اۆتونوميالى رايوندىق ماقتا - كەندىر سەرىكتەستىگى داحىيان 2 - دارەجەلى پۋنكتى:
شينجياڭ ماقتاسىنىڭ اتىنا داق سالعان سۇرقيا ارەكەتتى قاتاڭ جازعىرامىز
جۋىرداعى جىلداردان بەرى امەريكاداعى، باتىس جاقتاعى جۇڭگوعا قارسى كۇشتەر ”زورلىقپەن ەڭبەككە سالۋ“ جالاسىن قاساقانا ويدان شىعارىپ، شينجياڭنىڭ ماقتاسىنا جانە توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك قامداۋ تىزبەگىنە ۇزدىكسىز قىسىم كورسەتتى. جاقىندا كەيبىر حالىقارالىق كيىم - كەشەك ماركا ساۋداگەرلەرى شينجياڭنىڭ ماقتاسىن پايدالانۋعا تيىم سالۋ مالىمدەمەسىن جاريالاپ، شينجياڭنىڭ، ءتىپتى، جۇڭگونىڭ ماقتا توقىماشىلىق كاسىپ سالاسىنىڭ بەدەلىنە اۋىر دارەجەدە زيان سالىپ، ناشار ىقپال تۋدىردى.
ءبىز شينجياڭ ماقتاسى جونىندەگى كەيبىر فاكتتەردى ايقىنداپ، توركىنىن تۇزەپ، قاينارىن تازالاۋ ارقىلى امەريكاداعى، باتىس جاقتاعى جۇڭگوعا قارسى كۇشتەردىڭ جات نيەتپەن داتتاۋى مەن جالا جابۋىنا پارمەندى قايتارما سوققى بەرۋ قاجەتتى دەپ قارايمىز.
ءبىرىنشى، شينجياڭ ماقتا ەگۋگە، وسىرۋگە توتەنشە ۇيلەسىمدى جاراتىلىستىق شارت - جاعدايعا يە، جازداعى تەمپەراتۋراسىنىڭ پارقى زور، كۇن نۇرى جەتكىلىكتى، فوتوسينتەز تولىق جۇرىلەدى، ماقتانىڭ ءوندىرىس ۋاقىتى ۇزاق. سوندىقتان شينجياڭ ماقتاسىنىڭ ساپاسى دۇنيە جۇزىندە وزىق دەڭگەيدە. ءونىم مولشەرى جاعىنان قاراعاندا، شينجياڭ ماقتاسىنىڭ ءونىم مولشەرى بۇكىل ەلدىڭ جالپى ءونىم مولشەرىنىڭ ％80تەن استامىن ۇستايدى. شينجياڭ ماقتاسى مىنە وسىنداي ايرىقشا باۋرامدىلىققا يە بولعاندىقتان، ەل ءىشى - سىرتىنداعى بازارلاردا ۇزاق ۋاقىت بويى قارسى الۋعا بولەنىپ كەلەدى. كوپ جىلداردان بەرى مەملەكەتىمىز شينجياڭنىڭ ماقتا كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىن، زورايۋىن زور كۇشپەن قولداپ - قۋاتتاپ، ماقتا ەگىمشىلىگى قاتارلى كاسىپ سالالارىنا قاراتىلعان عىلىم - تەحنيكالىق ۇسىنىلىمدى ۇزدىكسىز مولايتىپ كەلەدى. قالىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم - تەحنيكا قىزمەتكەرلەرى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ماقتا سورتىن جەتىلدىرۋىنە، جاقسارتۋىنا، ماقتانىڭ دەرت - دەربەزىنەن جانە زياندى جاندىكتەردەن ساقتانۋىنا جانە ونى جويۋىنا، اتىزدى عىلمي باپتاۋىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، ماقتانىڭ ساپاسىنا قاينارىنان كەپىلدىك ەتتى. وڭدەلگەن ماقتانى اينالىمعا سالۋ، تاسۋ، ساتۋ بۋىندارىندا مەملەكەتتىك تالشىق تەكسەرۋ - ساراپتاۋ تاراۋى ولكە، قالالاردان تەكسەرۋ - ساراپتاۋ قوسىندارىن اكەلىپ، وڭدەلىپ بولعان ءاربىر تاي تازا ماقتاعا مەملەكەتتىك ولشەم بويىنشا كۋالاندىرۋ، تەكسەرۋ - ساراپتاۋ جۇرگىزدى. وسى سەبەپتەن شينجياڭ ماقتاسىنىڭ ساپاسى بۇكىلدەي قامتاماسىز ەتىلدى.
