انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ليۋ مىڭمىڭ
قايىقپەن كوگىلدىر تولقىندا سەرۋەندەيتىن بولساڭىز، ەكى جاعالاۋدا قامىستاردىڭ بىتىك وسكەندىگىن، سۋ قۇستارىنىڭ كول بەتىندە دامىلداپ جەم ىزدەپ جۇرگەندىگىن، بالىقتاردىڭ اۋىق - اۋىق سۋ بەتىنە شورشىپ شىققاندىعىن كورەسىز. 4 - ايدىڭ 19 - كۇنى قاراقاش اۋدانى ياۋا اۋىلى شاللىق قىستاعىنىڭ تۇرعىنى نۇرمامەت ساۋۇت بامبۋك سىرىعىن ەسىپ، ساياحاتشىلار بامبۋك قايىقپەن سەرۋەندەپ، اينالاداعى كورىكتى سازدىق كورىنىسىن تاماشالادى.
لاليكول مەملەكەتتىك سازدىق باقشاسى قاراقاش اۋدانىندا، تاكلاماكان ءشولىنىڭ وڭتۇستىك جيەگىنە ورنالاسقان، سازدىق، قۇمداۋىت سياقتى كوپ ءتۇرلى ەكولوگيالىق جۇيەسى بار، حايۋانات، وسىمدىك بايلىعى مول، قاراقاش اۋدانىنىڭ، اۋەلى، حوتان ايماعىنىڭ قۇمداۋىت ەكولوگيا حاۋىپسىزدىك قالتقىسى، جەرگىلىكتى ورىنداعى جۇرتشىلىق ”قىزعالداق كول“ دەپ اتايدى.
ىلگەرى قىستاق تۇرعىندارى وتەتىن بولسا، قازىر ساياحاتشىلار وتەتىن بولدى
قاراقاش وزەنى شاللىق قىستاعىنىڭ كىرە بەرىسىنەن اعىپ وتەدى.
ىلگەرى وزەندە كوپىر جوق بولاتىن، قىستاق تۇرعىندارى بامبۋك سالعا نەمەسە اعاش قايىققا وتىرىپ ارى - بەرى قاتىنايتىن. وزەنگە ”كوپىر“ بولعاندار نۇرمامەتتىڭ اكەسى سياقتى وسىنداي قايىقشىلار ەدى.
”ىلگەرى اۋدان قالاشىعىنا بارۋ ءۇشىن وزەننەن وتۋگە تۋرا كەلەتىن، كوپىر جوق بولعاندىقتان، ءوزىمىز قايىقپەن وتەتىنبىز“. 48 جاستاعى نۇرمامەت بىلاي دەدى: اكەمنىڭ جاسىنىڭ بىرتىندەپ ۇلعايۋىنا بايلانىستى ءومىرىنىڭ دەنىندە ىستەتكەن قايىق ەسكەگى مەنىڭ قولىما ءوتتى، سول كەزدە مەن 10 نەشە جاستا بولاتىنمىن.
كەيىن كەلە وزەنگە شىنجىرلى اسپالى كوپىر سالىندى، ونان كەيىن قاراقاش وزەنى ەرەكشە ۇلكەن كوپىرى سالىنىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جول ءجۇرۋ قيىندىعى شەشىلدى ءارى نۇرمامەت تە قايىق ەسۋ قىزمەتىن اياقتاتتى.
2012 - جىلى لاليكول سازدىعى مەملەكەتتىك سازدىق باقشاسى بولىپ بەكىتىلگەننەن كەيىن، جاپپاي قورعاۋ سيپاتتى اشۋ قۇرىلىسى جۇرگىزىلە باستادى. ماڭىنداعى ياۋا اۋىلى ورايدان پايدالانىپ ەكولوگيالىق ساياحاتتى دامىتتى، ساياحاتشىلاردى باستاپ سازدىقتىڭ كوركەم كورىنىسىن تاماشالاۋ نۇرمامەت پەن اۋىلداستارىنىڭ جاڭا كاسىبىنە اينالدى.
”مەن كورىنىس وڭىرىندە قامىس قايىق ەسىپ، ساياحاتشىلاردى باستاپ سازدىقتى قورعاۋ، جەتىلدىرۋ ءوڭىرىنىڭ سىرتىندا سەرۋەندەتىپ تۇسىنىك جاسايمىن، ۇيىمنەن نەشە كيلومەتر عانا، ايلىق ەڭبەكاقىم 4000 يۋان“. نۇرمامەت ايەلى بۇحازات ابلۇمەتتىڭ ۇيدە بالىق كولشىگى تيجاراتىن جۇرگىزەتىندىگىن ايتتى. بۇگىنگى كۇندە ولار اۋدان قالاشىعىنان جاڭا ءۇي ساتىپ الىپ، تۇرمىستارى بارعان سايىن باقۋاتتى وتۋدە.
