كوپشىلىك سالەمەتسىزدەر، مەن سىزدەردىڭ قورەكتىك ٴتىلماشتارىڭىز بولامىن. مەرەكە ـ مەيرام سايىن، تۋىس ـ تۋعان، دوس ـ جاراندار شاتتىقپەن باس قوسقاندا، قاتتى قابىقتى جەمىستەردىڭ ٴار وتباسىنىڭ داستارقانىندا ۋادەلەسكەندەي كورىلەتىنى داۋسىز. الايدا، قاتتى قابىقتى جەمىس جونىندەگى بىلىمدەردەن قانشالىق تۇسىنەسىز؟ بۇگىن، حورەكتىك ٴتىلماشى ٴسىزدى قورەكتىك ساپارىنا باستاپ، كىشكەنتاي قاتتى قابىقتى جەمىستەر ٴوز ىشىنە العان ۇلكەن قورەكتىكتى ىشكەرىلەي ىزدەستىرەدى، قانەكي بىرگە اتتانايىق.
قاتتى قابىقتى جەمىستەر كىشكەنە بولعانىمەن، ٴبىراق قورەكتىگى مول. ۇنەمى كەزدەسەتىن قاتتى قابىقتى جەمىستەردەن باستىسى جاڭعاق، بادام، بۇيرەكشە جەمىس، ورمان جاڭعاعى سياقتىلار بار. ەندەشە قاتتى قابىقتى جەمىستەردى قالاي تۇتىنعان ٴجون؟
ەڭ اۋەلى، قاتتى قابىقتى جەمىستەردى كۇندە جەۋ كەرەك. «جۇڭگو تۇرعىندارىنىڭ ازىقتانۋ باعدارلاماسىندا» ادام دەنەسى كۇنىنە ورتا ەسەپپەن 25 - 35 گرام سويا بۇرشاق جانە قاتتى قابىقتى جەمىستەردى قابىلداۋى قاجەت دەپ اتاپ كورسەتىلگەن.
ونان قالسا، قاتتى قابىقتى جەمىستى ەڭ جاقسىسى ارالاستىرىپ جەۋ كەرەك. ۇقساماعان قاتتى قابىقتى جەمىستەردىڭ قۇرامىندا ۇقساماعان قورەكتىك بولادى، ارالاستىرىپ جەگەندە ادام دەنەسىنىڭ كۇندىك قورەكتىك قاجەتىن ٴتىپتى دە تولىقتاي تۇسەدى.
قورەكتىك ٴتىلماشى سىزدەرگە قاتتى قابىقتى جەمىستەردى جەگەندە، ٴسوز جوق، جاڭاسىن تاڭداۋدى ەسكەرتەدى. قاتتى قابىقتى جەمىستەردىڭ قۇرامىندا قانىقپاعان ماي قىشقىلى، بەلوك، ازىق تالشىعى، ميكرو ەلەمەنت سياقتى قورەكتىك قۇرامدار مول بولىپ، مۇنىڭ ىشىندەگى نەگىزگى قورەكتىك قۇرام قانىقپاعان ماي قىشقىلى وڭاي توتىعىپ، جاڭا بولماعان قاتتى قابىقتى جەمىستەردىڭ ٴدامى ناشار، قورەكتىگى از، ونىڭ ۇستىنە ادامنىڭ دەنساۋلىعىنا زياندى.
مەملەكەتتىك قاتتى قابىقتى جەمىستەردى مانەرلەۋ تەحنيكاسىن زەرتتەۋ كاسىبى ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، جۇڭگو قورەكتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ازىقتىق قوعامى ارناۋلى كوميتەتىنىڭ مامان مۇشەسى، چياچيا ازىق ـ تۇلىك تەحنيكاسى ورتالىعىنىڭ باس باقىلاۋشىسى جين لۇڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: قاتتى قابىقتى جەمىستىڭ ساپاسىن جاس كۇيىندە ساقتاۋداعى وزەكتى فاكتور: سول ماۋسىمداعى شيكىزاتتى جاڭا كۇيىندە جيناپ، تومەن تەمپەراتۋرادا ساقتاپ، سالقىن كۇيىندە تاسىمالداپ، تەمپراتۋرانى ٴدال مەڭگەرىپ، بولەك قوراپتاۋدى ويداعىداي ىستەۋ كەرەك. تەك تۇتاس ٴوندىرىس جەلىسى بارىسىن مەڭگەرگەندە عانا، ٴاربىر تال قاتتى قابىقتى جەمىستىڭ ساپاسىنىڭ جاس كۇيىندە ساقتالۋىن مەڭگەرىپ، تۇتىنۋشىلاردىڭ قاتتى قابىقتى جەمىستىڭ قابىعىن ەندى عانا ارشىعانداي ٴدامىن تاتۋىنا مۇمكىندىك جاساۋعا بولادى.
شاعىن ەسكەرتۋ: جۋىقتان بەرى اسا كەڭ تارالعان ٴار كۇنگى قاتتى قابىقتى جەمىستەرى (ميرى جيانگو) قولدانعان جوعارى بولەكتەلگەن، جاس كۇيىندە ساقتايتىن دەربەس كىشكەنتاي قوراپتارعا ٴار ٴتۇرلى قاتتى قابىقتى جەمىستەر مەن قۇرعاق جەمىستەر قوسىلىپ، ٴار كۇنى ٴبىر قالتا ازىرلەنىپ، قورەكتىگى بىركەلكى بولعان. بۇلاردى ٴسۇت، ايران سياقتى ٴسۇت ونىمدەرىمەن قوسىپ تۇتىنساق، قورەكتىگى ٴتىپتى دە ەسەلەنەدى.
اۋدارعان: قادىر ماقان
