□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جاڭ جىلي
”ەرتەڭ، ءبىزدىڭ گرۋپپامىز باپتاپ - باسقاراتىن 800 مۋ جەردە ەگىس جۇمىسى باستالادى. اۋىر جۇمىستىڭ ءبارىن ماشينا تىندىرادى، بوراننىڭ سۋلياۋ جارعاقتى جۇلىپ كەتپەۋى ءۇشىن، ءبىز تەك جاتقىزىلعان سۋلياۋ جارعاقتىڭ ۇستىنە كەتپەنمەن توپىراق ءۇيىپ قويساق بولدى“. 4 - ايدىڭ 5 - كۇنى شايار اۋدانى تويبولدى قالاشىعى قاراقۇم قىستاعىندا، 28 جاستاعى ءمارامنيساحان اسەن ءوزىنىڭ ”اتىز باپتايتىن گرۋپپاسىنىڭ“ ءۇنحات توبىندا وسىلاي دەپ ۇقتىرۋ جولدادى.
”بالام، الاڭداما! بيىل ءبىز تاجىريبەلى بولىپ الدىق، ءسوز جوق، 800 مۋ جەردەگى ماقتانى جاقسى ەگىپ، باپتايمىز“، - دەدى توپ مۇشەسى راحمان سامەت جاۋاپ قايتارىپ.كەلەسى كۇنى تاڭەرتەڭ ءمارامنيساحان قوراسىنداعى سيىر - قويلارىنا جەم بەرىپ بولعان سوڭ، موتوتسيكلىنە ءمىنىپ اۋلادان شىقتى. اتىزىنا جەتكەن سوڭ، ول جۇمىس ءبولىسىن باستادى. تەپ - تەگىس سالالى اتىزدا تراكتوردىڭ گۇرىلدەگەن ءۇنى، كەتپەننىڭ توپىراققا تيگەن داۋىسى مەن كوپشىلىكتىڭ كۇلكى ءۇنى توعىسىپ ومىرشەڭدىك كۇشى جالىنداعان كوكتەمگى ەگىس كۇيى كوتەرىلدى.
بىرنەشە جىلدىڭ الدىنداعى ماقتا ەگۋدە ”تابيعاتقا سۇيەنىپ ءونىم الاتىن“ كورىنىستى ەسىنە العان ءمارامنيساحان اسەرلەنىپ: جاقسى ساياسات كوپشىلىكتىڭ تاعدىرىن وزگەرتكەنىن، ونىڭ ءۇيىن قامتىعان قاراقۇم قىستاعىنداعى 17 شارۋا وتباسىنىڭ قۇمنان كوشىپ شىققان سوڭ ارت - ارتىنان جاقسى ساياساتقا كەز كەلگەنىن، بۇرىنعىداي ماقتا ەككەنىمەن، وتكەنمەن سالىستىرعاندا، قارىز اقشا ءۇشىن باس قاتىرمايتىن، ءتۇسىم ءۇشىن الاڭدامايتىن، ماقتا تەرۋدىڭ جاپاسىن ايتىپ مۇڭ شاقپايتىن بولعاندىعىن ايتتى.
قاراقۇم قىستاعىنداعى ءبىر ءبولىم قىستاق تۇرعىنى قۇمدى ءشول جيەگىندە ءومىر سۇرەتىن، ەگىستىك جەر قۇم توبەشىككە تاياۋ، ەگىن ەكسە ”تابيعاتقا سۇيەنىپ ءونىم الاتىن“. ءمارامنيساحان مەن كۇيەۋى بار كۇشىن سارقا جۇمساعاندا، ءبىر مۋ ماقتادان ەڭ جوعارى بولعاندا 200 كيلوگرام ءشيتتى ماقتا الاتىن، وتباسى 39 مۋ جەردەن ءبىر جىلدا ارەڭ 10 مىڭ يۋان كىرىس تاباتىن. ”ونىڭ ءۇيىنىڭ كىرىسى جوعارى سانالادى“، - دەدى راحمان.
شايار اۋدانىندا كەدەيلەردى قونىس جاڭالاپ سۇيەمەلدەۋ ينجەنەرياسىنىڭ اتقارىلۋىنا ىلەسە، 2017 - جىلى شەتكەرى، شالعاي، بىتىراي ورنالاسقان وتباسىلار قونىس جاڭالاپ ورنالاسۋ تۇيىنىنە كوشىپ كەلدى، پارتيا مەن ۇكىمەت ولارعا جاڭا ءۇي سالىپ بەردى، ەگىستىك جەر دە ءبولدى.
