− اۆتونوميالى رايوندىق ساياسي كەڭەستىڭ ورىنباسار ءتوراعاسى، اقسۋ ايماقتىق پارتكومنىڭ شۋجيى دوۋ ۋانگۇيمەن سۇحبات
□ انار بۇلت/شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جاڭ جىلي
”13 - بەسجىلدىققا“ قايىرىلا قاراساق، اقسۋ ايماعىنىڭ جاڭا دامۋ ۇستانىمىن بۇلجىماي دايەكتىلەندىرگەندىگىن، بار الاپتا جاڭا وزگەرىس بولعاندىعىن، بار الاپتان جاڭا بەينە ايگىلەنگەندىگىن بىلەمىز. ”14 - بەسجىلدىقتىڭ“ باستالۋ جىلىندا اقسۋ ايماعى جاڭا دامۋ كەزەڭىن، جاڭا دامۋ ۇستانىمىن، جاڭا دامۋ ارناسىن ارقاۋ ەتىپ، پارتيا 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى بەسىنشى جالپى ءماجىلىسى جانە 3 - رەتكى ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ءماجىلىسى رۋحىنىڭ تياناقتانىپ تامىر تارتۋىن قالاي ىلگەرىلەتەدى؟ انار بۇلت/شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى اۆتونوميالى رايوندىق ساياسي كەڭەستىڭ ورىنباسار ءتوراعاسى، اقسۋ ايماقتىق پارتكومنىڭ شۋجيى دوۋ ۋانگۇيمەن سۇحباتتاستى.
كاسىپ سالاسىنىڭ توعىسپالى دامۋىن جەبەيمىز
جاڭا دامۋ ۇستانىمىنىڭ جەتەكشىلىگىندە اقسۋ ايماعى قايتكەندە جوعارى ساپالى دامۋ جولىندا ورنىقتى قاداممەن الىستارعا جەتەدى؟
دوۋ ۋانگۇي مىنالاردى ءبىلدىردى: اقسۋ ايماعى ساپانى ءبىرىنشى ورىنعا قويۋعا، ونىمدىلىكتى الدىمەن ويلاسۋعا تاباندى بولىپ، ىشكى سۇرانىستى كەڭەيتۋ سىندى وسى ستراتەگيالىق نەگىزگى ءتۇيىندى مىقتاپ يگەرىپ، ءتۇرلى بازار نەگىزگى تۇلعالارىنىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن قاۋلاتىپ، جاڭا دامۋ ارناسىنا بەلسەنە توعىسىپ، ەنەرگيا، حيميا ونەركاسىبى، توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك، اۋىل شارۋاشىلىق قوسىمشا ونىمدەرىن مانەرلەۋ، قۇرىلىس ماتەريالدارى، مەتاللۋرگيا، جابدىق جاساۋ، ستراتەگيالىق سيپاتتى جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالاسى سىندى ”التى ۇلكەن كاسىپ سالاسى“ شوعىرىن ساپالىلاندىرىپ، دارەجەسىن كوتەرۋدى ىلگەرىلەتىپ، ەرەكشە ابزال كاسىپ سالاسىن جەتىلدىرىپ، زورايتىپ، 1 - ، 2 -، 3 - كاسىپتەردىڭ توعىسپالى دامۋىن جەبەيدى.
1 - كاسىپتىڭ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ جاعىندا، اقسۋ ايماعى استىق، ماقتا، جەمىس، مال شارۋاشىلىعى، قۇرىلعى اۋىل شارۋاشىلىعى سىندى ”بەس ۇلكەن بازا“ قۇرىلىسىن ءۇرتىس ىلگەرىلەتىپ، مال شارۋاشىلىعىنىڭ ”ون، ءجۇز، مىڭ، 100 ميلليون“ ينجەنەرياسىن ىشكەرىلەي اتقارىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى قوسىمشا ونىمدەرىن مانەرلەۋ كاسىبىن جەدەل دامىتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن كاسىپ سالالاندىرعان باستاماشى كاسىپورىنداردى بارىنشا جەتىلدىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن كاسىپ سالالاندىرعان تيجارات جۇرگىزۋ دەڭگەيىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتادى.
