انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى جاڭ جىلي، دۋ جيانحۇي
لوپنۇر اۋدانى شيڭپيڭ قالاشىعى داشي قىستاعىنىڭ ءبىر ءمۇيىسى (4 - ايدىڭ 29 - كۇنى ۇشقىش اپپاراتپەن تۇسىرىلگەن). سۋرەتتى انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ساي زىڭلى تۇسىرگەن
2000 - جىلى ۇلكەن جۇك اۆتوموبيلىن ساتىپ الدى، 2006 - جىلى ساياجاي سالدى، 2008 - جىلى جەڭىل اۆتوكولىك ساتىپ الدى، 2012 - جىلى عيماراتتان ءۇي الدى، 2015 - جىلى ەكىنشى جەڭىل اۆتوكولىگىن ساتىپ الدى، 2020 - جىلى ءىرى تۇرپاتتى ورۋ ماشيناسىن ساتىپ الدى...
4 - ايدىڭ 29 - كۇنى ”جۇلدىز قىستاق“ لوپنۇر اۋدانى شيڭپيڭ قالاشىعىنىڭ داشي قىستاعىندا قىستاق تۇرعىنى ابليكىم مۇسانىڭ وتباسىلىق شىعىسىنان ونىڭ وسى جىلدارداعى كىرىس دەڭگەيى مەن تۇرمىس ساپاسىنىڭ بىرتىندەپ جوعارىلاعاندىعىن كوردىك.
”مەنىڭ وتباسىم عانا ەمەس، بۇكىل قىستاق تۇگەل وسىنداي. ءبىزدىڭ قىستاقتاعى ％90 وتباسىندا اۆتوكولىك بار، كوپتەگەن وتباسىلارىنداعى ەرلى - زايىپتى ەكەۋىندە دە بىردەن اۆتوكولىك بار“، - دەدى ابليكىم ”جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولدى بويلاپ شينجياڭعا نازار سالۋ“ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتى جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى حابارلاۋ توبىنا.
2019 - جىلى تۇرپان - حوتان جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىنىڭ (G3012) تۇتاس جەلىسى تۇتاستىرىلعاندا، ابليكىم باسقا ايماق، وبلىستارعا ءوز اۆتوكولىگىمەن ساياحاتتاپ بارۋدى ويلايدى، بىرنەشە كورشىسى دە بىرگە شىعۋدى قالايتىندىقتارىن بىلدىرەدى. سونىمەن بىرگە، جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولدى بويلاپ داشي قىستاعىنا كەلىپ ”تاجىريبە ۇيرەنگىسى كەلەتىن“ ادامدار مەن اۆتوكولىكتەر دە ساپىرىلىسا تۇسەدى.
داشي قىستاعىنىڭ باۋراعىشتىعى داشي كورمە سارايى، داشي سالت - سانا كوشەسى الدىنا توقتاعان ساياحات اۆتوبۋزدارىنان - اق بايقالادى. شيڭپيڭ قالاشىعىنىڭ كادرى رىزۋانگۇل قاھار ۇنەمى ەكسكۋرسيالاۋعا، ۇيرەنۋگە كەلگەن سىرت جەردىڭ كادرلارىنا ساياحات جەتەكشىسى بولادى، ول بىلاي دەيدى: ”كوپتەگەن ايماق، وبلىستار اۋىل - قىستاق كادرلارىن كەلىپ زەرتتەۋ جۇرگىزۋگە ۇيىمداستىرادى، ىشكى وڭىرلەردىڭ ءىشىنارا كادرلارى دا اتاعىنا ءسۇيىنىپ كەلەدى“.
وسى ”مەملەكەتتىك دوڭگەلەك داۋلەتتىلىك قۇرىلىسىنداعى جۇلدىز قىستاقتا“ ساياحاتشىلار داشي قىستاعىنىڭ كەزىندەگى استىق جەۋدە ساتىپ الۋعا سۇيەنەتىن، ءوندىرىس جۇرگىزۋدە قارىز اقشاعا سۇيەنەتىن، تۇرمىستا قۇتقارۋعا سۇيەنەتىن ”سورتاڭ جەردەن“ قالاي ۇلتتارى ىنتىماقتى، قوعامى جاراسىمدى، وركەنيەتى دامىعان ”وڭتۇستىك شينجياڭداعى ءبىرىنشى قىستاققا“ اينالعاندىعىن بىلگىسى كەلەدى؛ داشي قىستاعىنىڭ كىرىستى ارتتىرۋ شەگىن قالاي ۇزدىكسىز تالقانداپ، تۇتاس قىستاقتىڭ بايىعان ۇستىنە بايىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ باقىتتىڭ بال ءدامىن ۇزدىكسىز تاتقاندىعىن ءتىپتى دە بىلگىسى كەلەدى.
