− اۆتونوميالى رايوندىق جەرگىلىكتى فينانستى باقىلاۋ - باسقارۋ مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، مەكەمە باستىعى تاڭاتار كەرىماقىنمەن سۇحبات
شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى ۋاڭ يۇڭفي
”13 - بەسجىلدىق“ مەزگىلدە شينجياڭنىڭ فينانس كاسىبى ”ناقتى ەكونوميكاعا قىزمەت وتەۋ، فينانس حاۋىپ - قاتەرىنەن ساقتانۋ جانە ونى تىزگىندەۋ، فينانس رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ“ سىندى 3 ۇلكەن مىندەتتى مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، ناقتى ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا قاينارىنان باستاپ دەم بەردى. ”14 - بەسجىلدىققا“ نازار سالعاندا، شينجياڭ فينانس كاسىبى شينجياڭنىڭ دارا ەرەكشەلىككە يە وڭىرلىك باسىمدىعىن قالاي تياناق ەتىپ، فينانستىڭ ناقتى ەكونوميكاعا قىزمەت وتەۋىنىڭ ساپاسىن، ونىمدىلىگىن جانە دەڭگەيىن كۇشەيتۋگە بولادى؟ گازەتىمىزدىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى بۇل جونىندە اۆتونوميالى رايوندىق جەرگىلىكتى فينانستى باقىلاۋ - باسقارۋ مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، مەكەمە باستىعى تاڭاتار كەرىماقىنعا تىلشىلىك جاسادى.
فينانس رەفورماسى تەرەڭدەتىلىپ، تاماشا ورتا قالىپتاستىرىلدى
”’13 - بەسجىلدىقتان‘ بەرى شينجياڭنىڭ فينانس كاسىبى جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن جالپى بەتتىك دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، نازاردى قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىنا مىقتاپ شوعىرلاندىرىپ، ەكونوميكانىڭ، فينانستىڭ ءتۇرلى قىزمەتتەرىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، فينانستىڭ ناقتى ەكونوميكاعا قىزمەت وتەۋ قابىلەتىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، ەلەۋلى حاۋىپ - قاتەرلەردەن ساقتانۋ جانە ونى جويۋ قابىلەتىن ورنىقتى قاداممەن جوعارىلاتىپ، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ اقاۋسىز دامۋىنا بەلسەندى ۇلەس قوستى“، - دەيدى تاڭاتار كەرىماقىن.
شينجياڭ بانكەسىن قۇردى، پيڭ - ان بانكەسىن ەنگىزدى، جۇڭگو ەكسپورت سەنىمدىلىگى قامسىزداندىرۋ سەرىكتەستىگى شينجياڭ بولىمشە سەرىكتەستىگى سياقتى شەكارا ىشىندەگى فينانس قۇرىلىمدارىن اشتى، حابيب بانكەسى سياقتى شەتەل فينانس قۇرىلىمدارىن ەنگىزدى... ”13 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە رايونىمىزدىڭ فينانس جۇيەسى ۇزدىكسىز كەمەلدەندى. 2019 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن بۇكىل رايونداعى بانكە كاسىبىمەن شۇعىلداناتىن فينانس قۇرىلىمدارى 125كە، باعالى قاعاز قۇرىلىمدارى 45كە، قامسىزداندىرۋ قۇرىلىمدارى 34كە جەتىپ، بانكەنى، قامسىزداندىرۋدى، باعالى قاعازدى نەگىزگى تۇلعا ەتكەن، امانات، جالعا بەرۋ، شاعىن سومادا قارىز اقشا بەرۋ سەرىكتەستىكتەرى سياقتىلار قاتار ءومىر سۇرگەن كوپ ساتىلى، فۋنكتسيالارى ءبىرىن - ءبىرى تولىقتايتىن فينانستىڭ ۇيىمدىق جۇيەسىن العاشقى قادامدا قالىپتاستىردى.