2 - كاسىپتى ءتۇيىندى يگەرۋ جاعىندا، اقسۋ ايماعى مۇناي، گاز بايلىعىن سول جەردە كادەگە جاراتىپ پايدالانۋدى ارتتىرىپ، مۇنايدى جىنتىكتەۋ حيميا ونەركاسىبىن بار كۇشپەن دامىتىپ، كومىر ەلەكتر جانە كومىر تۇز ءبىر تۇلعالانعان اينالمالى ەكونوميكانى بەلسەنە دامىتىپ، ەنەرگيا، حيميا ونەركاسىبى كاسىپ سالاسىن شوعىرلاندىرىپ دامىتۋدى ىلگەرىلەتەدى. توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك كاسىپ سالاسى قۇرىلىمىن ساپالىلاندىرىپ، توقىماشىلىقتى زورايتۋ، گۇل باسۋ - بوياۋدى كەڭەيتۋ، حيميالىق تالشىقتى توقىماشىلىقتى جوسپارلاۋعا كۇش سالىپ، توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتەدى. كەن بايلىعىن بارلاۋ، اشۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، كەن بايلىعىن قورىتۋدى، مانەرلەۋدى بەلسەنە دامىتىپ، قۇرىلىس ماتەريالدارى كاسىپ سالاسىنىڭ تەحنيكالىق قامتىمىن جوعارىلاتىپ، قۇرىلىس ماتەريالدارى، مەتاللۋرگيا كاسىپ سالاسىن زورايتادى، كۇشەيتەدى. جاڭا ماتەريال، جاڭا ەنەرگيا، ەنەرگيا ۇنەمدەۋ، قورشاعان ورتانى قورعاۋ، بيولوگيالىق ءدارى - دارمەك، ەلەكتروندى ينفورماتسيا تەحنيكاسى سياقتى ستراتەگيالىق جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارىنىڭ دامۋىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، ”ينتەرنەت +“دى، ۇلكەن ساندى مالىمەتتى، بۇلتتىق ەسەپتەۋدى ىلگەرىلەتىپ، ينفورماتسيا تەحنيكاسى مەن ناقتى ەكونوميكانىڭ توعىسۋىن جەدەلدەتەدى.
3 - كاسىپتى بارىنشا دامىتۋ جاعىندا، اقسۋ ايماعى ساۋدا، زات اينالىمى بايلىعىن بىرىكتىرۋ مەن كاسىپ سالاسىن شوعىرلى دامىتۋدى بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، ينتەرنەت جەلىسىندە، ينتەرنەت جەلىسىنەن تىس ءبىر تۇلعالى ىلگەرىلەتىلگەن ساۋدانىڭ، زات اينالىمىنىڭ جاڭا ۇلگىسىن ۇزدىكسىز بايىتىپ جانە دامىتىپ، اقسۋداعى ساۋدا، زات اينالىمى كاسىپ سالاسى باقشاسىنىڭ دەڭگەيىن كوتەرىپ، ەلەكتروندى ساۋدا، زات اينالىمى، اۋەجاي زات اينالىمى، تاس جول، تەمىر جول زات اينالىمى كاسىپ سالاسىن بار كۇشپەن دامىتىپ، قۇرىلىس ماتەريالدارى، ءۇي جيھازدارى، ماشينا، اۆتوكولىك زاپچاستارى، ەگىس ماشينالارى، ەگىن شارۋاشىلىق ءوندىرىسىنىڭ قۇرال - جابدىقتارى، ءدارى - دارمەكتى تولايىم جانە بولشەك ساتۋ، گۇل، قۇس، بالىق تۇتىنۋى، كوكونىس، جەمىس - جيدەكتى تولايىم ساتۋ سياقتى ءىرى تيپتى ارناۋلى بازارلاردى كۇشەيتىپ، ەكونوميكانىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن قاۋلاتادى. جاڭا كاسىپ كۇيىن، جاڭا ۇلگىنى بەلسەنە جەتىلدىرىپ، تۇتىنۋدىڭ ەكونوميكانى جانداندىرۋ، جۇمىستانۋدى جەتەكتەۋ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرەدى. ساياحات ارقىلى