− پارتيا تاريحىن ۇيرەنۋ تاربيەسىن تىڭعىلىقتى ورىستەتۋ جونىندە
حالىق گازەتىنىڭ شولۋشىسى
جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى استە وڭاي - وسپاق، جەڭىل - جەلپى جۇزەگە اسا سالمايدى، ءبىز نەعۇرلىم دامىپ، ۇلعايعان سايىن، ءدوپ كەلەتىن كەدەرگى مەن قىسىم دا سولعۇرلىم ۇلكەن، جولىعاتىن حاۋىپ - قاتەر مەن سىن - سايىس تا سولعۇرلىم كوپ بولادى.
باس شۋجي شي جينپيڭ پارتيا تاريحىن ۇيرەنۋ تاربيەسىنە جۇمىلدىرۋ جينالىسىندا بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: پارتيامىزدىڭ وسى كۇنگە بىرتىندەپ جەتۋىندەگى وتە ماڭىزدى ءبىر سەبەپ − تاجىريبەلەردى ۇزدىكسىز قورىتىندىلاپ، قابىلەتىن جوعارىلاتىپ، حاۋىپ - قاتەرگە توتەپ بەرۋ، سىن - سايىستى قارسى الۋ، حاۋىپ - قاتەردى جويىپ، تىنىشتىق ورناتۋ قابىلەتى مەن دەڭگەيىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتقاندىعى بولدى. العا باسۋ جولىنداعى بولجاۋعا بولاتىن جانە بولجاۋعا كەلمەيتىن ءتۇرلى حاۋىپ - قاتەرگە، سىن - سايىستارعا اناعۇرلىم ويداعىداي توتەپ بەرۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، تاريحتان شابىت الىپ، تاريحي تاجىريبەلەردەن جاۋدى جويىپ جەڭىسكە جەتۋدىڭ جاۋھارىن سۇرىپتاپ الۋ كەرەك. پارتيا تاريحىن ۇيرەنۋ تاربيەسىن تىڭعىلىقتى ورىستەتۋدە پارتيانىڭ تاريحي تاجىريبەلەرىن ونان ارى قورىتىندىلاپ، حاۋىپ - قاتەر، سىن - سايىسقا توتەپ بەرەتىن قابىلەت پەن دەڭگەيدى ۇزدىكسىز جوعارىلاتۋ كەرەك.
100 جىلدىق ىستىق - سۋىقتى، بوران - شاشىندى باستان وتكەردى، 100 جىلدىق تولقىندا قۇمنان التىن شايقادى. 100 جىلدان بەرى جاعداي مەن مىندەت قالاي وزگەرسە دە، قانداي دۇلەي تاسقىن، اساۋ تولقىنعا تاپ بولسا دا، پارتيامىز باستان - اياق تاريحي ىرىقتىلىقتى مىقتى ۇستاپ، كۇرەس نىساناسىنان مىزعىماي، دۇرىس بەتالىستى بويلاپ نىق قاداممەن العا باسىپ وتىردى. 100 جىل جالعاستىرا كۇرەس جۇرگىزۋ بارىسىندا پارتيا حالىقتى ىنتىماقتاستىرىپ، باستاپ، ۇلى جول اشىپ، ۇلى ەڭبەك كورسەتىپ، ۇلى رۋح سومداپ، قۇندى تاجىريبە توپتاپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ دامۋ تاريحىندا، ادامزات قوعامىنىڭ العا باسۋ تاريحىندا جۇرتتى جالت قاراتقان كەرەمەتتەر