انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جاۋ شييا
3 - ايدىڭ 19 - كۇنى سانجى قالالىق 4 - باستاۋىش مەكتەپ كولەمدى كىتاپ وقۋ قيمىلىن وتكىزىپ، وقۋ، جاتقا ايتۋ، جازۋ سياقتى جاقتاردان بالالاردى كىتاپتى جاقسى وقۋعا، جاقسى كىتاپ وقۋعا جەتەكتەدى.
□ سۋرەتتى ياڭ بين تۇسىرگەن
”قازىر ءبىزدىڭ وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ اۋىل - قىستاقتارىنداعى بالالار مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋدى ۇيرەنۋ ارقىلى سول جەردەگى كىشكەنتاي اۋدارماشىعا اينالدى، ولار اتا - انالارىن جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىن بىرگە ۇيرەنۋگە جەتەكتەپ، وزىق مادەنيەتتىڭ باستاۋشىلارىنا اينالدى“. بيىلعى مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىستە مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، ءۇشتۇرپان اۋدانى چيانجين قالاشىعى مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل باستاۋىش مەكتەبىنىڭ باستىعى قۇربان نيازدىڭ ايتقان ءسوزى رايونىمىزدىڭ مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋدەگى تابىستارىن ايگىلەدى.
اۋىل - قىستاق بالاباقشالارىنا جاسى لايىق بالالاردىڭ ”كىرۋگە تيىستىلەرى تۇگەل كىرگىزىلدى“، كەدەي وتباسىلارىنداعى مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ كەزەڭىندەگى بالالاردىڭ كەدەيلىك سەبەبىنەن وقۋعا تۇسە الماۋ، وقۋدان قول ءۇزۋ جايتتەرى يكەمدى جويىلدى، جوعارى دارەجەلى وقۋ - اعارتۋ ماندىك دامۋعا بەت الدى... وقۋ - اعارتۋ بۇگىنگىگە بايلانىستى، ونان دا ماڭىزدىسى، بولاشاققا سايادى. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى رايونىمىز وقۋ - اعارتۋدى الدىمەن دامىتۋدى ەڭ ۇلكەن حالىق تۇرمىسى ينجەنەرياسى ەتىپ، ۇسىنىلىم سەرپىنىن ۇزدىكسىز، ءۇزىلىسسىز ارتتىرىپ، تۇتاس رايوننىڭ وقۋ - اعارتۋ ىستەرى تاريحي ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزىپ، ”وقيتىن مەكتەبى بولۋدان“ ”جاقسى مەكتەپتە وقي الۋعا“ دەيىن وقۋ - اعارتۋ ىستەرى اناعۇرلىم ءادىل ءارى ساپالى بولۋعا قاراي قادام تاستادى.
مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەدە بالاباقشاعا ءتۇسۋدىڭ جالپى سالىستىرماسى ％98تەن استى
كوك، سارعىلت، كوكشىل تۇستەردى نەگىز ەتىپ بويالعان تام قابىرعالارى، دوعاشا فورمالى تەرەزەلەر، بالالاردىڭ قالاۋىنا باي ساباقحانالار وسىزاماندانعان جابدىقتارمەن، قۇرىلعىلارمەن كەمەلدەندىرىلگەن، سۇيكىمدى قولونەر تۋىندىلارى زالعا تولتىرا ىلىنگەن... ساباقحانالاردان بالالاردىڭ شادىمان ءان اۋەندەرى شارىقتايدى.
وسى قيالداعىداي بالالار سايرانباعى − ماكىت اۋدانى يانتاق اۋىلى سەنترلى بالاباقشاسىنا ءبىر ۋاقىتتا 600دەن استام بالا سيادى.
