كوكتەم مەرەكەسى تاياپ قالدى، گۇلىستان مۇعالىم ٴبىر جاتاقتاعى وقۋشىلاردىڭ قىسقا كەسكىن تۇسىرۋىنە كومەكتەسىپ، وقىتۋشىلارعا، ساباقتاستارىنا جانە اۋىلداعى تۋىس – تۋعاندارىنا مەرەكەلىك سالەم جولدادى.
قىسقى دەمالىستىڭ تۇڭعىش كۇنى تاڭەرتەڭ، بەيجيڭ تۇڭجوۋ رايونى لۋحى ورتا مەكتەبىندە ىشكى ولكەگە جىبەرىلگەن وقىتۋشى گۇلىستان 3 قىز وقۋشىنى باستاپ، لۋحى شيپاحاناسىنا كەلدى. ٴبىر قىز وقۋشىنىڭ كوزىنە بورىتكەن شىعىپ، ٴارى اۋىرىپ، ٴارى قىشىدى، قالعان ەكى وقۋشى كوزىن تەكسەرتپەكشى بولدى. 7 قاباتتى امبالاتوريا عيماراتىندا گۇلىستان مۇعالىم جوعارى – تومەن شاپقىلاپ، وقۋشىلاردىڭ ەكىلىك كودتى جايمالاۋىنا، ٴنومىر الۋىنا، اقى تاپسىرۋىنا كومەكتەستى… ٴدال جارىم كۇن دەگەندە اقىرى اۋرۋدى ٴساتتى كورسەتىپ بولدى.
2000 – جىلى باتىس بولەكتى قاۋىرت اشۋ ستراتەگياسىن دايەكتىلەندىرۋ، وقۋ – اعارتۋ ارقىلى شينجياڭعا كومەكتەسۋدى اتقارۋ، از ۇلت دارىندىلارىن تاربيەلەۋدى جەدەلدەتۋ ٴۇشىن، لۋحى ورتا مەكتەبى مەملەكەت بويىنشا تۇڭعىش توپتاعى ىشكى ولكەلەردەگى شينجياڭ ورتا مەكتەپ كلاسىن اشقان 13 مەكتەپتىڭ بىرىنە اينالدى. قازىرگە دەيىن شينجياڭنان كەلگەن 17 كەزەك 2000عا تاياۋ ورتا مەكتەپ وقۋشىسى وسى ارادان وقۋ تاۋىستى ٴارى مەملەكەتتىڭ جەر – جەرىندەگى جوعارى مەكتەپتەرگە وقۋعا ٴتۇستى.
قازىر لۋحى ورتا مەكتەبىندە ىشكى ولكەلەردەگى شينجياڭ تولىق ورتا كلاسىنان جيىنى 3 جىلدىق، 460تان استام وقۋشى، شينجياڭنان ىشكى ولكەگە جىبەرىلگەن 4 وقىتۋشى بار. ”وقۋشىلار العاش كەلگەندە، كۇندەلىكتى تۇرمىستاعى جاتىپ – تۇرۋى سياقتىلار تۇگەلدەي ىشكى ولكەلەرگە جىبەرىلگەن وقىتۋشىلاردىڭ كومەگىنەن ايىرىلمايدى“. لۋحى ورتا مەكتەبى وقۋشىلار باسقارماسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ما جيانتاۋ بىلاي دەدى: ”ولار اۋىلدارىنان تۇڭعىش رەت ايىرىلعان بۇل بالالارعا اتا – اناسى سەكىلدى قارايلاستى“.
2003 - جىلى 8 – ايدا شينجياڭ حوتان ايماعى شەريا اۋدانىنداعى ۇيعۇر قىز گۇلبوستان ياسىن ٴوزىنىڭ بۇكىل اۋدانداعى ىشكى ولكەدەگى شينجياڭ ورتا مەكتەپ كلاسىنا وتكەن بىردەن – ٴبىر وقۋشى بولىپ قالماستان، بەيجيڭگە ٴبولىنىپ بارىپ وقۋعا تۇسەتىنىنە مۇلدە سەنبەدى. ۇرىمجىدەن استانامىز بەيجيڭگە قاتىنايتىن كەزەكشى پويەزگە وتىرىپ، 3 كۇننەن كەيىن گۇلبوستان شينجياڭنان كەلگەن 80 نەشە جاڭا وقۋشىمەن بىرگە، لۋحى ورتا مەكتەبىندەگى وقىتۋشى – وقۋشىلاردىڭ قىزۋ قارسى الۋىنا يە بولدى.
لۋحى ورتا مەكتەبى 1867 – جىلى قۇرىلعان. ەسكىشە ٴارى كوركەم مەكتەپ اۋلاسى، وسى زاماندانعان وقىتۋ قۇرىلعىلارى، جىلى جاتاقتار ۇيلەرىنەن ايىرىلعان وسى بالالاردى تەبىرەنتتى جانە ولارعا جىلۋلىق سيلادى. 4 جىلدىق ورتا مەكتەپ تۇرمىسى (ٴبىر جىل دايىندىق ساباق جانە 3 جىل ورتا مەكتەپ ساباعى) ٴساتتى بولا بەرمەيدى، ىشكى ولكەلەرگە جىبەرىلگەن وقىتۋشىلاردىڭ جۇباتۋى مەن قامقورلىعى — بالالاردىڭ جان دۇنيەسىندەگى تياناق جانە رۋحاني تىرەك، بۇل گۇلىستاننىڭ كوڭىل تۇكپىرىنە وقىتۋشى بولۋدىڭ ۇرىعىن سەپتى.
