تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ

كەدەيلىكتەن ارىلتۋ ساپاسى جوعارىلاپ، تاماشا تۇرمىسقا تالپىنىس كۇشەيدى

  انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ۋاڭ يۇيجاۋ

  1 - ايدىڭ 18 - كۇنى جۇمىسشىلار قاشقار جياڭگوگو اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگى كەپتىرىلگەن جەمىس مانەرلەۋ ءوندىرىس سەحىندا بادام مانەرلەۋدە. بۇل سەرىكتەستىك ”ەلەكتروندى ساۋدا + وزىندىك تۇعىر + شارۋا وتباسى“ تيجارات ۇلگىسىنەن پايدالانىپ، شينجياڭنىڭ ەرەكشە كەپتىرىلگەن جەمىستەرىن ساتىپ، ماڭىنداعى شارۋا وتباسىلارىن كىرىستەرىن ارتتىرۋعا جەتەكتەدى. □ سۋرەتتى انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى وتكىر نيجات تۇسىرگەن

  1 - ايدىڭ 23 - كۇنى ءپايزاۋات اۋدانى گۇللۇك اۋىلى تاڭلىشى قىستاعىنا كۇن شۇلەن شۇعىلاسىن شاشىپ تۇر، قىستاق تۇرعىنى تۇرسۇن يمام ەسىك الدىندا كۇن شۋاقتاپ وتىر. 3 جىلدىڭ الدىندا ءبىر ءۇيلى جان بەيقۇت ۇيگە كوشىپ كىرگەن، ءۇيى حاۋىپسىز، رەتتى، تازا، سۋ، ەلەكتر، پار ءبارى تولىق، وسىدان باستاپ شىت جاڭا تۇرمىستارىن باستاعان ەدى.

  2020 - جىلعا دەيىن اۋىل - قىستاقتاعى كەدەي حالىقتى ىشەر اس، كيەر كىيمنەن تارىقتىرماۋدى ورنىقتى جۇزەگە اسىرىپ، مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ، نەگىزدىك ەمدەۋ، تۇرعىن ءۇي حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ كەدەي حالىقتى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدىڭ نەگىزگى تالابى مەن وزەكتى كورسەتكىشى ەتىلىپ، قامال الۋ شايقاسىنىڭ ساپاسىنا تىكە قاتىستى بولىپ كەلگەن. حالىقتىڭ ءۇمىت - تىلەگى ۇكىمەتتىڭ ىستەۋگە ءتيىستى ءىسى. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى رايونىمىز نازاردى وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ 4 ايماق - وبلىسىنداعى اۋىر كەدەي وڭىرلەرگە شوعىرلاندىرىپ، سايلاۋىت كۇشپەن شايقاسقا اتتانىپ، كۇش بىرىكتىرىپ قامال الىپ، ”ەكىدەن تارىقتىرماۋ، ءۇشتى قامتاماسىز ەتۋدەگى“ كورنەكتى ماسەلەلەردى كۇش سالا شەشىپ، باتىلدىقپەن ەڭ ماشاقاتتى تۇيىندەردى شەشىپ، كەدەي بۇقارانىڭ تۇرمىسىن بارعان سايىن جاقسارتتى. ”13 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە تۇتاس رايونىمىزدا ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي وتباسىلاردىڭ جان باسىندىق تازا كىرىسى جىل سايىن ورتا ەسەپپەن %32.32 ارتتى.

  تۇرمىس ءۇمىتىن مازداتتى

  سارى اياز مەزگىلى بولسا دا اتۇش قالاسىنان 10 نەشە كيلومەتر شالعايداعى اعۋ اۋىلىن سۋىق ونشالىق قىسا قويمادى. كەدەيلىكتەن ارىلعان روزىگۇل تۇرميت اۋىلداعى ەلەكترون زاۆودىندا شەبەرلىكپەن باتاريا چيپىن دانەكەرلەپ جاتتى. دەمالىس ارالىعىندا ول ۇنەمى زاۆودتان شىعىپ الىستاعى تاۋعا كوز تاستايدى. ونىڭ ءۇيى بۇرىن سول تاۋدىڭ ەتەگىندە بولاتىن - دى، جاڭبىر جاۋسا بولدى ءۇيىن سەل الىپ كەتۋدەن الاڭدايتىن.