شيڭپيڭ قالاشىق پارتكومىنىڭ شۋجيى گى ميڭحۋ 3 ءتۇرلى سەبەپتى جيناقتادى: ءبىرىنشىسى، تۇتاس قىستاقتاعىلار باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ قايتارعان حاتىنان تەرەڭ شابىت الىپ، ”قالتا قامپايۋى، رۋح اسقاق بولۋى كەرەك“ دەگەن قىستاق ءتالىمىن مىقتاپ ەستە ساقتادى؛ ەكىنشىسى، قىستاقتا ”سالىستىرۋ، ۇيرەنۋ، تەڭەلۋ، كومەكتەسۋ، وزۋ“ رايى قويۋلاپ، قىستاق ”ەكى كوميتەتى“ نە ىستەسە دە ءبىرىنشى بولۋعا ۇمتىلدى، قىستاق تۇرعىندارى نە ىستەسە دە ءبىرىنشى بولۋعا ۇمتىلدى؛ ءۇشىنشىسى، قىستاق تۇرعىندارى جاندى وي جۇگىرتىپ، پارتيانىڭ ابزال ساياساتىن شەبەرلىكپەن ۇيرەندى جانە امالياتتا ايگىلەدى.
ءتىلشى داشي قىستاعىنداعى ساقا پارتيا مۇشەسى روزى ماڭلىكتىڭ ۇيىنە بارعاندا، اۋلاسىنداعى كوشەگە قاراعان جاقتاعى بوس جەر ۇلكەن لاپاسپەن دالدالانىپتى، لاپاستىڭ استىندا ۇزىندىعى 10 مەتر، كەڭدىگى 5 مەتر ساكى بار ەكەن. اۋلا سىرتىنداعى وسى قوناق قابىلداۋ ورنىنان تىس، ونىڭ ۇيىندەگى كەڭ دە جارىق ءتور ءۇي، كاريدور دا شاي ىشە وتىرىپ، مەيمان قابىلدايتىن جەر ەكەن.
”وسىنشالىق كوپ ۇيلەر مەن ساكىلەر بار ەكەن، گۇل - شوپتەرمەن كومكەرىلىپتى، ءتىپتى، مەيمان كۇتەتىن شارۋالار شاتتىعى ساياجايىنان اۋمايدى“، - دەدى ءتىلشى.
”شارۋالار شاتتىعى ساياجايى دا بار، سىزدەردى ەرتىپ بارايىن“، - دەدى روزى ماڭلىك. ۇيلەرىنەن 500 مەتردەي جەردە ”التۇن داشي سالت - سانا باقشاسى“ دەگەن سىلتەمە تاقتا ورناتىلعان، ماقتا اتىزى، كوكونىس تاقتاسى، جەمىس باقشاسى، قوي قورا جانە ۇلتتىق سالت - سانا بويىنشا اشەكەيلەنگەن ءۇي، ءدالىز سياقتىلار جاراسىمدى اۋىل تۇرمىسى كارتيناسىن قالىپتاستىرىپتى.
روزى ماڭلىكتىڭ ۇلى ادىل روزى ۇيىندەگىلەرمەن، قىزمەتكەرلەرمەن بىرگە ءۇيدى، اۋلانى جيىستىرىپ، ”1 - مامىر“ دەمالىسىندا قوناق قابىلداۋعا دايىندالىپ جاتىر ەكەن. ونىڭ تانىستىرۋىنشا، 2008 - جىلى ول سالت - سانا باقشاسىن سالىپتى، كەيىن قىستاقتاعى شارۋالار شاتتىعى ساياجايى دا بىرتىندەپ كوبەيىپتى، ول ساياحاتشىلاردىڭ قاجەتىمەن ۇشتاستىرىپ، ەرەكشەلىككە يە ءدامدى تاعامدار، مادەنيەت پەن ساياحاتتى ۇشتاستىرۋ، قورشاعان ورتا قۇرىلعىلارىن جاقسارتۋ جاعىنا كۇش سالىپتى. ”2018 - جىلعى ساياحاتتىڭ قاۋىرت كەزىندە سالت - سانا باقشاسىنىڭ ورتا ەسەپپەن كۇندىك كىرىسى مىڭ يۋاننان اساتىن“، - دەدى ادىل روزى.