ۋاقىت بىلىنبەي وتە شىقتى، 2018 – جىلى 8 – ايدا اۋىلىندا وقىتۋشى بولعان گۇلىستان ىشكى ولكەلەرگە جىبەرىلگەن وقىتۋشى سالاۋاتىندا سول جىلدارى ٴوزى سەكىلدى تولىق ورتا مەكتەپ ٴبىرىنشى جىلدىعىنىڭ 100 نەشە جاڭا وقۋشىسىمەن بىرگە، ۇرىمجىدەن انا مەكتەبى لۋحى ورتا مەكتەبىنە تاعى كەلدى. ال بۇل جولى پويەزگە وتىرىپ كەلۋگە نەبارى 32 ساعات كەتتى. لۋحىعا قايتا ورالعان العاشقى جىلى گۇلىستاندى تولىق ورتا 3 – جىلدىعىن جەتەكتەۋگە ورنالاستىردى، ول جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ اۋىر ەكەنىن سەزىندى. وقۋشىلار تۋعان كۇنىن وتكىزسە، ول بالالارمەن بىرگە قۇتتىقتادى؛ وقۋشىلار ناۋقاستانسا، ول شيپاحاناعا اپاردى… بالالار ارت – ارتىنان داشۋەلەرگە ٴوتىپ، ونىمەن قوش ايتىساتىن ۋاقىت جەتكەندە، قيماستىقپەن كوز جاسىن كولدەتتى.
لۋحى ورتا مەكتەبىنىڭ باستىعى شۇي حۋا بىلاي دەپ تانىستىردى: 1 - كەزەكتى دايىندىق كلاس وقۋشىلارى مەكتەپكە كەلگەننەن باستاپ، مەكتەپ تىرەكتى وقىتۋ كۇشتەرىن ازىرلەدى. ىشكى ولكەلەردەگى شينجياڭ ورتا مەكتەپ كلاسىنداعى وقۋشىلار ورتا مەكتەپكە تۇسكەندە تىكەلەي قوسىلىپ وقىپ، جەرگىلىكتى وقۋشىلارمەن بىرگە ۇيرەنەدى. كوپ جىلدىق تاجىريبە ارقىلى ”مەكتەپتەردى بىرىكتىرىپ، ارالاس كلاس اشۋ“ سىندى ٴبىر تۇلعالانعان كلاس اشۋ ۇلگىسىن بىرتىندەپ قورىتىندىلاپ جانە كەمەلدەندىرىپ، ىشكى ولكەلەردەگى شينجياڭ ورتا مەكتەبى كلاسى وقۋشىلارى مەن جەرگىلىكتى وقۋشىلاردىڭ پارقىن ازايتىپ، اۋەلى جويىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمى بەكەمدەلىپ، ۇلتتار ىنتىماعى تاربيەسىنىڭ دامۋى جەبەلدى.
ىشكى ولكەلەردەگى شينجياڭ تولىق ورتا كلاسىنىڭ وقۋشىلارى مەكتەپتەگى كەزىندە، كەم دەگەندە ٴبىر رەت تيان – انمىن الاڭىنا بارىپ مەملەكەت تۋىن شىعارۋدى كورۋگە، ٴبىر رەت ۇلى قورعانعا شىعۋ جانە ٴبىر رەت تەڭىزدى كورۋ ۇيىمداستىرىلادى. قىسقى دەمالىس ۋاقىتى قىسقا بولعاندىقتان، ىشكى ولكەلەردەگى شينجياڭ تولىق ورتا كلاستارىنداعى وقىتۋشى – وقۋشىلار ٴار جىلى ۇيلەرىنە قايتىپ، باس قوسا المايدى. ال بيىلعى قىسقى دەمالىستا ىندەتتىڭ سەبەبىنەن تاعى ٴبىر رەت مەكتەپ جاپپاي تۇيىق باسقارۋدى قولدانىپ، بۇرىنعى جىلدارداعى سىرتقا شىعۋ امالياتتىق قيمىلى دا ۋاقىتشا كۇشىنەن قالدىرىلدى. بيىل ٴۇيى سىرت جەرلەردەگى ىشكى ولكەلەرگە جىبەرىلگەن بىرنەشە جاس وقىتۋشى ۇندەۋگە قوسىلىپ، بەيجيڭدە قالىپ، كوكتەم مەرەكەسىن وتكىزبەكشى بولدى، مەكتەپتىڭ ٴبىرتۇتاس سايكەستىرۋىندە، ولار مەكتەپ باسشىلارى، باسقارۋشى وقىتۋشىلار جانە ىشكى ولكەلەرگە جىبەرىلگەن وقىتۋشىلارمەن بىرگە بالالاردىڭ قاسىندا بولىپ، ولارمەن بىرگە مەكتەپ اۋلاسى ىشىندە فۋتبول تەۋىپ، كەستەشىلىك ۇيرەنىپ، كينو كورىپ… بالالاردىڭ اقاۋسىز دا كوڭىلدى دەمالىس وتكىزۋىنە كەپىلدىك ەتتى.
اۋدارعان: قادىر ماقان