  2019 - جىلى جەرگىلىكتى ورىن قونىس جاڭالاپ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدى جولعا قويعاندا، روزىگۇلدىڭ وتباسى تاۋدان ءتۇسىپ قونىس جاڭالاپ كوشىرىلگەن شاعىن اۋماققا جايعاستى ءارى سەحقا بارىپ جۇمىس ىستەپ، جاڭا تۇرمىسىن باستادى.

  كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ دابىلى قاعىلعاننان كەيىن رايونىمىز كەدەي بۇقارانىڭ تۇرعىن ءۇي حاۋىپسىزدىگىن بار كۇشپەن قامتاماسىز ەتىپ، اۋىل - قىستاقتا بەيقۇت ءۇي ينجەنەرياسىن كۇش سالا اتقارۋ ارقىلى ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان 675 مىڭ 600 كەدەي وتباسىنىڭ تۇرعىن ءۇي حاۋىپسىزدىگى ماسەلەسىن شەشتى، مۇنىڭ ىشىندە وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ 4 ايماق - وبلىسىنان 584 مىڭ 900 وتباسى بار. 2019 - جىلدىڭ سوڭىندا رايونىمىز اۋىل - قىستاقتاعى كەدەي حالىقتىڭ قاتەرلى ۇيلەردە وتىرۋ تاريحىن تۇبەگەيلى اياقتاتتى.

  كەدەي بۇقارانىڭ تۇرعىن ءۇي حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ رايونىمىزدىڭ ”ەكىدەن تارىقتىرماۋ، ءۇشتى قامتاماسىز ەتۋدەگى“ كورنەكتى ماسەلەلەردى كۇش سالا شەشۋىنىڭ ءبىر ىقشام كورىنىسى. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى رايونىمىز نازاردى وڭتۇستىك شينجياڭداعى 4 ايماق - وبلىستىڭ اۋىر كەدەي وڭىرلەرى مەن ەرەكشە كەدەي قاۋىمعا شوعىرلاندىرىپ، قيىندىقتان قامال الىپ، ءتۇيىندى يگەرىپ، ولقىلىقتى تولىقتاپ، ءالسىز تۇستاردى كۇشەيتىپ، وقۋ - اعارتۋ ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ مەن ەمدەۋ ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدى دالمە - ءدال كۇشەيتىپ، تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋدى دالمە - ءدال اتقارىپ، كەدەي بۇقارانى شىنايى باقىت سەزىمىنە بولەدى.

  − كەدەيلىكتىڭ ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسۋىن ءۇزىپ تاستادى. رايونىمىز اۋىل - قىستاقتاعى مىندەتتى وقۋ - اعارتۋدا وقۋدان قول ءۇزۋدى تەجەۋدى، وقۋعا تۇسۋگە كەپىلدىك ەتۋدى كۇشەيتىپ، ”سيلىق اقشا بەرۋ، قارىز اقشا تاراتۋ، كومەكتەسۋ، قوسىمشا قاراجات بەرۋ، كەشىرىم ەتۋ“ سىندى كوپ نەگىزدى، ءبىر تۇلعالانعان وقۋشىلارعا قارجىلاي كومەكتەسۋ جۇيەسىن بىرتىندەپ ورناتىپ، وتباسىندا ەكونوميكالىق قيىنشىلىعى بار وقۋشىلارعا قارجىلاي كومەكتەسۋدى تولىق قامتۋدى جۇزەگە اسىرىپ، پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ ”بىردە - ءبىر بالانى وتباسى كەدەيلىگى سەبەبىنەن وقۋسىز قالدىرمايمىز، وقۋدان قول ۇزدىرمەيمىز“ دەگەن ايبىندى ۋادەسىن ورىندادى.