شينجياڭدى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىن بار كۇشپەن اتقارىپ، ”ساياحات +“، ”+ ساياحات “تىڭ توعىسپالى دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، ساياحات كاسىپ سالاسى تىزبەگىن بايىتىپ جانە كەمەلدەندىرىپ، ”جىبەك جولىنداعى بايىرعى كۇسان. تاڭعاجايىپ اقسۋ“ ايگىلى ماركاسىنىڭ ىقپال كۇشىن ءۇرتىس كەڭەيتىپ، اقسۋدىڭ تۇتاس وڭىرلىك ساياحات شوقتىعى بولۋ قۇرىلىسىنىڭ اياق الىسىن جەدەل ىلگەرىلەتەدى.
رەفورمانى تەرەڭدەتىپ، ەسىك اشۋدى كەڭەيتەمىز
”13 - بەسجىلدىق“ كەزىندە اقسۋ ايماعىنىڭ رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەپ، جەتىستىگى قوماقتى بولدى؛ مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال - مۇلىك، مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىن، ەمدەۋ - دەنساۋلىق ساقتاۋ، اۋىل - قىستاقتاردىڭ كوللەكتيۆ مال - مۇلىك ۇقىعى ءتۇزىمى سياقتى ءتۇيىندى رەفورمالار كەلەلى ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزىپ، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدە ءۇرتىس بۇكىل شينجياڭنىڭ الدىڭعى لەگىندە ءجۇردى، ”تومەنگە بەرۋ، باسقارۋ، قىزمەت وتەۋ“ سياقتى رەفورمالاردىڭ ونىمدىلىگى كورنەكتىلەنىپ، ”ءتۇيىن، جەلى، اۋماق“ قىزمەتى مەحانيزمىن ءونىمدى ىلگەرىلەتتى...
دوۋ ۋانگۇي بىلاي دەپ تانىستىردى: ”14 - بەسجىلدىق“ كەزىندە اقسۋ ايماعى پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شەشىمدەرىن، ورنالاستىرۋلارىن جالپى بەتتىك دايەكتىلەندىرىپ، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم ورنالاستىرعان كەلەلى رەفورما مىندەتتەرىن تياناقتاندىرىپ، ەكونوميكالىق دامۋ، قوعامدىق جونگە سالۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، قوعامدىق ىستەر سياقتى سالالارداعى رەفورمانى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتىپ، رەفورمانىڭ جۇيەلىلىك سيپاتىن، تۇتاس تۇلعالىق سيپاتىن، سايكەسىمدىلىك سيپاتىن ۇزدىكسىز كۇشەيتەدى.
”تومەنگە بەرۋ، باسقارۋ، قىزمەت وتەۋ“ رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدە اقسۋ ايماعى حالىققا قولايلى، كاسىپورىندارعا پايدالى تەكسەرىپ بەكىتۋ قىزمەت وتەۋى تاسىلىندە جاڭالىق اشىپ، باسشى كادرلاردىڭ كاسىپورىندارمەن بايلانىس جاساۋ، قىزمەت وتەۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، اناعۇرلىم كوپ كاسىپورىنداردى اقسۋعا كەلىپ قارجى قوسىپ، شارۋاشىلىقپەن شۇعىلدانۋعا باۋرايدى. حالىقتىق كاسىپورىنداردىڭ، شاعىن، ۇساق كاسىپورىنداردىڭ دامۋىن بار كۇشپەن قولداپ، حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ تيبىن جاڭالاپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋىن ىلگەرىلەتەدى.
مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال - مۇلىك، مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىندار رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدە اقسۋ ايماعى مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىنداردى زورايتىپ، كۇشەيتىپ، ساپالىلاندىرىپ، مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال - مۇلىكتىڭ قۇنىن ساقتاۋىنا، قۇنىن ارتتىرۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتەدى. باقشا رايونىن باسقارۋ ءتۇزىلىسى رەفورماسىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، ءتۇرلى باقشا رايونىنىڭ يقۋاتىن، دامۋ ۇلگىسىن دالمە - ءدال تۇراقتاندىرىپ، وزىندىك دامۋ ۇلگىسىمەن ءجۇرىپ، ەرەكشەلىكتى كورنەكتىلەندىرىپ، جەتەكشى كاسىپ سالاسىن دالمە - ءدال جوبالاپ، ابزال كاسىپ سالاسى شوعىرىن جەتىلدىرەدى. سىرتقا باعىتتالعان كاسىپورىنداردى بار كۇشپەن دامىتىپ جانە جەتىلدىرىپ، توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك ونىمدەرىن، اۋىل شارۋاشىلىعى قوسىمشا ونىمدەرىن جانە باسقا دا ونەركاسىپ ونىمدەرىن ەكسپورت ەتۋدى سۇيەمەلدەۋ تەبىنىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، سىرتقا ەسىك اشۋدى ءۇرتىس كەڭەيتەدى. ساۋداگەر شاقىرىپ قارجى ەنگىزۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، ساۋداگەر شاقىرۋ، قارجى ەنگىزۋ ءتيىمدى ساياساتىن جانە باعالاۋ، سيلاۋ ءادىسىن كەمەلدەندىرىپ، ساۋداگەر شاقىرۋ جەتىستىگىنەن بىرگە يگىلىكتەنۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرىپ، ساۋداگەر شاقىرىپ قارجى ەنگىزۋدىڭ ناقتى ونىمدىلىگىن جوعارىلاتادى.
شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋ قىزمەتىن تەرەڭدەتۋدە اقسۋ ايماعى كاسىپ سالاسى ارقىلى شينجياڭعا كومەكتەسۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، ”ءجۇز، ون، ءبىر“، ”ون قامبا، ءجۇز كاسىپورىن“، ”ون بازار، ءجۇز دۇكەن“، ”ءجۇز قىستاقتا مىڭ زاۆود قۇرۋ“ ينجەنەريا قۇرىلىسىن ءۇرتىس كۇشەيتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ساتۋ ارناسىن كەڭەيتىپ، ”اقسۋ تاماشا جەمىس قاينارى“ ايگىلى ماركاسى ىقپال كۇشىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتادى.
حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋگە، جاقسارتۋعا كۇش سالامىز
”14 - بەسجىلدىق“ كەزىندە اقسۋ ايماعى قايتكەندە حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىزداندىرۋدى جانە جاقسارتۋدى كۇشەيتىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تابىس سەزىمىن، باقىت سەزىمىن، حاۋىپسىزدىك سەزىمىن ۇزدىكسىز ارتتىرادى؟
دوۋ ۋانگۇي بىلاي دەدى: اقسۋ ايماعى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ تابىستارىن ءۇرتىس بەكەمدەپ، قايتالاي كەدەيلەسۋدەن ساقتانۋدى قاداعالاۋ جانە كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ ءتۇزىمى مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرىپ، كەمەلدەندىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ تابىستارىن بەكەمدەۋدى، كەڭەيتۋدى اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋمەن ءونىمدى ۇشتاستىرۋدى ءۇرتىس ىلگەرىلەتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلعاننان كەيىن قايتالاي كەدەيلەسپەۋگە، دامي الۋعا، باياندى بولۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتەدى. جۇمىستاندىرۋدى تاباندىلىقپەن كەڭەيتىپ، شارۋاشىلىق قۇرۋدى جەبەپ، جاقىن ماڭدا، سول جەردە جۇمىستاندىرۋعا تاباندى بولىپ، ”كوپ بولىپ شارۋاشىلىق قۇرۋ، جالپى قاۋىم جاڭالىق اشۋدىڭ“ قويۋ رايىن بەلسەنە قالىپتاستىرادى.
