لوپ:
ون مىڭداعان ەگىنشى وتباسى شىلان ەگىپ بايىدى
شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى ءپاريزات ابدۇل
12 - ايدىڭ 11 - كۇنى لوپ اۋدانى بەستوعىراق اۋىلى ىستى ءدوڭ قىستاعىنداعى اۋىل اراسىنداعى جان جولدا تولتىرا شىلان تيەلگەن ەگىس كولىكتەرى قايشالىسىپ جاتىر. قىستاق تۇرعىنى لي دىجىن شىلان سالىنعان قاعاز جاشىكتەردى تاڭىپ بايلاعان سوڭ، تاپسىرىس ءتىزىمىن تاعى دا ءبىر - بىردەن تەكسەرىپ شىقتى.
ءدال وسى كۇنى لوپ اۋدانى اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم - تەحنيكاسىنان ۇلگى كورسەتۋ باقشا رايونىنداعى زاۋشاڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن وركەندەتۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ سەحىندا جۇمىسشىلار جۋىپ كەپتىرىلگەن شىلانداردى سۇرىپتاپ قوراپتاۋمەن ابىگەرلەنىپ جاتتى...
لوپ اۋدانىندا شىلان الدەقاشان ءبىرىنشى ءىرى جەمىس ءونىمى كاسىپ سالاسىنا اينالدى. سوڭعى جىلدارى جەرگىلىكتى ورىن شىلان كاسىپ سالاسىن وركەندەتۋدى كورنەكتى ورىنعا قويىپ، شىلاننىڭ سورتىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، ولشەمدەندىرىلگەن ەگىمشىلىكتى زور كۇشپەن جالپىلاستىرىپ، تۇتاس كاسىپ تىزبەگى، جوعارى ساپالى دامۋ جونىندە بەلسەنە ىزدەنىس جاسادى. 2020 - جىلى لوپ اۋدانىندا شىلان ەگىلگەن جەر اۋدانى 173 مىڭ 300 مۋعا جەتىپ، جالپى ءونىم مولشەرى 50 مىڭ توننادان اسىپ، ون مىڭداعان ەگىنشى وتباسى شىلان ەگىمشىلىگى ارقىلى كىرىستەرىن ارتتىرىپ بايىدى، شىلان الدە قاشان جەرگىلىكتى ورىنداعى ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق بايلىعىنا جانە تانىمال جەر بوگەنايى ماركاسىنا اينالدى.
ساپالى شىلان بازاسىن تۇلعالادى
وتكەن عاسىردىڭ 60 - جىلدارى جياڭسۋ ولكەسىنەن شەكارا وڭىرگە كومەككە كەلگەن جاستار لوپ اۋدانى بەستوعىراق اۋىلىنا كەلىپ، جەرگىلىكتى بۇقارامەن بىرگە تىزە قوسا وتىرىپ تەگىندە شانشيدەن شىعاتىن ءجۇنزاۋ شىلانىن ەگەدى.
”باستابىندا جەمىس ورمان ماماندارى كەلىپ جەتەكشىلىك ىستەگەندە، ەشكىم دە ۇيرەنۋدى قالاماعان ەدى. قىستاق تۇرعىندارىنىڭ بارلىعى كوپ بۇتاقتى بولىپ، كوپ گۇل اشسا، مول جەمىس بەرەدى، كىرىسى دە مول بولادى دەپ قارادى“. 11 - ايدىڭ 27 - كۇنى ەڭ العاش ءجۇنزاۋ شىلانىن ەككەن جاعدايدى تىلگە العاندا، لي دىجىن كادىمگىدەي ىڭعايسىزداندى.
”بازاردىڭ سىنىنان وتكەننەن كەيىن، شىلان ەگەتىن شارۋالار تەك ءونىم مولشەرى دەپ جانتالاسقاندارىمەن، بولاشاعى بولمايتىندىعىن، اۋەلى، اقشا تابا المايتىندىقتارىن تانىپ جەتتى“، - دەدى لوپ اۋداندىق ورمان شارۋاشىلىعى جانە جايلىم مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى لي فيجيان ءداپ باسىپ ايتىپ.