  − ”سالاماتتىق قورعانىس شەبىن“ قۇردى. بۇكىل رايونداعى كەدەي حالىقتىڭ نەگىزگى ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىنا، سالماقتى اۋرۋلار قامسىزداندىرۋىنا قاتىناسۋ سالىستىرماسى %100كە جەتتى؛ كەدەي ناۋقاستار اۋدان وڭىرىندەگى بەلگىلەنگەن ەمدەۋ قۇرىلىمىندا شيپاحاناعا جاتىپ ەمدەلگەندە ”الدىمەن تەكسەرىلىپ، ەمدەلۋ، سوڭىنان اقى تاپسىرۋدى“ جانە ”ءبىر بەكەتتىك“ ەسەپ جاساۋدى جۇزەگە اسىردى؛ اۋىل - قىستاق ەمحانالارىن (اۋرۋحاناسىن) ولشەمدەندىرۋ سالىستىرماسى %100كە جەتتى.

  بالالار مەكتەپتە وقي الاتىن، ناۋقاستار اۋرۋىن ەمدەتە الاتىن، بالدىرعاندار ءتالىم الاتىن، قارتتار كۇتىمگە الىناتىن بولدى... حالىققا تيىمدىلىك جەتكىزەتىن تالايلاعان شارالار كەدەي بۇقارانىڭ تۇرمىس ءۇمىتىن مازداتتى.

  تۇرمىستىڭ بال ءدامىن تاتتى

  2020 - جىلى 6 - ايدىڭ 30 - كۇنى رايونىمىزدىڭ كەدەي حالىقتىڭ اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى، اۋىل - قىستاق تۇرعىن ءۇي حاۋىپسىزدىگى جانە قونىس جاڭالاپ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سايكەستى قۇرىلعىلارى قۇرىلىسى مىندەتىنىڭ جالپى بەتتىك ورىندالۋى ”ەكىدەن تارىقتىرماۋ، ءۇشتى قامتاماسىز ەتۋدەگى“ كورنەكتى ماسەلەلەردىڭ جالپى تۇلعالىق جاقتان شەشىلگەندىگىن ايگىلەدى.

  ”تۇرمىس جاقسارسا، ادام نە ىستەسە دە سەنىمدى بولادى ەكەن“. قاراقاش اۋدانى قاراساي قالاشىعى قۇمبويى قىستاعىنىڭ تۇرعىنى تۇرسۇنتوحتى تۇرسۇنباقى بۇرىن تۇيە باققاندا باعۋ جولى دۇرىس بولماعاندىقتان ەكونوميكالىق تابىسىنىڭ تومەن بولعاندىعىن ايتتى. 2019 - جىلى قىستاقتاعى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەيتىن كادرلار باستاماشىلدىقپەن بايلانىس جاساپ، وعان كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ شاعىن سومالى قارىز اقشاسىن ءوتىنىش ەتىپ الىپ بەرەدى ءارى قىستاق تۇرعىندارىن سىرتقا شىعىپ ۇيرەنۋگە ۇيىمداستىرادى، تۇرسۇنتوحتىنىڭ كوز اياسى كەڭەيىپ، قىستاققا قايتىپ كەلگەننەن كەيىن بەل شەشە جۇمىسقا كىرىسىپ، تۇيە باعۋدىڭ تابىسى كورنەكتى جوعارىلاپ، جىلدىق كىرىسى 40 مىڭ يۋاننان استى.

  قاس قارايىپ كەلەدى، اقتاۋ اۋدانى بارىن اۋىلى قاۋىنشى قىستاعىندا كۇن ەنەرگياسىندىق جول شامدارى جاعالاي جارىق شاشىپ، قىستاقتىڭ اسفالتتاندىرىلعان جولىن جارىقتاندىرىپ قانا قويماي، ونان دا ماڭىزدىسى، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جاڭا تۇرمىسقا تالپىنۋ ىنتاسىن جالىنداتتى.