فينانس قۇرىلىمدارىن ەنگىزۋمەن بىرگە، رايونىمىز قۇرىلىمداردىڭ ورنالاسۋىن ۇزدىكسىز كەمەلدەندىردى. بيىل جىل باسىنان بەرى شينجياڭ باعالى قاعازداردى باقىلاۋ - باسقارۋ مەكەمەسى قاراستى اۋماقتاعى باعالى قاعازدارمەن، كەسىكتى بۇيىم ساۋداسىمەن اينالىساتىن قۇرىلىمداردى ينتەرنەتتىك ورنالاستىرىلىمداردى كەمەلدەندىرۋگە جەتەكتەپ، يۇنسايفۋ كەسىكتى بۇيىمى قاشقار ايماعىندا ءبىر كەسىكتى بۇيىم تيجارات ءبولىمىن اشىپ، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ كەسىكتى بۇيىم تيجاراتىنىڭ بوستىعىن تولتىردى؛ شىن - ۋان حۇڭيۋان باتىس بولىك باعالى قاعازى حوتاندا ءبىر باعالى قاعاز تيجارات ءبولىمىن قۇرىپ، باعالى قاعاز تيجارات توراپ تۇيىندەرىنىڭ بۇكىل شينجياڭداعى 14 ايماق - وبلىس، قالانى تولىق قامتۋىن جۇزەگە اسىردى. شينجياڭ اۋىل - قىستاق سەنىمدى امانات - قارىز كووپەراتيۆى ءتۇزىلىس رەفورماسىن ىلگەرىلەتىپ، بيىل اۋىل - قىستاق ساۋدا بانكەسىنەن 29ىن قۇرىلىمىن وزگەرتىپ قۇردى.
تاڭاتار كەرىماقىن بىلاي دەدى: فينانس ونىمدەرىنىڭ قامداۋ جاعىنداعى رەفورماسىندا رايونىمىز جۇڭگو باعالى قاعازداردى باقىلاۋ - باسقارۋ كوميتەتىنىڭ جاڭا 3 - تاقتا، عىلىم - تەحنيكالىق جاڭالىق اشۋ تاقتاسى، شارۋاشىلىق قۇرۋ تاقتاسى جانە تىركەۋ ءتۇزىمى سياقتى جەلىلەس رەفورما شارالارىنىڭ اتقارىلۋىن بەلسەنە تياناقتاندىرىپ، «كەزەكتەگى رايونىمىزدىڭ كوپ ساتىلى كاپيتال بازارىن جەدەل قۇرۋ جونىندەگى اتقارۋ پىكىرىن» شىعارىپ، وڭىرلىك جارنا ۇقىعى بازارىندا ماڭدايشالىق ىلۋدەن، قارجى توپتاۋدان، ءتۇزىلىس وزگەرتۋدەن، جەتىلدىرۋدەن، جەكە جيناۋ، جەكە ورنالاستىرىلىمدار تاراتۋ، وتكەرمەلەۋدەن مەملەكەتتىك بازاردا اشىق تاراتۋعا، بازارعا شىعارىپ ساۋدالاۋعا دەيىنگى جالپى تىزبەكتى، كوپ ساتىلى كاپيتال بازارىنىڭ قىزمەت وتەۋ جۇيەسىنىڭ قالىپتاسۋىن ىلگەرىلەتىپ، كاسىپورىنداردىڭ بازارعا شىعۋى ءۇشىن تاماشا ورتا ازىرلەپ، كاسىپورىنداردىڭ بازارعا شىعىپ قارجى قۇراۋىنا قولداۋ كورسەتىپ، تىكەلەي قارجى قۇراۋ سالىستىرماسىن جوعارىلاتتى.
قازىر شينجياڭدا تىركەۋدە تۇرعان، A اكتسياسى بويىنشا بازارعا شىققان سەرىكتەستىكتەر 59عا جەتىپ، ”12 - بەسجىلدىقتىڭ“ سوڭىنداعى 2015 - جىلداعىدان 16 سەرىكتەستىك كوبەيىپ، بازارعا شىققان سەرىكتەستىكتەردىڭ جالپى سانى باتىس سولتۇستىكتەگى 5 ولكە اۆتونوميالى رايون بويىنشا 1 - ورىندى يەلەدى. 2016 - جىلدان 2020 - جىلى 11 - ايعا دەيىن، شينجياڭ كاپيتال بازارى ارقىلى تىكەلەي 293 ميلليارد 462 ميلليون يۋان قارجى قۇراعان، بۇل بۇرىنعى جىلدارداعى جالپى قارجى قۇراۋ سوماسىنىڭ 1.84 ەسەسى بولىپ، نەگىزدىك قۇرىلعى، ەنەرگيا، زات اينالىمى سياقتى نىسان قۇرىلىستارىن پارمەندى جەبەپ، ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتتى.