شىلان كاسىپ سالاسىندا ساپانى ءوسىرىپ، ونىمدىلىكتى ارتتىرۋدى ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن، لوپ اۋداندىق پارتكوم مەن اۋداندىق ۇكىمەت مەرزىم سايىن جەمىس - ورمان تەحنيكتەرىن اتىز اراسىنا، ەگىن باسىنا ۇسىنىس ەتىپ، تىڭايتقىش بەرۋدەن، بۋدانداستىرۋدان تارتىپ، دەرت - دەربەزدەن، زياندى جاندىكتەردەن ساقتانۋ جانە جونگە سالۋعا دەيىن، بۇتاقتاۋدان شىلاندى جيناپ، كەپتىرۋگە دەيىن، ءاربىر بۋىنعا دەيىن دەن قويا جەتەكشىلىك ەتتى. ايرىقشا جاعراپيالىق شارت - جاعدايى جانە كۇنلۇن قارلى تاۋىنىڭ سۋىمەن سۋارىلعاندىقتان، سونداي - اق عىلمي ەگۋدىڭ جانە باسقارىپ - باپتاۋدىڭ ارقاسىندا، بۇل اراداعى جۇنزاۋ شىلانىنىڭ كورىنىسى كوز تارتىپ، ءدامى ءتىل ءۇيىرىپ، اتاعى الىسقا جايىلدى.
شىلان كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋى كورنەكتى بولعاندىقتان، 2019 - جىلى 9 - ايدا، ىستى ءدوڭ قىستاعى اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مينيسترلىگى جاعىنان مەملەكەتتىك ”ءبىر قىستاقتا ءبىر ءونىم بولۋ“ بويىنشا ۇلگى كورسەتەتىن قىستاق - قالاشىق بولىپ بەكىتىلدى.
بۇگىنگى تاڭدا، لوپ اۋدانى جوعارى ءونىمدى سۋ ۇنەمدەپ سۋارۋ تەحنيكاسىن زور كۇشپەن جالپىلاستىرىپ، شوعىرلى ءبىر تۇتاس شوعىرلاندىرىپ، كولەمدەندىرىپ ەگۋگە تاباندى بولىپ، 500 مۋلىق جاڭا سورتتى، جاڭا تەحنيكالى شىلاننان ۇلگى كورسەتۋ باقشا رايونىن، 1000 مۋلىق ساپالى، جوعارى ءونىمدى شىلان ەگۋدەن ۇلگى كورسەتۋ باقشاسىن قۇردى ءارى بىلتىر 7 - ايدا مەملەكەتتىك قۋاڭ وڭىرلەردە اۋىل شارۋاشىلىعىن ولشەمدەندىرە قىزمەت وتەيتىن جانە جالپىلاستىراتىن تۇعىر − ”ساپالى، جوعارى ءونىمدى شىلان جەتىلدىرۋدەن ولشەمدى ۇلگى كورسەتۋ بازاسىن“ قۇردى.
ءتۇرلى جولدارمەن ساتۋ ارناسىن كەڭەيتتى
10 - ايدىڭ 5 - كۇنى وتكىزىلگەن لوپ اۋداندىق 2 - كەزەكتى شىلان تەرۋ مەرەكەسىندە، زاۋشاڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن وركەندەتۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى لي جىگاڭ لوپ جۇنزاۋ شىلانىنىڭ ءتۇرلى تەكسەرۋ كورسەتكىشتەرىن كورسەتتى: قۇرامىنداعى ەرىگىش قاتتى زات مولشەرى ％33تەن جوعارى، جاس كۇيدەگى شىلاننىڭ قانت قۇرامى ％28.68، كەپتىرىلگەن شىلاننىڭ قانت قۇرامى ％69.42تەن استام، ەڭ ۇلكەنىنىڭ سالماعى 70 گرامنان استى.
شىلاننىڭ ءتۇرلى كورسەتكىشتەرىن ”سيفرلاندىرۋدىڭ“ استارىندا، لوپ شىلانىن كاسىپ سالالاندىرۋ، جىنتىكتەي دامىتۋدىڭ جان تەبىرەنتەرلىك امالياتى جاتىر.
