1 – ايدىڭ 10 – كۇنى قازاق مالشى مەيىربەك قالىمبەك (وڭنان ەكىنشى ادام) وتباسىنداعىلارمەن بىرگە سۋرەتكە ٴتۇستى. سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ٴتىلشىسى سادات ورازبەك تۇسىرگەن
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 1 – ايدىڭ 19 – كۇنى ۇرىمجىدەن بەرگەن حابارى) شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى ما كاي، جۋ حۇڭ، دۇڭ بوتيڭ حابارلايدى. قازاق مالشى مەيىربەك قالىمبەك كورىكتى شوقىنىڭ ەتەگىندە ٴومىرىنىڭ جارىمىنان استامىن وتكىزىپ مەكەندەدى، قازىر ونىڭ تۇرمىسى بارعان سايىن جاقسارا ٴتۇستى.
كورىكتى شىڭ وتە الىس، التاي ايماعىنداعى قالىڭ تاۋ قويناۋىنا جاسىرىنعان، ەڭ جاقىن بۋىرشىن اۋدانى قالاشىعىنان 200 كيلومەترگە تاياۋ تاۋ جولىن جۇرۋگە تۋرا كەلەدى.
مەيىربەك وتباسى ۇرپاقتار بويى مال باعۋمەن تۇمىس كەشىرىپ، جاز، كوكتەم، كۇز ماۋسىمدارىندا مال ايداپ، سۋلى – وتتى جەردى قۋالاي كوشىپ، قىس كىرگەننەن كەيىن كورىكتى شوقىنىڭ ىقتاسىن بەتكەيىنىڭ ەتەگىنە قايتىپ، ونىڭ دالداسى ارقىلى قارلى بوراندى قاقاعان ايازدى وتكەرەدى. قاسات قار باسقان ٴبىر تالاي تەرەڭدىكتەگى تاۋ قويناۋى، ”كورىكتى شوقى – وتباسىمنىڭ قورعاۋشىسى“، - دەدى مەيىربەك.
بۇرىن مەيىربەك ”ماڭىزدى شارۋا بولماسا، استە تاۋدان شىقپايتىن“، ويتكەنى ”تاۋدان شىعۋ بەينە جازاعا ۇشىرايتىنداي بىلىنەتىن“. الايدا، ٴار جىلعى ٴبىرىنشى رەتكى قاردان كەيىن، مالشىلار تاۋدان ٴتۇسىپ، قىستىق زاپاس استىق پەن قاجەتتى بۇيىمداردى تاۋعا بىرگە الىپ كەلۋگە ٴماجبۇر بولاتىن، بۇل ”قاشقالاقتاۋعا كەلمەيتىن ازاپ “ەدى.
دالا نولدەن تومەن 40 سەلتسي گرادۋستىق قاقاعان اياز، مالشىلار تەرى تونىن قۋسىرىنىپ، دەنەنى جىلىتاتىن اراقتارىن تولىق دايىنداپ، 5 تە 6 شانانىڭ باسىن قۇراعان سوڭ عانا، باتىلدىقپەن جولعا شىعاتىن. قارلى بوران ۇيتقىپ، ادام بەتىن شانشىپ، ولار شانادا جاتىپ، بەت پەن بوراننىڭ جاناسۋىن ازايتىپ، كوپ بىلەتىن كونە كوزدەر جول باستايتىن.
قار باسقان قاراعايلار، اق باس تاۋ، اتتار ادام مەن شانانى سۇيرەپ، قارا جول شىعاردى. بۇل جولدى ٴبىر كۇندە ٴجۇرىپ تۇگەتۋگە بولمايدى، ادامدار ٴبىر ىقتاسىن جىلعاعا 2 دە 3 تاس ٴۇي سالىپ، جولشىباي وتكەن ادامداردىڭ تەمپراتۋرا ەڭ تومەن تۇندە، جولىعۋ مۇمكىندىگى بولعان ايۋ مەن قاسقىردان جاسىرىنۋىنا ازىرلەگەن.
ون نەشە جىلدىڭ الدىندا، جەرگىلىكتى ۇكىمەت كورىكتى شوقىعا قاراستى قوم قىستاعىندا ساياحات اشىپ، تاۋعا كىرىپ – شىعاتىن جولدا بىرتىندەپ وزگەرتتى. كەڭ اسفاليت جول تاۋ سىرتىنان قىستاققا توتە تۇتاسىپ، قارسىز ماۋسىمدا اۆتوكولىكپەن نەبارى 3 تە 4 ساعاتتا جەتۋگە بولادى، قالىڭ قار جاۋعان كۇندە دە، 24 ساعات بويى بوگەتتى تازالايتىن ارناۋلى اترەت تە اۆتوكولىكتەردىڭ الاڭسىز قاتىناۋىنا كەپىلدىك ەتەدى.