ەكىنشى، ماقتا كاسىپ سالاسىندا وتكەن جىلداردا ماقتا تەرۋ مەزگىلىندە، شىنىمەن، كوپ مولشەردەگى ەڭبەككۇش قاجەت بولدى، ءبىراق ماقتا تەرۋمەن اينالىسقان ءار ۇلت بۇقاراسى تۇگەلدەي ماقتا تەرۋدەگى ءبىرشاما جوعارى كىرىسكە قىزىعىپ، وزدىكتەرىنەن، ءوز ەرىكتەرىمەن كەلدى، ”زورلىقپەن ەڭبەككە سالۋ“ دەگەن مۇلدە بولعان ەمەس. ول كەزدە 9 -،10 - ايلار كەلگەن سايىن، ىشكى وڭىرلەردەگى سىچۋان، شانشي قاتارلى جەرلەردەن كوپتەگەن ادامدار شينجياڭعا كەلىپ ماقتا تەرۋ جۇمىسىمەن اينالىساتىن، سونىمەن بىرگە جەرگىلىكتى ورىنداعى كوپتەگەن اۋىل - قىستاقتاعى از ۇلت بۇقاراسى دا ماقتا تەرۋشىلەر قوسىنىنا قوسىلاتىن. 50 كۇننەن 2 ايعا دەيىنگى ماقتا تەرۋ مەزگىلىندە ماقتا تەرۋشى جۇمىسشىلار ورتا ەسەپپەن ءار ادام 10 مىڭ يۋاننان استام كىرىس كىرگىزەتىن. ىشكى وڭىرلەردەن كەلگەن ماقتا تەرۋشىلەر جەرگىلىكتى ورىنداعى ءار ۇلت جۇرتشىلىعىمەن بىرگە بايۋ سىندى ورتاق ماقسات اياسىندا تابىسىپ، ارالاسۋ، ىشتەسۋ بارىسىندا ءبىر وتباسى ادامدارىنداي بولىپ كەتتى. جۋىرداعى جىلداردان بەرى اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم - تەحنيكا ورەسىنىڭ ۇزدىكسىز جوعارىلاۋىنا ىلەسە، شينجياڭنىڭ ماقتا وندىرىسىندە جوعارى دارەجەدەگى ماشينالانۋ جۇزەگە اسىپ، ماقتا تەرۋ مەزگىلىندە كوپ مولشەردەگى ماقتا تەرۋشى جۇمىسشى مۇلدە قاجەت بولماي قالدى. سوندىقتان ايتىلمىس ”زورلىقپەن ەڭبەككە سالۋ“ دەگەن بۇكىلدەي ويدان قيىستىرىلعان ساندىراق.
ءۇشىنشى، شينجياڭ زاڭمەن جونگە سالىناتىن قوعام، ءار ۇلت حالقىنىڭ ەركىندىگى مەن ۇقىعى تۇگەلدەي زاڭ بويىنشا تولىق قامتاماسىز ەتىلگەن. ءار ۇلت حالقىندا كاسىبىن ءوز - وزىنە قوجا بولىپ تاڭدايتىن ەركىندىك پەن ۇقىق بار. مىسالى، كوپتەگەن از ۇلت بۇقاراسى شينجياڭ ەرەكشەلىگىنە يە اسحانالاردى حاينان، يۇننان قاتارلى جەرلەردە اشتى، شينجياڭداعى از ۇلت بۇقاراسى تيجارات ەتەتىن ەرەكشە كەپتىرىلگەن جەمىس دۇكەندەرى بۇكىل ەلدىڭ ءارقايسى قالالارىنان تابىلادى، تالاي ادام ىشكى وڭىرلەردەن ءۇي الىپ قونىستاندى. سوندىقتان امەريكاداعى، باتىس جاقتاعى جۇڭگوعا قارسى كۇشتەردىڭ ايتىلمىس ”زورلىقپەن ەڭبەككە سالدى“ دەگەنى بۇكىلدەي كوكىگەندىك.
بۇگىن پارتيانىڭ نۇر - شۇعىلاسىنىڭ شۇلەن شۋاعىندا شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ باقىت سەزىمى، تابىس سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى ۇزدىكسىز جوعارىلاۋدا. ءبىز ءار ەل، ءار سالا قايراتكەرلەرىنىڭ شينجياڭعا كەلىپ ارالاپ، كورىپ، شينجياڭنىڭ كوركىن، حالىقتىڭ باقىتىن، ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىن سەزىنۋىن ءۇمىت ەتەمىز. ءبىز وتىرىكتىڭ ورگە باسپايتىندىعىنا، ادىلدىكتىڭ جۇرت جۇرەگىندە ەكەندىگىنە سەنەمىز.