ءتۇيىندى قىزمەتتەردى ارقاۋ ەتىپ، ناقتى ەكونوميكاعا قىزمەت وتەدى
”13 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە شينجياڭنىڭ فينانس كاسىبى اۆتونوميالى رايوننىڭ قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورماسىنىڭ ورنالاستىرۋلارىن مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، پارىقتى فينانس ساياساتىن باتىل تياناقتاندىرىپ، جاڭا - كونە قوزعاۋشى ەنەرگيانىڭ اۋىسۋى مەن ونەركاسىپتىڭ ورنىقتى ارتۋىنا، قۇرىلىمدى رەتتەۋىنە، ونىمدىلىكتى جوعارىلاتۋعا پارمەندى قولداۋ كورسەتتى. 2020 - جىلدىڭ باسىنا دەيىن شينجياڭنىڭ قوعامدىق قارجى قۇراۋ كولەمىنىڭ ساقتالعان مولشەرى 3 تريلليون 30 ميلليارد يۋان، حالىق اقشاسى، شەتەل اقشاسى قارىز اقشالارىنىڭ قالدىق سوماسى 2 تريلليون 50 ميلليارد يۋان بولىپ، جەكە - جەكە 2016 - جىلداعىدان ％62.9 جانە ％49.6 ءوسىپ، جىلىنا ورتاشا ەسەپپەن جەكە - جەكە ％13.0 جانە ％10.6 ارتىپ وتىردى.
”14 - بەسجىلدىققا“ نازار سالعاندا، تاڭاتار كەرىماقىن بىلاي دەدى: بۇكىل رايونداعى فينانس جۇيەسى شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتۋگە تاباندى بولىپ، پارتيا 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى بەسىنشى جالپى ءماجىلىسىنىڭ جانە 3 - رەتكى ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ءماجىلىسىنىڭ رۋحىن، اسىرەسە، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، اۆتونوميالى رايوندىق 9 - كەزەكتى پارتكومنىڭ ونىنشى، ون ءبىرىنشى جالپى ماجىلىستەرىنىڭ تالابى بويىنشا، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن تولىق، دالمە - ءدال دايەكتىلەندىرىپ، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىن مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، جاڭا دامۋ ۇستانىمىن مىزعىماستان تاباندىلىقپەن دايەكتىلەندىرىپ، ەل ءىشى ۇلكەن اينالىمىن نەگىزگى تۇلعا ەتكەن، ەل ءىشى مەن حالىقارا سىندى قوس اينالىم ءبىرىن - ءبىرى جەبەيتىن جاڭا دامۋ ارناسىنا جەدەل توعىسىپ، فينانستىڭ قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورماسىن كۇش سالا تەرەڭدەتىپ، فينانستىڭ ناقتى ەكونوميكاعا قىزمەت وتەۋى، فينانس قاتەرىنەن ساقتانۋ جانە ونى تىزگىندەۋ، فينانس رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ قىزمەتتەرىن بار كۇشپەن ويداعىداي ىستەپ، فينانستىڭ، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا اناعۇرلىم ويداعىداي قىزمەت وتەۋىن ىلگەرىلەتەدى.
”14 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە شينجياڭ فينانس كاسىبى دامۋىنىڭ جالپى تۇلعالىق نىساناسى − 2025 - جىلعا بارعاندا جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى ورنىمەن سايكەسەتىن وڭىرلىك فينانس ورتالىعىن نەگىزىنەن قۇرۋ، قوعامدىق قارجى قۇراۋ كولەمىنىڭ ساقتالعان مولشەرى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋمەن سايكەس كەلۋ. جالپىلاي ايتقاندا، رايونىمىز فينانس كاسىبى اۆتونوميالى رايوندىق 9 - كەزەكتى پارتكومنىڭ ون ءبىرىنشى جالپى ماجىلىسىندە بەلگىلەنگەن 10 جاقتاعى ءتۇيىندى قىزمەتتەردى ارقاۋ ەتە وتىرىپ كۇش سالىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايون قۇرىلىسى، 1 -، 2 -، 3 - كاسىپتەردىڭ توعىسا دامۋى، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسى سياقتى ءتۇيىندى سالالاردى كوزدەپ، فينانس ونىمدەرى مەن قارجى قۇراۋعا كەپىل بولۋ تاسىلىندە ۇزدىكسىز جاڭالىق اشىپ، فينانستىڭ قىزمەت وتەۋ قابىلەتىن كۇشەيتەدى.