”ۇيقىدان سەزبەپپىن اتقانىن تاڭنىڭ، ءانشى قۇس تەربەدى جۇرەگىن بارشانىڭ...“ بالاباقشاعا كىرگەنىنە 2 جىل بولعان 5 جاستاعى رايسا قاسىم 100دەن استام بايىرعى ولەڭ مەن بالالار ءانىن ءبىلىپ الدى، ءار كۇنى ۇيگە قايتقان سوڭ اكە - شەشەسىنە كىشكەنتاي مۇعالىم بولىپ، بالاباقشادا ۇيرەنگەن بىلىمدەرىن تاعى ءبىر ايتىپ بەرەدى.
بالا − وتباسىنىڭ ءۇمىتى، مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە ”بولاشاق ينجەنەرياسى“. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى رايونىمىز مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋ نىساناسىن ايقىندادى. ”ءبىر بالاباقشا دا كەم بولسا بولمايدى، ءبىر بالانى دا قاتاردان قالدىرماۋ“ تالابى بويىنشا، 2017 - جىلى 9 - ايدا تۇتاس شينجياڭداعى ساپاسى جوعارى، ورتاسى جاقسى، جابدىقتارى تولىق جاڭادان سالىنعان نەمەسە كەڭەيتىپ سالىنعان 4408 اۋىل - قىستاق بالاباقشاسى جاپپاي پايدالانۋعا بەرىلىپ، رايسانى قامتىعان اۋىل - قىستاقتاعى مەكتەپكە دەيىنگى 3 جىلدىق تاربيەگە جاسى لايىق ءبىر ميلليون 176 مىڭ 200 بالانىڭ ءۇيىنىڭ جانىندا تەگىن بالاباقشاعا كىرۋىنە مۇمكىندىك جاسالدى. بىلتىر جىل سوڭىنا دەيىن، تۇتاس رايوننىڭ مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە بويىنشا بالاباقشاعا ءتۇسۋ جالپى سالىستىرماسى ％98تەن استى.
اۋىل - قىستاقتاعى مەكتەپكە دەيىنگى 3 جىلدىق تەگىن تاربيە، ءبىر جاعىنان، اۋىل - قىستاقتاعى جاسى لايىق بالالاردى بالاباقشاعا تۇسىرۋمەن جاپپاي قامتۋدى جۇزەگە اسىرىپ، بالالار مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋ وقىتۋىن قابىلداۋ ارقىلى مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىلدى تىڭداپ تۇسىنە الاتىن ءارى سويلەي الاتىن بولىپ، باستاۋىش مەكتەپ كەزەڭىندەگى ۇيرەنۋ ءۇشىن تاماشا نەگىز قالادى؛ ەندى ءبىر جاعىنان، اناعۇرلىم كوپ وتباسىلارىنىڭ، اسىرەسە، كەدەي وتباسىلارىنىڭ ەكونوميكالىق اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتتى. اتا - انالار بالالارىن بالاباقشاعا اپارىپ قويىپ، الاڭسىز سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەپ نەمەسە جاقىن ماڭدا ۋاقىتتىق جۇمىس ىستەپ، وتباسىلارىنىڭ كىرىسىن ارتتىردى.
”وقۋدان قول ءۇزۋدى تىزگىندەپ، وقۋعا تۇسۋگە كەپىلدىك ەتۋ“ ارقىلى بىردە - ءبىر بالانى قاتاردان قالدىرمادى
”جاڭا وقۋ ماۋسىمىندا بالالاردىڭ بىرەۋىنىڭ دە قالماي مەكتەپكە قايتىپ كەلگەنىن كورۋ ەڭ قۋانارلىق ءىس“، - دەدى 3 - ايدىڭ 18 - كۇنى ءپايزاۋات اۋدانى جامباز اۋىلدىق 1 - باستاۋىش مەكتەبى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى ابليكىم تۇرسىن.