كاسىپ سالاسىن دامىتۋدا دارالىقتان دانەڭە ونبەيدى، كوپ جاقتى كۇشتەردى بىرلەستىرۋگە تۋرا كەلەدى. لوپ اۋداندىق ورمان - جايلىم تاراۋلارى باستاماشىلدىقپەن 60تان استام شىلان ەگەتىن، مانەرلەيتىن كاسىپورىندى جانە سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىن، ەگىمشىلىكپەن شۇعىلداناتىن ءىرى وتباسىلاردى ۇيىمداستىرىپ، لوپ اۋداندىق شىلان كاسىپ سالاسى بىرلەستىگىن قۇرىپ، شىلان ەگىمشىلىگىن، ءوندىرۋ - مانەرلەۋدى، تەرمينالدىق ساتۋدى بايلانىستىرىپ، 3 كاسىپتى توعىستىرعان، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن جاڭا ۇلگى قالىپتاستىردى.
لي فيجيان بىلاي دەپ تانىستىردى: بيىل 9 - ايدا جۇڭلياڭ توبىنىڭ تولىق قارجىلاندىرعان بولىمشە سەرىكتەستىگى جۇڭلياڭ كەسىكتى تاۋار شەكتى سەرىكتەستىگى مەن لوپ اۋداندىق جۇنحۇڭيۋان ەگىنشىلەر كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى شىلاندى ”قامسىزداندىرۋ + كەسىكتى تاۋار“ ساۋاتتىق لەكسياسىن بىرگە ۇيىمداستىردى.
”وسى رەتكى لەكسيا شىلان ەگەتىن شارۋالاردىڭ شىلاندى كەسىكتى تاۋارعا اينالدىرۋ بىلىمدەرى مەن ەل ءىشى فينانس بازارلارىنىڭ دامۋ بەتالىسىن تۇسىنۋىنە، كەسىكتى تاۋار بازارىنان پايدالانىپ، شىلان باعاسىنىڭ قۇلدىراۋ قاتەرىنەن ساقتانۋ بىلىمدەرىن ۇيرەنۋىنە، شىلان ەگەتىن شارۋالاردىڭ الاڭسىز شىلان ەگىپ، ويىنداعىداي ساتۋىنا مۇمكىندىك بەردى“، - دەيدى لي فيجيان.
بۇدان سىرت، لوپ اۋدانى ”ەكولوگيانى ماڭداي الدى ورىنعا قويۋ، جاسىل دامۋ“ ۇستانىمىنا تاباندى بولىپ، زالالسىز، جاسىل، ورگانيكالى شىلان شارۋاشىلىعىن بەلسەنە دامىتىپ، شىلان ماركاسىن زور كۇشپەن قۇردى. كەزەكتە، بۇكىل اۋدان حۋاڭمو گانگو، حوتان ميزاۋى، شياڭسىنيان، سۇيرۋشۋە، دامو حۇڭجۋ، ۋ - كى حۋياڭنۇڭچاڭ قاتارلى 10 شىلان ماركاسىن تىركەۋگە الدىردى، مۇنىڭ ىشىندە 5 ماركانى جاعراپيالىق كۋالاندىرۋ بەلگىسى ەتۋگە ۇسىندى.
”ەلەكتروندى ساۋدا تۇعىرىندا جەلىدە ساتۋ، مەملەكەتتىك جەمىس ورمان ونىمدەرى كورمەسى، تانىستىرۋ جينالىسى، كەدەيلەردى تۇتىنۋ ارقىلى سۇيەمەلدەۋ جانە’ قامسىزداندىرۋ + كەسىكتى تاۋار‘ سياقتى كوپ ارناداعى ساتۋ تاسىلدەرىن قولدانىپ، لوپ اۋدانىنىڭ شىلان بازارى ارناسىن ءتىپتى دە كەڭەيتەمىز“، - دەدى لي فيجيان.
تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگى ەگىنشىلەردىڭ بايۋىنا دەم بەردى
”سۇرىپتاۋ، جۋۋ، كەپتىرۋ، قوراپتاۋ، وسى جۇمىستىڭ ءبارىن ىستەي الامىن، كۇندىك كىرىسىم 200 يۋان اينالاسىندا“، - دەدى 11 - ايدىڭ 27 - كۇنى زاۋشاڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن وركەندەتۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ سۇرىپتاۋ سەحىندە ىستەيتىن قىزمەتكەر روزىنيسا ياسىن.