فينانستىڭ ناقتى ەكونوميكاعا قىزمەت وتەۋىنىڭ ناقتى تۇتقاسىن الىپ ايتساق، رايونىمىزدىڭ فينانس كاسىبى ەرەكشە فينانس ونىمدەرىن جاڭالىق اشا دامىتىپ، جاسىل فينانستى دامىتىپ، سانجى حۇيزۋ اۆتونوميالى وبلىسى، قۇمىل قالاسى، قارامايلى قالاسى سياقتى جاسىل فينانستان جاڭالىق اشۋ سىناق رايونى ساياساتتارىن جالپىلاستىرادى؛ ەنەرگيا فينانسىن بەلسەنە دامىتىپ، عىلىم - تەحنيكالىق فينانستى دامىتۋعا جەتەكشىلىك ەتىپ، عىلىم - تەحنيكالىق كاسىپورىنداردىڭ دامۋى مەن عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىن كادەگە جاراتۋىن قولدايدى؛ جالپىعا ءتيىمدى فينانستى زور كۇشپەن دامىتىپ، حالىقتىق جانە ورتا، شاعىن، ۇساق كاسىپورىندارعا قولداۋ كورسەتىپ، قارجى قۇراۋ قيىن بولۋ، قارجى قۇراۋ قىمبات بولۋ سياقتى ماسەلەلەردى كۇش سالا شەشىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ تابىستارىن بەكەمدەپ، الەۋمەتتىڭ تۇتىنۋ قابىلەتىنىڭ وسۋىنە قىزمەت وتەيدى.
”سونىمەن بىرگە، ءبىز تاعى مەملەكەتتىك كەڭەس فينانس كوميتەتى كەڭسەسىنىڭ جەرگىلىكتى ورىنداردى سايكەستىرۋ مەحانيزمى مەن اۆتونوميالى رايوننىڭ فينانستى باقىلاۋ - باسقارۋ بىرلەسكەن ءماجىلىس مەحانيزمىنەن ويداعىداي پايدالانىپ، فينانستى باقىلاۋ - باسقارۋ بايلىقتارىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ سايكەستىرەمىز. فينانس قۇرىلىمدارىنىڭ تۇلعالىق جاۋاپكەرشىلىگىن، جەرگىلىكتى ۇكىمەتتەردىڭ قاراستى جەر جاۋاپكەرشىلىگىن، فينانستى باسقارۋ تاراۋلارىنىڭ باقىلاۋ - باسقارۋ جاۋاپكەرشىلىگىن كۇشەيتىپ، زاڭسىز فينانس قيمىلدارىنا باتىل سوققى بەرىپ، ءتۇرلى ەلەۋلى حاۋىپ - قاتەرلەردەن ءونىمدى ساقتانامىز جانە ونى جويامىز“، - دەدى تاڭاتار كەرىماقىن.
نازاردى فينانس فاكتورلارىنا شوعىرلاندىرىپ، فينانستى اشىق ۇستاۋدى كەڭەيتەمىز
”’14 - بەسجىلدىق‘ مەزگىلىندە، ءبىز فينانستىڭ قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، وسى زامانعى فينانس فاكتورلارىن بار كۇشپەن توپتاپ، فينانستىڭ جاڭالىق اشۋ ومىرشەڭدىگىن كۇشەيتەمىز“، - دەدى تاڭاتار كەرىماقىن.