جاراتتى. پارتيانىڭ تاجىريبەسى اسپاننان تۇسە قالعانى جوق، ونى كىتاپتان كوشىرىپ الا سالعان دا جوق، قايتا پارتيامىز نە ءبىر ماشاقاتتاردى باستان كەشىرگەن، ىستىق - سۋىقتى كوپ كورگەن ۇزاق مەزگىلدىك ىزدەنىس بارىسىندا توپتاعان، وعان جەڭىس پەن جەڭىلىس، پايدا مەن زيان قامتىلعان، ىستىق قان مەن ماڭداي تەر سىڭگەن، ول پاراسات پەن باتىلدىققا تولى. سوناۋ جىلداردا ماۋ زىدۇڭ جولداس توڭكەرىستىك كۇرەس تاجىريبەلەرىن قورىتىندىلاپ، بىرلىكساپ شەبىن، قارۋلى كۇرەستى، پارتيا قۇرىلىسىن جاۋدى جەڭىپ، جەڭىسكە جەتۋدىڭ ”3 ۇلكەن اسىلى“ دەپ جيناقتادى، ول پارتيامىزدىڭ جاڭا دەموكراتيالىق توڭكەرىستىڭ جەڭىسىنە قول جەتكىزۋدە ماڭىزدى رول اتقاردى، قازىر دە اۋەلگىدەي ماڭىزدى رول اتقارىپ كەلەدى. دىڭ شياۋپيڭ جولداس: ”ماركسيزمنىڭ جالپىعا بىردەي اقيقاتىن ەلىمىزدىڭ ناقتى ءىس جۇزىندىگىمەن بىرلەستىرىپ، ءوز جولىمىزبەن ءجۇرىپ، جۇڭگوشا سوتسياليزم قۇرۋىمىز كەرەك، بۇل ءبىزدىڭ ۇزاق تاريحي تاجىريبەنى قورىتىندىلاۋدان شىعارعان نەگىزگى قورىتىندىمىز“ دەپ اتاپ كورسەتكەن ەدى. جاڭا دەموكراتيالىق توڭكەرىس كەزىندە وسىلاي ءجۇرىپ كەلدىك، سوتسياليستىك توڭكەرىس جانە قۇرىلىس كەزىندە دە وسىلاي ءجۇرىپ كەلدىك، رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋدىڭ تاريحي جاڭا كەزەڭىندە دە وسىلاي ءجۇرىپ كەلدىك. باسىپ وتكەن كۇرەس جولىمىزعا قايىرىلا قاراپ، الدىمىزداعى ەكپىندەي ىلگەرىلەۋ جولىنا كوز سالعاندا، ءبىز، ءسوز جوق، پارتيانىڭ تاريحىن جاقسى ۇيرەنىپ، ويداعىداي قورىتىندىلاپ، پارتيانىڭ تابىستى تاجىريبەلەرىن ويداعىداي جالعاستىرۋىمىز، ويداعىداي ساۋلەلەندىرۋىمىز كەرەك.
قازىرگى دۇنيە جۇزىندە 100 جىلدا بولماعان زور وزگەرىس جىلدام قۇبىلۋدا، ەلىمىز جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ شەشۋشى كەزەڭىندە تۇر، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋ ۇلى تاريحي جەتىستىككە قول جەتكىزىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسى جاپپاي جەڭىسكە قول جەتكىزىپ، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋدىڭ جاڭا ساپارى ءساتتى باستالدى، سونىمەن بىرگە ءبىز العا باسۋ جولىندا ءالى دە تالاي قيىن وتكەلدەر مەن سىن - سايىستارعا