقان [ 2005 ] 38 - ٴنومىرلى قۇجات ) قاتارلى قاتىستى بەلگىلەمەلەرگە ساي، ادام ىستەتۋشى ورىن مەن جۇمىسشى-قىزمەتشىلەر زاڭ بويىنشا نەگىزگى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋىنا قاتىناسۋى كەرەك. جۇمىسشى جالداماعان جەكە ونەركاسىپشىلەر مەن ساۋداگەرلەر، ادام ىستەتۋشى ورىندا نەگىزگى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋىنا قاتىناسپاعان تولىق كۇندىك بولماعان كاسىپپەن شۇعىلدانۋشىلار جانە باسقا دا يكەمدى جۇمىستانۋشىلار نەگىزگى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋىنا قاتىناسسا بولادى. قامسىزداندىرۋعا قاتىناسقان ورىندار مەن جەكەلەر نەگىزگى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ قاراجاتىن ۋاعىندا تولىق تاپسىرۋى كەرەك، سەبەپسىز كەشىكتىرۋگە بولمايدى ؛ جەكە اتىندا قامسىزداندىرۋعا قاتىناسقان يكەمدى جۇمىستانۋشىلاردىڭ قامسىزداندىرۋعا قاتىناسپاعان جىل شەگىن نەمەسە ٴۇزىلىس جاساعان اقى تاپسىرۋ جىل شەگىن تولىقتاپ تاپسىرۋعا بولمايدى. ورىننىڭ سەبەبىنەن قوعامدىق قامسىزداندىرۋ اقىسىن ۋاعىندا تولىق تاپسىرماسا، قاتىستى تاراۋلارعا ارىزدانۋ ارقىلى زاڭدىق تارتىپ بويىنشا بۇرىنعى ورىننىڭ تولىقتاپ تاپسىرۋىن تالاپ ەتۋ كەرەك. ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مينيسترلىگى
ەلەكتروندى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسى جونىندە
قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىنىڭ ەلەكتروندى سىپاتى مەن ەلەكتروندى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىنىڭ قانداي پارقى بار ؟ « مەملەكەت بويىنشا بىر تۇلعالاندىرىلعان جەلىدەگى اكىمشىلىك قىزمەت وتەۋ تەكشەسى، ەلەكتروندى سىپات، قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسى » ولشەمىندە بىلاي دەپ بەلگىلەنگەن: ەلەكتروندى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسى − قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىنىڭ جەلىدەگى كۇيى، قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسى ەلەكتروندى سىپاتىنىڭ ناقتىلى بەينەلەنۋ فورماسى.
بۇقارالار اكىمشىلىك قىزمەت وتەۋ زالىندا جۇمىس بىتىرگەندە، قاتىستى ۇكىمەت تاراۋلارى نەمەسە اتقارۋشى قۇرىلىمدار ٴبىر تۇلعالاندىرىلعان تەكشەنىڭ قاتىستى كوزىن اۋىستىرىپ ىستەتۋ ارقىلى كارتوچكا يەسىنىڭ قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىنىڭ ەلەكتروندى سىپاتىن الىپ، جەكەلەردىڭ قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىنىڭ كوشىرىلمە نۇسقاسىن كوپ رەت بەرۋ ماسەلەسىن ازايتۋعا بولادى. زالدا جۇمىس بىتىرگەندە، بۇقارالار ناقتى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىن الا جۇرمەسە، قول تەلەفونداعى ەلەكتروندى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىن كورسەتسە بولادى، ٴبىر ٴتۇرلى ٴتاسىل- ەلەكتروندى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىنىڭ ەكىلىك كودىن كورسەتۋ، قىزمەتكەرلەر كودتى جايمالاپ، ادامنىڭ سالاۋاتتىق ينفورماتسياسىن الۋ ؛ ەندى ٴبىر ٴتۇرلى ٴتاسىل- ەلەكتروندى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتۋچكاسىنىڭ بەتىن ەكى رەت قاعۋ ارقىلى ” دالەلدەپ“، قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىنىڭ ەلەكتروندى كۋالىگىن كورسەتىپ، قىزمەتكەرلەردىڭ سالىستىرىپ كورۋىنە بەرۋ.
