انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى ليۋ شياڭ، ۋاڭ نا
ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىنىڭ (G30) قۇمىل قالاسى سولتۇستىك شىعار اۋىزىنا كەڭىستىكتەن قاراعاندا (4 - ايدىڭ 25 - كۇنى ۇشقىش اپپاراتپەن تۇسىرىلگەن سۋرەت). سۋرەتتى انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جوۋ پىڭ تۇسىرگەن
جەل گۋىلدەپ ۇيتقي سوعىپ تۇر، ءتورت توڭىرەك تۇگەل ورقاش - ورقاش تاۋ، ليانيۇنگاڭنان قورعاسقا دەيىنگى جوعارى جىلدامدىقتى تاس جول (G30) تاۋ اراسىنان يرەكتەلە كەلە ءبىر قىساڭنان وتەدى. الدىدان ”شينجياڭعا كىرگەندەگى ءبىرىنشى قالاشىق“ − قۇمىل قالاسى يجوۋ رايونى شيڭشيڭشيا قالاشىعى كورىنەدى.
شيڭشيڭشيا قالاشىعى اتى زاتىنا ساي ”شاعىن“ قالاشىق، ءبىر قاراپ - اق قالاشىقتىڭ تۇتاس كورىنىسىن نەگىزىنەن كورۋگە بولادى، ءبىراق ونىڭ تۇرعان جاعراپيالىق ورنى وعان ەرەكشە ماعىنا بەرگەن: شينجياڭنىڭ شىعىس قاقپاسى ەسەپتەلەتىن قۇمىلدىڭ ”ەسىگى“ رەتىندە، ول ”ءبىرىنشى القىمدىق ماڭىزدى قالاشىق“ دەپ اتالادى. ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولى (G30) وسى ارادان شينجياڭعا كىرىپ باتىسقا قاراي سوزىلىپ، قۇمىل، تۇرپان، ءۇرىمجى، كۇيتۇن سياقتى كوپتەگەن اۋدان، قالالاردان ءوتىپ، ەڭ اقىرىندا 1400 كيلومەتردەن استام قاشىقتىقتاعى قورعاسقا بارادى.
جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولدىڭ جانىنداعى وسى شاعىن قالاشىققا باجايلاي قاراساڭىز، جول جانىنداعى تاۋدىڭ باسىنداعى 2 ەر مەن ءبىر ايەلدىڭ ءمۇسىنى ەرەكشە كوز تارتادى، 3 جاۋىنگەردىڭ جۇزدەرى تۇرلىشە باعدارعا قاراپ، كوز جانارلارىن الدىعا تىكتەپ، مىلتىقتارىن كوككە قاراتا سەرت ۇستاپ تۇر. الىستان وتكەل كۇزەتۋ قۇرىلىسىنىڭ قالدىقتارى كوزگە شالىنادى.
تاريح الىسقا كەتكەن جوق، ول وسى ارادا تۇراقتاپ توپ - توپ جۇرگىنشىلەردى كۇتىپ تۇر. ”بۇل ’باتىس باعىت ارميا رۋحى‘ ءمۇسىنى، 2010 - جىلى سالىنعان“. 4 - ايدىڭ 27 - كۇنى ءمۇسىننىڭ الدىندا تۇرىپ، شيڭشيڭشيا قالاشىق پارتكومىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، قالاشىق باستىعى قاھار سىمايىل اتاعىن ەستىپ الىستان كەلگەن ادامدارعا وسى اسا جاپالى، قاھارماندىققا تولى ايبىندى تاريحتى تاعى ءبىر رەت باياندادى.
1937 - جىلى 4 - ايدا جۇڭگو جۇمىسشى - شارۋا قىزىل ارمياسى باتىس باعىت ارمياسىنىڭ جاۋىنگەرلەرى وسى ”شينجياڭعا كىرگەندەگى ءبىرىنشى قالاشىققا“ كەلەدى. جول بويى اي جاستانىپ ۇيىقتاعان ولار قارلى تاۋلاردان اسىپ، قاسقا جولداردى باسىپ، يۇيمىن وتكەلىنەن ءوتىپ، گومينداڭ باندىلارىنىڭ قات - قابات قورشاۋى مەن توسقاۋىلىن قان كەشە ءجۇرىپ بۇزىپ شىعىپ، اقىرىندا حىشي ءدالىزىن ەندەي ءوتىپ شيڭشيڭشياعا جەتكەندە، اسىلگى 10 مىڭ ادامدىق قالىڭ قوسىننان نەبارى 400 نەشە ادام قالعان ەدى. 1937 - جىلى 5 - ايدىڭ 1 - كۇنى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ۋاكىلدەرى چىن يۇن، تىڭ داييۋاندار ارنايى شيڭشيڭشياعا كەلىپ، لي شياننيان باستاعان باتىس باعىت ارمياسىنىڭ سول قانات تارماق اترەتىمەن سايكەستى.