ءدوپ كەلىپ وتىرمىز. بۇل حاۋىپ - قاتەرلەر مەن سىن - سايىستاردا ەل ىشىندەگىسى دە، حالىقاراداعىسى دا بار، ساياسي، ەكونوميكا، مادەنيەت، قوعام سياقتى سالالارداعىسى دا، تابيعات دۇنيەسىنەن كەلگەنى دە بار، ءداستۇرلىسى دە، ءداستۇرلى ەمەسى دە بار، ”قاراقۋ“، ”سۇرى ءمۇيىزتۇمسىق“ تاعى دا مەزگىلسىز جەتىپ كەلۋى مۇمكىن. 100 جىلدىق ساپارعا قايىرىلا قاراساق، پارتيامىزدىڭ تاۋقىمەت ىشىندە تۋىپ، تاۋقىمەت ىشىندە ەسەيىپ، تاۋقىمەت ىشىندە الۋەتتەنگەن ساياسي پارتيا ەكەندىگىن، پارتيا ىستەرىنىڭ قاي - قاشان دا ءتۇرلى قيىنشىلىقتار مەن سىن - سايىستاردى جەڭىپ شىعۋ بارىسىندا العا باسىپ وتىرعانىن بىلەمىز. 1945 - جىلى ماۋ زىدۇڭ جولداس پارتيانىڭ 7 - قۇرىلتايىنا جاساعان قورىتىندى بايانداماسىندا ”زيان تارتۋعا دايىن بولۋدى“ ايتقان كەزدە ءبىر جولدا 17 ءتۇرلى قيىنشىلىقتى ءتىزىپ بەرگەن ەدى. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى باس شۋجي شي جينپيڭ كوپ رەتكى ماڭىزدى ماجىلىستە تاۋقىمەت تانىمىن كۇشەيتۋدى، حاۋىپ - قاتەر، سىن - سايىستان ساقتانۋدى ارنايى باسا دارىپتەدى. پارتيا 19 - قۇرىلتاي بايانداماسىندا ەلەۋلى حاۋىپ - قاتەرلەردەن ساقتانۋدى 3 ۇلكەن قامال الۋ شايقاسىن ويداعىداي جۇرگىزۋدەگى ماڭداي الدى ورىنعا قويدى. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: پارتيا قۇرىلعاندىعىنىڭ 100 جىلدىعى سىندى ماڭىزدى كەزەڭدى مىقتى ۇستاپ، كوپتەگەن جاڭا تاريحي ەرەكشەلىككە يە ۇلى كۇرەستى شىعار ءتۇيىن ەتىپ، پارتيانىڭ تۇرلىشە تاريحي كەزەڭدەردەگى حاۋىپ - قاتەر، سىن - سايىستارعا توتەپ بەرۋدەگى مول تاجىريبەلەرىن قورىتىندىلاپ، پايدالانىپ، ءبىرشاما ۇزاق ۋاقىتتا سىرتقى ورتاداعى وزگەرىستەرگە توتەپ بەرۋدىڭ يدەيالىق دايىندىعى مەن قىزمەت دايىندىعىن ويداعىداي ىستەپ، كۇرەس تانىمىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، كۇرەس تاجىريبەلەرىن بايىتىپ، كۇرەس قابىلەتىن ءوسىرىپ، ەل باسقارۋ قابىلەتى مەن ورەسىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتۋ كەرەك.
