انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ليۋ شياڭ، ۋاڭ نا
ءۇرىمجى قالاسى جوعارى جىلدامدىقتى تەمىر جول اۋماعى ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىمەن (G30) تۇتاسىپ جاتقان ۋانشىڭ كوشەسى ايقاسپالى كوپىرى (4 - ايدىڭ 30 - كۇنى ۇشقىش اپپاراتپەن تۇسىرىلگەن). انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جوۋ پىڭ تۇسىرگەن
قۇمىلدان جولعا شىعىپ ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىمەن (G30) باتىسقا قاراي جول العانىڭىزدا، عيماراتتارى كوككە بوي سوزعان دۋماندى قالا، شينجياڭنىڭ ورتالىعى − ءۇرىمجى قالاسىنا كەلەسىز. 5 - ايدىڭ 1 - كۇنى ”جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولدى بويلاپ شينجياڭعا نازار سالۋ“ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتى جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى حابارلاۋ توبى ۇرىمجىگە كەلدى، قولايلى قاتىناس، بارلىق جەردە كەزدەسەتىن ايقاسپالى كوپىر، اۆتوكولىكتەر توقتاۋسىز زىمىراپ جاتقان جولدار وسى قالانىڭ دامۋ ومىرشەڭدىك كۇشىن ايگىلەۋدە.
”1 - مامىر“ دەمالىسىندا ماۋ زىميننىڭ بايىرعى تۇراعى ەسكەرتكىش سارايى، جۇڭگو جۇمىسشى - شارۋا قىزىل ارمياسى باتىس باعىت ارمياسى باس تارماق اترەتى ەسكەرتكىش سارايى، ءۇرىمجى قالاسى قۇرباندار قابىرستاندىعى... قالا ىشىندەگى ءارقايسى قىزىل كورىنىس تۇيىندەرى توپ - توپ ەكسكۋرسيالاۋشىلاردى قارسى الدى.
”ءبىز ارنايى ءبىر’قىزىل ساياحات‘ جاسادىق“. ماۋ زىميننىڭ بايىرعى تۇراعى ەسكەرتكىش سارايىندا ءتىلشى كۇيتۇننەن كەلگەن ۋاڭ يۋانجيەنى كەزدەستىردى. ول: سول كۇنى تۇستەن بۇرىن وتباسىمداعىلارمەن بىرگە اۆتوكولىكپەن ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىن (G30) بويلاي جولعا شىقتىق، نەبارى 2 ساعاتتان استام ۋاقىتتا ۇرىمجىگە جەتتىك، - دەدى. ”تارام - تارام جولدار ىركىلىسسىزدەنىپ، ەرەكشە قولايلى ەكەن“، - دەدى ۋاڭ يۋانجيە.
وسى ىرىستى مەكەندە تاسپاداي تارتىلعان جول تورلارى ءبىر - بىرلەگەن قىزىل تاڭبالاردى تۇتاستىرىپ، توڭكەرىستىك حيكايالاردى اناعۇرلىم كەڭ تاراتۋعا، قىزىل مادەنيەتتى ادامدار جۇرەگىنە ۇيالاتۋعا مۇمكىندىك جاسادى. ال تاس جولدىڭ قالانىڭ دامۋ اياق الىسىنا دەم بەرۋ رولى ءتىپتى دە كورنەكتىلەنە ءتۇستى.
”اۆتوكولىك كەدىر - بۇدىر جولدا جۇرگەندە قوپاقتاپ، ادامدار كولىك ىشىندە ىرعالىپ، ءىشى - باۋىرى اقتارىلىپ كەتكەندەي بولادى“. تالاي جىلدىڭ الدىنداعى جول جاعدايى 80 جاسقا كەلگەن ”شينجياڭدىق ءبىرىنشى ۇرپاق“، ءۇرىمجى قالاسىنىڭ تۇرعىنى ليۋ تيەحۋانىڭ ەسىنەن كوتەرىلە قويعانى جوق، ”ول كەزدە ءبىر رەت ساپارعا شىعۋدىڭ ءوزى قيىن - اق ەدى“.