بۇكىلدەي قول تەلەفون ارقىلى جەلىدە بىتىرۋگە بولاتىن كاسىپتەردى بۇقارالار ەلەكتروندى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىنىڭ سالاۋاتتى دالەلدەۋ، اقى تاپسىرۋ، اقى تولەۋ يقۋاتى ارقىلى بىتىرۋىنە بولادى. ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مينيسترلىگى
ەلەكتروندى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىن العاننان كەيىن ناقتى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىن بۇرىنعىداي ىستەتۋگە بولا ما ؟ ەلەكتروندى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىن العاننان كەيىن، ناقتى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىن اۋەلگىدەي قالىپتى ىستەتۋگە بولادى. ەلەكتروندى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىن العاننان كەيىن، ەكى ولشەمدى كودى كورسەتۋ نەمەسە جايمالاۋ ارقىلى ەلەكتروندى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىن ىستەتۋگە، ەلەكتروندى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىنىڭ بەتىندەگى يقۋات تۇيمەشىگى ارقىلى جۇمىستانۋ، قوعامدىق قامسىزداندىرۋ سياقتى قىزمەت وتەۋدەن يگىلىكتەنۋگە دە بولادى، بۇلار ناقتى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىنىڭ جەلىدەن تىس ىستەتىلۋىنە ىقپال جاسامايدى. ەگەر ناقتى كارتوچكانى ۇمىتىپ قالساڭىز، ەلەكتروندى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىن ناقتى كارتوچكانىڭ ورنىنا ىستەتۋگە بولادى، ەسكەرتەتىنىمىز، ناقتى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسى جوعالعاننان كەيىن جوعالعانىن مالىمدەسەك، وندا ەلەكتروندى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىن دا ۇقساس ىستەتۋگە بولمايدى، ناقتى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ كارتوچكاسىن جاقسى ساقتاڭىز. ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مينيسترلىگى
باسقا دا ساياساتتاردى سۇراماقسىز با؟
وندا مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ ساياساتتىق جاۋاپ قايتارۋ تەكشەسىنە كەلدىڭىز ! مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ ساياساتتىق جاۋاپ بەرۋ تەكشەسى جۇڭگو ۇكىمەت تورابى مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ پايدالانۋ قوسىمشاسى ( كليەنتى)
بۇدان سىرت جۇمىس ۇستىندە جارالانۋعا قاتىستى كەيبىر ماسەلەلەر جونىندە دە كوپتەگەن سۇراۋلارىڭىز بار ما؟ قانەكي بىرلىكتە كورەيىك
1. جۇمىس ۇستىندە جارالانعان جۇمىسشى-قىزمەتشى 3 - دارەجەلى مۇگەدەك بولىپ، جۇمىسى توقتاتىلىپ، ەڭبەكاقىسىن ساقتاپ قالۋ مەرزىمى تولعاننان كەيىن قازا بولسا، ٴبىر رەتتىك جۇمىس ۇستىندە قازا بولۋ كومەك قاراجاتىنان يگىلىكتەنۋىنە بولا ما؟
بولمايدى 1- دارەجەدەن 4 - دارەجەگە دەيىنگى مۇگەدەك بولعان جۇمىس ۇستىندە جارالانعان جۇمىسشى-قىزمەتشى جۇمىسى توقتاتىلىپ، ەڭبەكاقىسىن ساقتاپ قالۋ مەرزىمى تولعاننان كەيىن قازا بولسا، ونىڭ جاقىن تۋىستارى جەرلەۋ كومەك قاراجاتى، تۋىس-تۋعاندارىن باعۋ قامقورلىق قاراجاتى مامىلەسىنەن يگىلىكتەنەدى، ٴبىر رەتتىك جۇمىس ۇستىندە قازا بولۋ كومەك قاراجاتى مامىلەسىنەن ەندىگارى يگىلىكتەنە المايدى.
2. جۇمىسشى-قىزمەتشى جۇمىس ۇستىندە جارالانىپ، 4-دارەجەلى مۇگەدەك دەپ ساراپتالعان، اقى تاپسىرۋدا وزگەرىس بولادى دەپ ەستىدىم، ناقتىلى قالاي بەلگىلەنگەن؟
جۇمىس ۇستىندە جارالانعان جۇمىسشى-قىزمەتشى جۇمىس سەبەبىنەن 1 - دارەجەدەن 4 - دارەجەگە دەيىن مۇگەدەك دەپ ساراپتالسا، ەڭبەك قاتىناسىن ساقتاپ قالىپ، قىزمەت ورنىنان شەگىنىپ، اي سايىن مۇگەدەكتىك قوسىمشا قاراجاتىنان يگىلىكتەنەدى. ادام ىستەتۋشى ورىن مەن جۇمىس ۇستىندە جارالانعان جۇمىسشى مۇگەدەكتىك قوسىمشا قاراجاتىن نەگىزگى سان ەتىپ، نەگىزگى ەمدەۋ قامسىزداندىرۋ اقىسىن اي سايىن تاپسىرسا بولادى.
3. –جۇمىسشى-قىزمەتكەر سىرت جەرگە ٴىسساپارعا شىعىپ، شىرعالاڭ تۋىلسا، سول جەردە قالىپ ەمدەلۋىنە بولا ما؟
بولادى جۇمىسشى-قىزمەتكەر جۇمىس سەبەبىمەن سىرتقا شىعىپ، ٴبىر تۇتاس جوسپارلانعان ٴوڭىر سىرتىندا جۇمىس ۇستىندە جارالانۋ شىرعالاڭى تۋىلىپ، ٴبىر تۇتاس جوسپارلانعان وڭىردەگى كەلىسىم جاساسقان ەمدەۋ قۇرىلىمدارىندا ەمدەلمەگەن بولسا، ادام ىستەتۋشى ورىن اتقارۋشى قۇرىلىمعا جۇمىس ۇستىندە جارالانعان جۇمىسشى-قىزمەتكەردىڭ جارالانۋ احۋالىن جانە ەمدەۋ قۇرىلىمىنىڭ احۋالىن دەر كەزىندە مالىمدەۋى ٴارى اۋرۋ جاعدايى ورنىققاننان كەيىن ٴبىر تۇتاس جوسپارلانعان وڭىردەگى كەلىسىم جاساسقان ەمدەۋ قۇرىلىمدارىندا ەمدەلۋگە جوتكەپ بەرۋى كەرەك.
4. جۇمىسشى - قىزمەتشى جۇمىس ۇستىندە جارالانعاننان كەيىن توتە قازا بولسا، جۇمىس ۇستىندە جارالانعاندىقتى تۇراقتاندىرۋ كەرەك پە ؟ كەرەك جۇمىس ۇستىندە قازا بولعانداردىڭ جۇمىس ورنى نەمەسە ونىڭ جاقىن تۋىستارى، جۇمىس ورنى جۇمىسشى ۇيىمى بەلگىلەنگەن ۋاقىت ىشىندە تىركەلگەن جەردەگى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ اكىمشىلىك تاراۋىنا جۇمىس ۇستىندە جارالانعاندىقتى تۇراقتاندىرۋدى ٴوتىنىش ەتۋى كەرەك.
اۋدارعان: قادىر ماقان
