شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونىنىڭ ءتوراعاسى شوكىرات زاكىر
جۋىقتا امەريكانىڭ بۇرىنعى مەملەكەت ىستەر حاتشىسى پومپەو شينجياڭعا ساياتىن ساندىراق تاراتىپ، شىندىقپەن ساناسپاي، وتىرىكتى كوپىرتىپ، شينجياڭعا ۇيعۇر ۇلتى مۇسىلماندارىنا جانە باسقا دا از ۇلتتارعا قاراتا ”ءناسىل جويۋ“ جانە ”ادامزاتقا قارسى قىلمىس“ وتكىزدى دەپ جالا جاۋىپ، جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ ساياساتىنا الباتى سوقتىقتى، شينجياڭنىڭ اسا تاماشا جاعدايى مەن ءار ۇلت حالقىنىڭ باقىتتى تۇرمىسىنا قاساقانا كۇيە جاقتى، بۇل جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە دورەكىلىكپەن كيلىككەندىك، حالىقارالىق زاڭعا جانە حالىقارالىق قارىم - قاتىناستىڭ نەگىزگى ولشەمىنە اۋىر قايشىلىق جاساعاندىق، مەن بۇعان قاتاڭ كەكتەنەمىن جانە باتىل قارسى تۇرامىن!
شينجياڭعا ءمىن تاعۋ، شينجياڭعا ”قالپاق كيگىزۋ“ پومپەونىڭ كانىگى سايقالدىعى. ونىڭ شينجياڭعا ساياتىن ماسەلەدە شىندىققا جاناسپايتىن قىرۋار سوزدەردى تاراتۋى ۇلتتار قارىم - قاتىناسىنا ىرتكى سالعاندىق، شينجياڭنىڭ ورنىقتىلىعىن بۇلدىرگەندىك، شينجياڭنىڭ دامۋىنا كەدەرگى جاساعاندىق، شينجياڭدى الدىن الا دايىندالعان ادامدىق ۇقىق تۇزاعىنا تۇسىرۋگە ۇرىنعاندىق، حالىقارالىق قوعامدىق پىكىردى الجاستىرعاندىق، جۇڭگونىڭ وبرازىنا كۇيە جاققاندىق، جۇڭگونىڭ العا باسۋ قادامىنا ورالعى بولعاندىق، بۇل تەك ونىڭ پاسىق ءمورالى جانە ادامدىق ۇقىقتى جەلەۋ ەتىپ جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە كيلىككەن سۇرقيا قاسكۇنەمدىگىن دالەلدەيدى. شينجياڭنىڭ ورنىقتىلىعى مەن دامۋى سىندى شىندىق الدىندا، پومپەونىڭ تاراتقان وسەك - اياڭىنىڭ تويتارىسسىز - اق توزىپ جوعالاتىندىعى داۋسىز؛ پومپەونىڭ تاراتقان ۋلى زاردابى، ءسوز جوق، ونىڭ وزىمەن بىرگە سىپىرىلىپ تاريحتىڭ قوقىر - قوقسىق ۇيىندىسىندە قالارى داۋسىز؛ پومپەونىڭ ۇياتتان بەزىپ قۇتىرىنعان قىلىقتارى، ءسوز جوق، تاريحتىڭ ماسقارالىق دىڭگەگىنە شەگەلەنەتىندىگى داۋسىز!