قاتىناس − قالانىڭ ءومىر ءسۇرۋى مەن دامۋىنداعى، ىشتە ىركىلىسسىز بولۋ، سىرتپەن تۇتاسۋىنداعى جان تامىر. 1965 - جىلى شينجياڭداعى تۇڭعىش اسفالت تاس جول − ۇرىمجىدەن مايتاۋعا دەيىنگى تاس جولدىڭ سالىنۋىمەن سونان بىلايعى نەشە ون جىلدا ءۇرىمجى - سانجى تاس جولى، تۇرپان - ءۇرىمجى - داحۋاڭشان جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولى، ءۇرىمجى - كۇيتۇن جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولى سىندى ءبىر توپ ماڭىزدى تاس جول قۇرىلىس نىسانى سالىنىپ پايدالانۋعا بەرىلدى، بۇگىنگى ۇرىمجىگە توبەسىنەن كوز جىبەرسەك، مۇلدە شىت جاڭا، ۇزدىكسىز سىرتقا قاراي ءورىسىن جايعان قالا جول تورى بەينەسىنىڭ قالىپتاسىپ بولعاندىعى كوزگە شالدىعادى.
جاتىق، كەڭ تاس جولدار قۇددى تىزبەك - تىزبەك دانەكەرگە اينالىپ، ءۇرىمجىنى ماڭايىنداعى قالالارمەن تىعىز جالعاستىرىپ، ءۇرىمجىنىڭ ”دوستىق شەڭبەرىن“ جالعاي ءتۇستى.
بيىل جىل باسىنان بەرى فۋكاڭ قالاسىنا ورنالاسقان شينجياڭ تيانشان - بوعدا كولى كورىنىس وڭىرىندە ساياحات قاباعات گۇلدەندى، ءبىرىنشى ماۋسىمدا 418 مىڭ ادام - رەت ساياحاتشى قابىلدادى. ”بالام ءالى كىشكەنە، ۇيدەن ۇزاپ شىعا المايمىن، سەرگىپ قايتۋ ءۇشىن مۇندا كەلگەنىم دۇرىس بوپتى“. ”1 - مامىر“ كەزىندە شينجياڭ تيانشان بوعدا كورىنىس ءوڭىرى قىرۋار ساياحاتشىنى قارسى الدى، ولاردىڭ ءبىرتالايى ۇرىمجىدەن كەلگەندەر، ياڭ شۋە - ي سولاردىڭ ءبىرى. ”70 نەشە كيلومەتر، جول جاقسى ، دەرەۋ جەتەدى ەكەن“، - دەدى ياڭ شۋە - ي.
ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولى (G30)، بەيجيڭ - شينجياڭ تاس جولى (G7)، قالا ايلانبا جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولى(G3003)... ءبىر تاس جول تورى سانجى، ۋجياچۇي، فۋكاڭ، شىحىزى، كۇيتۇن قاتارلى قالالاردى ءۇرىمجىنىڭ ”دوستىق شەڭبەرىنە“ ەنگىزدى، ”شەڭبەرلەس دوستارى“ بارعان سايىن كوبەيىپ، جەر - جەر اراسىنداعى ەكونوميكا، مادەنيەت، قوعامدىق قيمىلدار بارىس - كەلىسى جيىلەپ، ءوزارا ءسىڭىپ، ءبىر قىدىرۋ ەرەكشە كاسىپ سالاسىنىڭ جەدەل دامۋىن جەبەدى.
تاياۋ جىلداردان بەرى ۇرىمجىگە ءبىرشاما جاقىن ”شەڭبەرلەس دوسى“ − سانجى حۇيزۋ اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ ءجۇزىم اراعى كاسىبى قارىشتاپ دامىپ، جۇڭشين گو - ان، يىنشياڭ گىبي، تاڭتيڭ شيالۋ سياقتى 40 نەشە ءجۇزىم اراعى ماركاسىن جەتىلدىرىپ، ءار جىلى شينجياڭنىڭ ءىشى - سىرتىن 52 مىڭ توننا ءجۇزىم اراعىمەن قامداپ، بۇكىل ەلدەگى كولەمى ءبىرشاما ۇلكەن ءجۇزىم اراعىمەن قامداۋ بازاسىنا اينالدى.
