تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   شينجياڭ حابارلارى

”ماقتا كىرشىكسىز دە اپپاق، ال كەيبىرەۋلەردىڭ نيەتى سۇرقيا دا قارا“

  رايونىمىزداعى ءار سالا قايراتكەرلەرى باتىس جاقتىڭ ساندىراعىنا پارمەندى تويتارىس بەردى

  ”ماقتا كىرشىكسىز دە اپپاق، ال كەيبىرەۋلەردىڭ نيەتى سۇرقيا دا قارا“

  انار بۇلت/ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جىڭ جو 3 - ايدىڭ 30 - كۇنى بەيجيڭنەن حابارلايدى. 3 - ايدىڭ 29 - كۇنى شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى وتكىزگەن شينجياڭعا ساياتىن ماسەلەلەر جونىندەگى 6 - رەتكى اقپار جاريالاۋ ماجىلىسىندە، اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتىنىڭ اقپارات مالىمدەمەشىسى شۇي گۇيشياڭ، ءىليجان انايات جانە توقىماشىلىق كاسىپورىندارىنىڭ جۇمىسكەرلەرى ماقتا تەرۋ، ءوندىرۋ، جۇمىسشى ىستەتۋ سياقتى بۋىنداردا باتىس جاق كاسىپورىندارىنىڭ ”ەڭبەككۇشتەردى سۇلىكتەي سوردى دەگەندى سىلتاۋراتىپ، شينجياڭ ماقتاسىن ەندىگارى پايدالانبايمىز“ دەگەنىنە قاراتا پارمەندى تويتارىس بەردى.

  ”ماقتا كىرشىكسىز دە اپپاق، ال كەيبىرەۋلەردىڭ نيەتى سۇرقيا دا قارا. شينجياڭنىڭ ماقتا كاسىبى سالاسىندا ’زورلىقپەن ەڭبەككە سالۋ‘ ءومىر ءسۇرىپ وتىر ما، جوق پا؟ ءبىز بىرلىكتە تالداۋ جاسايىق“. ءىليجان انايات جۇڭگولىق، شەتەلدىك تىلشىلەرگە بىلاي دەپ تانىستىردى: تاياۋ جىلدارى ءار جولى ماقتا پىسقاندا حىنان، سىچۋان سياقتى جەرلەردەن كوپتەگەن جۇمىسكەرلەر شينجياڭعا كەلىپ ماقتا تەرەدى. وتە جاپالى بولعانىمەن، ەگىمشىلىك وتباسىلارى تاماقپەن، جاتىن ورىنمەن قامدايتىندىقتان، كىرىسى دە جوعارى بولعاندىقتان، ءىشىنارا از ۇلت بۇقاراسى دا ماقتا تەرۋ جۇمىسىنا ءوز قالاۋلارىمەن قاتىناسادى. تەپە - تەڭ، ءوز ەركىمەن بولۋ، سايكەسىپ ءبىر اۋىزدىلىققا كەلۋ نەگىزىندە، ماقتا تەرەتىن وسى جۇمىسشىلار ماقتا ەككەن وتباسىلارمەن ەڭبەك توقتامىنا قول قويىسىپ، سايكەستى ەڭبەكاقى الادى. وسى جىلدارى شينجياڭنىڭ ماقتا ءوندىرىسى جوعارى دەڭگەيلى ماشينالانۋدى جۇزەگە اسىردى، قاربالاس ماقتا تەرۋ مەزگىلى بولسا دا، قىرۋار ”ماقتا تەرەتىن جۇمىسشىلاردى“ قاجەت ەتپەيدى.

  ”شينجياڭداعى ماقتا توقىماشىلىق كاسىپورىندارىنىڭ بارلىعى زاڭدى تىركەلگەن، زاڭ، بەلگىلەمە بويىنشا ءوندىرىس، تيجارات جۇرگىزەتىن كاسىپورىندار، ”زورلىقپەن ەڭبەككە سالۋ“ ماسەلەسى مۇلدە ءومىر سۇرىپ وتىرعان جوق“. ءىليجان انايات بىلاي دەدى: وسى كاسىپورىندار «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك زاڭى»، «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك توقتامى زاڭى» سياقتى زاڭ، زاڭ ەرەجەلەر بويىنشا ءار ۇلت جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەرىمەن ەڭبەك توقتامىنا زاڭ بويىنشا قول قويىسىپ، ولاردىڭ ەڭبەكاقى ۇقىعى، تىنىعۋ، دەمالىس الۋ ۇقىعى سياقتى ۇقىقتارىن جانە ءدىني سەنىم، ۇلت مادەنيەتى، ءتىل - جازۋ سياقتى جاقتارداعى ۇقىق - مۇددەسىن تولىق قامتاماسىز ەتتى.