اقسۋ ايماعى ونەگە كورسەتىپ ادام تاربيەلەۋدى وقۋ - اعارتۋدىڭ ءتۇبىرلى مىندەتى ەتۋگە تاباندى بولىپ، مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەنى تىڭعىلىقتى ويداعىداي اتقارىپ، قالا، اۋىلدىڭ مىندەتتى وقۋ - اعارتۋىن ولشەمدەندىرۋ قۇرىلىسىن جانە ءبىر تۇلعالاندىرىپ دامىتۋدى ىلگەرىلەتىپ، ۇلگى كورسەتۋ سيپاتتى تولىق ورتا قۇرۋ قىزمەتىن بەلسەنە ورىستەتىپ، كاسىپتىك وقۋ - اعارتۋدىڭ، جوعارى دارەجەلى وقۋ - اعارتۋدىڭ ماندىك ۇلگىدە دامۋعا قاراي قادام تاستاۋىن ىلگەرىلەتىپ، وڭىرلىك سيپاتتى وقۋ - اعارتۋ دارىندىلارىنىڭ بيىگىن سومداۋعا كۇش سالادى.
كوپ ساتىلى، كەڭ قامتىمدى قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ جۇيەسىن كەمەلدەندىرىپ، قامتاماسىزداندىرۋعا تيىستىلەرىنىڭ بارلىعىن قامتاماسىزداندىرۋدى، ەمدەۋگە تيىستىلەرىنىڭ بارلىعىن ەمدەۋدى، باعۋعا تيىستىلەرىنىڭ بارلىعىن باعۋدى ورىندايدى. ”سالاماتتى اقسۋ“ ارەكەتىن بار كۇشپەن اتقارىپ، جالپى حالىقتىڭ دەنساۋلىق تەكسەرتۋىن ۇزدىكسىز ورىستەتىپ، ەمدەۋ، ءدارى - دارمەك، دەنساۋلىق ساقتاۋ ءتۇزىلىسى رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ قىزمەت وتەۋىن، ەمدەۋ قىزمەت وتەۋىن، ەمدەۋدى قامتاماسىز ەتۋدى، ءدارى - دارمەكپەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتادى. حالىقتى بارىنەن جوعارى قويۋعا، ءومىردى بارىنەن جوعارى قويۋعا تاباندى بولىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتىن ۇدايىلاندىرۋدى بار كۇشپەن ويداعىداي ىستەپ، جاڭا ءداۋىر وتانشىلدىق تازالىق قيمىلىن ىشكەرىلەي ورىستەتەدى.
”قالا نۋلى، سۋلى، باۋ - باقشالى بولۋ“ سىندى قىزمەت وي جەلىسىنە تاباندى بولىپ، باۋ - باقشالى قالا قۇرىلىسىن ءۇرتىس ىلگەرىلەتەدى. ”تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق“ ۇستانىمىن بەرىك ورناتىپ، ”كوكيار رۋحىن“ بارىنشا اسقاقتاتىپ جانە امالياتتا ايگىلەپ، مەملەكەت جەرىن جاسىلداندىرۋ ارەكەتىن ءۇرتىس ورىستەتىپ، اقسۋدىڭ اسپانى اناعۇرلىم اشىق بولۋىنا، تاۋى اناعۇرلىم جاسىل بولۋىنا، سۋى اناعۇرلىم تۇنىق بولۋىنا مۇمكىندىك جاسايدى.