”قۇم توبەشىكتەن الىستاعان سوڭ سۋارۋ ماسەلەسى شەشىلدى، ءبىز ماقتا ەگە ءجۇرىپ، اۋلادا كوكونىس ەگەتىن بولدىق“، - دەدى ءمارامنيساحان. قىستاق تۇرعىندارىن قۋانىشقا بولەگەنى، سول جىلى وڭتۇستىك شينجياڭداعى 500 مىڭ مۋ جوعارى ءونىمدى سۋ ۇنەمدەۋ، كىرىس ارتتىرۋ سىناق ءتۇيىنى ينجەنەرياسى شايار اۋدانىندا اتقارىلىپ، قاراقۇم قىستاعى تۇڭعىش توپتا جەردى اينالىمعا سالاتىن سىناق ءتۇيىنى قىستاعى بولدى. قىستاق تۇرعىندارى جەردى ءوز ەرىكتەرىمەن كاسىپورىندارعا نەمەسە سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىنە اينالىمعا بەردى، ەشقانداي حاۋىپ - قاتەردى ارقالاماي، ءار مۋ جەر ءۇشىن 700 يۋاننان تۇراقتى كىرىس تاپتى.
قىستاق تۇرعىندارى جەردەن ازات بولعان سوڭ، كوپتەگەن جاس سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەدى، وتباسىنا قارايلاسۋى قاجەت بولعان كەيبىر ايەلدەر، سونداي - اق ەگىن ەگۋگە داعدىلانعان قىستاق تۇرعىندارى كاسىپورىنداردا اتىز باپتاپ اقشا تابۋدى تاڭدادى.
ءمارامنيساحان قىزمەت وتەيتىن بۇل كاسىپورىن قاراقۇم قىستاعىنىڭ ％80 جەرىن اينالىمعا سالىپ، جالعا ىستەۋگە كەلگەن جەر باپتاۋشى جۇمىسشىلاردى 12 ”ەگىستىككە جاۋاپتى گرۋپپاعا“ ءبولدى. ءمارامنيساحان ۇيرەنۋگە دە، ىستەۋگە دە ىنتالى بولعان سوڭ، ”اتىز باپتايتىن گرۋپپالاردىڭ“ بىرەۋىنىڭ گرۋپپا باستىعى بولىپ تاعايىندالدى.
كاسىپورىندا ءبىر مۋ جەردى وكىلەتتى باپتاپ - باسقارسا، 150 يۋان ەڭبەكاقى الا الادى. ماقتا ەگۋ تەحنيكاسىن يگەرگەن سوڭ، ءبىر ادام 200 مۋ جەردى باپتاپ - باسقارا الادى. جەردى جالعا بەرۋدەن تۇسەتىن كىرىستى ەسەپتەمەگەندە، ءمارامنيساحان جارتى جىلدا 30 مىڭ يۋان اقشا تابا الادى. بۇعان كۇيەۋىنىڭ سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋدەن تاپقان كىرىسىن قوسقاندا، بىلتىر ونىڭ وتباسىنىڭ جىلدىق كىرىسى 100 مىڭ يۋاننان استى.
ءتىلشى ماقتا ەگىلەتىن ءىرى اۋدان شايار اۋدانىندا تىلشىلىك جاساعان كەزىندە، جەرگىلىكتى ورىندا قاراقۇم قىستاعى سياقتى كوپ قىستاقتا ماقتا ەگەتىن شارۋالاردىڭ ماقتا ەگۋدەن تاباتىن كىرىسىنىڭ تۇگەلدەي ورنىقتى ارتىپ كەلە جاتقاندىعىن كوردى.
ساناققا قاراعاندا، شايار اۋدانىندا ماقتا ەگىمشىلىگىندە كولەمدەندىرۋ، ماشينالاندىرۋ، ولشەمدەندىرۋ، شوعىرلاندىرۋ، كاسىپ سالالاندىرۋ جۇزەگە اسىرىلعان سوڭ، اۋىل - قىستاقتاردا جالپى 30 مىڭعا جۋىق ارتىق ەڭبەككۇش بوساتىلعان. ارتىق ەڭبەككۇشتەر اۋىل شارۋاشىلىعى ىشىندە باسقا سالاعا ويىسۋدان، ءوز ماڭىندا، ءوز جەرىندە باسقا سالاعا ويىسۋدان سىرت، جانە 3 - كاسىپتى دامىتۋ، ەڭبەككۇش شىعارۋ، ءوز الدىنا شارۋاشىلىق قۇرۋ سياقتى كوپ ءتۇرلى جولدارمەن جۇمىستانىپ، شارۋاشىلىق قۇرىپ، تەز قاداممەن دوڭگەلەك داۋلەت جولىنا ءتۇستى.
