جاڭا جىل دەمالىسى كەزىندە
جەكەلىك ساقتىقتى جاقسى ىستەپ، سىرتقا شىعۋدى جانە باس قوسۋدى ازايتۋ كەرەك
شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى چاۋ جين 12 - ايدىڭ 29 - كۇنى ۇرىمجىدەن حابارلايدى. جاڭا جىل قارساڭىندا ءۇرىمجى قالالىق اۋرۋدىڭ الدىن الۋ جانە تىزگىندەۋ ورتالىعىنىڭ ماماندارى قالا تۇرعىندارىنا قىراعىلىقتى ساقتاپ، قاتاڭ ساقتانىپ، جەكەلىك سالاماتتىق ساقتىقتى ۇزدىكسىز جاقسى ىستەپ، مەرەكە دەمالىسى كۇندەرىندە ادامداردىڭ جىلجۋىن ازايتىپ، بىرگە تاماقتانۋدى، باس قوسۋدى ازايتۋدى ەسكەرتتى.
ءۇرىمجى قالالىق اۋرۋدىڭ الدىن الۋ جانە تىزگىندەۋ ورتالىعى زارارسىزداندىرۋ جانە اۋرۋ دانەكەرى بولاتىن ورگانيزمدەردەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى چىن مين مىنالاردى ەسكەرتتى: جاڭا جىلدىڭ جاقىنداۋىنا ىلەسە، ادامداردىڭ جىلجۋى مەن توپتاسۋى بارعان سايىن جيىلەپ، ىندەتتىڭ تارالۋ حاۋىپ - قاتەرىن ارتتىردى، اسا قاجەتتى بولماسا، جۋىردا ىندەتتىڭ ورتا، جوعارى حاۋىپ - قاتەر وڭىرلەرىنە بارماۋ كەرەك. ول قالا تۇرعىندارىنا جاڭا جىل دەمالىسى كەزىندە تومەندەگى 8 جاقتاعى ءىستى ورىنداۋدى ۇسىنىس ەتتى:
ءبىرىنشى، ەرەكشە قاجەتتى بولماسا ساپارلاماۋ، ادامداردىڭ جىلجۋىن ازايتۋ. ەل ءىشى - سىرتىنداعى ىندەتتىڭ قازىرگى جاعدايىنا مەڭزەس، ساپارعا ساقتىقپەن شىعىپ، كەزەكتە ىندەت تۋىلعان جەرلەرگە بارۋدان ساقتانۋ دارىپتەلەدى. ءسوزسىز، ساپارلاۋ كەرەك بولعاندا، تەمىر جول، حالىقتىق اۆياتسيا، جولاۋشى تاسىمالى سياقتى قاتىناس تاراۋلارىنىڭ سالاماتتىق تەكسەرۋىنە مۇقيات سايكەسىپ، جەكەلىك ساقتانۋ - قورعانۋدى تۇتاس بارىستا جاقسى ىستەۋ كەرەك.
ەكىنشى، قاراپايىم، ۇنەمشىل تۇرمىس ءتاسىلىن دارىپتەۋ. جاڭا جىل دەمالىسى كەزىندە باس قوسۋعا جانە كولەمدى بىرگە تاماقتانۋعا قاتىناسپاۋ، ادامدار شوعىرلى جەرلەرگە نەمەسە اۋا الماسپايتىن جەرلەرگە بارماۋ، قاجەتسىز وتباسىلىق، توپتىق بىرگە تاماقتانۋدى، باس قوسۋدى ازايتۋ كەرەك. كاسىپورىندار، ءىسورىندارى، قوعامدىق توپتار قاتىناساتىن ادام سانى ءبىرشاما مول جىل سوڭىنداعى بىرگە تاماقتانۋ، باس قوسۋ وتكىزبەۋ ءتيىس.
ءۇشىنشى، ساياحاتتىق حاۋىپ - قاتەردى ازايتىپ، توڭىرەكتە ساياحاتتاۋدى تاڭداۋ. جاڭا جىل دەمالىسى كەزىندە سىرتقا شىعىپ ساياحاتتاۋدا ساپار جوسپارىن الدىن الا جاساپ، ساپارلاۋشىلار جىلى كيىنىپ، ماسكى، قولعا جاعاتىن زارارسىزداندىرعىش سياقتى ساقتانۋ - قورعانۋ زاتتىق ماتەريالدارىن جەتكىلىكتى دايىنداۋ كەرەك. جاڭا جىلدا ساياحاتتاعاندا الدىن الا كەلىسىپ، قاۋىرت مەزگىلدەن تايساپ ساياحاتتاۋ، قارتتار، سوزىلمالى اۋرۋى بارلار جانە جۇكتى، جاڭا بوسانعان ايەلدەر سياقتى ەرەكشە قاۋىمدار سىرتقا شىعىپ ساياحاتتاماعانى ءجون.