سوڭعى جىلدارى، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى ىنتىماقتاسا كۇرەس جاساپ، شينجياڭ قىزمەتىندە ەلەۋلى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزىپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ جانە حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋدا بۇرىن بولماعان تابىستارعا قول جەتكىزدى، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تابىس سەزىمى، باقىت سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى ۇزدىكسىز كۇشەيدى. ءبىز قوعامنىڭ جاراسىمدىلىعىن، ورنىقتىلىعىن زاڭ بويىنشا قورعاۋعا تاباندى بولىپ، سوتسياليستىك زاڭمەن جونگە سالۋ تۋىن بيىك ۇستاپ، ”ءبىر جاعىنان، سوققى بەرۋدى يگەرۋگە، ەندى ءبىر جاعىنان، الدىن الا ساقتانۋدى يگەرۋگە“ تاباندى بولدىق، زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك قىلمىستارىنا زاڭ بويىنشا قاتاڭ سوققى بەرىپ ءارى ءتۇپ قاينارىنان جونگە سالۋدى ورىستەتۋگە ءمان بەرىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ نەگىزگى ۇقىعىنىڭ لاڭكەستىكتىڭ، ۇشقارىلىقتىڭ زيانكەستىگىنە ۇشىراماۋىن ەڭ جوعارى شەكتە قامتاماسىز ەتتىك. قازىر شينجياڭدا ءۇرتىس 4 جىلدان استام ۋاقىت بويى زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك دەلوسى تۋىلمادى، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تالاي جىلدان بەرگى تىنىشتىققا، ورنىقتىلىققا دەگەن ارمانى مەن تىلەگى جۇزەگە استى. ءبىز كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە باتىل قول جەتكىزىپ، جالپى 3666 كەدەي قىستاقتى كەدەيلىك تىزىمىنەن شىعارىپ، 32 كەدەي اۋداننىڭ كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاپ، 3 ميلليون 64 مىڭ 900 ادامدى كەدەيلىكتەن ارىلتىپ، ”ەكىدەن تارىقتىرماۋ، ءۇشتى قامتاماسىز ەتۋدى“ جالپى بەتتىك جۇزەگە اسىرىپ، مۇلدەم كەدەيلىك جانە وڭتۇستىك شينجياڭداعى 4 ايماقتا، وبلىستا وڭىرلىك سيپاتتى تۇتاس تۇلعالىق كەدەيلىكتى نەگىزىنەن جويىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ شەشۋشى سيپاتتى جەڭىسىنە قول جەتكىزدىك. ءبىز ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋگە تاباندى بولدىق. 2014 - جىلدان 2019 - جىلعا دەيىن، شينجياڭنىڭ وڭىرلىك ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى 919 ميلليارد 590 ميلليون يۋاننان ءبىر تريلليون 359 ميلليارد 710 ميلليون يۋانعا ءوسىپ، جىلىنا ورتا ەسەپپەن ％7.2 ارتتى؛ ادەتتەگى الەۋمەتتىك مەجە ەسەپ كىرىسى 128 ميلليارد 230 ميلليون يۋاننان 157 ميلليارد 760 ميلليون يۋانعا ءوسىپ، جىلىنا ورتا ەسەپپەن ％5.7 ارتتى؛ نەگىزدىك قۇرىلعىلار قۇرىلىسى ۇزدىكسىز كەمەلدەنىپ، تۇتاس شينجياڭداعى 14 ايماق، وبلىس، قالا تۇگەلدەي جوعارى قارقىندى تاس جول داۋىرىنە ءوتتى. ءبىز حالىق تۇرمىسىن ۇزدىكسىز قامتاماسىز ەتۋگە، جاقسارتۋعا تاباندى بولىپ، جىل سايىن ادەتتەگى الەۋمەتتىك مەجە ەسەپ شىعىسىنىڭ ％70تەن استامىن حالىققا پايدالى، حالىققا تيىمدىلىك جاسايتىن ناقتى ىستەرگە پايدالاندىق. 2014 - جىلدان 2019 - جىلعا دەيىن، شينجياڭدا تۇرعىنداردىڭ جان باسىندىق قولداعى تابىسى جىلىنا ورتا ەسەپپەن ％9.1 ارتتى، 9 جىلدىق مىندەتتى وقۋ - اعارتۋمەن جاپپاي قامتۋ جۇزەگە اسىرىلىپ، وڭتۇستىك شينجياڭدا مەكتەپكە دەيىنگى 3 جىلدىق تاربيەمەن جانە 12 جىلدىق نەگىزدىك وقۋ - اعارتۋمەن جاپپاي قامتىدى، تۇرعىنداردىڭ نەگىزگى ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىنا قاتىناسۋ مولشەرى ％99.7كە جەتىپ، جالپى حالىق تەگىن دەنساۋلىق تەكسەرتۋدەن يگىلىكتەنىپ، ءار ۇلت حالقىنىڭ دامۋدىڭ تابىستارىنان ءتىپتى دە كوپ، ءتىپتى دە ءادىل يگىلىكتەنۋىنە مۇمكىندىك جاسالدى. ءبىز ءار ۇلت حالقىنىڭ تۋىسقاندىق سۇيىسپەنشىلىگىنە، ءوزارا قارايلاسىمدى بولۋىنا تاباندى بولىپ، پارتيانىڭ ۇلت ساياساتىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، ۇلتتىق وڭىرلىك اۆتونوميا ءتۇزىمىن باتىل تياناقتاندىرىپ، از ۇلتتاردىڭ سالت - ساناسىنا، ادەت - عۇرپىنا تولىق قۇرمەت ەتىپ، ۇلتتاردىڭ تاڭداۋلى، ءداستۇرلى مادەنيەتىن زاڭ بويىنشا قورعاپ، جالعاستىرىپ جانە ونى اسقاقتاتىپ، ءار ۇلتتىڭ ءوز ۇلتىنىڭ ءتىل - جازۋىن قولدانۋ جانە ونى دامىتۋ ۇقىعىن زاڭ بويىنشا قامتاماسىز ەتتىك، ءار ۇلت ءوزارا بارىس - كەلىس جاساپ، تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىكپەن جاراسىمدى ءوتىپ، اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىستى. ءبىز ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ءدىني سەنىم ەركىندىگىن زاڭ بويىنشا قامتاماسىز ەتۋگە، پارتيانىڭ ءدىني سەنىم ەركىندىگى ساياساتىن جاپپاي دايەكتىلەندىرۋگە، دىنگە سەنەتىن بۇقارانىڭ قالىپتى ءدىني قيمىلدارى مەن ءدىني قاجەتىن زاڭ بويىنشا قامتاماسىز ەتۋگە تاباندى بولىپ، شينجياڭ ءىسلام ءدىنى شۋەيۋانى سياقتى ءدىني شۋەيۋان - مەكتەپتەر اشىپ، ءدىني قيمىل ورىندارى مەن ءدىني قيمىل شارت - جاعدايىن جاقسارتۋعا كومەكتەسىپ، ءدىننىڭ تاتۋلىعىن، ۇيلەسىمدىلىگىن جەبەدىك.