وقۋشىلاردىڭ بىرەۋىنىڭ دە قالماي مەكتەپكە كەلۋى سول جەردىڭ وقۋدان قول ءۇزۋدى تىزگىندەپ، وقۋعا تۇسۋگە كەپىلدىك ەتۋدى كۇشەيتۋىنىڭ جاندى ايعاعى. ”ءبىز ءارقايسى قىستاق تۇرعىندار كوميتەتتەرىن وقۋدان قول ءۇزۋدى تىزگىندەپ، وقۋعا تۇسۋگە كەپىلدىك ەتۋ قىزمەتىن باسقارۋعا بىرگە ات سالىسۋعا جۇمىلدىرىپ، جاسى لايىق بالالاردىڭ بارلىعىنىڭ وقۋعا تۇسە الۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتىك“. ابليكىمنىڭ تانىستىرۋىنشا، مەكتەپ كەدەي وتباسىلارىنداعى بالالار، مۇگەدەك بالالار قاتارلىلارعا مەملەكەتتىڭ قارجىلىق كومەك قاراجاتىن تياناقتاندىرۋمەن بىرگە، كوڭىل بولۋگە، قامقورلىق جاساۋعا، تاربيەلەۋگە اناعۇرلىم زەر سالعان. ءاربىر كلاس جەتەكشىلەرىنىڭ، ساباق مۇعالىمدارىنىڭ بارلىعىنىڭ ءبىر - بىردەن كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ وبيەكتىلەرى بار، وقۋدان قول ءۇزۋدى تىزگىندەپ، وقۋعا تۇسۋگە كەپىلدىك ەتۋ قىزمەتىن شىن مانىندە ەگجەي - تەگجەيلى، ناقتى تياناقتاندىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ تابىستارىن بەكەمدەدى.
وقۋدان قول ءۇزۋدى تىزگىندەپ، وقۋعا تۇسۋگە كەپىلدىك ەتۋدى، مىندەتتى وقۋ - اعارتۋمەن قامتاماسىز ەتۋدى ويداعىداي يگەرۋ − كەدەيلىكتىڭ تامىرىنا بالتا شابۋدىڭ، كەدەيلىكتىڭ ۇرپاقتار بويى جالعاسۋىن تەجەۋدىڭ ماڭىزدى جولى.
ءپايزاۋات اۋدانىندا عانا ەمەس، رايونىمىزدىڭ جەر - جەرىندە وقۋدان قول ءۇزۋدى تىزگىندەپ، وقۋعا تۇسۋگە كەپىلدىك ەتۋ ۇكىمەت، مەكتەپ، وتباسى سياقتى قوعامداعى ءارقايسى جاقتارداعى كۇشتەرگە ساياتىن جاپپاي جۇمىلدىرۋعا اينالدى.
وقۋدان قول ءۇزۋدى تىزگىندەپ، وقۋعا تۇسۋگە كەپىلدىك ەتۋدى كۇشەيتۋ ءۇشىن، رايونىمىز ءتۇيىندى وڭىرلەر مەن ءتۇيىندى مەكتەپتەردى ايقىنداپ، كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ، قاداعالاۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، مىندەتتى وقۋ - اعارتۋدىڭ بەكەمدەلۋ سالىستىرماسىن جاپپاي جوعارىلاتىپ، نازاردى دالمە - ءدال قارجىلاي كومەكتەسۋگە شوعىرلاندىرىپ، بىردە - ءبىر بالانىڭ وتباسى قيىنشىلىعى سەبەبىنەن وقۋدان قول ۇزبەۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
سونىمەن بىرگە، اۆتونوميالى رايونىمىز وقۋ - اعارتۋدى قازىنالىق شىعىستىڭ ءتۇيىندى سالاسى ەتىپ الدىمەن قامتاماسىزداندىردى. ”13 - بەسجىلدىقتا“ جيىنى 19 ميلليارد 840 ميلليون يۋان سالىپ، ”السىزدەردى جاپپاي جاقسارتۋ“ (كەدەي وڭىرلەردەگى مىندەتتى وقۋ - اعارتۋى ءالسىز مەكتەپتەردىڭ نەگىزگى وقىتۋ جۇرگىزۋ شارت - جاعدايىن جاپپاي جاقسارتۋ) ينجەنەرياسىن اتقارىپ، كەدەي وڭىرلەردى ءتۇيىن ەتىپ، وقۋشى سانى نورمادان اسقان كلاستاردى كۇش سالا كۇشىنەن قالدىرىپ، اۋىل - قالاشىق جاتاقتى مەكتەپتەر مەن اۋىل - قىستاق شاعىن كولەمدى مەكتەپتەر قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، اۋىل - قىستاق مەكتەپتەرىنىڭ وقۋ - اعارتۋدى ينفورماتسيالاندىرۋ قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ مەكتەپتەرىنىڭ وقىتۋ جۇرگىزۋ شارت - جاعدايىن كورنەكتى جاقسارتىپ، وقۋ - اعارتۋ، وقىتۋ ساپاسىن ورنىقتى جوعارىلاتتى.