تۇرسۇن سىمايىل داشي قىستاعىنداعى ەسەك باعۋمەن ارنايى شۇعىلداناتىن شارۋا، 7 جىلدا ول باققان ەسەك 2 باستان 30 باسقا كوبەيدى، ءبىر كيلوگرام ەسەك ءسۇتى 100 يۋانعا ساتىلسا دا قامداۋ قاجەتتى قامداي الماي قالدى. وتباسىندا ساياجاي، اۆتوكولىك بار، ول تاعى دا قايتكەندە باعىمشىلىق كولەمىن كەڭەيتىپ، ەسەك كاسىپ سالاسىندا، ءتىپتى، كوپ اقشا تابۋ جايىندا ەسەپ سوعىپ وتىر.
2015 - جىلى داشي قىستاعىندا جىلدىق كىرىسى 300 مىڭ يۋاننان اساتىن شارۋالاردان 80 نەشە وتباسى، جىلدىق كىرىسى 500 مىڭ يۋاننان اساتىن شارۋالاردان 60 نەشە وتباسى، جىلدىق كىرىسى ءبىر ميلليون يۋاننان اساتىن شارۋالاردان 20 نەشە وتباسى جارىققا شىعىپ، ەگىنشى - مالشىلاردىڭ جىلدىق جان باسىندىق تازا كىرىسى 25 مىڭ يۋاننان اسقان. وسى ساندار داشي قىستاعى جونىنەن ايتقاندا، كىرىستى ارتتىرۋدىڭ شەگىنە تاياپ قالعاندىق ەدى. قىستاق ”ەكى كوميتەتى“ كىرىستى ارتتىرۋ كەڭىستىگىن كەڭەيتۋدى قاراستىرا باستادى.
”قايتكەندە ’ءبىرىنشى قىستاق‘ سىندى باستاماشى ورىندى ساقتاپ، جەتەكشىلىك، ۇلگىلىك رولدى ساۋلەلەندىرۋگە بولادى؟ تۇتاس قىستاقتاعى كادر - بۇقارا ءبىر نيەتپەن كۇش قوسىپ، كوپتەگەن كىرىستى ارتتىرۋ جولدارىنا ىزدەنىس جاساپ، كوپتەگەن ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالالارىن دامىتتى، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كىرىسى بارعان سايىن جوعارىلاپ كەلەدى“، - دەدى لوپنۇر اۋداندىق پارتكوم ۇيىمداستىرۋ ءبولىمىنىڭ داشي قىستاعىندا تۇراتىن ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ قىزمەت اترەتىنىڭ باستىعى، ءبىرىنشى شۋجي جوۋ يۇنچياڭ.
2020 - جىلى داشي قىستاعىنداعى ەگىنشى - مالشىلاردىڭ جىلدىق جان باسىندىق تازا كىرىسى 34 مىڭ 852 يۋانعا جەتىپ، قىستاق كوللەكتيۆىنىڭ كىرىسى ءبىر ميلليون 120 مىڭ يۋانعا جەتتى. سول جىلى جاسالعان «داشي قىستاعىنىڭ 3 جىلدىق دامۋ جوباسىندا» كورسەتىلۋىنشە، 2022 - جىلى تۇتاس قىستاقتىڭ جان باسىندىق كىرىسىن 36 مىڭ 800 يۋانعا، قىستاق كوللەكتيۆىنىڭ كىرىسىن ءبىر ميلليون 500 مىڭ يۋانعا جەتكىزبەك ەكەن.
داشي قىستاعىندا باعىمشىلىق كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىن ەڭ العاش قۇرعان قىستاق تۇرعىنى تۇرسۇن ءالي سەنىممەن بىلاي دەدى: سيىر مەن قويدى تۇقىمىن اسىلداندىرىپ كوبەيتۋ، جەردى اينالىمعا سالۋ، اۋىل - قىستاق ساياحاتى، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ باقشاسى سياقتى قىزمەتتەرگە قىستاق ”ەكى كوميتەتى“ ويداعىداي نەگىز قالادى، كوپشىلىك بىلەك سىبانا كىرىسسە، كىرىستەرى بارعان سايىن ارتا تۇسەدى، تۇرمىستارى بارعان سايىن جاقسارادى.
