شينجياڭ ساقشى تاريحى سارايى
تيانشاندى نۇرلاندىرعان ادالدىق
□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى يىن لۋ
”ۇلى وتان ماعان بورىش جۇكتەدى، گۇلدەنگەن ۇلتىم ماعان كۇش بەردى، ادالدىق جولىندا قان كەشۋ − داڭق، قاھارماننىڭ ءىزى جۇرگەن سايىن ۇزارادى...“ اۆتونوميالى رايوندىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەڭگەرمەسىنىڭ جانىنداعى شينجياڭ ساقشى تاريحى سارايىنا كىرىپ، قىزىل كورمە تاقتاعا باسىلعان «جۇڭگو حالىق ساقشىلارىنىڭ ءانىنىڭ» ءماتىنىن ىشتەي وقىساڭىز، اۋەنى بولماسا دا، كوڭىلىڭىزدى تولقىتادى.
ساقشى تاريحى سارايىندا شينجياڭنىڭ تاياۋ زاماننان بەرگى ساقشىلىق ىستەرى قۇرىلىپ، دامىعاننان بەرى ءار كەزەڭدەگى ساقشى قوسىندارىنىڭ قوعامدىق باسقارۋ فۋنكتسياسىنىڭ وزگەرىسى، قىزمەت سالالارىنىڭ كەڭەيۋ بارىسى ەستەلىككە الىنعان.
”شينجياڭ ساقشى تاريحى سارايىن قۇرۋعا دايىندىق 2019 - جىلى 9 - ايدا باستالىپ، 2021 - جىلى 1 - ايدىڭ 10 - كۇنى رەسمي اشىلدى. بۇل سارايدى قۇرۋداعى اۋەلگى ماقسات − شينجياڭنىڭ ساقشى حيكايالارىن ويداعىداي بايانداپ، شينجياڭ قوعام حاۋىپسىزدىگى مادەنيەتىن اسقاقتاتىپ، قىزىل گەندى جالعاستىرۋدى ورىنداپ، حالىق ساقشىلارىنىڭ كوللەكتيۆ داڭق سەزىمىن، كاسىبىن شىنايى مويىنداۋ سەزىمىن جانە تاريحي بورىش سەزىمىن كۇشەيتۋ“، - دەيدى اۆتونوميالى رايوندىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەڭگەرمەسى ساياسي ءبولىمى ۇگىت باسقارماسىنىڭ باستىعى ليۋ يۇڭجۇن.
ساقشى تاريحى سارايىنىڭ قۇرىلۋى قوعام حاۋىپسىزدىگى شەبىنەن دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان كوپتەگەن قارت كادرلاردىڭ جانە دۇنيەدەن وتكەن قارت كادرلاردىڭ وتباسىنداعىلاردىڭ قولداۋىنا يە بولدى، ولار تالاي باعالى كورمە زاتتارىن ۇسىندى. بۇل زاتتاردىڭ ىشىندە قۇرباندار لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋدىڭ ءبىرىنشى شەبىندە قۇربان بولعان كەزدە كيگەن وق وتكىزبەيتىن كيىم، قىلمىستىق دەلونى بارلاۋ - تەكسەرۋشى قىزمەتكەرلەر قولدانعان ۇلگى الۋ قۇرال ساندىعى، سونداي - اق سىلكىنىسكە قارسى اتتانىپ، اپاتتان قۇتقارۋعا، لاڭكەستىككە قارسى تۇرىپ، ورنىقتىلىقتى قورعاۋعا قاتىناسقان قاھارمانداردىڭ كەسكىنى بار باعالى سۋرەتتەر بار...
ءاربىر زاتتىڭ بارلىعى شۇعىلالى جىلداردىڭ ەستەلىگى بولسا، ءار سۋرەتتىڭ استارىندا جۇرەكتى تەربەيتىن اسەرلى اڭگىمەلەر جاتىر. جايشىلىقتاعى كۇندەردە جۇرت قارتتاردى سۇيەۋ، بالالاردى جەتەكتەۋ، قيىنشىلىقتاردى شەشۋ بارىسىنان قوعام حاۋىپسىزدىگى حالىق ساقشىلارىنىڭ حالىق بۇقاراسىنا شىن پەيىلمەن قىزمەت وتەيتىن جاقىندىعى مەن مۇقياتتىلىعىن سەزىنسە؛ حاۋىپ تۋىلعان كەزدە جۇرت ولاردىڭ جۇرەكتىلىكپەن اتويلاپ الدا جۇرەتىن، قيىندىقتان تايسالمايتىن، قۇربان بولۋدان قورىقپايتىن قاھارماندىق قاسيەتتەرىن كوردى. ”تالاي - تالاي قوعام حاۋىپسىزدىگى جاۋىنگەرلەرى شينجياڭنىڭ ورنىقتىلىعى مەن تىنىشتىعىن قورعاپ تۇرعاندىقتان، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تابىس سەزىمى، باقىت سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى ونان ارى كۇشەيدى“، - دەدى ساراي ىشىندە ەكسكۋرسيالاپ جۇرگەن اۆتونوميالى رايوننىڭ بەلگىلى ءبىر ورگانىندا قىزمەت ىستەيتىن رىن شياۋران 3 - ايدىڭ 23 - كۇنى.