بىلتىر جىل سوڭىنا دەيىن، تۇتاس رايونداعى باستاۋىش مەكتەپتەردىڭ مەكتەپكە ءتۇسۋ جالپى سالىستىرماسى ％99.9تەن استى، 9 جىلدىق مىندەتتى وقۋ - اعارتۋدىڭ بەكەمدەلۋ سالىستىرماسى ％95تەن استى، كەدەي وتباسىلارىنداعى مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ كەزەڭىندەگى بالالاردىڭ كەدەيلىك سەبەبىنەن وقۋعا تۇسە الماۋى، وقۋدان قول ءۇزۋى يكەمدى جويىلىپ، مىندەتتى وقۋ - اعارتۋدا وقيتىن مەكتەبى بولۋ، وقيتىن مۇمكىندىگى بولۋ نىساناسى جاپپاي جۇزەگە اسىرىلىپ، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ 4 ايماق - وبلىسىنىڭ وقۋ - اعارتۋىنىڭ دامۋى تۇتاس رايوننىڭ ورتاشا دەڭگەيىنە جاقىنداپ، 2020 - جىلى وقۋ - اعارتۋ ارقىلى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ مەجەلىك نىساناسى جۇزەگە اسىرىلدى.
جوعارى دارەجەلى وقۋ - اعارتۋ ماندىك دامۋعا بەت الدى
جاڭا وقۋ ماۋسىمىندا شينجياڭ داشۋەسىنە ەرەكشە جاقسى حابار جەتتى − شينجياڭ داشۋەسىنىڭ ”ولكە - مينيسترلىك بىرلەسىپ قۇراتىن كومىرتەگى نەگىزدى ەنەرگيا بايلىعى حيمياسى جانە قولدانۋ مەملەكەتتىك ءتۇيىندى تاجىريبەحاناسى“ بەكىتۋدەن ءوتتى. بۇل شينجياڭ داشۋەسىندەگى العاش بەكىتۋدەن وتكەن ولكە - مينيسترلىك بىرلەسىپ قۇراتىن مەملەكەتتىك ءتۇيىندى تاجىريبەحانا، بۇل وسى مەكتەپتىڭ مەملەكەت دارەجەلى عىلمي زەرتتەۋ تۇعىرى قۇرىلىسى جاعىندا ەلەۋلى سەرپىلىسكە قول جەتكىزگەندىگىن اڭعارتادى.
وڭتۇستىك شينجياڭ وڭىرىندە مەديتسينا دارىندىلارى تاپشى بولۋ ماسەلەسىن تياناق ەتىپ، بيىل قاشقار داشۋەسى مەديتسينا شۋەيۋانىن قۇرۋ قىزمەتىنە دايىندالا باستادى.