روزىنيسا لوپ اۋدانى شارباق اۋىلى باشبۇرشاقشى قىستاعىنىڭ تۇرعىنى. زاۋشاڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن وركەندەتۋ شەكتى سەرىكتەستىگى رەسمي وندىرىسكە قوسىلعاننان كەيىن، ءار جىلى شىلان مانەرلەۋ مەزگىلىندە، ول سەرىكتەستىككە بارىپ جۇمىس ىستەيدى، بيىل 4 - جىلعا اياق باستى. ”بۇل ارادا جۇمىس ىستەۋدەن سىرت، تىگىنشىلىك دۇكەنىن دە اشىپ وتىرمىن، قازىر تۇرمىسىمىز بارعان سايىن جاقسارۋدا“، - دەيدى روزىنيسا.
زاۋشاڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن وركەندەتۋ شەكتى سەرىكتەستىگىندە، روزىنيسا سياقتى ۋاقىتتىق جۇمىس ىستەيتىندەر جىلىنا 15 مىڭ ادام - رەتكە جەتەدى، ۇزاق ۋاقىت بويى ىستەيتىندەر 80 ادامنان اسادى.
لوپ اۋدانى جۇنحۇڭيۋان شىلان مانەرلەۋ زاۆودىندا ىستەيتىن گۇلميرا نۇرمامەت ايىنا 3000 يۋان تۇراقتى ەڭبەكاقى الۋدان سىرت، تاعى جۇرگىزۋشى باۋلۋىنا قاتىناسىپ، تىكە تاراتۋ ءنومىرىن اشتىرىپ، ءارقايسى تۇعىرلاردا شىلان سياقتى اۋىل شارۋاشىلىق قوسىمشا ونىمدەرىن تانىستىرۋمەن اينالىسادى.
لوپ اۋدانى اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم - تەحنيكاسىنان ۇلگى كورسەتۋ باقشا رايونى، اۋىل شارۋاشىلىعى باقشا رايونى باسقارۋ كوميتەتى پارتيا قىزمەتى كوميتەتىنىڭ شۋجيى موۋ چۇنرۇي بىلاي دەدى: ”اۋىل شارۋاشىلىق باقشا رايونىندا 91 ەگىمشىلىك ءىرى وتباسى مەن كاسىپورىن بار، شىلان ەگىلگەن جەر 70 مىڭ مۋ، شىلان تەرۋگە جىلىنا 15 مىڭ ادام مولشەرىندەگى ەڭبەككۇش قاجەت، ەڭبەك قاراجاتى 100 ميلليون يۋاننان اسادى“.
كەزەكتە، لوپ شىلان كاسىپ سالاسىندا ”باستاماشى كاسىپورىن + كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى + بازا +شارۋا وتباسى“ سىندى تيجارات ۇلگىسىن قالىپتاستىرىپ، ەگىنشىلەرمەن بىرلەسۋ، ەگىنشىلەرگە پايدا جەتكىزۋ مەحانيزمىن قالىپتاستىرىپ، كولەمدەندىرىلگەن، جىنتىكتەلگەن دامۋ جولىنا قادام باسىپ، كۇشتى شوعىرلاندىرىپ جاسىل ماركا جاراتىپ، ساپالىلاندىرۋ جولىمەن ءجۇرىپ، جىنتىكتەي مانەرلەۋ جولدارىن بەلسەنە قاراستىرىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ ونىمدىلىگىن ارتتىرۋدى، اۋىل شارۋاشىلىعىندا كىرىستى ارتتىرۋدى جەبەدى.
”شىلان ەگەتىن شارۋالاردىڭ وزىندە 10 مىڭ يۋاننان اساتىن كىرىس بولۋدان سىرت، شىلان ساتىپ الۋ، مانەرلەۋ بۋىنىنىڭ وزىندە ماۋسىم سيپاتتى ادام ىستەتۋ 60 مىڭ ادام - رەتتەن اسىپ، جان باسىندىق ورتاشا كىرىستىڭ 2000 يۋاننان اسۋىنا جەتەكشىلىك ىستەدى“. لي فيجيان بىلاي دەدى: ”ەندىگىدە ءبىز شىلاندى جىنتىكتەي مانەرلەۋ جۇمىسىن ويداعىداي جۇرگىزىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ تۇتاس تۇلعالىق ونىمدىلىگىن ارتتىرىپ، شىلان كاسىپ سالاسىن ەگىنشى - مالشىلاردىڭ بايۋىنداعى ەرەكشە كاسىپكە، تىرەكتىك كاسىپكە اينالدىرامىز“.