پارتيانىڭ 100 جىلدىق تاريحى پارتيامىزدىڭ پارتيانىڭ العاباسارلىعى مەن كىرشىكسىزدىگىن ۇزدىكسىز ساقتاپ، ىدىراتۋدىڭ، ءشىرىتۋدىڭ قاتەرىنەن ۇزدىكسىز ساقتانۋ تاريحى دا سانالادى. جۇرەكتىلىكپەن وزىنە توڭكەرىس جاساۋ − پارتيامىزدىڭ ەڭ ايقىن قاسيەتى، سونداي - اق پارتيامىزدىڭ ەڭ ۇلكەن ابزالدىلىعى. پارتيانىڭ تاريحىنا قايىرىلا قاراساق، پارتيامىزدىڭ قاشاندا قوعامدىق توڭكەرىستى العا جىلجىتۋمەن بىرگە، وزىنە توڭكەرىس جاساۋدى باتىلدىقپەن ىلگەرىلەتىپ، باستان - اياق اقيقاتقا تاباندى بولىپ، قاتەلىكتەرىن تۇزەتىپ، ماسەلەلەرگە باتىلدىقپەن دۇرىس قاراپ، كەمشىلىكتەردى جەڭىپ، جۇرەكتىلىكپەن سۇيەكتى قىرا وتىرىپ ۋىتتى ايداپ، شىرىگەن ەتتى سىلىپ تاستاپ وتىرعانىن كورەمىز. پارتيامىز باستان - اياق وسىلاي ىستەۋگە تاباندى بولعاندىقتان دا قيىن - قىستاۋ ساتتە تىعىرىقتان جول تاۋىپ، اعاتتىقتان كەيىن بىلىقپالىقتى وڭاپ، تۋراشىلدىقتى قالپىنا كەلتىرىپ، ماڭگى قۇلامايتىن، ەڭسەسىن تۇسىرمەيتىن ماركستىك ساياسي پارتياعا اينالدى. سول جىلداردا يان - انداعى ستيل دۇرىستاۋ بۇكىل پارتيانىڭ يدەيالىق لۋشيانى مەن ساياسي لۋشيانىن وڭاپ، سۋبيەكتيۆشىلدىكتى، جىكشىلدىكتى، پارتيا باگۋىن الاستاپ، ۇزدىكسىز العا باسۋدىڭ قۇلشىنىس بەتالىسىن ايقىنداپ، جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىستىڭ جانە ازاتتىق سوعىسىنىڭ جەڭىسىنە قول جەتكىزۋدە وراسان زور ىلگەرىلەتۋ رولىن اتقاردى. كوپتەگەن دەموكرات قايراتكەرلەر شىن جۇرەكتەن: ”جۇڭگونىڭ ءۇمىتى يان - اندا“ دەپ ءسۇيىنىش ءبىلدىردى. تاريحي تاجىريبە - ساباقتاردى قورىتىندىلاۋ ارقىلى پارتيا قۇرىلىسىنداعى رەال ماسەلەلەردى شەشۋدى كوزدەپ، پارتيانىڭ باسشىلىق دەڭگەيى مەن بيلىك جۇرگىزۋ دەڭگەيىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، شىرىكتەسۋگە قارسى تۇرىپ، وزگەرۋدەن ساقتانۋ جانە حاۋىپ - قاتەرگە قارسى تۇرۋ قابىلەتىن ۇزدىكسىز نىعايتىپ، پارتيامىزدىڭ دۇنيە ءجۇزى جاعدايى تەرەڭ وزگەرگەن تاريحي ۇردىستە باستان - اياق ءداۋىردىڭ الدىڭعى لەگىندە ءجۇرىپ، ەل ءىشى - سىرتىنداعى ءتۇرلى حاۋىپ - قاتەر مەن سىن - سايىسقا توتەپ بەرۋدىڭ تاريحي ۇردىسىندە باستان - اياق بۇكىل ەل حالقىنىڭ مىزعىماس تىرەگىنە اينالىپ، جۇڭگوشا سوتسياليزمگە تاباندى بولۋدىڭ جانە ونى دامىتۋدىڭ تاريحي ۇردىسىندە باستان - اياق پارمەندى باسشىلىق ۇيتقى بولۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.
