يانچي:
ءداستۇرلى اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى شىت جاڭا بۇرىلىس
انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى جاڭ جىلي، دۋ جيانحۇي
4 - ايدىڭ 28 - كۇنى قىزمەتكەرلەر يانچي حۇيزۋ اۆتونوميالى اۋدانى تيانساي شاراپ قوجالىعىنىڭ شاراپ قويماسىندا ءجۇزىم شارابىنىڭ ساقتالۋ جاعدايىن كورۋدە. قازىر يانچي 100 مىڭ مۋلىق جاسىل، ورگانيكالى ءجۇزىم شارابىن اشىتۋ بازاسىن سالدى ءارى باتىس بولىكتەگى ءجۇزىم شارابىن وندىرەتىن ماڭىزدى وڭىرلەردىڭ بىرىنە اينالدى. سۋرەتتى انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ساي زىڭلى تۇسىرگەن
4 - ايدىڭ 27 - كۇنى تۇرپاننان اتتانىپ، تۇرپان - حوتان جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىن (G3012) بويلاپ باتىسقا قاراي جۇردىك، شاتقالدار مەن اڭعارلاردىڭ اراسىندا تاس جول تەگىس تە كەدەرگىسىز بولعاندىقتان، اۆتوكولىك قۇستاي زىمىرادى.
يانچيگە جەتكەنىمىزدە كۇن كەشكىردى، تەرەزە سىرتىنداعى شىراق نۇرلارى مەن قايشالىسقان اۆتوكولىكتەر بىرىنە - ءبىرى كورىك قوسىپ، رەتتى ورنالاسقان قىستاقتار مەن دۋماندى قالا اۋماعى ءوزارا جالعاسىپ، ءداستۇرلى اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى ءىرى اۋدان يانچي حۇيزۋ اۆتونوميالى اۋدانىنىڭ بارلىق جەرىنەن وسى زامان تىنىسى مەن مۇندالاپ تۇر.
4 - ايدىڭ 28 - كۇنى ”جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولدى بويلاپ شينجياڭعا نازار سالۋ“ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتى جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى حابارلاۋ توبى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ باقشالارىنا كىرىپ، ەرەكشە كاسىپ سالاسىمەن جاقىن ماڭنان توعىستى؛ شەت - شالعاي شاعىن تاۋلى قىستاقتارعا بارىپ، كەدەيلىكتەن ارىلعان بۇقارامەن كىرىستى ارتتىرىپ بايۋ جولدارى جونىندە اڭگىمەلەستى. بۇل ارادان ءبىز يانچيدىڭ ءداستۇرلى اۋىل شارۋاشىلىعىندا شىت جاڭا بۇرىلىستى جۇزەگە اسىرعاندىعىن كوردىك.
”بۇكىل شينجياڭ كولەمىندە يانچيدىڭ ەگىس اۋدانى ءبىرشاما از، دەسەدە بىزدە ءوڭىر ورنىندىق قاتىناس، وزگەشە سۋ، توپىراق، جارىق، جىلۋ بايلىعى سياقتى ابزالدىلىقتار بار، اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋدا ۇزدىكسىز تابىستارعا قول جەتكىزدىك“، - دەدى يانچي ونەركاسىپ باقشا رايونى قوعامدىق دامۋ مەكەمەسىنىڭ باستىعى جاڭ ۋي - ي.
ءتىلشى جەرگىلىكتى ورىنداعى ەگدەلەۋ كادر - بۇقارانىڭ اۋىزدارىنان وتكەن عاسىردىڭ 60 - جىلدارىندا يانچيدىڭ اتى ايگىلى ”استىق قامباسى“ بولعاندىعىن، 70 - جىلداردان باستاپ قانت قىزىلشاسىن ءوسىرۋدى جالپىلاستىرىپ، 80 - جىلداردا جەرگىلىكتى ورىننىڭ ”كوجە قاتىق قامباسى“ بولىپ، 90 - جىلداردا قىزاناقتى، قىزىل بۇرىشتى نەگىز ەتكەن ”قىزىل كاسىپ سالاسىن“ گۇلدەندىرىپ، 21 - عاسىرعا وتكەندە جەرگىلىكتى ورىندا جۇزىمشىلىك كاسىبىن تەز دامىتىپ گۇلدەندىرگەندىگىن ەستىدى.