جول بارعان سايىن اشىلىپ، كورىكتى شوقىنى كورەتىن ادامداردا بارعان سايىن كوبەيدى، ونىڭ اتى دا اسپانداي ٴتۇستى. قىستاقپەن ارالىعىنداعى 20 كيلومەترلىك جولعا ٴالى اسفاليت جاتقىزىلماعانىمەن، ٴبىراق كورىكتى شوقىنىڭ كوركەم كەلبەتىن ٴبىر كورگىسى كەلگەن ساياحاتشىلار ات شانامەن تاعى ٴبىر ساعات اينالۋعا رازى. ۇيگە كىرىپ، شاي ٴىشىپ تاۋدى كورەتىن نەمەسە ٴبىر ٴتۇن قوناتىن ساياحاتشىلار دا بىرتىندەپ كوبەيە ٴتۇستى، مەيىربەك وتباسىنىڭ ەسىگى دە ايقارا اشىلىپ، ول ارت – ارتىنان 4 اعاش ٴۇيدى وزگەرتىپ، ساياحاتشى قابىلداۋعا پايدالاندى.
ساياحاتشىلاردىڭ بىرتىندەي كورىكتى شوقىعا كەلۋىمەن، مالشىلار دا قورشاعان ورتانى قورعاۋعا اناعۇرلىم ٴمان بەردى. ەكى جىلدىڭ الدىندا، مەيىربەك ۇيىنە پارقازان قوسىپ، ٴاربىر ۇيگە پار ورناتتى، ”بۇرىنعى تام مەشپەن، ىستىق كاڭمەن سالىستىرعاندا تازا ٴارى وتە جىلى“ بولدى. بىلتىر كۇزدە اسفاليت جول اۋلاعا دەيىن جاتقىزىلىپ، ماڭگىلىك ەلەكتر كۇن ەنەرگيالى باتەريا تاقتاسىنىڭ ورنىن باستى، ول بيىل قۇبىر سۋىنىڭ كەلىپ، ”شارت – جاعداي ونان ارى جاقسارعاندا، قوناقتار ٴتىپتى دە كوپ بولاتىنىن “مولشەرلەدى.
قازىر مەيىربەك وتباسىنىڭ كىرىسىندە ساياحاتشىلاردى كۇتىپ الۋ تەڭ جارىمىن يەلەيدى، ٴبىراق ول مال شارۋاشىلىعىن دا تاستاپ قويمادى. ول بىرنەشە مالشى وتباسىمەن بىرلەسىپ، اق باس سيىر باعىمشىلىق سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قۇرىپ، ساياحات قاربالاس جاز ماۋسىمىندا ادام جالداپ، تاۋدا مال باتىرىپ، قىس كىرگەننەن باستاپ ٴوزى قارادى. ”ادام ەكى اياعىمەن ٴجۇرۋ كەرەك، ٴبىر اياق قاشاندا ورنىقتى بولمايدى“، - دەدى ول.
الىس تاۋدى ادامدار كورەدى، تاۋداعى ادامدار الىس جەردى كورگىسى كەلەدى. مەيىربەكتىڭ ۇلى ۇلاعات اۋداندا تولىقسىز ورتا مەكتەپتە وقيدى، ورتاق ٴتىلى اكەسىنەن كوپ جاقسى، ول وتباسى مەن ساياحاتشىلاردىڭ اۋىس – كۇيىس جاساۋىنىڭ ”نەگىزگى كۇشى“. كىشكەنتايىنان قالىڭ قار باسقان كورىكتى شوقى ەتەگىندە وسكەن ول، اتا – بابالارى سياقتى ٴداستۇرلى تەرى شاڭعى ويناۋعا شەبەر ەدى. ۇقسامايتىنى ونىڭ تاعى ٴبىر قازىر كەڭ تاراعان ٴبىر تاقتالى شاڭعىسى دا بار، مۇنى ٴبىر جىلدىڭ الدىندا قابىلداعان شاڭحايدان كەلگەن ساياحاتشى وعان ۇسىنعان ەدى.
وسى قىستا قوم قىستاعىنىڭ قار شاڭعى الاڭى تۇڭعىش شاڭعى تەبۋدى قارسى الدى، تاياۋ بولاشاقتا ۇلاعاتتىڭ جاتتىعۋ الاڭى دا ٴوزىنىڭ ٴۇيىنىڭ ارتىنداعى بەتكەيدە كاسىپتىك قار شاڭعى الاڭىنا اينالاتىن بولادى. ”بالكىم كەلەشەكتە قار شاڭعى سپوتشىسى بولۋىم مۇمكىن، مۇنى كىم ٴبىلسىن؟ “، - دەدى ول.
كەلەشەكتە ونىڭ كورەتىن الەمى اتا – بابالارى باسقان ەڭ كەڭ كورىكتى شوقى مال فەرماسىن باسىپ تۇسەتىنى داۋسىز.
اۋدارعان: قادىر ماقان