”باتىس باعىت ارمياسىنىڭ پارتيا ءۇشىن، حالىق ءۇشىن ەرلىكپەن قۇربان بەرۋ جانە ءوزىن ارناۋ رۋحى ءبىزدىڭ ەسكە الۋىمىزعا جانە اسقاقتاتۋىمىزعا ماڭگى تاتيدى“، - دەدى قاھار سىمايىل تەبىرەنە.
جۇڭگو جۇمىسشى - شارۋا قىزىل ارمياسى باتىس باعىت ارمياسىنىڭ جاۋىنگەرلەرىنىڭ كەزىندە قىزىل تۋدى كوتەرىپ ءجۇرىپ وتكەن جەرلەرىنىڭ يقۋاتى كەيىنگى كەزدەردە بىرتىندەپ اسكەري ىستەردەگى ۇرىمتال جەرلەردەن شينجياڭعا كىرىپ - شىعۋداعى قۇرىلىق جولى قاتىناسىنداعى تۇيىندەرگە وزگەردى. بۇل قىزىل داڭعىل قۇمىل قالاسىنىڭ، ءتىپتى، تۇتاس شينجياڭنىڭ ءبىر ماڭىزدى ەكونوميكالىق ارناسىنا اينالدى.
”كوركەم شينجياڭ ءسىزدى قارسى الادى“. شيڭشيڭشيا قىساڭىنا كىرگەن ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىنىڭ (G30) وڭ جاعىندا ءبىر تاس ويما جول بويىندا قاسقايىپ تۇر، بەتىندەگى قىزىل ارىپتەر ەرەكشە كوز تارتادى. ”2014 - جىلدىڭ اياعىندا ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىندا (G30) تۇتاس جەلى بويىنشا اۆتوكولىك قاتىناعاننان كەيىن، شيڭشيڭشيا بولىگىندەگى اۆتوكولىك اعىنى، ادام اعىنى كۇن سايىن قاۋىرت مولايدى. قازىر قوس باعدارداعى اۆتوكولىك اعىنى ورتا ەسەپپەن كۇنىنە 10 مىڭ اۆتوكولىك - رەت توڭىرەگىنە جەتىپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنا ماڭىزدى قاتىناس تىرەگىن ازىرلەدى“، - دەدى شينجياڭ قاتىناسقا قارجى قوسۋ (توبى) شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى قۇمىل بولىمشە سەرىكتەستىگىنىڭ اقى الۋ، تيجارات جۇرگىزۋ باسقارۋشىسى ۋ گاڭ.
بىلتىر عانا قايتا اشەكەيلەنگەن شيڭشيڭشيا قىزمەت وتەۋ اۋماعىنان سىرتقى ءپىشىنىنىڭ جوبالانۋىنان ىشكى ورتاسىنا دەيىن وسى زامانعى تىنىس اڭعارىلادى، اس - سۋ، كوڭىل اشۋ، ينتەرنەت، قونالقى، اۆتوكولىك جوندەۋ سياقتى نە كەرەكتى قىزمەتتەردىڭ بارلىعى بار بۇل ورىندا جول ءجۇرىپ، ساپارعا شىققان ادامداردىڭ تىنىعۋىنا جايلى جاعداي جاسالعان.
”قىزمەت وتەۋ اۋماعىنا كەلەتىن ادامدار سانى ايىنا 40 مىڭ ادامعا (رەت) جەتىپ وتىر“، - دەيدى شيڭشيڭشيا قىزمەت وتەۋ اۋماعىندا ساۋدا ىستەيتىن جاڭ چىڭبين الدا كەلەتىن ساياحاتتىڭ قاۋىرت ماۋسىمىن اسىعا كۇتىپ: ”ساۋدا سومامىزدىڭ تاعى بىرنەشە ەسەلەنەتىن ءتۇرى بار“.