ءداستۇرلى اۋىل شارۋاشىلىعىنان وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعىنا تيپ وزگەرتۋدى مەملەكەتتىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنا تيىمدىلىك جاساۋ ساياساتىنان بولە قاراۋعا بولمايدى، ”وڭتۇستىك شينجياڭ مەن سولتۇستىك شينجياڭدى ارالاپ شىقساڭىز، يانچيدىڭ قاق ورتادا ەكەنىن بايقايسىز“ سىندى ابزال ءوڭىر ورنى ارتىقشىلىعىنان دا بولە قاراۋعا بولمايدى. جوعارى جىلدامدىقتى تاس جول مەن وڭتۇستىك شينجياڭ تەمىر جولى وڭتۇستىك شينجياڭ مەن سولتۇستىك شينجياڭنىڭ وسى كومەيىنەن وتكەندە، ءىرى كولەمدى تاسىمال توراپ ورتالىعىنىڭ كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىن جەبەۋ رولى كورنەكتىلەنە ءتۇستى.
جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولدا اۆتوكولىكتەر كۇن سايىن مولايدى؛ شيگوبيدە، ونەركاسىپ باقشا رايونىنىڭ اۋدانى جىل سايىن كەڭەيدى. جاڭ ۋي - ي تانىستىرىپ بىلاي دەدى: يانچي ونەركاسىپ باقشا رايونىنىڭ دارەجەسى 2013 - جىلدان باستاپ اۆتونوميالى رايون دارەجەلى ونەركاسىپ باقشا رايونى بولىپ جوعارىلاعاننان كەيىن، ىرگە تەپكەن كاسىپورىندار بارعان سايىن كوبەيىپ، كاسىپ سالالارىنىڭ شوعىرلانۋ اسەرى بارعان سايىن كورنەكتىلەندى، قازىر ىرگە تەپكەن ءتۇرلى كاسىپورىنداردىڭ سانى 88گە جەتىپ، ”ءبىر باقشا، 5 رايون“ سىندى كاسىپ سالاسى دامۋ ارناسى قالىپتاستى.
ءتىلشى باقشا رايونىندا كوزگە ايرىقشا تۇسەتىنى ءجۇزىم شارابىن اشىتۋ كاسىپ باقشاسى ەكەندىگىن كوردى. كاسىپ باقشاسىنا ىرگە تەپكەن 15 كاسىپورىن ەككەن 100 مىڭ مۋ جەردەگى ءجۇزىم قاعىر شولگە جاسىل كورىك قوسىپ تۇر، بۇل ارادان جىلىنا 10 مىڭداعان توننا ءجۇزىم ءوندىرىلىپ، ءتۇرلى دامدەگى 6000 توننا ءجۇزىم شارابى وڭدەلەدى.
ءجۇزىم ساباقتارى ءشول دالانى جاسىلداندىرىپ، ءجۇزىم شارابىنىڭ حوش ءيىسى سان مىڭداعان شاقىرىم جەرگە دەيىن تارالدى، يانچيدىڭ 1 -، 2 -، 3 - كاسىپتەرىنىڭ توعىسا دامۋى دا تىڭ بيىككە جەتتى. 2800 مۋ جەرگە ءجۇزىم ەگىپ وتىرعان تيانساي شاراپ قوجالىعى ساياحاتتا قىزۋ قارسى الۋعا بولەنگەن جەرگە اينالدى.