”وتكەن ىستەردى تارازىعا سالىپ، كەلەر ىستەرگە دالەل ەتۋ، جايشىلىقتاعى ىستەرگە سالىستىرىپ، ۇتىمدى بولسا كەسىم جاساۋ كەرەك“. تاريحتى ۇيرەنۋدە پارتيانىڭ امالياتتىق جاسامپازدىعى مەن تاريحي تاجىريبەلەرىنەن پاراساتتى وي ءتۇيىپ، قاسيەتتى شىڭداپ، كۇردەلى جاعداي الدىندا باعداردان اداسپاي، ماشاقاتتى كۇرەس الدىندا شەگىنشەكتەمەۋىمىز كەرەك. 100 جىلدان بەرى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى باستان - اياق ماركستىك ساياسي پارتيانىڭ ساياسي قاسيەتىن ساقتاپ، پارتيانىڭ بارلىق قىزمەتكە باسشىلىعىنا تاباندى بولىپ، پارتيانىڭ ءوز قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، وزىنە ۇلى توڭكەرىس جۇرگىزۋ ارقىلى ۇلى قوعامدىق توڭكەرىستى ىلگەرىلەتىپ، قاشاندا توڭكەرىستىك مۇراتتان اينىماي، حالىقتى بارىنەن جوعارى قويۋعا، بارلىعىندا حالىق ءۇشىن ىستەۋگە، بارلىعىندا حالىققا ارقا سۇيەۋگە تاباندى بولىپ، شىندىقتى ءىس جۇزىنەن ىزدەۋگە، داۋىرمەن بىرگە العا باسۋعا، رەفورما جاساپ، جاڭالىق اشۋعا تاباندى بولىپ، پارتيانىڭ حالىق ارمياسىنا شارتسىز باسشىلىعىن كۇشەيتىپ، ىنتىماقتاسۋعا بولاتىن بارلىق كۇشتەرمەن ىنتىماقتاسىپ، ءتۇرلى حاۋىپ - قاتەر، سىن - سايىستاردى جەڭىپ، ۇزدىكسىز جەڭىستەن - جەڭىسكە بەت الىپ، اسا باعالى تاريحي تاجىريبە توپتادى. پارتيانىڭ شۇعىلالى جەتىستىكتەرىنەن، باسىپ وتكەن ماشاقاتتى جولدارىنان، تاريحي تاجىريبەسىنەن، تاڭداۋلى داستۇرىنەن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ نەلىكتەن يقۋاتتى ەكەندىگى، ماركسيزمنىڭ نەلىكتەن جۇزەگە اساتىندىعى، جۇڭگوشا سوتسياليزمنىڭ نە ءۇشىن جاقسى ەكەندىگى سىندى قيسىنداردى تەرەڭ ۇعىنىپ، وندا قامتىلعان تاريحي لوگيكانى، نازاريالىق لوگيكانى، امالياتتىق لوگيكانى انىق ءتۇسىنۋ كەرەك. پارتيانىڭ تاريحي تاجىريبەلەرىن ونان ارى قورىتىندىلاپ، حاۋىپ - قاتەر، سىن - سايىسقا توتەپ بەرەتىن قابىلەت پەن دەڭگەيدى ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋ ستراتەگيالىق جالپى جاعدايى مەن دۇنيە جۇزىندە 100 جىلدا بولماعان زور وزگەرىستى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، جاعدايدى انىق تانىپ، زاڭدىلىقتى يگەرىپ، ورايدى مىقتى ۇستاپ، سىن - سايىسقا توتەپ بەرسەك، ءبىز جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋدىڭ ۇلى جوباسىن بىرتىندەپ جۇزەگە اسىرا الامىز.
”ۇلى جولدى ءبىلۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، الدىمەن تاريحتى ۇيرەنۋ كەرەك“. تەك تاريحپەن تەڭ قادام باسىپ، داۋىرمەن تاعدىرلاس بولعان ادامدار عانا جارقىن بولاشاققا جول اشا الادى. تاريحتى اينا ەتىپ، تاريح ارقىلى مۇراتتى ايقىنداپ، تاريحتى بۇگىنگە عيبىرات ەتىپ، مەملەكەت ىستەرى ءۇشىن ادام تاربيەلەسەك، ءبىز، ءسوز جوق، تۇيدەك بۇلتتار كوشكەن الماعايىپ زاماندا دۇرىس بەتالىستى مىقتى يگەرىپ، حاۋىپ - قاتەر، سىن - سايىس الدىندا باتىلدىعىمىزدى شىڭاپ، بوران - شاشىنعا بوگەلمەي، قايسارلىقپەن العا ۇمتىلىپ، ارىنداي ءتۇسىپ، ۇزدىكسىز كۇرەس جۇرگىزگەنىمىزدە، ءبىزدىڭ وسى ۇرپاق ادامدارىنا ءتان تاريحي ۇلى ىسكە جول اشا الامىز.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 4 - ايدىڭ 12 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