نۇرمامەت سياقتى يگىلىككە كەنەلگەندەردەن ياسىنتۇرسۇن توحتى دا بار، 24 جاستاعى وسى جىگىت بىلتىر اۋىلىنا قايتىپ كەلىپ كورىنىس وڭىرىندەگى سەرۋەن كولىگىنىڭ شوفەرىنە اينالدى.
”مەن قارشادايىمنان سازدىقتا ەسەيدىم، وسى كورىنىستەردىڭ وسىنشاما كوپ كىرىس كىرگىزەتىندىگىن ويلاپ كورمەپپىن“. ياسىنتۇرسۇن بىلاي دەدى: ءار جولعى مەرەكە، دەمالىس كۇندەرى نەمەسە اپتا سوڭىندا سازدىق باقشاسىنا ساياحاتتاي كەلەتىندەر وتە كوپ، كەيبىرەۋى تۇيە مىنەدى، كەيبىرەۋى قايىققا وتىرىپ كوركەم كورىنىستەردى تاماشالايدى، ەكولوگيالىق جىلىجايدان وسىمدىك ۇزەتىندەر دە بار.
باسقارۋ - قورعاۋدى مىقتى ۇستاپ، ەكولوگيانى قالپىنا كەلتىرىپ كورىكتەندىردى
كورىنىس وڭىرىندە تۇرىپ الىسقا كوز جىبەرسەڭىز، قاز - قاتار تىزىلگەن بيىك تەرەكتەردەن قالىپتاسقان ىقتاسىن ورمان تاقتاسىندا شىلان اعاشتارى بىتىك وسكەن. ەگەر قىزمەتكەرلەر تانىستىرماسا، ورمانمەن ىرگەلەس جاتقان تاس جولدىڭ قارسى جاعى دۇنيە جۇزىندەگى 2 - ۇلكەن جىلجىمالى قۇم − تاكلاماكان ءشولى ەكەندىگى ويىڭىزعا دا كەلمەيدى.
”ءبىز سازدىقتى توڭىرەكتەي ىقتاسىن ورمانىن ءوسىردىك، 20 مىڭ تۇپتەن استام تەرەك، 30 مىڭ تۇپتەن استام جيدە اعاشى بار، 30 نەشە كيلومەترگە سوزىلادى. الدىمەن قورعاۋ، ونان كەيىن اشۋ پرينسيبىن نەگىزگە الىپ، ءبىز سازدىقتى اناعۇرلىم جاقسى گۇلدەندىرۋمەن بىرگە، توڭىرەكتەگى ەگىنشىلەردىڭ جۇمىستانىپ كىرىسىن ارتتىرۋ ماسەلەسىن دە شەشتىك“. لاليكول مەملەكەتتىك سازدىق باقشاسىنىڭ باسقارۋشى قىزمەتكەرى لي شىڭ: تاياۋ جىلداردان بەرى سازدىق ەكولوگياسىن قورعاۋدى ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، ەكولوگيانى قورعاۋ مەن ساياحاتتى دامىتۋدى ءوزارا ۇشتاستىردىق، - دەدى.
لاليكول مەملەكەتتىك سازدىق باقشاسى جىل قۇستارى اۋاتىن ماڭىزدى وتكەلدە، ءار جىلى اۋۋ مەزگىلىندە جىل قۇستارى توپ - توبىمەن جينالادى، سانى وتە كوپ بولىپ، ايبىندى كورىنىس قالىپتاستىرادى، مۇنىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك 1 - دارەجەلى ءتۇيىندى قورعالاتىن جابايى حايۋاناتتاردان قارا دەگەلەك، قارامويىن تىرنا سياقتىلار بار.
”قىس ماۋسىمى سۋ بەتىندە مۇز قاتىپ، قۇستاردىڭ جەم تابۋى قيىنعا سوعادى، ءبىز ءار جىلى قىرۋار مولشەردە جۇگەرى ساتىپ الىپ، ولاردىڭ قىستان ءساتتى وتۋىنە كومەكتەسەمىز“. سازدىق باقشاسىنىڭ ديرەكتورى لياڭ چاۋ كورىنىس ءوڭىرىنىڭ تاعى شارلاپ قورعاۋ اترەتىن ۇيىمداستىرىپ، سازدىقتى مەرزىم سايىن شارلاپ قورعايتىندىعىن ايتتى.