شينجياڭ قول جەتكىزگەن تاريحي سيپاتتى تابىستار دۇنيە ءجۇزىن جالت قاراتىپ، جۇڭگوشا سوتسياليستىك ءتۇزىمنىڭ تەڭدەسسىز ابزالدىلىعى مەن وتان ۇلى شاڭىراعىنىڭ مەيىرىن پارمەندى ايگىلەدى. شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىن باتىل قولدايدى، ءتىپتى دە تاماشا تۇرمىس جاراتۋعا سەنىمى كامىل. 2018 - جىلى 12 - ايدان بەرى بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ ءمانساپتىلارى، شەتەلدىڭ جۇڭگودا تۇراتىن ەلشىلەرى، ءىسلام سەلبەستىك ۇيىمى، قاتىستى ەلدەردىڭ جەنەۆادا تۇراتىن تۇراقتى ۋاكىلدەرى، اقپارات قۇرالدارىنىڭ تىلشىلەرى جانە ءدىني توپتار سياقتى 80 نەشە توپ، ۇجىمنان 1200دەن استام ادام شينجياڭعا كەلىپ ەكسكۋرسيادا، ساپاردا بولدى، مەن ءوزىم دە ىلگەرىندى - كەيىندى كوپتەگەن ەكسكۋرسيالاۋ، ساپارلاۋ ۇيىرمەسىن كۇتىپ الدىم، ولار شينجياڭنىڭ ءارقايسى جەرلەرىنە ىشكەرىلەي بارىپ، ناقتى جاعدايلاردى ۇعىسقاننان كەيىن، شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ، ازاماتتاردىڭ ءدىني سەنىم ەركىندىگىن قامتاماسىز ەتۋ، ەكونوميكانىڭ دامۋىن جەبەۋ، حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋ سياقتى جاقتاردا قول جەتكىزگەن جەتىستىكتەرىنە جاقسى باعا بەردى، جابال شينجياڭنىڭ ءادىسى ۇيرەنۋگە، ۇلگى الۋعا تاتيدى دەدى.
شىندىق بۇلتارتپايدى، وتىرىك ورگە باسپايدى. پومپەونىڭ سۇمپايى ارەكەتتەرى مەن سۇرقيا سايقالدىعى ماڭگى ىسكە اسپايدى. ءبىز مىناعان كامىل سەنەمىز: ءارقانداي جالا جابۋ جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋ اياق الىسىنا كەدەرگى بولا المايدى؛ ءارقانداي ساندىراق شينجياڭنىڭ ادامدىق ۇقىق ىستەرىنىڭ دامىپ، العا باسقان شىندىعىن جوققا شىعارا المايدى؛ ءارقانداي قاسكۇنەمدىك شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ ىنتىماقتاسا كۇرەس جاساۋ بەكىمىن مۇقالتا المايدى. پومپەو مەيلى وتىرىكتى قالاي سىقپىرتسا دا، مەيلى قالاي الدامكوستىك ىستەسە دە، مەيلى اقساقتى تىڭداي، وتىرىكتى شىنداي ەتىپ سوقسا دا، شينجياڭنىڭ قوعام ورنىقتىلىعىنىڭ اسا تاماشا جاعدايىن بۇلدىرە المايدى، شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ تاماشا تۇرمىسىنا كەدەرگىلىك جاساي المايدى، شينجياڭنىڭ ەكپىندەي ىلگەرىلەگەن ارشىندى قادامىن توسا المايدى!
