تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   شينجياڭ حابارلارى

ەكى جاقتان دەم بەرىپ، دامۋدىڭ جاڭا باسىمدىعىن جاپپاي تۇلعالايمىز

    − ءۇرىمجى قالالىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، قالا باستىعى ياسىن سىدىقپەن سۇحبات

□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جاۋ چۇنحۋا

  ”13 - بەسجىلدىق“ مەزگىلى − ءۇرىمجى قالاسىنىڭ قوعام ورنىقتىلىعىن قورعاۋ مەن باياندى تىنىشتىقتى جۇزەگە اسىرعان ماڭىزدى مەزگىل، سونداي - اق وسىزاماندانعان حالىقارالىق قالا قۇرۋ نىساناسىنا قاراي قادام تاستاعان شەشۋشى مەزگىل. ءۇرىمجى قالاسى ەكونوميكالىق دامۋ جانە حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋ جاقتارىندا قانداي تابىستارعا قول جەتكىزدى؟ ”14 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە ءۇرىمجى قالاسى قايتكەندە رەفورما جاساۋ، جاڭالىق اشۋ سىندى ەكى جاقتان دەم بەرىپ، جاڭا دامۋ ۇستانىمىن دامۋدىڭ جالپى بارىسىنا جانە ءتۇرلى سالالارعا سىڭىرەدى؟ ءتىلشى جۋىقتا ءۇرىمجى قالالىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، قالا باستىعى ياسىن سىدىقپەن سۇحباتتاستى.

”13 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە ءتۇرلى ىستەر بەلسەندى ىلگەرىلەۋشىلىكتەرگە قول جەتكىزدى

  ”’13 - بەسجىلدىق‘ مەزگىلى ورتالىق قالانىڭ دامۋ تاريحىنداعى بەلەستىك ءمان الاتىن 5 جىل“. ياسىن سىدىق ءتىلشىنىڭ ارناۋلى سۇحباتىن قابىلداعاندا بىلاي دەدى: قىم - قۋىت، كۇردەلى حالىقارالىق ورتا مەن قيىن دا ماشاقاتتى ەل ءىشى رەفورما، دامۋ، ورنىقتىلىق مىندەتتەرى، اسىرەسە، جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنىڭ اۋىر سوققىسى الدىندا، ءۇرىمجى قالاسى شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شىنايى قامقورلىق جاساۋىندا، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ دۇرىس باسشىلىعىندا، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ”1 + 3 + 3+رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ“ شەشىمدەرىن، ورنالاستىرۋلارىن جاپپاي تياناقتاندىرىپ، نازاردى باس نىساناعا شوعىرلاندىرىپ، ”ءۇش ءىرى ءىستى“ ويداعىداي يگەرىپ، ”التى ورتالىق قالا“ قۇرىپ، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ دامۋى مەن حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋدا بەلسەندى ىلگەرىلەۋشىلىكتەرگە قول جەتكىزدى.

  ”13 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە ءۇرىمجى قالاسىنىڭ وڭىرلىك ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى 2015 - جىلعى 233 ميلليارد 81 ميلليون يۋاننان 2020 - جىلعى 350 ميلليارد يۋانعا ارتتى؛ قالا، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ جان باسىندىق قولداعى تابىسى جەكە - جەكە 43 مىڭ 179 يۋانعا، 22 مىڭ 649 يۋانعا جەتىپ، جەكە - جەكە 2015 - جىلداعىدان %36.6، %50.9 ارتىپ، تۇگەلدەي وڭىرلىك ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنىنىڭ ارتۋ جىلدامدىعىنان استى. ءتۇيىندى سالالارداعى رەفورمادا تىڭ سەرپىلىس جۇزەگە اسىپ، قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورما ماڭىزدى كەزەڭدىك تابىسقا قول جەتكىزدى. ”بەس ۇلكەن ورتالىق“ قۇرىلىسى جاپپاي تەزدەپ، اۋەجاي ماڭى ەكونوميكاسىنان ۇلگى كورسەتۋ اۋماعى مەن حالىقارالىق توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك ساۋدا ورتالىعى جەدەل سالىندى. ادەتتەگى الەۋمەتتىك مەجە ەسەپ شىعىسىنىڭ %70ىنەن استامىن حالىق تۇرمىسى سالاسىنا جۇمساۋعا تاباندى بولىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ تۇرمىس ورەسى ۇزدىكسىز تىڭ ساتىعا كوتەرىلدى.