”13 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە رايونىمىزدىڭ جوعارى دارەجەلى وقۋ - اعارتۋىنىڭ جالپىلىق قۋاتى ونان ارى جوعارىلادى. جوعارى دارەجەلى وقۋ - اعارتۋدى تۇرلەرگە ءبولىپ دامىتۋ جەدەل ىلگەرىلەتىلىپ، شينجياڭ داشۋەسى مەملەكەتتىك ”ەكىدە ەگەي“ داشۋەلەر قاتارىنا قوسىلدى. تۇتاس شينجياڭدا دەربەس شۋەيۋانداردى وزگەرتىپ قۇرۋ جاپپاي ىلگەرىلەتىلىپ، جوعارى دارەجەلى وقۋ - اعارتۋ بايلىعى جەدەل وڭتۇستىك شينجياڭعا ورنالاستىرىلىپ، ءتۇرى، قۇرىلىمى كۇن سايىن كەمەلدەنىپ، وقىتۋ جۇرگىزۋ كولەمى ۇزدىكسىز كەڭەيىپ، ءتۇيىندى ءپان، بىرەگەي تولىق كۋرس ماماندىقتارى جانە عىلمي زەرتتەۋ، جاڭالىق اشۋ قابىلەتى قۇرىلىسىندا تىڭ سەرپىلىس جۇزەگە اسىرىلىپ، جوعارى دارەجەلى وقۋ - اعارتۋدىڭ ماندىك دامۋى جاڭا لەپتى قارسى الدى.
”بيىلعى ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا ’شينجياڭ داشۋەسىنىڭ جاڭا مەكتەپ اۋماعى قۇرىلىسىن اياقتاتۋ‘ اۋىزعا الىندى، ءبىز جاڭا مەكتەپ اۋماعى قۇرىلىسىن مەكتەپ دامۋىنىڭ جاڭا باستاماسى ەتەمىز“. شينجياڭ داشۋەسى پارتكومىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، مەكتەپ باستىعى ياۋ چياڭ نىق سەنىممەن بىلاي دەپ تانىستىردى: ”14 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە شينجياڭ داشۋەسى ءپان قۇرىلىسى، دارىندى باۋلۋ، عىلمي زەرتتەۋ سياقتى قىزمەتتەردى ىلگەرىلەتەدى، اسىرەسە، ماگيستر، دوكتور سياقتى جوعارى دەڭگەيدەگى دارىندىلاردى باۋلۋدا سەرپىندى ارتتىرىپ، ”14 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە اسپيرانتتاردىڭ سالىستىرماسىن ％50كە جەتكىزۋگە كۇش سالىپ، مەكتەپتىڭ زەرتتەۋ سيپاتىنداعى داشۋەگە اينالۋىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ دارىندىلارعا قاجەتىن اناعۇرلىم ويداعىداي قاناعاتتاندىرادى.
ءادىل ءارى ساپالى بولۋ جاڭا ءداۋىردىڭ وقۋ - اعارتۋعا جۇكتەگەن جاڭا بورىشى. رايونىمىز 3 - رەتكى ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ءماجىلىسىنىڭ رۋحىن، اسىرەسە، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى سوزدەرىنىڭ رۋحىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، وقۋ - اعارتۋدى دامىتۋ مىندەتىن جاڭا جوباعا الىپ، ”جول كارتاسىن“ تۇراقتاندىرىپ، ”مىندەتتەمە“ جاساپ، ”ۋاقىت كەستەسىن“ ويداعىداي سىزىپ، وقۋ - اعارتۋدىڭ وسىزاماندانۋىن جەدەل ىلگەرىلەتۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، حالىق رازى بولاتىن وقۋ - اعارتۋدى قۇلشىنا ويداعىداي جۇرگىزىپ، وقۋ - اعارتۋ ارقىلى حالىققا تيىمدىلىك جەتكىزۋ نۇر شۇعىلاسىنىڭ حالىق تۇرمىسىنا اناعۇرلىم كوپ جىلۋلىق سيلاۋىنا مۇمكىندىك جاسايدى.