”ءبىز سازدىق باقشاسىن سازدىقتى قورعاۋ - جەتىلدىرۋ ءوڭىرى، سازدىقتى قالپىنا كەلتىرۋ، قايتا قۇرۋ ءوڭىرى، ۇگىت - تاربيە كورمە ءوڭىرى، ۇيلەسىمدى پايدالانۋ ءوڭىرى جانە باسقارۋ، قىزمەت وتەۋ ءوڭىرى سىندى 5 يقۋاتتى ءوڭىر ەتىپ جوبالاپ، كاسىپورىنداردى ەنگىزىپ ۇيلەسىمدى پايدالانۋ ءوڭىرىن لايىقتى اشتىق، سونىمەن بىرگە، سازدىقتىڭ ىشىندە كليماتتى باقىلاۋ - ولشەۋ جۇيەسىن كوبەيتتىك، 2017 - جىلدان باستاپ سازدىق ماڭىنىڭ ەكولوگياسىن قالپىنا كەلتىرۋ، كولدى اينالدىرا قورعانىس قورشاۋىن سالۋ قۇرىلىسى سياقتى ينجەنەريالاردى جۇرگىزدىك“. قاراقاش اۋداندىق ورمان شارۋاشىلىعى جانە جايلىم مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى جاڭ جۇنجيە: لاليكول سازدىعى ماڭىزدى ەكولوگيالىق قالتقى رەتىندە، قۇمدى بوراننىڭ جاسىل القاپتى ءبۇلدىرۋىن باسەيتتى، ونىڭ ەكولوگيالىق يقۋاتى ورنىن وگەيسىتۋگە بولمايتىن سيپاتقا جانە ورنىن باسۋعا بولمايتىن سيپاتقا يە.
نەگىزدىك قۇرىلعىلاردى كەمەلدەندىرىپ، ساياحاتشىلاردىڭ سەزىنۋىن جوعارىلاتتى
2020 - جىلدىڭ سوڭىندا لاليكول مەملەكەتتىك سازدىق باقشاسى مەملەكەتتىك 4A دارەجەلى ساياحات كورىنىس ءوڭىرى بولىپ ءساتتى تاڭدالدى، بۇل لياڭ چاۋ مەن قىزمەتتەستەرىن قاباعات جەلپىندىردى.
ءتىلشى كورىنىس ءوڭىرىنىڭ كوڭىل اشۋ ورنىندا نەشە ونداعان قۇرىلىس جۇمىسشىلارىنىڭ قۇرىلىس جۇرگىزىپ جاتقاندىعىن كوردى. ”بىلتىر كورىنىس وڭىرىندە اۆتوكولىك توقتاتۋ الاڭى، ءوز كولىگىمەن ساياحاتتاۋ لاگەرى، بەلگى وت الاڭى جانە 6 ساياحات دارەتحاناسى سياقتىلار جاڭادان سالىنىپ، نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىسىن كۇشەيتۋمەن بىرگە، جاڭا كوڭىل اشۋ نىساندارىن دا بەلسەنە اشتىق. ايتالىق، بيىل ’1 - قازاندا‘ كوڭىل اشۋ ورنى مەن قۇمداعى سۋ الەمى نىسانى پايدالانۋعا بەرىلەدى“، - دەدى لياڭ چاۋ.
”بۇل مەنىڭ وسى اراعا 3 - رەت ساياحاتتاپ كەلۋىم، ءار جولى كەلگەندە باسقاشا سەزىمدە بولدىم. بۇل رەت تاعى دا كوپتەگەن قۇرىلعىلار جاڭادان قوسىلىپتى، قۇمداعى سۋ الەمى قۇرىلىپ بولعاننان كەيىن، مەن ۇيدەگىلەردى ەرتىپ تاعى ساياحاتتاي كەلەمىن“، - دەدى حوتان قالاسىنىڭ ساياحاتشىسى جاڭ مىڭ.
”بۇل ارادا قۇم مەن سۋ ءوزارا تۇتاسقان، سۋ مەن جاسىل القاپ ءوزارا تۇتاسقان، كورىنىسى ايرىقشا وزگەشە، فوتوگرافتاردىڭ ايتۋلى جەرى“. فوتوگراف گاۋ ۋيحۋ ءبىر جاعىنان، سويلەي ءجۇرىپ، ءبىر جاعىنان، اپپارات كوزىن كوركەم كورىنىسكە تۋرالادى.
كوگىلدىر سۋ ايدىنىندا سۋ قۇستارى توپ - توپ بولىپ، جەلمەن بىرگە مايدا تولقىن كوتەرىلدى. نۇرمامەتتىڭ جۇزىنەن جايدارى كۇلكى ەسىپ، ءبىر جاعىنان، ساياحاتشىلاردى قايىققا شىعۋعا شاقىرىپ، ەندى ءبىر جاعىنان، قامىس قايىقتى الىستارعا ايدادى...