”1 - ايدىڭ 10 - كۇنى ساراي اشىلعاننان 3 - ايدىڭ 30 - كۇنىنە دەيىن، شينجياڭ ساقشى تاريحى سارايى ەكسكۋرسيالاۋشى 373 ورىندى، 8581 ادامدى (رەت) قابىلداپ ۇلگىردى“ دەيدى اۆتونوميالى رايوندىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەڭگەرمەسى ساياسي ءبولىمى ۇگىت باسقارماسى ساقشىلىق الەۋمەتتىك بايلانىس ءبولىمىنىڭ ورىنباسار باستىعى جۇي گۋاڭۋي. ونىڭ تانىستىرۋىنشا، شينجياڭ ساقشى تاريحى سارايى شينجياڭنىڭ قوعام حاۋىپسىزدىگى تاريحىن ەستەلىككە الاتىن، شينجياڭ قوعام حاۋىپسىزدىگى رۋحىن جالعاستىراتىن، حالىق ساقشىلارىنىڭ وبرازىن كورسەتەتىن جانە حالىق ساقشىلارىنىڭ ادالدىق تاربيەسىنىڭ ماڭىزدى بازاسى رەتىندە، قوعامداعى ءار سالانىڭ شينجياڭنىڭ قوعام حاۋىپسىزدىگى قىزمەتىمەن جان - جاقتى تانىساتىن تەرەزەگە، ساقشى مەن حالىقتىڭ قارىم - قاتىناسىن نىعايتاتىن كوپىرگە، زاڭمەن جونگە سالۋ تاربيەسىن جۇرگىزەتىن شەپكە اينالعان.
مەدالداردىڭ ارتىندا شىن ادالدىق، ءولىمدى قاپەرىنە الماۋ، بەيبىت بەرەكەلى ءومىردىڭ استارىندا قارۋ جاستانىپ ساقاداي ساي تۇرۋ، كۇندى تۇنگە جالعاپ تالىقپاي ۇمتىلۋ جاتىر. ماڭىزدى ەستەلىكتەر ارقالاعان، ءداۋىر ونەگەلەرىن جىرلايتىن ساقشى تاريحى سارايى قوعام حاۋىپسىزدىگى شەبىندە ەرلىكپەن شايقاس جاساپ جاتقان حالىق ساقشىلارىنىڭ قالتقىسىز ۇلەس قوسىپ، ىستىق جالىنمەن، ادالدىقپەن پارتيا مەن حالىققا بەرگەن تولىمدى جاۋابىن ەستەلىككە الۋدا.
ەكسكۋرسيالاۋ سىلتەمەسى
شينجياڭ ساقشى تاريحى سارايى ءۇرىمجى قالاسى سايباق رايونى چيانتاڭجياڭ جولى 225 - نومىرگە ورنالاسقان. 2020 - جىلى 11 - ايدا رەسمي قۇرىلىپ، 2021 - جىلى 1 - ايدا سىرتقا اشىلعان. 2021 - جىلى اۆتونوميالى رايوننىڭ وتانشىلدىق تاربيە بازاسى، اۆتونوميالى رايونعا توتە قاراستى ورگاندارداعى پارتيا مۇشەلەرى تاربيە بازاسى بولىپ جاريالانعان. كورمە زالىنىڭ اۋدانى مولشەرمەن 1600 شارشى مەتر، تانىسۋ زالى، جاڭا جۇڭگو قۇرىلۋدان بۇرىنعى ساقشىلىق ىستەرى تاريحى تۋرالى ءسوز، العاشقى قۇرىلۋ جانە دامۋ، ادالدىق جانە ەرلىكپەن العا ۇمتىلۋ، جىلدار ءىزى جانە وزگەرىستەر، باياندى تىنىشتىق، قۇرمەت جانە ساعىنىش قاتارلى 7 بولىكتەن قۇرالعان. كورمە سارايى جىلنامالىق تاريح پەن ەلەۋلى ارناۋلى تاقىرىپتار بىرلەستىرىلگەن كورمە تاسىلىمەن جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان بەرى شينجياڭ قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارىنىڭ شينجياڭنىڭ ورنىقتىلىعىن قورعاۋ، حالىقتىڭ حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋ، زاڭعا قايشى قىلمىسقا سوققى بەرۋ سياقتى جاقتاردا قوسقان وراسان زور ۇلەسى مەن قول جەتكىزگەن شۇعىلالى تابىستارىن جان - جاقتى، كوپ تۇرعىدان كورسەتەدى. كورمە سارايىنا جالپى 563 (دانا) تاريحي سۋرەت، ساندى مالىمەت كەستەسى، 734 ناقتى زات قويىلعان، سونداي - اق 2 توپ بارەلەف، 1 توپ قابىرعا سۋرەت، 3 ەلىكتەمەلى كورىنىس جانە قۇم مودەل، 4 تەلەۆيزور ەكرانى، 2 كوپ مەديالى قويۋ اۋماعى ورنالاستىرىلعان. ساراي دۇيسەنبىدەن جۇماعا دەيىن ساعات 10نان 13كە دەيىن، 16دان 19عا دەيىن الەۋمەتكە اشىق ۇستالادى.