”قاتىناس - تاسىمالدىڭ دامۋ دەڭگەيى بارعان سايىن جوعارىلاپ، ءجۇزىم اراعىن اناعۇرلىم الىسقا ساتۋعا مۇمكىندىك جاسالدى“. شينجياڭ يىنشياڭ گىبي ءجۇزىم اراعى قوجالىعىنىڭ باس ديرەكتورى فۋ چياڭ بىلاي دەدى: ءار جىلى قوجالىعىمىزدا ءتۇرلى ءجۇزىم اراعىنان 300 توننا اينالاسىندا وندىرىلەدى، مۇنىڭ ％80تەن استامى سىرتقى جەرلەرگە ساتىلادى.
”ۇيىرمە قۇراۋ“ ۇلگىسى ءوڭىردىڭ تۇتاس تۇلعالىق دامۋىن ارشىندى قاداممەن تىڭ ساتىعا كوتەرۋدى ىلگەرىلەتتى. بىلتىر جىل سوڭىندا شينجياڭ ”14 - بەسجىلدىق“ كەزىندە جاڭاشا قالا - قالاشىقتاندىرۋ ستراتەگياسىن ىشكەرىلەي اتقارۋدى ايقىنداپ، ءۇرىمجى قالا شەڭبەرىن جەتىلدىرۋدى، ءۇرىمجىنى (بيڭتۋان 12 - شىسى) ورتالىق ەتىپ، سانجى، ۋجياچۇي، فۋكاڭ سياقتى قالالاردى قالالاندىرىپ دامىتۋدى جەتەكتەپ، ءبىر ساعاتتىق قاتىناس تورىن قالىپتاستىرۋدى جەدەلدەتىپ، سانجى وبلىسىنىڭ باسقا اۋدان، قالالارىن، شىحىزى، قارامايلى، تۇرپان، قۇمىل سياقتى قالالاردى قامتي جەتەكشىلىك ىستەپ، ءۇرىمجى - سانجى - شىحىزى ەكونوميكاسىن ءبىر تۇلعالاندىرا دامىتۋدى ىلگەرىلەتۋدى ايقىن تۇراقتاندىردى.
كوركەم كارتينا كەسكىندەلىپ بولدى، ءۇرىمجى قولايلى ساتتەن ۇتىمدى پايدالانىپ، ءبىر قىدىرۋ ”جاڭا ىسكەرلىك“ كورسەتتى − ”14 - بەسجىلدىق“ كەزىندە ءۇرىمجى قالا شەڭبەرى وزەكتى رايونى قۇرىلىسىن ءتۇيىن ەتىپ، قاتىناستى ۇلاستىرۋدى - تۇتاستىرۋدى كۇشەيتىپ، ”ەندەي كوسىلگەن ەكى جول، بويلاي كوسىلگەن ەكى جول، بەس اينالمالى، 15 باعىتتاعى“ جول تورى قۇرىلىمىن ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرىپ، ”تۇيىندەردى تۇتاستىرىپ جەلى ەتۋدەن“ ”جەلىلەردى جالعاپ توراپ قالىپتاستىرعانعا“ دەيىن قالا شەڭبەرىنىڭ ىشپەن - سىرتپەن قاتىناس بايلانىسىن جاپپاي كۇشەيتىپ، ءۇرىمجى قالا شەڭبەرىن قالىپتاستىرۋعا، دامىتۋعا جول تورى تىرەگىن ازىرلەدى.