  قاۋىنشى قىستاعى بۇرىن اۋىر كەدەي قىستاق بولاتىن، كەدەيلىك قالپاعىن ەرتەرەك الىپ تاستاۋ ءۇشىن قىستاق شەبەرلىك ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدى ىلگەرىلەتۋگە كۇش سالىپ، اۋىل - قىستاق پارتيا مەكتەبى، ەگىنشى - مالشى كەشكى مەكتەبى تۇعىرىنان پايدالانىپ، قىستاق تۇرعىندارىن جۇمىستاندىرۋ بويىنشا شەبەرلىككە جانە باعىمشىلىق، ەگىمشىلىك تەحنيكاسىنا باۋلىعاندىقتان، قىستاق تۇرعىندارى تەحنيكاعا سۇيەنىپ اقشا تاۋىپ، قالتاسىن قامپايتتى. قىستاق تۇرعىندارى شاتتانا: ”قازىرگى تۇرمىسىمىز بارعان سايىن بالداي ءتاتتى بولىپ بارادى“، - دەستى.

  تۇرمىستاعى وزگەرىس كوزقاراسقا وزگەرىس الا كەلدى. تاكلاماكان ءشولىنىڭ وڭتۇستىك جيەگىندەگى قاراقاش اۋدانىنىڭ زاۋا قالاشىعى توعرايا قىستاعىنىڭ ايەلدەرى بۇرىن توپتىق جەردە باس كورسەتۋگە باتىلدىق ەتپەيتىن، ال قازىر زاماناۋي تۇرمىس كەشىرۋدە، كوپتەگەن ايەلدەر شوفەرلىك كۋالىك الىپ، ءوز كۇشىنە سۇيەنىپ شارۋاشىلىق قۇردى. بۇل ارادا ايەلدەر جارتى الەمدىك رولىن ساۋلەلەندىرەتىن بولدى.

  قاشقار قالاسى پاقتاك ءمالى اۋىلى يوقارقى قاقۇللا قىستاعىنىڭ تۇرعىندارى كۇرىش ەگىپ، ەرەكشە ونىمدەرىن ساتىپ، حالىقتىق تۇسەلحانا اشىپ، ساياحاتشىلاردى بۇل اراعا كەلىپ كوركەم كورىنىستەردى تاماشالاپ اۋىلعا دەگەن ساعىنىشىن جەتكىزۋگە شاقىرىپ، ەلەكتروندى ساۋدا ارقىلى ەرەكشە ءونىم اتالعان كۇرىشتى بۇكىل ەلدىڭ جەر - جەرىنە ساتىپ، ءبىر جىلدىڭ ءتورت ماۋسىمىندا دا ”ەگىس قاربالاستىعىنا“ كوشتى.

  تەڭىز دەڭگەيىنەن ورتاشا بيىكتىگى 3600 مەتر كەلەتىن تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانىندا ۆەچە اۋىلى سەرافدى قىستاعىنىڭ تۇرعىندارى جىلىجايدا كوكونىس، گۇل ەگىپ، كىرىستەرىن ارتتىرۋ ارناسىن بارعان سايىن كەڭەيتتى.

  ولقىلىقتاردى، ءالسىز تۇستاردى تولىقتادى

  مارالباسى اۋدانى اقساقمارال اۋىلى تەڭبازار قىستاعىنىڭ تۇرعىنى روزى ءانۋاردىڭ جوعارى قان قىسىم، ميعا قان قۇيىلۋدان زارداپ قالعان ەدى، ۇنەمى اۋدانداعى شيپاحاناعا بارىپ اۋرۋىن كورسەتىپ تۇراتىن، دەسەدە ءجۇرىپ - تۇرۋى قولايسىز بولعاندىقتان اۋدانعا بارىپ اۋرۋ كورسەتۋ ءۇشىن اۆتوكولىك جالداۋعا تۋرا كەلەتىن.