  كۇشار قالاسىنان كەلگەن توقىماشىلىق كاسىپورنىنىڭ جۇمىسشىسى الميرا تۇرسۇن ءوز كەشىرمەسى ارقىلى ايتىلمىس ”زورلىقپەن ەڭبەككە سالۋ“ سىندى وسى قيسىنسىز اۋەنگە تويتارىس بەردى. الميرا تۇرسۇن بىلاي دەدى: 2020 - جىلى 4 - ايدا مەن شاقىرۋ بويىنشا بۇراتالا قالاسىنداعى ءبىر توقىماشىلىق سەرىكتەستىگىنە بارىپ قىزمەت ىستەدىم، قازىر ءار ايدا 4800 يۋان ەڭبەكاقى الامىن. بىلتىر قىستاقتاعى بىرنەشە اپەكە - سىڭلىلەرىم دە مەنىڭ تانىستىرۋىممەن سەرىكتەستىككە كەلدى، ولار وسى قىزمەتتى وتە قاستەرلەيدى. ”شەكارا سىرتىنداعى سول ادامدار ءبىزدىڭ شىنايى جاعدايىمىزدى مۇلدە تۇسىنبەيدى، ولاردىڭ ايتقان سول سوزدەرى تۇگەلدەي ويدان قۇراستىرىلعان، ءبىزدىڭ كەسەمىزدى شاعىپ، ءبىزدىڭ باقىتتى تۇرمىسىمىزدى ويرانداپ، ءبىزدى ىستەيتىن جۇمىستان، جەيتىن تاماقتان ماقرۇم ەتپەكشى“.

  ”جازالاۋ شوقپارىن وزگە ەلدەرگە سىلتەسەڭ، ءوز باسىڭا دا تيەدى، بىرەۋگە قاستىق سايلاساڭ، ءوزىڭ دە ورعا تۇسەسىڭ“. تاياۋدا M&Hنىڭ شينجياڭ ماقتاسى ماسەلەسىندە بىلدىرگەن ەمەۋرىنىنە مەڭزەس، شۇي گۇيشياڭ بىلاي دەدى: كاسىپورىندار ەكونوميكالىق ارەكەتتى ساياسيلاندىرماۋ كەرەك. ”قازىر دۇنيە ءجۇزى ءبىر جەر شارى قىستاعى، ءار ەل اراسىنداعى قارىم - قاتىناس بارعان سايىن جيىلەۋدە، كاسىپ سالاسى تىزبەگى، قامداۋ تىزبەگى، قۇن تىزبەگى ءار ەلدىڭ كاسىپورىندارىن تىعىز بايلانىستىرىپ، ءبىر - بىرىمەن بىتە قايناسقان، گۇلدەنسە بىرگە گۇلدەنەتىن، زياندالسا بىرگە زياندالاتىن قارىم - قاتىناس قالىپتاستى“. شۇي گۇيشياڭ بىلاي دەدى: قازىرگى جۇڭگو 1840 - جىلعى جۇڭگو ەمەس، جۇڭگو حالقىنىڭ باتىس جاق ازۋلىلارىنىڭ قالاعانىنشا باسىنۋىنا ۇشىرايتىن ءداۋىر كەلمەسكە كەتتى. شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىن ءوز ىشىنە العان بۇكىل جۇڭگو حالقىنا سوقتىعۋعا كەلمەيدى. ءىشىنارا ەلدەردىڭ شىندىقتى مويىنداپ، اقىلعا كەلۋىنە كەڭەس بەرەمىن، ەگەر ويىنا كەلگەنىن ىستەپ، جالعاستى قاتەلەسسە، جۇڭگو حالقىنىڭ قالاي سوقتىقسا سولاي توتەپ بەرىپ، اقىرىنا دەيىن باتىل ايقاساتىندىعى، ءسوزسىز.

جاۋاپتى رەداكتور : نۇربولات قابىل

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.