يانچي حۇيزۋ اۆتونوميالى اۋدانى چيگشيڭ قالاشىعى قوراتاۋ قىستاعى كەزىندە قاتىناسى قولايسىز، ينفورماتسيا توماعا - تۇيىق، ەگىنشىلىگى جالاڭ جەر بولعاندىقتان، ءبىر مەزگىل اۆتونوميالى رايون دارەجەلى كەدەي قىستاق قاتارىنا جاتقىزىلعان بولاتىن. بۇگىنگى كۇنى قولايلى قاتىناس بۇل قىستاقتىڭ ”مەملەكەتتىك ەكولوگيالىق وركەنيەت قىستاعىنا“، ”مەملەكەتتىك كورىكتى، قونىستانۋعا جايلى بولۋدان ۇلگى كورسەتەتىن قىستاققا“ اينالۋىن جەبەدى.
”بىلتىر 5 - ايدا شارۋالار شاتتىعى ساياجايىن اشىپ، جىل اياعىنا دەيىن 50 مىڭ يۋان كىرىس كىرگىزدىم. بيىل مەن جيناۋ - تەرۋ باقشاسىن رەتتەپ، كيىز ءۇي قوستىم، كىرىسىم تاعى دا ارتا تۇسەتىن بولادى“، - دەدى قوراتاۋ قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ءنازي مامەت.
قوراتاۋ قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى شاۋ گوپيڭ تىلشىگە بىلاي دەدى: 10 نەشە جىلدىڭ الدىندا قىستاق تۇرعىندارى ەسەك ارباعا وتىرىپ جولاۋشى جۇرەتىن، بىلتىر تۇتاس قىستاقتىڭ جان باسىندىق كىرىسى 17 مىڭ يۋانعا جەتىپ، 30 شارۋا وتباسى جەڭىل اۆتوكولىك ساتىپ الدى.
ساپار ەستەلىگى
جوعارى جىلدامدىقتى تاس جول تۇتاستىرىلدى، ارماندار قانات قاقتى
4 - ايدىڭ 28 - كۇنى، سارسەنبى، كۇن اشىق
كوكەيدە ارمان بولسا، قادامدا كۇش بولادى. ”جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولدى بويلاپ، شينجياڭعا نازار سالۋ“ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتى جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى حابارلاۋ توبى بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسىنا كەلىپ، ارمانعا قانات قاققانداردىڭ، ارمانى ورىندالعانداردىڭ ءبىرتالاي حيكاياسىن ەستىدى.
يانچي حۇيزۋ اۆتونوميالى اۋدانى ونەركاسىپ باقشا رايونىندا، باقشا رايونىن باسقارۋ كوميتەتىنىڭ كادرلارى مەن كاسىپورىنشىلار ماقتانىشپەن بىلاي دەدى: تۇرپان - حوتان جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىنان (G3012) تۇسە بەرە جاپ - جاسىل باقشا رايونىنا كەلەسىز، بۇل ارانىڭ وتكەندە جان باسپاعان جاپان ءتۇز ەكەندىگىن كىم ويلاعان دەيسىز.
تىلشىلىك بارىسىندا ەڭ تەرەڭ اسەر قالدىرعانى يانچي حۇيزۋ اۆتونوميالى اۋدانى چيگىشيڭ قالاشىعى قوراتاۋ قىستاعى بولدى. تۇتاس قىستاقتاعى 94 وتباسىنىڭ 30ى شارۋالار شاتتىعى ساياجايى ساۋداسىن جۇرگىزەدى، قىستاقتا كارتوپ، قوي ەتى قاتارلى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرى قاجەتتى قامداي الماي جاتادى. قىستاق تۇرعىندارى قوراتاۋ قىستاعى ىلگەرىدە بۇكىل اۋدانداعى ەڭ كەدەي قىستاق ەدى، وسى بىرنەشە جىلدا جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولدىڭ تۇتاستىرىلۋىنا جانە ءتۇرلى نەگىزدىك قۇرىلعىلاردىڭ كەمەلدەنۋىنە بايلانىستى، كەدەي قىستاقتان باي قىستاققا وزگەردى دەيدى تەبىرەنە.
ارماندار تۇرپان - حوتان جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىنا ىلەسە جالعاسا تۇسۋدە، جول بويى اناعۇرلىم كوپ اسەرلى حيكايالار قۇلاق ءتۇرۋىمىزدى كۇتۋدە.
(جاڭ جىلي)