  2017 - جىلدان باستاپ اۋىلدىق ەمحانا جىل سايىن ونىمەن وتباسى شيپاگەرى قىزمەت وتەۋ كەلىسىمىن جاساسىپ، شيپاگەر ءار ۋاق ونىڭ ۇيىنە بارىپ، اقىسىز تەكسەرىپ، ەمدەپ تۇردى. ”ءبىز شارۋالار دا وتباسى شيپاگەرى قىزمەت وتەۋىنەن يگىلىكتەندىك، مۇندايدى بۇرىن ويلاپ تا كورمەگەنبىز“، - دەدى روزى تەبىرەنىپ.

      تاياۋ جىلداردان بەرى رايونىمىز قارجى ۇسىنىلىمىن ارتتىرىپ، كەدەي وڭىرلەردىڭ نەگىزدىك قۇرىلعى شارت - جاعدايىن جاقسارتۋدى جەدەلدەتكەندىكتەن، كوپتەگەن وڭىرلەردە وراسان زور وزگەرىستەر تۋىلىپ، كەدەي وڭىرلەردەگى بۇقارانىڭ جول ءجۇرۋى قيىن بولۋ، ەلەكتر پايدالانۋى قيىن بولۋ، وقۋعا ءتۇسۋ قيىن بولۋ، اۋرۋ كورسەتۋى قيىن بولۋ، حابارلاسۋ قيىن بولۋ سياقتى ۇزاق ۋاقىتتان بەرى شەشىلمەي كەلە جاتقان كونە، قيىن ماسەلەلەردى جالپى بەتتىك شەشتى، اۋىل - قالاشىقتارداعى اسفالتتاندىرىلعان جول سالىستىرماسى %100كە، شارت - جاعداي ازىرلەگەن قۇرىلىمدىق قىستاقتارداعى اسفالتتاندىرىلعان جول سالىستىرماسى %100كە جەتىپ، اۋىر كەدەي قىستاقتارعا وپتيكالىق تالشىق جەتكىزۋدى تولىق قامتۋدى جۇزەگە اسىردى.

  2018 - جىلى 3 - ايدا رايونىمىز اۋىر كەدەي وڭىرلەردىڭ ەلەكتر تورى قۇرىلىسى نىسانىن باستاپ، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ 4 ايماق - وبلىسىنداعى بارلىق اۋىر كەدەي قىستاقتاردى قامتىدى. بۇگىنگى كۇندە وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ 4 ايماق - وبلىسىنداعى شەت - شالعاي كەدەي وڭىرلەردە ”ءىرى ەلەكتر تورىن“ ۇزارتۋمەن تولىق قامتۋ نەگىزىنەن جۇزەگە اسىرىلىپ، ەلەكترمەن قامداۋدا كەرنەۋ تومەن بولۋ، تۇراقتىلىعى ناشار بولۋ سياقتى كورنەكتى ماسەلەلەر شەشىم تاپتى.

  تارام - تارام ”تورتتە جاقسى اۋىل - قىستاق جولدارى“، سامالاداي جارقىراعان جول شامدارى، وقتاي تارتىلعان جوعارى قارقىندى وپتيكالىق تالشىقتار قىستاقتارعا، اۋىلدارعا جەتكىزىلىپ، جۇرت جۇرەگىنە نۇر قۇيىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ دوڭگەلەك داۋلەتتىلىككە ۇمتىلۋىنا جول سالدى، سونداي - اق كەدەيلىكتەن ارىلعان وڭىرلەردىڭ ەكونوميكالىق ومىرشەڭدىك كۇشىنە جانە دامۋىنىڭ تەبىندەي تۇسۋىنە ونان ارى دەم بەردى.

جاۋاپتى رەداكتور : نۇربولات قابىل

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.