ساپار ەستەلىگى
قوزعاۋشى كۇش قاۋلاتىپ، ومىرشەڭدىك كۇش تاراتتى
4 - ايدىڭ 29 - كۇنى، بەيسەنبى، كۇن اشىق
كەڭ كوسىلگەن تارىم ويپاتىندا كەتىپ بارا جاتىپ، ”ينتەرنەتتە تانىمالى قىستاق“ داشي قىستاعىنا بارۋ قيىن ءىس بولۋدان قالعان. تۇرپان - حوتان جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىن (G3012) بويلاپ، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ قاتىناس تورابى كورلا قالاسىنا بارىپ، ودان اۆتوكولىكپەن ءبىر ساعاتقا جەتپەيتىن ۋاقىتتا لوپنۇر اۋدانىنىڭ داشي قىستاعىنا جەتىپ باردىق.
داشي قىستاعىنداعى وراسان زور وزگەرىستەر، قىزىل ىزدەر مەن دوڭگەلەك داۋلەتتىلىك جولى بۇكىل شينجياڭعا، اۋەلى بۇكىل ەلگە تانىمال. داشي قىستاعىنىڭ تولىسۋ بارىسىنداعى وزگەرىستەرى پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ىقىلاستى قامقورلىعىنان ايرىلا المايدى، تۇتاس قىستاقتاعى ءار ۇلت كادر - بۇقاراسىنىڭ قول ۇستاسا ەكپىندەي ىلگەرىلەگەندىگىنەن ايرىلا المايدى، سونداي - اق تاس جول قاتىناس شارت - جاعدايىنداعى وراسان زور وزگەرىستەردەن ايرىلا المايدى.
داشي قىستاعىنداعى جاسى ەگدەلەگەن تۇرعىندارى بىردە - ءبىر ورمان بەلدەۋى، بىردە - ءبىر سالالى اتىزى جوق، جولدىڭ ءبارى قۇم - توپىراق جول، توپىراق ۇيدە وتىراتىن ءداۋىردى، اۋدان قالاشىعىنا بارۋ ءۇشىن ءبىر ساعاتتان استام ۋاقىت، كورلا قالاسىنا بارىپ - قايتۋ ءۇشىن ءبىر كۇن ۋاقىت كەتەتىندىگىن ەستەرىنەن شىعارعان جوق. بۇل جاعداي رەفورما جاساعان، ەسىك اشقاننان كەيىن عانا وزگەردى.
جول تورابىنىڭ ىركىلىسسىزدەنۋى قالا شەتىندەگى داشي قىستاعىنىڭ سىرتقى دۇنيەمەن بارىس - كەلىسىنىڭ جيىلەۋىنە مۇمكىندىك جاسادى، ونىڭ ۇستىنە قىستاق پارتيا ۇيىمى رولىن جاقسى ساۋلەلەندىرگەندىكتەن، ”سورتاڭ قىستاق“، ”تاقىر قىستاق“، ”ۇشكە سۇيەنگەن قىستاق“ بەلگىلەرى بىرتىندەپ ”ساياحات قىستاعى“، ”دوڭگەلەك داۋلەتتى قىستاق“، ”جۇلدىز قىستاق“ دەگەن اتتارعا اۋىستى. تۇتاس قىستاقتاعى كادر - بۇقارانىڭ ىشكى قوزعاۋشى كۇشى بارعان سايىن نىعايىپ، تۇتاس قىستاقتىڭ ءتۇرلى جاقتاردا تۋىنداعان ومىرشەڭدىك كۇشى بارعان سايىن تاسقىنداپ، قىستاقتا وراسان زور وزگەرىستەر تۋىلدى.
داشي قىستاعىنىڭ ءوز بويىنداعى تىڭ قوزعاۋشى كۇش، ىشتەن بۋىرقانىپ شىققان تىڭ ومىرشەڭدىك كۇش شينجياڭداعى سان مىڭداعان قىستاقتىڭ ءداستۇرلى قالىپتان وسىزاماندانۋعا قاراي بۇرىلىس جاساعاندىعىنىڭ ءبىر شاعىن كارتيناسى. ءبىز جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولدا كەتىپ بارا جاتىپ، ءتىپتى دە كوپ ”داشي“ سياقتى قىستاقتارمەن جولىعىپ قالۋىمىز ابدەن مۇمكىن.
(جاڭ جىلي)