ءارقاشان ”جولعا“ سەرىك بولىپ جاتاتىن شيڭشيڭشيا قالاشىعىندا دا ۇلكەن وزگەرىس تۋىلعان. قىزىل گەندى جالعاستىرعان وسىناۋ توپىراقتا قالاشىقتاعى كادرلار شەكتى ادام كۇشىن ۇيىمداستىرىپ، جىل سايىن اعاش ەگىپ، ورمان ءوسىرىپ كەلەدى، جول جاعاسىنداعى تاستاردى قوپارىپ، توپىراق تاسىپ اكەلىپ اعاش ەگۋدىڭ ناتيجەسىندە جاسىلدانعان اۋماق 3000 شارشى مەتردەن اسىپ، تىرشىلىكتىڭ جاسىل ءتۇسى شيڭشيڭشيادا ونان سايىن كەڭەيە تۇسۋدە.
قالاشىق اۋماعىنا اياق باسساڭىز، جول شەتىنە ءبىرتالاي بەلگى تاستار ورناتىلىپ، ولارعا ”شينجياڭ ءسىزدى قارسى الادى“، ”شينجياڭعا كىرگەندەگى ءبىرىنشى قالاشىق“ دەگەن سياقتى ءىرى - ءىرى جازۋلار ويىلعانىن كورەسىز. بۇل بەلگى تاستاردى قالاشىقتاعى كادر - قىزمەتشىلەر توڭىرەكتەگى جاقىن جەردەن تاۋ تاستارىن تاڭداپ اكەلىپ، ءوز قولدارىمەن قاشاپ جاساعان ەكەن.
”وڭىرلىك باسىمدىققا ارقا سۇيەپ، ءبىز شيڭشيڭشيا قالاشىعىن قىزىل ساياحات قالاشىعى ەتىپ قۇرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز“. قاھار سىمايىل بىلاي دەدى: باتىس باعىت ارمياسىنىڭ قاھارماندىق ىزگى ىستەرىن اناعۇرلىم كوپ ادامنىڭ بىلۋىنە مۇمكىندىك جاساپ، شيڭشيڭشيانىڭ تانىمالدىعىن ونان ارى اسىرا تۇسپەكپىز.
شيڭشيڭشيادان ءوتىپ، ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىمەن (G30) الدىعا جۇرە بەرسەڭىز، قۇمىل قالاسى يجوۋ رايونى قالا اۋماعىنان 70 نەشە كيلومەتر جەردەگى شەت - شەگىنە كوز جەتپەيتىن قۇبا تۇزدە قاز - قاتار جەل ەلەكتر گەنەراتورلارى قاسقايا بوي تۇزەپ، جەلمەن بىرگە اينالىپ تۇر؛ كەڭ كوسىلىپ جاتقان كۇن ەنەرگيالى فوتوۆولتتىق تاقتايشالار كۇن نۇرىنا شاعىلىسىپ جالت - جۇلت ەتىپ، جۇمىر جەر ”قاراكوك ساۋىت“ كيگەندەي ەلەس بەرەدى.
بۇل ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولى (G30) قۇمىل ياندۇن ايقاسپا كوپىرى اۋماعىنا ورنالاسقان شينجياڭ ەنەرگيا توبى قۇمىل ياندۇن جەل مەن كۇن ەنەرگياسى ءبىرىن - ءبىرى تولىقتايتىن ەلەكتر شىعارۋ الاڭى ءارى قۇمىلدا سالىنىپ بولعان جەل مەن كۇن ەنەرگياسى ءبىرىن - ءبىرى تولىقتايتىن ەڭ ۇلكەن ەلەكتر شىعارۋ الاڭى سانالادى. بۇل ەلەكتر شىعارۋ الاڭى سان مىڭ وتباسىلارعا تازا ەنەرگيا جەتكىزۋمەن بىرگە، قۇمىل اۋماعىنداعى 400 كيلومەترگە سوزىلىپ جاتقان ”قىزىل داڭعىلدىڭ“، ”ەكونوميكا ارناسىنىڭ“ ارشىندى قاداممەن ”ارنا ەكونوميكاسىنا“ قاراي قادام تاستاۋىنا كۋا بولۋدا.