فينانس جۇيەسىن كەمەلدەندىرۋ جاعىندا، رايونىمىز كوپ ساتىلى، كەڭ قامتىمدى، ايىرماشىلىقتى بانكە جۇيەسىن سايكەستىرىپ قۇرىپ، قازاقستان جاقتىڭ بانكەلەرىنىڭ جۇڭگو - قازاقستان قورعاس شەكارالىق سەلبەستىك ورتالىعىندا تۇرۋىنا قولداۋ كورسەتەدى؛ قامسىزداندىرۋ قۇرىلىمدارىن جەدەل دامىتىپ، شەكارا ءىشى - سىرتىنداعى قامسىزداندىرۋ قۇرىلىمدارىن شينجياڭدا وڭىرلىك باس شتاپتارىن اشۋعا تارتادى؛ باعالى قاعاز، قور، كەسىكتى بۇيىم تيجارات قۇرىلىمدارىن بەلسەنە دامىتىپ، ەل ءىشى - سىرتىندا ىقپالى بار باعالى قاعاز سەرىكتەستىكتەرىنىڭ، قور سەرىكتەستىكتەرىنىڭ، كەسىكتى بۇيىم سەرىكتەستىكتەرىنىڭ شينجياڭدا بولىمشە سەرىكتەستىكتەر، وڭىرلىك قۇرىلىمدار نەمەسە بولىمشە، تارماق قۇرىلىمدار اشۋىنا قولداۋ كورسەتەدى؛ جەرگىلىكتى فينانس قۇرىلىمدارىن جۇيەلى دامىتادى.
فينانس بازارى جۇيەسىن اقاۋسىزداندىرۋ جاعىندا، رايونىمىز امانات - قارىز بازارىن رەتتەپ، ساپالىلاندىرىپ، امانات - قارىز بەرۋ قابىلەتىن ونان ارى جوعارىلاتادى؛ اماناتقا تاپسىرۋ سياقتى قۇرىلىمداردىڭ قارجى قۇراۋ ۇلگىسىندە جاڭالىق اشۋىنا قولداۋ كورسەتىپ، قارجىنى كوپ نەگىزبەن ناقتى ەكونوميكاعا قوسادى؛ باعالى قاعاز بازارىن اقاۋسىزداندىرىپ، كەمەلدەندىرىپ، ەل ىشىندەگى وزىندىك قۇنى تومەن قارجى قاينارىن كەڭەيتەدى؛ جارنا ۇقىعى بازارىن دامىتىپ، زورايتىپ، تىكەلەي قارجى قۇراۋ كولەمىن كەڭەيتەدى.
فينانستىق قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن ساپالىلاندىرۋ جاعىندا، رايونىمىز سايكەستى دەلدالدىق قىزمەت وتەۋ كاسىبىن بەلسەنە دامىتىپ، قوعامدىق سەنىمدىلىك جۇيەسى قۇرىلىسىن جەدەلدەتىپ، جەرگىلىكتى ورىنداردىڭ سەنىمدىلىكتى ارتتىرۋ جۇيەسىن اقاۋسىزداندىرىپ، ينفورماتسيالىق قىزمەت وتەۋ جۇيەسى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى قۇرىلىسىنىڭ قاجەتىنە ۇيلەسەتىن فينانستىق قولداۋ ورتاسىن قالىپتاستىرادى.
فينانستى اشىق ۇستاۋدى كەڭەيتۋ جاعىندا، رايونىمىزدىڭ فينانس كاسىبى ”ءبىر پورت“، ”ەكى رايون“، ”بەس ۇلكەن ورتالىق“، ”شەكارا وتكەلى ەكونوميكالىق بەلدەۋى“ قۇرىلىسىن ارقاۋ ەتىپ، شينجياڭعا باعىتتامالى كومەك بەرۋدىڭ باسىمدىعىن بەلسەنە ساۋلەلەندىرىپ، ەل ءىشى فينانس ورتالىقتارىنىڭ باسىم كۇشتەرىنە سۇيەنىپ، كوپ نەگىزدى اۋىس - كۇيىس تۇعىرىن ورناتىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى بويىنداعى ەلدەرمەن فينانستىق سەلبەستىكتى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتەدى.
دارىندىلار − وڭىرلىك فينانس ورتالىعىن قۇرۋدىڭ ماڭىزدى تىرەگى. ”ءبىز جوعارى دەڭگەيدەگى، تاپشى دارىندىلاردى ەنگىزۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، مەملەكەتتىڭ مينيسترلىك - كوميتەتتەرى مەن شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسەتىن ولكە - قالالاردىڭ فينانس دارىندىلارىن تاڭداپ جىبەرۋ سەرپىنىن ارتتىرۋىنا قول جەتكىزۋگە قۇلشىنامىز“، - دەدى تاڭاتار كەرىماقىن.