  سونىمەن بىرگە ءۇرىمجى قالاسى ”جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى جاڭالىق اشۋ ارقىلى دامۋعا دەم بەرۋ سىناق اۋماعى“، مەملەكەتتىك دەربەس جاڭالىق اشۋدان ۇلگى كورسەتۋ اۋماعى قۇرىلىسىن جاپپاي ىسكە قوسىپ، ”جاڭالىق اشۋداعى، شارۋاشىلىق قۇرۋداعى كوش باستاۋشى دارىندىلاردى ەنگىزۋ، باۋلۋ ينجەنەرياسىن“ جانە ”عىلىم - تەحنيكا دارىندىلارىن باۋلۋ ينجەنەرياسىن“ اتقارىپ، قالا دارەجەلى ”دارىندىلار ينجەنەرياسى“ بويىنشا ءتۇيىندى جەتىلدىرۋ وبيەكتىلەرىن باسقارۋعا قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن قۇرىپ، جاڭالىق اشۋ، شارۋاشىلىق قۇرۋ ورتاسىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىردى. ىلگەرىندى - كەيىندى جولاڭ، كايۋو، جىڭۋي سياقتى ءبىر توپ جوعارى، جاڭا عىلىم - تەحنيكا جانە ستراتەگيالىق جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارى نىساندارىن ەنگىزدى. بۇكىل ەلدە جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزى زەردەلى الاڭ - ۆوكزال تۇعىرى مەن شوعىرلى جيناۋ، شوعىرلى جونەلتۋ ۇلگىسىن العاش تاپتى ءارى مەملەكەتتىك كەڭەس جاعىنان جالپىلاستىرىلدى، ءۇرىمجى حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورت رايونى قۇرلىقتىق پورت تۇرىندەگى مەملەكەتتىك زات اينالىمى تورابى بولىپ ءساتتى بەكىتىلدى.

  ”14 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە تاعى دا تىڭ ساتىعا كوتەرىلۋگە ۇمتىلامىز

  ياسىن سىدىق بىلاي دەدى: ”14 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە ءۇرىمجى قالاسى جاڭا دامۋ ۇستانىمىن بۇلجىماستان دايەكتىلەندىرىپ، ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەۋ قىزمەت جالپى ارناسىنا تاباندى بولىپ، جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدى نەگىزگى تاقىرىپ، قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورمانى تەرەڭدەتۋدى نەگىزگى جەلى، رەفورما جاساۋدى، جاڭالىق اشۋدى ءتۇبىرلى قوزعاۋشى كۇش ەتىپ، ورتالىق قالا ەكونوميكاسىنىڭ ساپا مەن ونىمدىلىك جاعىندا كورنەكتى جوعارىلاۋ نەگىزىندە ۇزدىكسىز، اقاۋسىز دامۋىن جۇزەگە اسىرادى، نەگىزگى ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەردىڭ دامۋى تەڭگەرىلەدى، سايكەستىرىلەدى، دەربەس جاڭالىق اشۋ قابىلەتى ۇزدىكسىز جوعارىلاتىلادى، كاسىپ سالاسى ورتا جوعارى ورەگە قادام تاستاپ، وزىق جاساۋ كاسىبى مەن ستراتەگيالىق جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارى جەدەل دامىتىلادى، جاڭا كاسىپ سالاسى، جاڭا كاسىپ كۇيى ۇزدىكسىز تولىسادى، قالا مەن اۋىلدىڭ وڭىرلىك سايكەستى دامۋى اناعۇرلىم كۇشەيەدى، ءۇرىمجى قالا شەڭبەرىندەگى ورتالىق قالا رەتىندەگى ماڭىزدى رولى ۇزدىكسىز كۇشەيىپ، وسىزاماندانعان ەكونوميكا جۇيەسى قۇرىلىسى ەلەۋلى ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزەدى. 2035 - جىلعا جەتكەندە جان باسىندىق وڭىرلىك ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى بۇكىل ەلمەن قادامداس ورتاشا دامىعان ەلدەر ورەسىنە جەتىپ، ەكولوگيالىق ورتا تۇبىرىنەن جاقسارىپ، كورىكتى ورتالىق قالا نىساناسى نەگىزىنەن جۇزەگە اسادى.