وت ۇشقىنىن جالعاعان باتىس باعىت ارميا رۋحى جاڭا داۋىردە ۇزدىكسىز تۇردە سونىعا جول سالىپ، جاڭالىق اشۋدا. كەزەكتە قۇمىل قالاسى وڭىرلىك باسىمدىقتى تياناق ەتىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ قۇرىلىسى ورايىن مىقتى يگەرىپ، جاڭا ەنەرگيانى، شيكىزات وڭدەۋ، جابدىق جاساۋ، زات جەتكىزۋدەن قىزمەت وتەۋ جانە ساياحات كاسىبىن ءتۇيىندى تۇردە دامىتىپ، شينجياڭنىڭ ماڭىزدى قاتىناس تورابى جانە ستراتەگيالىق بايلىق بازاسى قالاسىن قۇرۋدى جەدەلدەتىپ، جاڭا داۋىردەگى شينجياڭ شىعىس قاقپاسىنىڭ تارتىمدى تاراۋىن جازۋدا.
ساپار ەستەلىگى
بيازىلىقتان قايسارلىق مەن مۇندالاپ تۇرعان شيڭشيڭشيا
4-ايدىڭ 27-كۇنى، سەيسەنبى، كۇن بۇلت
بۇگىن ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىنىڭ (G30) شيڭشيڭشيادان شىحىزىعا دەيىنگى بولىگىندە ”جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولدى بويلاپ شينجياڭعا نازار سالۋ“ ”قىزىل ەستەلىك ساپارى“ نەگىزگى تاقىرىپتىق حابارلاۋدىڭ ءبىرىنشى بەكەتى اشىلدى، انار بۇلت / شينجياڭ گازەتى جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى حابارلاۋ توبى تاڭ بوزىنان اۆتوكولىكپەن ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىن (G30) بويلاپ قۇمىل قالاسىنىڭ يجوۋ رايونىنان اتتانىپ، شيڭشيڭشيا قالاشىعىنا تارتتى.
جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولدا جول بويى ءبىر تاراپتاعى مەملەكەت تاس جولى 312 - لەنياسىن كورىپ وتىراسىز، ول ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىندا اۆتوكولىك قاتىناۋدىڭ الدىندا قۇمىلعا كىرىپ - شىعاتىن نەگىزگى تاس جول بولاتىن. بىرگە كەلە جاتقان جەرگىلىكتى ادامنىڭ ايتۋىنشا، بۇرىن بۇل جولمەن جۇرگەندە قۇمىلدىڭ يجوۋ رايونىنان شيڭشيڭشياعا جەتكەنشە 5 ساعات شاماسىندا جول جۇرەدى ەكەن، ال ەندى ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىمەن (G30) جۇرسە، ەڭ كوپ بولعاندا، 2 ساعات ۋاقىت كەتەدى ەكەن.
شيڭشيڭشيا، ەستىر قۇلاققا توتەنشە رومانتيكالى ەسىم، ونىڭ وتكەنىن ەسكە الاتىن بولساق، كەرىسىنشە، قاجىماس قايسارلىققا تولى.
قالاشىق كادرىنىڭ باستاۋىندا، تىلشىلەر توبى ”باتىس باعىت ارميا رۋحى“ ءمۇسىنىنىڭ الدىنا كەلىپ، باتىس باعىت ارمياسىنىڭ قاھارماندىق ىزگى ىستەرىن تىڭدادى، ولاردىڭ حاۋىپ - قاتەردەن قورىقپاي، قاندى شايقاس جۇرگىزگەن ايبىندى ساپارى ەستىگەن جاندى تەبىرەندىرمەي قويمايدى.
وسىنىڭ الدىندا، لين زىشۇي ءمانسابىنان الىنىپ وسى جولمەن شينجياڭعا كەلگەن؛ زو زۇڭتاڭ كەزىندە لين زىشۇي سىزعان شينجياڭنىڭ كارتاسىن كوتەرىپ الىپ، 60 مىڭ حۋنان ۇلانىن باستاپ كەلىپ، شينجياڭدى قايتارىپ العان.
كوپتەگەن حيكايالار وسى ارادا تۋىلىپ، جۇڭحۋا پەرزەنتتەرىنىڭ قيىنشىلىققا كەز كەلگەندە اتىلىپ شىعاتىن تەڭدەسسىز قۋاتىنا كۋا بولدى.
ءداۋىر وزگەرۋدە، قىساڭداعى بۇل جول دا وزگەرۋدە، تەك عانا شيڭشيڭشيا كۋا بولعان اناۋ قايىسپاس قايسارلىق، وتاندى قورعاۋ ۇلت رۋحى وزگەرمەيدى. (ليۋ شياڭ)