ءتورتىنشى، اس - سۋ حاۋىپسىزدىگىنە، تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. مۇمكىندىگىنشە ولشەمدى اسحانالاردان تاماقتانۋ كەرەك، يمپورت ەتىلگەن سۋىق تىزبەكتى تاعامداردى ساتىپ العاندا، جەكەلىك ساقتانۋ - قورعانۋعا كوڭىل ءبولۋ، قوراپتى زارارسىزداندىرۋدى جاقسى ىستەپ، تۇرگە، اۋماققا ءبولىپ ساقتاۋ، شيكى مەن پىسقاندى بولەكتەپ، ابدەن قايناتۋ، ابدەن بۋلاۋ كەرەك. اس ءۇيدىڭ اۋا اينالىسىن جانە تازالىعىن ساقتاپ، قاجەتتى كەزدە ورتانى جانە ىدىس - اياقتى، قازان - وشاقتى زارارسىزداندىرۋ كەرەك. تاماقتانعاندا ورتاق ساقپى، قاسىق پايدالانۋ، بولەك تاماقتانۋ، ءتۇز دامدەرىن جەمەۋ دارىپتەلەدى.
بەسىنشى، جەكەلىك تازالىققا كوڭىل ءبولىپ، ساقتانۋ - قورعانۋدى جاقسى ىستەۋ. ىندەت كەزىندە قالىپتاستىرعان تاماشا تازالىق ادەتىن ۇزدىكسىز ساقتاپ، ماسكىنى دۇرىس تارتىپ، جەكەلىك تازالىققا كوڭىل ءبولىپ، قولدى ءجيى جۋىپ، سۋدى كوبىرەك ءىشىپ، تۇشكىرۋ، جوتەلۋ ادەتتەرىنە كوڭىل ءبولۋ كەرەك.
التىنشى، سالاماتتى تۇرمىس ءتاسىلىن ساقتاۋ. قىس ماۋسىمىندا اۋا رايى سۋىق، تەمپەراتۋرا قۇبىلمالى، تەمپەراتۋرا وزگەرىسىنە ساي كيىمدى قالىڭداتۋ، جەڭىلدەتۋ كەرەك؛ ەڭبەك پەن دەمالىستى ۇشتاستىرۋعا كوڭىل ءبولىپ، زاڭدىلىقپەن دەمالىپ، ۇيقىعا كەپىلدىك ەتۋ، لايىقتى ازىقتانۋ، ۇيلەسىمدى ارەكەت جاساۋ، كوڭىل كۇيدىڭ ورنىقتىلىعىن ساقتاۋ كەرەك.
جەتىنشى، ورتا، جوعارى حاۋىپ - قاتەرلى وڭىرلەردەن ورالعان ادامدار جەرگىلىكتى ورىننىڭ قاتىستى ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ شارالارىنىڭ تالابىمەن ىرىقتىلىقپەن سايكەسىپ، دەنساۋلىق تەكسەرۋ، باسقارۋ قىزمەتىن ورىستەتۋ كەرەك. ۇيلىقپاۋ، توپتاسپاۋ كەرەك، جايسىزدانسا دەر كەزىندە شيپاگەرگە كورىنۋ كەرەك.
سەگىزىنشى، دەنەسى جايسىزدانسا دەر كەزىندە شيپاگەرگە كورىنۋ. قىزۋ، قۇرعاق جوتەل، دارمەنسىزدەنۋ سياقتى كۇماندى بەلگىلەر بايقالسا، مەديتسينادا قولدانىلاتىن حيرۋگيالىق ماسكى تارتىپ، الەۋمەتتىك اۋماققا مالىمدەگەننەن كەيىن، الەۋمەتتىك اۋماق جاقىن ماڭداعى قىزعان سىرقاتتار ەمحاناسىنا جەتكىزىپ، دەر كەزىندە ەمدەتۋ كەرەك، شيپاحاناعا الەۋمەتتىك قاتىناس قۇرالدارىنا وتىرىپ بارۋعا بولمايدى.