  جاڭا دامۋ ارناسىن بەلسەنە قالىپتاستىرامىز

  پارتيا 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەسىنشى جالپى ءماجىلىسى ماقۇلداعان «جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ حالىق شارۋاشىلىعى مەن قوعامدىق دامۋدىڭ 14 - بەسجىلدىق جوباسىن جانە 2035 - جىلعا دەيىنگى بولاشاقتىق نىسانانى جاساۋ جونىندەگى ۇسىنىسىندا» ەل ىشىندەگى ۇلكەن اينالىمدى نەگىزگى تۇلعا ەتەتىن، ەل ءىشى مەن حالىقارا سىندى قوس اينالىم ءبىرىن - ءبىرى جەبەيتىن جاڭا دامۋ ارناسىن جەدەل قالىپتاستىرۋ العا قويىلدى. ياسىن سىدىق بىلاي دەدى: ”14 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە ءۇرىمجى قالاسى رەفورمانى تەرەڭدەتۋ، ەسىك اشۋدى كەڭەيتۋ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدى ىلگەرىلەتۋ جانە كاسىپ سالاسى قۇرىلىمىنىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتۋ ارقىلى ەكونوميكالىق اينالىمنىڭ اينالىسى مەن كاسىپ سالاسىنىڭ بايلانىسىن، بوگەتسىزدىگىن جۇزەگە اسىرىپ، وسى ارقىلى جاڭا دامۋ ارناسىن جەدەل قالىپتاستىرادى.

  ءۇرىمجى قالاسى رەفورما ءادىسىن، بازارلانعان جۇمىس جۇرگىزۋ ءادىسىن قولدانۋعا تاباندى بولىپ، ۇكىمەتتىڭ قارجى قوسىپ جەتەكتەۋ رولىن ساۋلەلەندىرىپ، حالىقتىق قارجى قوسۋدىڭ ومىرشەڭدىگى مەن كومەسكى كۇشىن قاۋلاتىپ، بازار جەتەكشىلىگىندەگى قارجى قوسۋدىڭ ىشكى ارتۋ مەحانيزمىن قالىپتاستىرىپ، قارجى قوسۋدىڭ ۇيلەسىمدى ارتۋىن ساقتايدى؛ قاجەتسىنۋمەن جەتەكتەۋگە، قامداۋدا جاڭالىق اشۋعا تاباندى بولىپ، قامداۋ ساپاسى مەن ونىمدىلىگىن جوعارىلاتىپ، ءونىمدى قاجەتسىنۋدى قاۋلاتادى جانە شىعارادى. ”ينتەرنەت +“ تۇتىنۋ ۇلگىسىن زور كۇشپەن دامىتىپ، تۇتىنۋدىڭ جاڭا ۇلگىسىنىڭ، جاڭا كاسىپ كۇيىنىڭ دامۋىن جەبەپ، ساۋدانىڭ تيبىن وزگەرتىپ دارەجەسىن جوعارىلاتۋىن قولداپ، ەلەكتروندى ساۋدا كاسىبىنىڭ اۋىل - قىستاققا كىرۋ قامتۋ كولەمىن ۇلعايتادى؛ ەل ءىشى، حالىقارا ەكى بازاردان، ەكى ءتۇرلى بايلىقتان تولىق پايدالانىپ، ”وتكەل ەكونوميكاسىنىڭ“ ”توراپتىق ەكونوميكاعا“ قاراي تيبىن وزگەرتۋىن ىلگەرىلەتەدى. ەل ءىشى بازارىن تياناق ەتىپ، ءوندىرۋ مەن ساتۋدى ءتۇيىلىستىرۋدى، كاسىپ سالاسى تىزبەگىن ۇشتاستىرۋدى كۇشەيتىپ، قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدى بىرتىندەپ ساپالىلاندىرىپ، قامداۋ ساپاسىن جاقسارتىپ، ەل ىشىندەگى ۇلكەن اينالىمدى ىركىلىسسىزدەندىرەدى. اناعۇرلىم بەلسەندى دە ىرىقتى ەسىك اشۋ ستراتەگياسىن اتقارىپ، شەتەل بازارىنا بەتتەپ، ەل ءىشى بازارىمەن ءتۇيىلىسىپ، ەكسپورت ونىمدەرىنىڭ قۇرىلىمىن، ساۋدا ءادىسىن ساپالىلاندىرىپ، ەكسپورت ونىمدەرىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتىپ، ورتا ازيا بازارىن زورايتىپ، باتىس ازيا، وڭتۇستىك ازيا، رەسەي جانە شىعىس ەۆروپا بازارىنا كەڭەيەدى. ساپالى ونىمدەردى يمپورت ەتۋدى ارتتىرىپ، حالىقارالىق سەلبەستىك پەن باسەكەگە قاتىناسۋداعى جاڭا باسىمدىقتى جەتىلدىرىپ، ەل ءىشى، حالىقارا قوس اينالىمىنا ات سالىسىپ، ەكونوميكانىڭ كۇشتى تەبىنمەن باياندى دامۋىن جۇزەگە اسىرادى.

جاۋاپتى رەداكتور : نۇربولات قابىل

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.