جوباعا ساي، 2025 - جىلعا دەيىن ءۇرىمجىنىڭ قالا شەڭبەرىنىڭ جالپىلىق دامۋ قۋاتىن كورنەكتى جوعارىلاتۋعا كۇش سالىپ، وڭىرلىك باسەكەلىك جاڭا باسىمدىعىن قالىپتاستىرىپ، تيانشاننىڭ سولتۇستىك بوكتەرىندەگى قالالار شوعىرىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ، ەكونوميكانىڭ تيبىن جاڭالاپ، دارەجەسىن ءوسىرۋدىڭ ماڭىزدى تىرەگىنە اينالدىرۋدى، قاتىناس شەڭبەرىندە بۇكىل شينجياڭداعى نەگىزگى قالالارعا ”2 ساعاتتا جەتۋدى“، قالا شەڭبەرىندە ”ءبىر ساعاتتا“ جەتۋدى نەگىزىنەن جۇزەگە اسىرادى. سول كەزدە ادامداردىڭ ءجۇرىس - تۇرىسى اناعۇرلىم قولايلى، سەزىنۋى اناعۇرلىم تاماشا، جول بويىنداعى قالالاردىڭ ەكونوميكالىق بەينەسى دە اناعۇرلىم جاندانا تۇسەدى.
ساپار ەستەلىگى
جولدار تۇس - تۇسقا تارامدالىپ، ۋاقىت پەن كەڭىستىك قايتا تۇلعالاندى
5 - ايدىڭ 2 - كۇنى، جەكسەنبى، كۇن اشىق
ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىمەن (G30) تۇرپاننان ۇرىمجىگە 3 ساعاتقا تاياۋ ۋاقىتتا جەتۋگە بولادى. جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولدان ءتۇسىپ قالاعا كىرە قالعاندا اۆتوكولىكتەر قايشالىسىپ جاتادى. وتانىمىزدىڭ باتىس سولتۇستىك شەكارا وڭىرىندە جارقىراپ تۇرعان وسى ءبىر مەرۋەرتتىڭ ومىرشەڭدىك كۇشى جالىن اتۋدا.
شىنىندا، تەزدەپتى، بالا كۇنىمدە وتباسىمىزداعى ءبىر ءۇيلى جان ۇرىمجىدەن تۇرپانعا ساياحاتتاپ قايتۋ ءۇشىن تۇستەن بۇرىن جولعا شىقساق، ىرعالىپ - تەڭسەلىپ ءجۇرىپ كوزەۋلى جەرگە قاس قارايعاندا ارەڭ جەتەتىنبىز.
ءداۋىردىڭ دامۋى سونشاما تەز. كوزدى اشىپ - جۇمعانشا ۇرىمجىدەن سول ماڭداعى قالالارعا جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولمەن نەبارى 3 ساعاتتا، ءبىر ساعاتتا، اۋەلى، جارتى ساعاتتا جەتەتىن بولدىق، ۋاقىت قىسقارىپ، قالا مەن قالانىڭ قاشىقتىعى، ادامدار اراسى جاقىندادى.
جول شار تاراپقا كوسىلسە، قالا كوركەيەدى. شاعىل، توپىراق جولدان تاس جول تورى قالىپتاسقانعا دەيىنگى تارام - تارام جولدار ءۇرىمجىنىڭ قاڭقاسى، قان اينالىسى ءارى قالانىڭ دامۋىنىڭ جانە وزگەرىسىنىڭ كۋاشىسى.
جول شار تاراپقا كوسىلسە، حالىق باقىتقا كەنەلەدى. زۋلاعان ءىرى جولاشى اۆتوكولىكتەرى، جۇك اۆتوكولىكتەرى، جەڭىل اۆتوكولىكتەر، ساياحات اۆتوكولىكتەرى قايشالىسىپ ءوتىپ جاتىر، جاي مامىرلاپ بارا جاتقاندارى دا كەزدەسەدى، ادامدار كوڭىلدى ساپار شەگىپ، زات تاسىمالى ىركىلىسسىزدەندى. جول سانسىز ادامنىڭ تۇرمىسىن وزگەرتىپ، حالىق تۇرمىسىنىڭ جىلۋلىعىن ارقالادى.
جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولدى بويلاي ءجۇرىپ وتكەنگە قايىرىلا قاراۋعا، بولاشاققا كوز جىبەرۋگە بولادى. ونىڭ ۇزارعان بەتالىسىمەن ءتىپتى دە كوپ تاماشا حيكايالار تۋىندايدى.
(ليۋ شياڭ)
